CC BY
0
Abdurahmonov S.H.
O'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport unversiteti Farg'ona filiali sport
o'yinlari nazariyasi va uslubiyati assisent o'qituvchisi
MAKTABYUQORI SINF O'QUVCHILARINING JISMONIY
TAYYORGARLIGI
Annotatsiya. Farg'ona shahar umumiy o'rta ta'lim maktablari yuqori sinf o'quvchilarining jismoniy, tibbiy-biologik, psixologik tayyorgarlik-larini maxsus matematik-statistik usullarni yordamida pedagogik va ilmiy tahlil natijalari haqida ma'lumot bayon qilingan.
Kalit so'zlar: jismoniy tayyorgarlik, jismoniy tayyorgarlik darajasi, sport sinovlari, yugurish, uzunlikka sakrash, uloqtirish, tortilish, matematik-statistik usullar.
Abdurakhmanov S.H.
Assistant teacher of theory and methodology of sports games Uzbekistan State University of Physical Education and Sports
Fergana branch
PHYSICAL FITNESS OF HIGH SCHOOL STUDENTS
Annotation.Information on the results of pedagogical and scientific analysis of physical, medical-biological, psychological preparation of high school students of Fergana using special mathematical and statistical methods
Keywords: physical fitness, fitness level, sports tests, running, long jump, throwing, pull-ups, mathematical and statistical methods.
KIRISH
Yuqori sinf o'quvchilaming "Jismoniy tayyorgarlik darajasi" sport sinovlari test majmuasi asosida jismoniy tayyorgarligining boshlang'ich darajasini tahlil qilish va metodikasini takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
Yuqori sinftajriba guruhi o'quvchilarning "Jismoniy tayyorgarlik darajasi" sport sinovlari asosida jismoniy tayyorgarliklarini IV bosqich me'yorlarini topshirish natijalariga ko'ra boshlang'ich va yakuniy darajasini aniqlashda o'quvchilarning bajarish darajasini belgilash, shuningdek o'quvchilarning tayyorgarlik darajasining yangi me'yoriy talab lariga muvofiqliginianiqlash.
ASOSIY QISM
Yuqori sinf o'quvchilarning harakat fazilatlarini rivojlantirish darajasini baholashning asosiy mezoni sifatida biz Farg'ona shahar umumiy o'rta ta'lim maktablarining yuqori sinf o'quvchilarida "Jismoniy tayyorgarlik darajasi" sport sinov testlar majmuasi bo'yicha tanlab olingan testlar asosida pe dagogik nazorat
testlari ishtirok etdi. Pedagogik tadqiqotlar 2021 yilning dekabr oyidan 2022 yilning may oyigacha yuqori sinf o'quvchilarning baland va past turnikda tortinish (marotaba), tennis to'pini uloqtirish (m), joyidan turib uzunlikka sakrash (sm), 60 m masafaga yugurish (daqiqa) va 1 daqiqa davomida arg'amchida sakrash(marotaba) test me'yorlari bo'yicha randomizatsiya (tasodifiy tanlov) orqali 57 nafar o'g'il bolalar hamda 57 nafar qiz bolalarning natijalari tahlil qilindi.
Yuqori sinf o'quvchilarning "Jismoniy tayyorgarlik darajasi" sport sinov test ko'rsatkichlarini matematik statistik uslublari yordamida tahlil natijalari jadvallarda keltirilgan.
Birinchi jadvalda keltirilgan ko'rsatkichlardan ko'rinib turibdiki, 9-sinfda va 10-sinfda o'quvchilar "Jismoniy tayyorgarlik darajasi sport sinovlari" testini 5 -toifasi talablarini "60 m masofaga yugurish" sinovining III daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bollarning 40 foizi, 10-sinf da esa o'g'il bollarning 2foizi bajardi, II daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bollarning 43.3 foizi, 10-sinfda esa o'g'il bollarning 43.3foizi bajardi, I daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bollarning 5 foizi, 10-sinf da esa o'g'il bollarning 15 foizi bajardi. O'rta arifmetik qiymat 9-sinfda o'g'il bollari uchun (x=9.7) qiymati J.T.D.S.S. beshinchi yosh toifasi III daraja talablariga mos kelgan bo'lsa, 10-sinfda o'g'il bollari uchun (x=9.2) bu qiymatlar JTDSS beshinchi yosh toifasiII daraja talablariga mos keladi. "Joyidan turib uzunlikka sakrash" sinovining III daraja topshiriq talablarini9-sinfda o'g'il bollarning 36.6 foizi, 10-sinfda esa o'g'il bollarning 33.6foizi bajardi, II daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bollarning 46.6 foizi, 10-sinfda esa o'g'il bollarning 40 foizi bajardi, I daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bollarning 16.6 foizi, 10-sinfda esa o'g'il bollarning 56.6 foizi bajardi.
9-sinfda lO-sinfda
I daraja II daraja ■ III daraja I daraja II daraja ■ III daraja
M « 17%/ SO/
40%
1 43% SS//
O'rta arifmetik qiymat 9-sinfda o'g'il bollari uchun (x=189.5) qiymati J.T.D.S.S. beshinchi yosh toifasi III daraja talablariga mos kelgan bo'lsa, 10-sinfda o'g'il bollari uchun (x=205.8) bu qiymatlar JTDSS beshinchi yosh toifasi II daraja talablariga mos keladi. "Baland va past turnikda tortilish" sinovining III daraja topshiriq talablarini9-sinfda o'g'il bolarning 33 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 0foizi bajardi, II daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 53 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning70 foizi bajardi, I daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il
bolarning 13.3 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 30 foizi bajardi. O'rta arifmetik qiymat 9-sinfda o'g'il bollar uchun (x=8.1) qiymati J.T.D.S.S. beshinchi yosh toifasi III daraja talablariga mos kelgan bo'lsa, 10-sinfda o'g'il bollari uchun (x=10.2) bu qiymatlar JTDSS beshinchi yosh toifasi II daraja talablariga mos keladi."Tennis to'pini uloqtirish" sinovining III daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 40 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning20foizi bajardi, II daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 53.3 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 63.3 foizi bajardi, I daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 6 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 16.6 foizi bajardi. O'rta arifmetik qiymat 9-sinfda o'g'il bollar uchun (x=33.4) qiymati J.T.D.S.S. beshinchi yosh toifasi III daraja talablariga mos kelgan bo'lsa, 10-sinfda o'g'il bollari uchun (x=36.2) bu qiymatlar JTDSS beshinchi yosh toifasi II daraja talablariga mos keladi.
9-sinfda 10-sinfda
I daraja II daraja III daraja I daraja II daraja ■ III daraja
7% 20% 17%
40%
53% 63%
"Bir daqiqa davomida arg'amchida sakrash" sinovining III daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 10 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning30foizi bajardi, II daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 56.6 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 36.6foizi bajardi, I daraja topshiriq talablarini 9-sinfda o'g'il bolarning 6 foizi, 10-sinfda o'g'il bollarning 16.6 foizi bajardi. O'rta arifmetik qiymat 9-sinfda o'g'il bollar uchun (x=33.4) qiymati J.T.D.S.S. beshinchi yosh toifasi III daraja talablariga mos kelgan bo'lsa, 10-sinfda o'g'il bollari uchun (x=36.2) bu qiymatlar JTDSS beshinchi yosh toifasi II daraja talablariga mos keladi.
XULOSA
Shuni ta'kidlash kerakki, "Jismoniy tayyorgarlik darajasi sport sinovlari" test majmuasining 5 toifasiI darajasime'yoriy talablariga javob beradiganlarning foizi juda kam. Yangi "Jismoniy tayyorgarlik darajasi sport sinovlari" test majmuasining standartlarini amalga oshirish natijalariga ko'ra test me'yorlarini topshirgan 9 "A" -sinf o'quvchilarining jismoniy tayyorgarligining boshlang'ich darajasi yuqori emas edi, misol uchun 9-sinfda3 bahoga38 % o'quvchi topshirganbo'lsa, 10-sinfda 3 bahoga17 % o'quvchi topshirda demak 21 % ga o'sish bor, 9-sinfda4 bahoga45 % o'quvchi topshirganbo'lsa, 10-sinfda 4 bahoga50 % o'quvchi topshirda demak 5 foizga o'sish bor, 9-sinfda5 bahoga17 % o'quvchi topshirganbo'lsa, 10-sinfda 5 bahoga33 % o'quvchi topshirda demak 26 % ga o'sish bor.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Мамаджанов Н. М. Зависимость проявлений двигательных способностей от особенностей морфологического развития школьников. Автореф. дис. канд. М., 1981,22 с.
2. Хамрокулов Р.А. Совершенствование военно-прикладной физической подготовки сельской допризывной молодежи. Автореф.дисс...канд.пед.наук. Ташкент. - 2005 - 26 с.
3. Ханкельдиев Ш.Х. Функциональные изменения на различных стадиях формирования двигательных динамических стереотипов у гимнастов в условиях жаркого климата. Автореф.дисс...канд.биол.наук. Ташкент. 1972
4. Ханкельдиев Ш.Х. Педагогические особенности физического воспитания учащейся молодежи в регионах с жарким климатом. Автореф. дисс. докт. пед. наук М. 1991 46с.
5. Сидикова, Г. С. (2022). ФОРМИРОВАНИЕ ЗДОРОВОГО ОБРАЗА ЖИЗНИ У ДЕТЕЙ СТАРШЕГО ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА. Таълим ва Ривожланиш Та^лили онлайн илмий журнали, 2(1), 6-11.
6. Sidikova, G. S., & Ibrahimovich, T. A. (2021). FORMATION OF CHILDREN'S HEALTH CULTURE AS A SOCIAL AND PEDAGOGICAL PROBLEM. Conferencea, 71-74.
7. Sidikova, G. S., & Ibrahimovich, T. A. (2021). FORMATION OF CHILDREN'S HEALTH CULTURE AS A SOCIAL AND PEDAGOGICAL PROBLEM. Conferencea, 71-74.
8. Sidikova, G. S., & Ibrahimovich, T. A. (2021). FORMATION OF CHILDREN'S HEALTH CULTURE AS A SOCIAL AND PEDAGOGICAL PROBLEM. Conferencea, 71-74.
9. Ubaydullaev, R. M. (2021). MONITORING THE PHYSICAL FITNESS OF GIRLS IN GRADES 8-9 OF RURAL SECONDARY SCHOOLS. Herald pedagogiki. Nauka i Praktyka, 1(2).
10. Убайдуллаев, Р. М. (2020). Сопоставительный мониторинг показателей физической подготовленности девушек сельских школ с нормативами тестов здоровья "Барчиной". In Наука сегодня: фундаментальные и прикладные исследования (pp. 37-40).
