CC BY
19
МЕДИЦИНАЛЬЩ Б1Л1М
DOI: 10.24412/2707-6180-2022-64-46-52 УДК 378.14:378.661 МРНТИ 14.35.07
МЕДИЦИНАЛЬЩ ЖОГАРЫ ОЦУ ОРНЫНДА «А^ПАРАТТЫЩ-КОММУНИКАЦИЯЛЫЩ ТЕХНОЛОГИЯЛАР» ПЭН1Н ОЦЫТУДА Б¥ЛТТЫК; ЦЫЗМЕТТЕРД1 ЦОЛДАНУДЫЦ ТИ1МД1Л1Г1
Д.С. СА^ЫПОВА1, Ж.С. УМИРЗАКОВА2, А.Б. АХМЕТОВА1, Р.М. МЕДЕУОВА1
'Марат Оспанов атындагы Батыс Казакстан медицина университет^ Актебе, Казакстан 2Эл-Фараби атындагы Казак ^лттык университетi, Алматы, Казакстан
Д.С. Сак,ыпова - https://orcid.org/0000-0002-3818-8366 Ж.С. Умирзакова - https://orcid.org/ 0000-0003-4215-7930 А.Б. Ахметова - https://orcid.org/ 0000-0001-8586-2918 Р.М. Медеуова - https://orcid.org/0000-0002-6139-1282
Citation/
библиографияльщ сттеме/ библиографическая ссылка:
Sakypova DS, Umirzakova ZhS, Akhmetova AB, Medeuova RM. The effectiveness of using cloud services in teaching discipline "Information and communication technologies" in the medical university. West Kazakhstan Medical Journal 2022; 64(1):46-52
Са^ыпова ДС, Умирзакова ЖС, Ахметова АБ, Медеуова РМ. Медицинальщ жоFары о^у орнында «А^параттьщ-коммуникациялыщ технологиялар» пэнш о^ытуда булттыщ rçызметтердi ^олданудын, тиiмдiлiгi. West Kazakhstan Medical Journal. 2022;64(1):46-52
Са^ыпова ДС, Умирзакова ЖС, Ахметова АБ, Медеуова РМ. Эффективность использования облачных услуг в преподавании дисциплины "Информационно-коммуникационные технологии" в медицинском вузе. West Kazakhstan Medical Journal. 2022;64(1):46-52
The effectiveness of using cloud services in teaching discipline "Information and communication technologies" in the medical university
D.S. Sakypova1, Zh.S. Umirzakova2, A.B. Akhmetova1, R.M. Medeuova1 ■West Kazakhstan Marat Ospanov Medical University, Aktobe, Kazakhstan 2Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan
The efficiency of using cloud technologies in teaching discipline "Information and communication technologies" in medical universities is considered. It is investigated that the use of these technologies in the educational process gives positive results for the formation of their information and communication technological competence. Cloud services are described in detail, including the advantages and disadvantages of the Google Drive cloud service, applications for improving the educational process. Application programs offered by the Google Drive service, as well as their capabilities for online training in the discipline "Information and communication technologies". In particular, Google Docs is a text editor for processing text information; Google Sheets is digital information processing, charting, spreadsheets for automating calculations; Google Slides is creating presentations, a demo application; Google Sites is a tool for creating simple web - pages, their design through ready-made templates and publications; Google Forms-tests for knowledge control, services of feedback tools used in creating surveys, and methods. In online teaching of the discipline "Information and communication technologies", methods of teaching using the above-mentioned applications of the Google Drive cloud service, methodological manuals, preparation of knowledge control tests are described. Examples of open lessons conducted using cloud applications are given.
Currently, given the large number of information technologies, concrete examples, analyses, and studies show why emphasis is being placed on this type of cloud activity. The didactic capabilities of cloud services are clarified and the conditions for their pedagogical use in the study of the discipline "Information and communication technologies" are determined. Methodological aspects of designing the educational process based on the use of cloud services are shown.
Keywords: cloud technologies, cloud services, Google Drive, information and communication technologies, online training.
Медициналык жоFары оку орнында «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнш окытуда б^лттьщ кызметтердi колданудьщ тшмдШп Д.С. Сакыпова', Ж.С. Умирзакова2, А.Б. Ахметова', Р.М. Медеуова1 'Марат Оспанов атындагы Батыс Казакстан медицина университета, Актебе, Казакстан
2Эл-Фараби атындагы Казак ^лттык университета, Алматы, Казакстан
Медициналык жогары оку орындарыньщ студенттергне «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнш окыту YPДiсiнде б^лттык технологияларды пайдалану ттмдшп карастырылган. Олардыц акпараттык-коммуникациялык технологиялык крыреттшггш калыптастыру ушгн
F. Д.С. Ca^binnea e-mail: dana_sak_kz@mail.ru ReceivedC Kenin mycmi/ Постпосла: 28.22.2222 Accepted/ Бaсылымfa ^a6bwdaHdbt/ npuHama к публи^ции: 18.03.2022 ISSN 2707-6180 (Print) © 2021 The Authors Published by West Kazakhstan Marat Ospanov Medical University
осы технологияларды оку YAepiciHAe колданудыц оц нэтиже беретiндiгi зерттелген. Б^лттык кызметтер, оныц шшде, Google Drive б^лттык кызметшщ арт^1кш^1л^1ктары мен кемшшжтер^ бшм беру YPДiсiн жаксартуга арналган косымшалары егжей-тегжейлi баяндалган. Google Drive кызметшщ ^сынатын колданбалы багдарламаларына жеке-жеке токталып, олардыц «Акрараттъщ-коммуникациялык технологиялар» пэнн онлайн окытуда беретш MYMкiндiктерi карастырылган. Атап айтканда, Google Docs - мэтшдж акраратты ендеуге арналган мэтiндiк редакторы, Google Sheets - сандык акрараттарды ецдеу, диаграммалар т^ргызу, есептеулердi автоматтандыру Yшiн электрондык кестелер, Google Slides - презентацияларды жасау, демонстрациялау косымшасы, Google Sites - карапайым веб парактарды к¥рып, дайын Yлгiлер аркылы безендiрiп, оларды жариялау к¥ралы, Google Forms - бiлiмдi бакылауга арналган тесттер, сауалнамалар к¥руда колданылатын керi байланыс к¥ралдарыныц кызметтерi мен пэндi окытуды тиiмдi ету жолдары карастырылган. «Акрараттъщ-коммуникациялык технологиялар» пэнн онлайн окытуда жогарыда керсетiлген Google Drive б^лттык кызметшщ косымшаларын пайдаланып сабак еткiзу, эдастемелж к¥ралдар, бiлiмдi бакылау тесттерш дайындау жолдары айтылган. Б^лттык косымшаларды пайдаланып еткiзiлген ашык сабактардыц мысалдары келтршген.
^ирп тацда акпараттык технологиялардыц кептшн ескерсек, нелжтен осы б^лттык кызмет TYрiне токтау жасалгандыгы накты мысалдармен, талдаулармен, зерттеулер нэтижесiнде керсетшген. Б^лттык кызметтердщ дидактикалык MYмкiндiктерi нактыланып, оларды «акрарапъщ-коммуникациялык технологиялар» пэнiн окытуда педагогикалык пайдалану шарттары аныщталган. Б^лттык кьIзметтердi пайдалану негiзiнде оку YPДiсiн жобалаудыц эдiстемелiк аспектiлерi керсетiлген.
Негiзгi свздер: булттыц технология, булттыц цызметтер, Google Drive, ацпараттыц-коммуштциялыц технологиялар, онлайн оцыту
Эффективность использования облачных услуг в преподавании дисциплины "Информационно-коммуникационные технологии" в медицинском вузе
Д.С. Сакыпова1, Ж.С. Умирзакова2, А.Б. Ахметова1, Р.М. Медеуова1 'Западно-Казахстанский медицинский университет имени Марата Оспанова, Актобе, Казахстан
2Казахский Национальный университет имени аль-Фараби, Алматы, Казахстан
Рассмотрена эффективность использования облачных технологий в процессе обучения студентов медицинских вузов дисциплине «информационно-коммуникационные технологии". Использование этих технологий в учебном процессе дает положительные результаты для формирования у них информационно-коммуникационной технологической компетентности. Подробно описаны облачные сервисы, в том числе преимущества и недостатки облачного сервиса Google Drive, приложения для улучшения образовательного процесса, прикладные программы, предлагаемые сервисом Google Drive, а также их возможности при онлайн-обучении дисциплине "информационно-коммуникационные технологии". В частности, Google Docs - текстовый редактор для обработки текстовой информации, Google Sheets - обработка цифровой информации, построение диаграмм, электронные таблицы для автоматизации вычислений, Google Slides - создание презентаций, демонстрационное приложение, Google Sites - инструмент для создания простых веб - страниц, оформления их через готовые шаблоны и публикации, Google Forms-тесты для контроля знаний, сервисы инструментов обратной связи, используемых при создании опросов. В онлайн-преподавании дисциплины «информационно-коммуникационные технологии» предусмотрены способы проведения занятий с использованием вышеперечисленных приложений облачного сервиса Google Drive, разработки методических указаний, тестов для контроля знаний. Приведены примеры открытых уроков, проведенных с использованием облачных приложений.
В настоящее время, учитывая большое количество информационных технологий, на конкретных примерах, анализах, исследованиях показано, почему делается упор на данный вид облачной деятельности. Уточнены дидактические возможности облачных сервисов и определены условия их педагогического использования при изучении дисциплины "информационно-коммуникационные технологии". Показаны методические аспекты проектирования учебного
процесса на основе использования облачных услуг.
Ключевые слова: облачные технологии, облачные сервисы, Google Drive, информационно-коммуникационные технологии, онлайн-обучение
Акпараттык технологияларга жэне интернет кыз-меттерше непзделген жаца тэсiлдерге жYгiнсек, оку удерюшде айтарлыктай серпiлiс жасауга болады. Адам кызметшщ барлык салаларына акпараттык-ком-муникациялык технологияларды енгiзу казiргi когамга тэн касиет. Заманауи адамды коршап турган компью-терлер мен гаджеттердiн кеплгше карамастан, акпа-раттык колжетiмдiлiк, автоматты синхрондау жэне мэлiметтердi коргау мацыздырак болып келедi. Бул функциялардын барлыгын дерлiк булттык деректер коймалары орындайды, ал бултты технологияларды пайдалану интернет акпараттык кенiстiктiгiнiн кек-жиегiн кецейтуге мумшндш бередi.
Бiлiм беру урд^н акпараттандыру, жаца угым -окытудыц заманауи ортасыныц пайда болуына ыкпал еттi [1]. Бултты есептеулер желвден сураныс бойынша кажеттi есептеу куатылыгын «булттык» механизмдi жузеге асырудыц егжей-тегжешн жасыруга мумшн-дiк беретш пайдаланушы интерфейсшщ кемепмен алу мYмкiндiгi болып табылады. Бултты технология-лардыц белсенд1 дамуы «Акпараттык-коммуникаци-ялык технологиялар» пэншщ окытушысына арналган багдарламалардыц кец аукымын усынады.
¥лттык гылым жэне технология институтыныц 2011 жылгы 24 шшдедеп тужырымдамасын бойынша булттык есептеулердщ келеа ерекше белгшерш атап керсетуге болады:
Бултты технология немесе бултты есептеулер -бул барлык жерде колжет1мд1 жэне камтамасыз етуд1 б1лд1рет1н конфигурацияланатын есептеу ресурста-рыныц (деректер желшер^ серверлер, курылгылар, деректерд1 сактау) ец аз операциялык шыгындармен немесе провайдерге катынас жасау аркылы дереу усы-нылатын акпараттык технологиялар тужырымдамасы [2].
Осы сипаттамаларга CYЙене отырып, булттык кыз-меттердщ б1ркатар мацызды артыкшылыктарын атап керсетуге болады:
• Крлжепмдшк. Булттык кызметтерге кол жетшзу Yшiн интернетке Y3дiксiз косылу болу керекппн ескерген жен;
• Икемдшк - есептеу ресурстарыныц шектеуаздт;
• Сенiмдiлiк - ете жогары, эсiресе арнайы жаб-дыкталган деректер орталыктарында орналаскан серверлерде;
• Темен куны. Бултты технологиялар арнайы багдар-ламалык камтамасыз етудi сатып алу жэне кызмет керсету кунын телеудi кажет етпейдi. Веб-браузер терезесiнен булттык косымшаларга тегiн кол жет-кiзуге болады.
• Каушиздж. Камтамасыз ету толык болган жагдай-да сенiмдiлiк децгей де жогары болып келедi. Булттык кызметтердщ кемшiлiктерi:
• Интернетке туракты косылуды кажет ету. Булттык технологиялардыц ец Yлкен кемшiлiгi - интернет
желюше Yздiксiз косылуды кажет етуiнде болып табылады.
• багдарламалык камтамасыз ету жэне оны бапта-уга койылатын шектеулер. Пайдаланушылар Yшiн багдарламалык жасактамадагы шектеулер кей-де оны ез максаттары Yшiн баптау мYмкiндiгiнiц жоктыгы;
• купиялылык. Кaзiргi уакытта сакталган дерек-тердiц 100% купиялылыгына кепшдж беретiн технология жок;
• сешмдшкке 100% кепiлдiк жок;
Осы кемшшктерге карамастан, булттык кызмет-тердi пайдалану бiлiм берудегi окытушылардыц оку урдюш уйымдастырудагы эдiстемелiк куралдарын ай-тарлыктай кецейтуге мYмкiндiк бередi.
Бшм беру Yрдiсiнде булттык кызметтердi колдану-дыц келесi негiзгi багыттарын аныктауга болады:
• студенттердiц бiр-бiрiмен жэне окытушымен акпа-ратпен жэне кужаттармен алмасуы. Fылыми жо-балар, мэнжазбалар бойынша кецес беру, бiлiм алушыныц YЙ жумысын тексеру [3];
• топтарда бiрлескен жобаларды жYзеге асыру: мэтiндiк файлдар мен презентацияларды бiрлесе дайындау, накты уакыт режимiнде туындаган мэсе-лелердi баска авторлармен талкылау жэне шешу;
• жумыс нэтижелерш Интернетте жалпыга кол-жетiмдi веб-беттер тYрiнде жариялау;
• окытушы бшм беру YPДiсiнiц барлык катысушы-ларынан желi бойынша акпарат жинауды уйымда-стыруга, бiлiм алушыныц эр тапсырманы орындау кезендерiн кадамдап бакылауга мYмкiндiк алады;
• оку пэндерiнiц белiмдерi бойынша жеке жэне бiр-лескен тэж1рибелж жумыстарды жYргiзу мумшн-дщ [4];
• эртурт типтi сурактарды пайдаланып, тестiлеу тYрлерiн уйымдастыру, оныц iшiнде викториналар, сауалнамасы жэне т.б.
• сэйкес кызметп пайдалану аркылы оку YPДiсiн жоспарлауга, оныц iшiнде сабактардыц, кецес беру кестелерш жасауга, бакылауды, езiндiк жумыстар-ды жэне мэнжазбаларды тапсыру мерзiмiн еске са-лып туруга мумшндж бередi [5].
Булттык кызметтер жеке, когамдык жэне аралас булттар болып белшедг Жеке булт - бiр корпоративтiк желiдегi бiр уйымныц шш пайдалануына арналган инфракурылым [6]. 1шш булттык инфракурылымды баскару жэне пайдалану осы уйымныц езiмен немесе сырткы уйымдармен жYзеге асырылады. Когамдык булт - булт кызметтерiнiц провайдерi баскаратын, уйымдардыц корпоративтiк желiсiнен тыс орналаскан инфракурылым. Бултты пайдаланушыга колданушы децгейiнде багдарламалык камтамасыз ету мен косымшаларга кол жетшзуге мумшндш бередi. Ортак булттар — ортак максаттары бар тутынушыларга арналган инфракурылым. Аралас булттар - бул еш немесе одан да кеп эртYрлi булттык инфракурылымдардыц жиын-
тыгы [7]. Б^лтты инфрак^рылымньщ непзп провай-дерлерi Amazon, Google жэне Microsoft болып табыла-ды. Op6ip компанияларда кызметтердщ толык cneKTpi бар.
Бiлiм беру YPДiсiнде колдануга ынгайлы жогарыда аталган инфрак¥рылымдармен камтамасыз етiлетiн б^лттык кызметтердщ твмендегi негiзгi кызметтерш атап айтып кетуге болады. Жалпы максаттагы б^лт-тык кызметтерге, MS Office жэне Open Office кецсе ко-сымшаларынын жумысын алмастыратын Google Apps кiредi. Б^л косымшалар мэлiметтердi сактау, алмасу Yшiн колданылады.
Компьютердiн непзп жумысы эдетте мэлiметтердi сактаудан басталады. Ол Yшiн Google Drive сиякты к¥рал бар. Google Drive - Google Inc компаниясына тиесiлi б^лттык коймада пайдаланушыларга мэлiмет-терiн сактауга жэне оны баска пайдаланушылармен бвлюуге ]мумкшдж беретiн б^лттык деректе койма-сы [8]. Google Drive кез-келген компьютерде жэне кез-келген платформада кол жетiмдi болып табылады. Мэлiметтердi сактау Yшiн 15 ГБ дейiн тепн жадты ¥сынады.
Студенттердi ен жана IT-технологиялармен жумыс жасауга дайындаудын ен жаксы эдiсi - осы техноло-гияларды окыту Yрдiсiнде колдану болып табылады [9]. Google Docs кызмепнде мэпндж к¥жаттарды к¥ру жэне вндеу Yшiн кажетп барлык функциялар бар. Ол к¥жаттармен жумысты женiлдетуге квптеген мYмкiндiк бередi: к¥жаттарды компьютерге жукте-мей-ак кашыктан жумыс жасауга болады. К^жатка тандаулы кол жетк1зу функциясы, бiрнеше колда-нушыларга онымен тYрлi бiрлескен жобаларда ж¥мыс жасауга мYмкiндiк бередi. К^жаттар мобильдi - олар смартфондардан кол жетiмдi, б¥л кез-келген жагдайда олармен жумыс iстеуге мYмкiндiк беретiнiн айта кету керек.
Осылайша, Google Docs квмепмен акпарат-тык-коммуникациялык технологиялар пэнш окуды онтайландыруга болады (1-сурет). Онлайн косымша-да к¥рылган, внделген к¥жаттарды бiрнеше форматта компьютерге жуктеп алуга ]мумкшдш де бар.
|в| 1
а р .4., . 4 • - - н о Y .. ■ Г< ' a i ■ ■« ■>. it
Сурет-1. Google Docsma цурылзан цужатты танымал форматта жуктеп алуга болады.
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнш онлайн окытуда студенттердщ взшдш жумысы-на кенес беру, гылыми жобаларга багыт беру, жYргiзу
Yшiн жэне мэтiндiк редакторлар такырыптарынвту барысында Google Docs косымшасы Y3дiксiз пайда-ланылып келедi.
Google Sheets - б¥л электрондык кестелер жасауга, пiшiмдеуге жэне бiрлесiп жумыс ютеуге мYмкiндiк беретiн онлайн косымша [10]. Кестелердi сактаудын кажетi жок - ж¥мыс кезiнде барлыгы автоматты тYр-де Google Drive-ка сакталады. Аяктаганнан кейiн жай гана файлды жабу аркылы ж¥мысты аяктауга болады, ешкандай деректер жогалып кетпейдi. Google Sheets файлдары компьютерге Excel колдайтын форматтарда жYктеледi: XLSX жэне CSV Сонымен катар, кестенi Open Office багдарламасында ашу Ymrn ODT форма-тында сактауга болады.
Кдоалдар панелi Excel-re караганда Google кесте-де карапайым кврiнедi. Алайда, колданушы MS Office багдарламасымен жумыс iстеуге дагдыланган болса, оган Yйрену бiраз уакытты алады. Кесте элементтерiн - жолдарды, багандарды жэне ¥яшыктарды - «вндеу» мэзiрi немесе тандалган элементтi тiнтуiрдщ он жагымен басу аркылы ашылатын мэтiн мэндiк мэзiр аркылы косуга, жоюга жэне жасыруга болады. Кейбiр эрекеттер Yшiн колданушы жойылганнан немесе ен-гiзiлгеннен кейiн коршаган элементтермен не болаты-нын тандауы керек - б¥л жерде деректер, жолдар мен багандар козгалады.
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» курсынын «Деректердi талдау. Деректердi баскару» такырыбын вткенде Google Sheets б¥лттык косымшасы окытудын онлайн формасына ауыскан уакыттан берi 1-курс бойынша барлык факультет студенттерше колданылып келедi. 2020-2021 оку жылынын 1 жар-тыжылдыгында окытушы Д.С.Сакыпова «Деректердi талдау. Деректердi баскару» такырыбы бойынша жалпы медицина факультетшщ 113Б тобынын студенттерше Google кестелердi пайдаланып, ашык сабак вт-кiздi (2-сурет). Сабак барысында студенттер топтарга бвлiнiп Google Кестеде бiр-бiрiне р¥ксат ашу аркылы бiрлесе отырып, жагдаяттык есептердi шыгарды. Окытушы студенттiн тапсырманы орындау барысын онлайн кадагалап жэне жiберiлген кателердi тYзетiп жэне туындаган с¥радтарга жауап берiп отырды.
а. .В ■ и ' и "" Т ■ ™ ' Д □ ' +
ft «и™» -О»"" * * • fine H Ш И ííhí Гриы £aj 0РЧМ Дь—Ч* feeiypwanrw Дмим! Сщлллл {Ьшмимг " - в t - > « J «и. Л—~ - » ■ 4 в Í • J, • № • f - - t • El
fawnXT tf Ш U И МП Ю ЯШМ ОМОШ «ИМК 1 »■-i > i «< м 1 НЯ я «ja Ш6 1ШИ1ЛЧ июо?*]ч wníWft ЬщДччгшАИ щ «41 ГЦ К' «!■ ВИТ Ш№Ш ИИЦЮИ| <ЫОИИЫ| si
кипе » - \z Иввв BeiL шг in
• ■ Ate« • ! /у/////// lucí • AKTJ • 7TÜ i 1 i
Сурет-2. Google Кестет пайдаланып етюзтген онлайн ашык сабац. Кестеде жаздаяттыц есепmердi шыгару.
Университетiмiзде «Акпараттык-коммуникциялык технологиялар» пэншщ 2020 жылдын наурыз айынан
6epi онлайн форматта окытылып келе жатканын ескер-сек, эр студенттщ жеке жэне топта жагдаяттык есеп-тердi шеше алу дагдыларын жэне такырып бойынша бшмш накты уакыт режимiнде кадагалап отыруга мYмкiндiк беретiн Google Sheets косымшасы таптыр-мас курал болып табылады. Окытушы мен студенттер арасындагы керi байланыс жедел тYрде орнатылады. Кестелж редакторда салыстырмалы жэне абсолютп адрестеу, арнайы функцияларды пайдалану барысын-да жiберiлген кателердi окытушы онлайн режимде ка-рап отырып, бiлiм алушыга дурыс багыт-багдар берiп отырады.
Google Sites карапайым, аз бетп сайттарга арналган онлайн курастыру кызметi болып табылады [11]. Мунда колданушы блогты немесе элеуметгiк желiнi, форумды жэне кеп бетгiк жобалардын баска тYрлерiн жасай алмаганмен, визиткаларды, портфо-лиоларды, акпараттык бетгердi куруга арналган карапайым куралдар.
Хостинг жэне платформаныц барлык функцияла-ры толыгымен тепн берiледi, бYкiл командалармен беттерде жумыс жасау онай, баска Google веб-кызмет-терiмен кенейтiлген интеграция бар: кужаттар, пре-зентациялар, бейнехостинг, карталар, ^нтобе жэне т.б.
Google Sites мYмкiндiгiнше карапайым интерфей-ске ие жэне бастапкы денгейдегi пайдаланушыларга, ягни Интернетте «бар болганы ез бетгерi кажет» адамдарга арналган. Yлгiлердiн саны казiргi уакытта аз - оннан сэл астам. Олар шартты тYрде категория-ларга белiнедi:
• портфолио куру;
• k-шараларды уйымдастыру Yшiн;
• аныктамалык сайтгарды куру;
• жобаларды сипаттау.
Жеке веб-сайтгын болуы оку YPДiсiн уйымда-стыруга Yлкен мYмкiндiктер ашады. К^ызмет эрбiр окытушынын жеке сайтын куруга мумкiндiк бередi, онда сабактарга арналган барлык материалдар: тест материалдары, бiлiмдi тексеруге арналган ойындар, сабактар бойынша акпараттык материалдар, зертха-налык жумыстар жэне оку жумысы, эдютемелж мате-риалдар.Google Sites кызметi оку YPДiсiнiн кез-келген катысушысына кажетгi акпаратка ынгайлы уакытта кол жеткiзуге мумшндш бередi жэне оку YPДiсiнiн угкырлыгын камтамасыз етедi.
Окытушынын жеке веб-сайты жеке жумыс ке-стесiн кажет ететiн студентгер Yшiн кашыктыктан окытуды уйымдастыру аланы бола алады [12]. Бул ресурс сгуденттердi пэндж олимпиадаларга, конферен-цияларга дайындауда езара эрекеттесудщ тиiмдi тYрiн уйымдастыруга мумшндж бередi. Сайт бетгерiнде iс-шара материалдары, катысушылардын фото жэне бейне есептер^ студентгерге арналган тапсырмалар немесе кажетл ресурстарга сiлтемелер болуы i^Y^rn. Сайтты интерактивтi квестгердi уйымдастыру, жалпы акпаратты жэне ойын тапсырмаларын камту ушш де пайдалануга болады.
Google Sites кызмеп эдiстемелiк шараларды жаца-ша уйымдастыруга, эртYрлi жогары бiлiм беру орын-дарынын окытушыларыньщ арасында тиiмдi езара ic-кимыл орнатуга мYмкiндiк береди
> С * itajiiojfcoom^iiMOMiöiyfJIhZW^ А О
Q Гугл ДИСК О t3 {* св « st а пав о
^^ Гугл ДИСК Гл«аная<!фнМц> Тт И ®
^^ШЦоо^с Диск
ш
Сурет-3. Google Sites цосымшасында царапайым вебсайт ц^ру.
«Акпараттык-коммуникциялык технологиялар» пэнiнiн «Бултты жэне мобильдi технологиялар» такы-рыбы бойынша тэжiрибелiк жумыс ретiнде Google Sites пайдаланып, бшм алушынын веб сайтын куруга тапсырмалар берiледi. Бул тапсырманы орындау ба-рысында студентгер булттык кызметтiн косымшасын пайдалана отырып, булттык кызметгердiн беретш i^Y^^ni, артыкшылыгы мен тиiмдiлiгiн ез тэжри-белерiнде кез жетк1зе алады.
2021-2022 оку жылынын 1-жартыжылдыгында жалпы медицина факультетшщ 114Б тобына «Бултты жэне мобильдi технологиялар» такырыбына Google Sites багдарламасы колданылып ашык сабак еткiзiлдi. Сабактын максаты - студенттердщ булттык есептеу-лер мен кызметтер туралы бiлiмiн бек1ту жэне Google Сайт онлайн косымшасында карапайым сайтты бiрле-се курып, жариялауды уйрегу болды.
Ашык сабакта бшм алушылар топтасып Гугл Диск, Яндекс Диск, OneDrive сиякты эртYрлi булт-тык кызметгердiн кызметi, артыкшылыктары мен кемшшктерш сипатгайтын Google Sites курды (3-су-рет). Багдарламанын алгашкы кодынын болмауы, сайт куру Yшiн арнайы багдарламалау тiлiн бiлудiн кажет еместш тапсырманы студентгердiн аса улкен шыгар-машылык жэне кызыгушылыкпен орындауына ыкпал етедi. Тапсырманы орындау барысында студенттердщ топпен жумыс жасау кабiлетгерi шындалып, веб сайт курудын алгашкы дагдылары калыптасты.
Жеке немесе бiрлескен режимде жасалган пре-зентациялар, акпаратты визуализациялауга, сабакта уакытты унемдеуге мYмкiндiк бередi [13]. «Акпараттык-коммуникциялык технологиялар» пэншщ такы-рыптарын окып-YЙрену, такырып бойынша жана нэрсенi бiлуге, YЙретуге мYмкiндiк бередi (4-сурет). «Дэрiстiк материалдардын, гылыми баяндамалардын жэне т.б. презентацияларын жобалау жэне куру» такы-рыбын ету барысында студентгерге презентацияларга койылатын талаптарга сэйкес кернекi, мазмунды етiп, бiрлесе куруга мYмкiндiк бередi (5-сурет).
Google формалары - бултка жэне кестелерге ка-
гасты Google буллы кызметтеpiнiд 6ipi. Кез-келген 6a^a Google eнiмдеpiн пaйдaлaнy сиякгы, aвтоpизa-ция Yшiн Gmail-де поштa жэшiгi 6олу жеткiлiктi [14]. Бул ишуигивп, Yйpенyге одaй, гез енгiзiледi жэне ед бaстысы, гепн.
Cypem-4. Жaцa ma^bipbinmbi mYci^ipy бapыcындa Google npeзeнmaцияны цoлдaнy.
& e у a » L о ■■ -1« щ
Сурет-5. Google презентацияны рщсат ашу арцылы топтаса цуРУ мысалы
Google Forms - Kepi байланыс куралы. Оны пай-далану аркылы эpтYpлi сауалнамалар, викториналар жэне кыска M9TiH, узын мэтщ KenTiH 6ipi, KenTiH бipнeшeуi, ашылмалы Ti3iM, масштаб жэне тор типп тесттер жасауга болады. Google Forms м¥Fалiмгe тек тесттер мен сауалнамалар гана емес, сонымен катар ерекше тапсырмалар куруга мYмкiндiк бepeдi. Крсым-шада тапсырмага бeйнeнi eндipугe болады жэне осы бейнежазба туралы сурак коюга болады.
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнiн окытуда студенттердщ такырып бойынша бшм-дepiн бакылау жэне бек1ту тeсттepi, Kepi байланыс сурактары Google Forms косымшасын пайдаланып к¥рылады (6-сурет). Сонымен катар, студенттер ара-сында информатика, акпараттык-коммуникациялык технологиялар жаналыктары мен жeтiстiктepiнeн ха-бардар ету, гылымга деген кызыгушыльщтарын артты-ру, гылыми Yйipмeгe шакыру максатында жYpгiзiлeтiн эpтYpлi сауалнамалар осы Гугл Формада жасалады.
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэнш онлайн окытуда Google Drive булттык кызмeтiн пайдалану окытушыга кeлeсiдeгiдeй артыкшылыктар бepeдi:
Акпараттык технологиялардын дамыган зама-нында багдарламалык жасактамалардын кен тандауы
iшiнен TeriH багдарламалар саусакпен санарльщтай гана екенш ескерсек, Google Drive булттык кызмет акпаратты сактауга арналган 15 Гб жады квлемiн жэне колданбалы багдарламаларды акысыз усынады. Окытушы мен студенттерде компьютер жэне интернет желюше косылу болган жагдайда бул кызметке тегiн кол жетк1зе алады.
Сурет-6. Студенттердщ бтмт бацылау y^îh Google Формада дайындалган тест
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэш бойынша тэж1рибелш жумыстардын басым бвль ri колданбалы багдарламаларда орындалады. Google косымшаларды компьютерге жYктеудiн кажеп жок.
Окытушы студенттiн тапсырманы орындау бары-сын накты уакыт режимвде кадагалап, жiберген ка-телiктерiн тYзетiп отыра алады.
Студентгерге топтык тапсырмалар беруге болады. Бшм алушылар бiр-бiрiне руксат ашу аркылы бiрлесе бiр тапсырманы орындау мYмкiндiгi бар. «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» пэш бойынша взшдш жумыстарды, гылыми жобаларды орындауда осы мYмкiндiктi колдануга болады.
Google Forms косымшасы аркылы агымдык жэне аралык бакылау тестiлерiн дайындауга, такырып бойынша керi байланыста жаксартуга болады [15].
Булттык есептеулердiн жылдам таралуы бiлiм беру ортасынын алдына бултты кызметтердi оку орнынын жYЙесiне енпзу, оку Yдерiсiне инновациялык техноло-гияларды енгiзу мiндетiн кояды. Оку YPДiсiне булттык технологияларды колдану элi кещнен колданылмай-ды. Дегенмен, окытушылар мен студенттер вз жумы-старында бултты кызметтердi негурлым тезiрек пай-далана бастаса, олар жеке оку жолын курудын тиiмдi куралын негурлым тезiрек алады, согурлым олар оку урдюш тиiмдi жэне мазмунды ете алады. Булттык есептеулер студенттерге олардын орналаскан жерь не карамастан, Yнемi кецешп келе жаткан ортасымен взара эрекеттесуге жэне бiрлесiп жумыс iстеуге мум-кiндiк бередi. Бул технологиялар оку материалдарын ен Yнемдi жэне сенiмдi тYPде жеткiзедi, сонымен бiр-
ге тарату жэне жанарту онай. Б¥лтты технологиялар жеке окытуга, интерактивтi сабактарга жэне топпен окытуга мYмкiндiктер жасай отырып, оку YPДiсiн ¥й-ымдастырудын онлайн форматын ¥сынады. «Акпарат-тык-коммуникациялык технологиялар» пэш окытуда б¥лтты технологияларды енгiзу кажетп багдарлама-лык камтамасыз етудi сатып алу к¥нын азайтып, оку Yдерiсiнiн сапасы мен тиiмдiлiгiн арттырады.
Корытындылай келе, б¥лтты технологияларды колдану оку YPДiсiнiн колжетiмдiлiгi мен практика-лык багыттылыгын арттырып, бiлiм беру аясын ай-тарлыктай кенейтетiнiн айта кету керек. Веб-косым-шалардын кен таралуы олардын жан-жащылыгымен женiлдетiлген. БYгiнгi танда студенттердiн пайдалану мYмкiндiгi бар кызметтердщ Yлкен саны - б¥л б¥лт-
тык кызметтердiн барлык тYрлерi. Б¥лттык кызмет-тердi «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» курсында колдану студенттердiн заманауи акпараттык когамга бейiмделуiне жэне кэсiби саласында бшк-тi маман болып калыптасуына ыкпал етедi, сонымен катар 1 курс студентт^ алган дагдылары мен бшм-дерiн негiзгi жэне арнайы клиникалык пэндердi окуда колдана алады. Осылайша, зерттеу нэтижесi медици-налык жогары оку орнында «Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» курсын окыту барысында Google Drive б¥лттык кызметiн пайдаланудын взек-тшпн жэне окыту YPДiсiнде б¥лттык технологияларды колданудын студенттердiн акпараттык-коммуникациялык технологиялык к¥зiреттiлiгiн дамытатын растайды.
Эдебиеттер mi3iMi:
1. Изтлеуов МК, Турганбаева АУ, Са^ыпова ДС, Умирзакова ЖС. Электрондыщ о^улыщты эзiрлеудiн эдiстемелiк аспектiлерi. Ба-тыс ^аза^стан медицина журналы. 2018;60(4):13-17. Iztleuov MK, Turganbaeva AU, Sakypova DS, Umirzakova ZhS. Elektrondiq oquliqti azirledin adistemelik aspektileri. Batys Qazaqstan medicina jurnaly. 2018;60(4):13-17. (In Russian)
2. Клементьев ИП, Устинов ВА. Введение в облачные вычисления. УГУ. 2009;233с.
Klement'ev IP, Ustinov VA. Vvedenie v oblachnye vychisleniya. UGU. 2009;233s. (In Russian)
3. Гребнева Е. Облачные сервисы: взгляд из России. М.: Cnews, 2011;282с.
Grebneva E. Oblachnye servisy: vzglyad iz Rossii. M.: Cnews, 2011;282s. (In Russian)
4. Hewwit C. ORGs for Scalable, Robust, Privacy-Friendly Client Cloud Computing. Carl Hewitt. IEEE Internet Computing. 2008;12(5).96-99. Doi:10.1109/MIC.2008.107
5. Khmelevsky Y. Cloud computing infrastructure prototype for university education and research. Youry Khmelevsky, Volodymyr Voytenko. WCCCE'10 Proceedings of the 15th Western Canadian Conference on Computing Education. 2010;(8):5.
6. Сейдаметова ЗС, Сейтвелиева СН. Облачные сервисы в образовании. Информационные технологии в образовании. 2011;15(9):105—111.
Seidametova ZS, Seitvelieva SN. Oblachnye servisy v obrazovanii [Elektronnyi resurs] - URL : http://ite.kspu.edu/ru/webfm_ send/211. (In Russian)
7. Монахов ДН, Монахов НВ, Прончев ГБ, Кузьменков ДА. Облачные технологии. Теория и практика. МАКС Пресс Москва, МГУ. 2013;128с.
Monakhov DN, Monakhov NV, Pronchev GB, Kuz'menkov DA. Oblachnye tekhnologii. Teoriya i praktika. M.: MAKS Press, 2013;128s. (In Russian)
8. Фингар Питер. Dot.Cloud: облачные вычисления - бизнес-платформа XXI века. Аквамариновая Книга - Москва. 2011;256c. Fingar Piter. Dot.Cloud: oblachnye vychisleniya - biznes-platforma XXI veka. Akvamarinovaya Kniga - Moskva, 2011;256c. (In Russian)
9. Риз Джордж. Облачные вычисления. БХВ-Петербург - Москва. 2011;288c.
Riz Dzhordzh. Oblachnye vychisleniya. BKhV-Peterburg - Moskva. 2011;288s. (In Russian)
10. Умирзакова ЖС, Са^ыпова ДС. О^ыту урд^н жа^сарту-даFы ispring suite муммндттерк Астана медицина журналы. 2021;2(108):245-248.
Umirzakova ZhS, Sakypova DS. Oqitu urdisin jaqsartudagi Ispring suite mumkindikteri. Astana medicina jurnaly. 2021;2(108):245-248. (In Russian)
11. Са^ыпова ДС, Умирзакова ЖС. Онлайн окытуда GOOGLE ^ызмет-тердi пайдалану муммндттерк Математикалыщ модельдеу мен а^параттыщ технологиялар бЫмде жэне Fылымда: профессор Е.Ы. Бидайбековтын 75 жылды^ына жэне мектеп информати-касынын 35-жылдыFына арналFан IX Халыщаралыщ Fылыми-э-дктемелт конференция материалдары. 2020;407-409. Sakypova DS, Umirzakova ZhS. Onlayn oqituda GOOGLE qizmetterdi paydalanumumkindikteri. Matematikaliq modeldeu men aqparattiq texnologiyalar bilimde jane gilimda: professor E.I. Bidaybekovtin 75-jyldygyna jane mektep informatikasinin 35- jyldygyna arnalgan IX Xaliqaraliq gylymi-adistemelik konferenciya materialdary. 2020; 407-409. (In Russian)
12. Боброва ИИ. Методика использования электронных учебно-методических комплексов как способ перехода к дистанционному обучению. Информатика и образование. 2009;(11):124-125. Bobrova II. Metodika ispol'zovaniya elektronnykh uchebno-metodicheskikh kompleksov kak sposob perekhoda k distantsionnomu obucheniyu. Informatika i obrazovanie. 2009;(11):124-125. (In Russian)
13. Широкова ЕА. Облачные технологии. Материалы I Международной научной конференции «Современные тенденции технических наук». 2011;30-33. URL: https://moluch.ru/conf/tech/ archive/5/1123/ (дата обращения: 10.02.2022).
Shirokova EA. Oblachnye tekhnologii. Materialy I Mezhdunarodnoi nauchnoi konferentsii «Sovremennye tendentsii tekhnicheskikh nauk». 2011;30-33. URL: https://moluch.ru/conf/tech/ archive/5/1123/(data obrashcheniya: 10.02.2022). (In Russian)
14. Николас Карр. Великий переход: что готовит революция облачных технологий. МИиФ. 2014;272с.
Nikolas Karr. Velikii perekhod: chto gotovit revolyutsiya oblachnykh tekhnologii. MIiF; 2014;272 s. (In Russian)
15. Google Apps Education Edition [Электронный ресурс]. URL: http:// www.google.com/a/help/intl/en/edu/index.html.
