Научная статья на тему '“Масофавий таълим электрон ўқув-услубий мажмуа платформаси” замонавий таълим муҳити сифатида'

“Масофавий таълим электрон ўқув-услубий мажмуа платформаси” замонавий таълим муҳити сифатида Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
1533
144
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Масофавий таълим тизими / электрон нашрлар / аудио ва видео ўқув роликлар / слайдлар / виртуал машғулотлар / the system of distance learning / presentation / slides / virtual classes / film strips / educa- tional audio and video clips / preparation of electronic publications.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Низомхонов С. Э.

Ушбу мақолада “Масофавий таълим электрон ўқув-услубий мажмуа платформаси”нинг замонавий дидактик дастурий таъминоти ва таълим воситаси сифатидаги моҳияти кўриб чиқилган, шунингдек, умумий ўрта таълим мактаблари ўқув жараёнларида ахборот технологияларини татбиқ этиш, фанлар кесимида масофавий таълим самарадорлигини ошириш учун методик тавсиялар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

“EEMK DISTANCE LEARNING PLATFORM” AS ENVIRONMENT OF MODERN EDUCATION

In this article is considered the essence of the “Platform on electronic teaching resources of distance learning” as modern didactic software and tools of education. As well is presented guidelines for the implementation of information technology in the educational process in secondary schools.

Текст научной работы на тему «“Масофавий таълим электрон ўқув-услубий мажмуа платформаси” замонавий таълим муҳити сифатида»

г

v.

31

_J

Низомхонов С.Э.,

Тошкент вилояти педагог кадрларни к,айта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти катта укитувчиси

НИЗОМХОНОВ С.Э. "МАСОФАВИИ ТАЪЛИМ ЭЛЕКТРОН УЦУВ-УСЛУБИИ МАЖМУА ПЛАТФОРМАСИ" ЗАМОНАВИИ ТАЪЛИМ МУЦИТИ СИФАТИДА

Ушбу маколада "Масофавий таълим электрон укув-услубий мажмуа платформаси"нинг замонавий дидактик дастурий таъминоти ва таълим воситаси сифатидаги мох,ияти куриб чикилган, шунингдек, умумий урта таълим мактаблари укув жараёнларида ахборот технологияларини татбик этиш, фанлар кесимида масофавий таълим самарадорлигини ошириш учун методик тавсиялар келтирилган.

Таянч иборалар: Масофавий таълим тизими, электрон нашрлар, аудио ва видео укув роликлар, слайдлар, виртуал машFулотлар.

НИЗОМХОНОВ С.Э. «ПЛАТФОРМА ЭЛЕКТРОННОГО УЧЕБНО-МЕТОДИЧЕСКОГО КОМПЛЕКСА ДИСТАНЦИОННОГО ОБУЧЕНИЯ» КАК СОВРЕМЕННАЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ СРЕДА

В данной статье рассмотрена сущность «Платформы электронного учебно-методического комплекса дистанционного обучения» как современного метода дидактического обеспечения и средства системы образования, представлены методические рекомендации по внедрению информационных технологий в учебный процесс средних общеобразовательных школ.

Ключевая слова: система дистанционного обучения, презентация слайда, виртуальные занятия, диафильмы, учебный аудио и видео ролики, подготовка электронных изданий.

NIZOMHONOV S.E. "EEMK DISTANCE LEARNING PLATFORM" AS ENVIRONMENT OF MODERN EDUCATION.

In this article is considered the essence of the "Platform on electronic teaching resources of distance learning" as modern didactic software and tools of education. As well is presented guidelines for the implementation of information technology in the educational process in secondary schools.

Keywords: the system of distance learning, presentation, slides, virtual classes, film strips, educational audio and video clips, preparation of electronic publications.

Мамлакатимиз мустациллигининг илк йилларидан бош-лаб таълим тизимида туб ислоцотлар амалга ошириб келинмоцда. Жумладан, умумтаълим мактаблари учун Дав-лат таълим стандартлари ва замонавий талаблар асосида-ги уцув адабиётларининг янги авлодлари яратилиб, такомил-лаштириб борилмоцда. Интернет тармотида www.e-school.uz сайтида ишга туширилган "Масофавий таълим ЭУУМ плат-формаси" ана шундай янги авлод уцув адабиётлари цаторига кирадиган электрон ресурслар мажмуасини ташкил этади.

Хорижий мамлакатлар тажрибасидан ва юртимизда бу борада олиб борилган илмий тадкикотлар тах,лилига таянган х,олда, ушбу "Масофавий таълим ЭУУМ платформаси" умумий урта таълим мактабларида узбек, рус, коракалпок, козок, кир*из, тожик, туркман

тилларида олиб бориладиган барча фанларни укитишга мулжалланган (1-расм).

Масофавий таълим ЭУУМ платформаси тузилмасида фаолият, асосан, бошкарувчилар ва фойдаланувчилар гурух,ларидан иборат турт булимга ажратилган (2-расм):

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 2

/■-

32

ч_

1-расм. www.e-school.uz - "Масофавий таълим ЭУУМ платформаси" бош сах,ифаси

Масофавий таълим ЭУУМ платформаси администраторлари, модераторлари;

Масофавий таълим фан укитувчилари;

Укувчилар;

Ота-она ва жамоатчилик назорати.

www.e-school.uz

Умуман олганда, администраторлик, яъни электрон мувофиклаштирувчи модераторлик фаолиятини бошкарувчилар платформа тар-кибидаги энг юкори хукукка эга булган шахслар булиб, улар платформанинг иш фаолиятини бошкаришлари, керак булганда уни узгартиришлари, фойдаланувчилар ва уларнинг хукукларини бошкаришлари мум-кин.

Платформа администратори сифатида масъулиятли шахсни тайинлаш максадга мувофик булади. Администраторлар укув жараёнини бошлаб беришга имкон беруви мутахассислар булиб, улар платформага укитувчиларни кушиб, уларга масофавий укитиш учун хукук берадилар. Албатта, хукук доирасида администраторлар укувчиларни хам кушишлари мумкин, аммо укитиш сценарияси ва укитиш коидаларига биноан бу ишни фаннинг эгаси - укитувчи бажаради.

Бунда хар бир фойдаланувчи фан укитувчиси уз иш столига эга булади. Яъни фойдаланувчи фан укитувчиси бир канча кулайликларга эга булган уз виртуал иш столига эга булади. Бунинг учун, аввало, у шу тизимга аъзо булиши керак. Тизимга аъзо булиш тартиби "Масофавий укитишнинг сценарийси" булимида батафсил ёритилган.

Укитувчилар хам, албатта, платформа фойдаланувчиларини бошкариш хукукига эгадирлар. Администраторлардан фаркли уларок, укитувчилар платформа фойдаланув-чиларининг хукукларини факатгина уз фанлари доирасида бошкариш имконига эгадирлар.

Укитувчининг иш столи. Укитувчининг иш столи уч кисмдан иборат булади. Биринчи кисм чап томонда жойлашган булиб, унда курсаткичлар туради. Шу курсаткичлар ёрдамида керакли сахифаларни очиш мумкин. Иккинчи кисм уртада жойлашган булиб, энг катта майдонни эгаллайди. Чунки бошка кисмдаги курсаткичларни босганда сахифалар шу кисмда очилади, шунинг учун у купрок майдонни эгаллайди. Учинчи кисм эса унг томонда жойлашган булиб, унда укитувчининг фамилияси, исми-шарифи, качон кирганлиги,

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 2

2-расм. Масофавий таълим ЭУУМ платформасининг таркибий тузилмаси.

(-N

www.e-school.uz

Егти тиллаги ЭУУМ платАоомасини

Укотларкпнг масофаьий таьлкм фаолняти

Фан уцп уншпрпш ЭУУМ жорпи эгиш ва }"нн таълим ресурсларн огаан

ООНИТИШ бгЛНМН

Электрон ы}"вофиклаштар}"Ечи модераторлнк Адлтитги

i X

о

m

О

СП

£ но О

S

i \

( \ Жаыоатчкп m:тест назоратн ^ J Г Эьлонлар тахтаси V

*

( 1 Ёрдам сахифаси ^ J С Ота-сналар кузатувн

\ г

Бшпшлар беллашувн sa Фан елкхшнадалари хаккда

жорий сана хакидаги маълумотлар курса-тилади.

Укитувчи иш столига кирганда ушбу учта кисмдан иборат булган умумий сахифа очилади. Уртадаги кисмда янгиликлар туради. Чап кисм курсаткичлардан иборат булиб, уларга куйидагилардан иборат: «МО'Тда о'^И», «Sinf fanlar го'уха^», «Е'1оп1аг taxtasi», «МаЧитоНаг» ва «Chiqish».

Шу курсаткичларнинг вазифаларини бирма-бир ёритиб чикамиз:

«МО'Тда o'tish» курсаткичи босилганда укитувчининг узи масофавий таълим берадиган умумий тизим сахифаси очилади. Бунда укувчиларнинг дарсларни узлаштириш даражалари, кайси фандан дарс олаётганлари, кайси дарсга мунтазам иштирок этаётганлари ва хоказо маълумотлар курсатилади. Шу сахифа оркали керакли укувчига унинг укув столига кушимча сифатида керакли маъруза, топшириклар ва тестлар жунатилади.

fanlar ro'yxati» курсаткичи босилганда укитувчи узи утадиган янги фанни киритиши ёки фанлар руйхатидан кераклисини танлаб олиш мумкин булади. Бунда синфлар кесимида фанлар ичидан кераклиси танлаб олиниб, укитувчи унга ЭУУМни ташкил этувчи ДТС, укув дастури, таквим мавзу режаси, дарс ишланмаси, укув-услубий кулланмасини киритиши, мавзулар буйича маърузалар кушиб, тузатишлар киритиши, такдимотлар, изохли атамалар руйхати, тестлар, амалий ёки лаборатория топширикларини киритиши ва фойдаланиш учун кушимча адабиётлар, аудио-видео фильмлар, интерфаол укув роликлари билан бойитиши мумкин.

«Е'1оп!аг taxtasi» курсаткичини босиш оркали эълонларни жойлаштириш ва уларни укиш сахифасига утилади.

«МаЧитоНаг» курсаткичини босиш оркали укитувчи узининг шахсий маълумотлари жойлашган сахифага утади. У ерда укитувчи хакидаги барча маълумотлар жойлашган булади. Укитувчи уз хакидаги маълумотларни узгартириши ёки уларга янги маълумотлар кушиши мумкин булади.

«Chiqish» курсаткичини босиш оркали иш столидан чикиб кетилади.

ЭУУМ платформасида фан укитувчиси узининг иш столини юкорида санаб утил-ган булимларни талаб даражасида тулдириб,

бойитганидан сунг платформа администра-торига хабар беради. Платформа адми-нистратори уз хукуклари доирасида маълум иш куни муддати ичида такдим этилган манбалар билан танишиб чикиб, укитувчи иш столига кайта тахрирлаш буйича таклифларни юбориши ёки фаоллаштириш тугмаси оркали масофавий таълим ЭУУМ платформасига амалиётга жорий этиши мумкин.

Укитувчилар уз фанларининг укувчилари руйхатига кириб, укувчилар кушишлари ёки олиб ташлашлари мумкин.

Укувчилар рухсат олганларидагина платфор-мадан фойдаланиш хукукига эга буладилар. Улар аввалига платформадан фойдаланиш хукукига, сунг фанга аъзо булиб, таълим олиш хукукига эга буладилар.

Бу жараёнда укувчи аввал тизимга аъзо булиш учун [Ro'yxatdan о'^И] тугмасини танлаб, такдим этилган фойдаланувчи хакидаги маълумотлар суровномаси (анкета)ни тулдириб, узига макбул булган Фойдаланувчи номи (логин) ва паролни белгилайди ва уни тасдиклайди. Шу ном ва парол оркали фойдаланувчи уз иш столига, аникрок айта-диган булсак, "Масофавий таълим ЭУУМ платформаси" масофавий укитиш платформасига кириши ва фан укитувчисига хамда шу тизим аъзоларига мурожаат килиши мумкин булади. У иш столига кириб, уз дарс машFулотларини бошлаши мумкин булади (дарсларга аъзо булиш укитиш сценариясида ёритилган).

Укувчининг иш столи. Укувчининг иш столи хам укитувчининг иш столи каби туртта кисмдан иборат булади. Биринчи кисми юкорида жойлашган булиб, икки сатрдан иборат булади:

Саккизта таълим тиллар бандлари;

Меню бандлари.

Иккинчи кисми чап томонда жойлашган булиб, унда курсаткичлар руйхати туради. Учинчи кисм уртада жойлашган булиб, у энг катта майдонни эгаллайди, чунки курсаткичлар босилганда уларга мос равишдаги сахифалар шу кисмда очилади. Туртинчи кисм унг томонда жойлашган булиб, ундан укувчининг фотосурати ва у хакидаги маълумотлар хамда фойдали расмий сайтларга гипермурожаатлар руйхати жой олган булади.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 2

г

v.

35 _j

Укувчи уз таълим тили бандини танлаб иш столига кирганда, туртта кисмдан иборат булган умумий сах,ифа очилади. Уртадаги кисмда муаллиф номидан фойдаланувчиларга каратилган кискача "Суз боши" матни ифодаланган. Чап кисмда эса куйидаги курсаткичлардан иборат ишчи сох,а булади: «Fanlar ro'yxati», «Natijalarim», «Ma'lumotlarim», «Tizim a'zolari», «Yozishmalar», «Chiqish».

Шу курсаткичларнинг вазифаларини бирма-бир ёритиб чикамиз:

«Fanlar ro'yxati» курсаткичи босилганда укувчи тах,сил оладиган фанлар руйхати чикади. Бунда укувчи синф фанлари орасидан узига кераклисини танлаб, керакли маърузани укиш имкониятига эга булади ва х,ар бир мавзу билан боFлик «Audio», «Video», «Foto», «Animatsiya» бандларидаги ресурслар билан танишади. Шу электрон манбаларга таянган х,олда, «Test to-pshirish» ва «Mashq» бандларидаги амалларни бажаради. Бунда укувчи учун шундай шарт куйиладики, тест ва машк топширикларини камида "Коникарли" бажариб, 55 дан юкори балл туплагандагина фаннинг кейинги мавзусини укишга утиш имкониятига эришади. Бошка фанларни узлаштиришда х,ам худди ана шундай масофавий таълим укув синов жараёни кечади.

«Natijalarim» курсаткичини босиш оркали укувчи узининг укиган мавзуси ва фанлари буйича узлаштириш даражасини кузатиб боради.

«Ma'lumotlarim» курсаткичини босиш оркали укувчи узининг шахсий маълумотлари жойлашган сах,ифага утади. У ерда укувчи х,акидаги барча маълумотлар жойлашган булади. Укувчи уз х,акидаги маълумотларни узгартириши ёки уларга янги маълумотлар кушиши мумкин булади.

«Tizim a'zolari» курсаткичини босиш оркали тизимга аъзо укувчилар ичидан энг юкори узлаштириш даражасига эга булган унта укувчидан иборат руйхат ва уларга хат-хабар юборишни амалга оширадиган интерфаол алокалар чикарилади.

«Yozishmalar» курсаткичини босиш оркали тизимга аъзо бошка укувчилардан келган ва уларга жунатилган хатлар билан танишиш ва уларни тах,рирлаш мумкин булади.

«Chiqish» курсаткичини босиш оркали иш столидан чикиб кетилади.

Куриб турганимиздек, х,ар бир фойдала-нувчининг узига мос ва масофавий таълим учун зарур булган иш столи мавжуд. Бу иш столи укитувчи ва укувчилар учун "Масофавий таълим ЭУУМ платформаси"дан фойдаланишда катта ёрдам беради.

"Ота-оналар ва жамоатчилик назорати" булимида, асосан, масофавий таълим тизи-мидаги энг намунали укувчилар унталиги берилади, шунингдек, унда ота-оналар уз фарзандларининг фанлар кесимида билим-ларни узлаштириш курсаткичларини, масофавий таълим тизимидаги янгиликларни кузатиб боришлари мумкин.

Жамият тараккиётида халк таълим тизи-мининг тез суръатлар билан етакчи уринларга чикиб олишида мазкур "Масофавий таълим ЭУУМ платформаси"нинг урни, ах,амияти салмоклидир. Шу сабабли, ёш авлодни камол топтириш, фанларни укитиш жараёнларида масофавий таълимни жорий этиш оркали укувчиларнинг таффакурини ривожлантириш, мантикий фикрлаш кобилиятларини, максадга йуналганлик, топкирлик хислатларини шакл-лантириш бизнинг олий максадимиздир.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2014, 2

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.