CC BY
7Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 11
educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
LM358 MIKROKONTROLLER ORQALI 12V LI AGREGATLARNI
MAHALLIY SHAROITDAN KELIB CHIQIB O'NGGA VA CHAPGA AVTOMATIK AYLANTIRISH QURILMASI
Xolov Orif Tolipovich
Qarshi shahar prezident maktabi robototexnika to'garagi rahbari Abdinazarov Kamoliddin Abdizoir o'gli Xursanov Kamoliddin Begali o'g'li
Qarshi muhandislik - iqtisodiyot instituti, Elektronika va asbobsozlik yonalishi 3-kurs talabalari
ANNOTATSIYA
Ushbu maqola ishlab chiqarish korxonalarida matorlarni oldinga va orqaga aylantirish haqida ma 'lumot berilgan.
Kalit soizlar: LM358 mikrokontroller, 5V li relelar, Arduino UNO, Arduino NANO
АННОТАЦИЯ
В этой статье представлена информация о прямом и обратном вращении двигателей на заводах-изготовителях.
Ключевые слова: микроконтроллер LM358, реле 5В, Arduino UNO, Arduino NANO.
ABSTRACT
This article provides information on the forward and reverse rotation of motors in manufacturing plants.
Keywords: LM358 microcontroller, 5 V relays, Arduino UNO, Arduino NANO
KIRISH
Hozirgi kunda maktab, litsey, kollej, oliy ta'lim radiotexnika, sxematexnika, robototexnika to'garaklari tashkil etilgan. Sanoatdagi avtomatika qurilmlarining chapga va o'ngga aylantirish uchun har xil turdagi relelar yoki puskatellardan foydalanib kelinmoqda. Misol uchun robototexnikada arduino yordamida agregatlarni o'ngga va chapga aylantirish uchun dasturdan foydalaniladi.
MAVZUGA OID ADABIYOTLAR SHARHI
Mazkur maqolani yoritish jarayonida SH.M. Mirziyoyevning asarlari metodologik manba sifatida belgilandi. Ushbu maqolada ilmiy bilishning mantiqiylik, tarixiylik, izchillik, obyektivlik usulidan foydalanilgan bo'lib, mavzuni yoritishda tavsifiy, qiyosiy metodlardan foydalanildi. LM358 mikrokontroller yordamida 12Vli
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
O
R
VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
motorlarni chapga va o'ngga aylantirish jarayonini o'z qo'limiz bilan mahalliylashtirib qurilmasini yasash.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Qarshi shahridagi Prezident maktabida sxematexnika va robototexnika to'garaklarida biz o'quvchilar bilan LM358 mikrokontroller yordamida 12V li motorlarni chapga va o'ngga aylantirish jarayonini o'z qo'limiz bilan mahalliylashtirib yasadik. Bu avtomatik jarayonlarni 5 V lik relelar yordamida yasab boshqarib ko'rdik. Sxemalarni birdaniga platalarga payka qilib yasasak talabalar va o'quvchilar o'zlashtirishga qiynalib qolishlari mumkin. Bunday avtomatik jarayonlarni eni 5 sm, bo'yi 12 smli plastikga elementlarni iloji boricha har tomonlama aniq ko'rinadigan qilib, havoda joylashtirib yasab ko'rsatsak, talaba va o'quvchilar juda tez o'zlashtirishtiradi va tezda tasavurga ega bo'lishadi.
Dasturlash orqali har-xil turdagi relelarni, svetadiodlarni o'chirib yoqish, tranzistorlarga signal berib boshqarishni, foto qarshilik, foto transistorlarni va shunga o'xshash elementlar va elementlar jamlanmasini dastur yordamida boshqarishni ko'pi bilan 6 oy mobaynida tezda mukammal o'zlashtirib olishadi.
Ishlab chiqarishdagi katta kuchlanishli jarayonlarni boshqarishda sxematexnikani o'rni juda katta ahamiyatga ega. Biz to'garak rahbarlari sanoatdagi avtomatik jarayonlarni labarayoriya sharoitida o'z qo'limiz bilan yasab, natijalar olib ko'rsatishimiz kerak. Shu avtomatik jarayonlarni aytib o'tilganidek shisha yoki plasmassalarda havoda elementlarni joylashtirib yasab ko'rsatsak tez o'rganishadi.
Elementlarni keyin plataga payka qilib ishni boshlasalar yaxshi natijalarga erishadi. To'garaklarda elementlar montaj bortiga joylashtirib jarayon boshqarib ko'rsatiladi. Lekin montaj bortini ichki sxemasini doskaga chizishimiz kerak. Undan keyin bir dona transistordan kuchaytirgichni ishlatib ko'rmoqchi bo'lsak, transistorni oyoqlariga payatnik bilan elementlarni bir-biriga payka qilib yasab ko'satsak, payat qilishni tez o'rganadi. Ishlab chiqarish sanoatda ham elektr toki bilan ishlashga o'ziga ishonch bilan mustaqil ishlashiga ko'nikma hosil qiladi.
Elektronika sohasi avtomatik qurilmalarni ochib ichki sxemalariga e'tibor beradigan bo'lsak shunda jarayon ko'rinadi. Biz avtomatik qurilmalarni to'garak jarayonida oddiydan murakkab sxemalarni yasab Energetika sohasi, Elektronika sohasi, Sxematexnika sohasi, Robitotexnika,Mexotronika sohalarini o'zlashtira olamiz. Bizdan faqat o'z ustimizda ko'proq ishlashimiz talab qilinadi. Misol uchun oddiygina telefon zaryadchikni olsak, magazin bozorlardan sotib olamiz. To'garak rahbarlari shu qurilmani o'z qo'limiz bilan mahalliy sharoitdan kelib chiqib yasab
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
O
R
VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
ko'rsatsak talaba va o'quvchilar shu qurilmani yasalganini ko'rib katta tasavvurga ega bo'lib o'zlari yasaydilar va natija oladilar. To'garak jarayonlarida oldimizga faqatgina Arduino qurilmasi emas balki katta-katta yasalgan maishiy texnikalarni talabalar va o'quvchilarni yoniga ochib, buzib tashlashimiz kerak bo'ladi. Bunday ishdan chiqqan maishiy texnikalar juda ko'p. Har birimiz uyimizda bu maishiy texnikalar katta va qo'pol yasalgani uchun shu maishiy texnikalarni tashlab yubormasdan kichik avtomatik labarotoriya qurilmalariga aylantirishimiz kerak.
Elektronika sohasi, Sxematexnika sohasi, Robitotexnika, Mexotronika sohalarini puxta mukammal o'rganishimiz kerak bo'ladi. Bu sohani hozirgi kunda o'rganish qiyin emas. Sababi Oliy ta'lim, Prezident maktablarida internetdan cheksiz foydalanib har qanday malumotni topish mumkin.
Faqatgina shu sohaga kirishib qiziqish kerak bo'ladi. Biz Qarshi muhandislik iqtisodiyot va Prezident maktabidagi to'garaklarda 60-70 turdagi dasturli va dastursiz avtomatik qurilmalarni mahalliylashtirib yasadik.
Bundan maqsad chetdan sotib olinadigan qurilmalarni o'zimizda ishlab chiqarishni rejalashtirmoqdamiz va bundan maqsad davlatimiz budjetiga katta foyda keltirishdir.
1-rasm. Sanoatdagi agregatlarni fotoqarshilikyordamida onga va chapga aylantirish maxaliylashtirilgan avtomatik qurilmasi
597
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
2-rasm. Talabalar va o 'quvchilar mahalliy sharoitdan kelib chiqib laboratoriya sharoitida yasab natijalar olingan holati avtomatik qurilmasi
XULOSA
Hozirgi kunda sanoat va ishlab chiqarishlarga ko'pgina avtomatik qurilmalami chetdan qimmat narxlarda sotib olinadi masalan rabotatexnika qurilmalami har bir elementi juda qimmat turadi. Biz shu avtomatik har xil vazifalarni bajaruchi Sensorlar, Datchiklar, har xil turdagi Arduino UNO, Arduino NANO, Arduino MEGA, dasturlovchi qurulmalarni ham juda katta narxlarga chettan sotib olinadi va dasturlab labaratoriya sharoitida avtomatik qurilma va har xil turdagi robotlarni yasaymiz. Arduino qurilmasini bajaradigan isshlarini o'z qo'limiz bilan qismlarga bo'lib yasalsa ilmiy tomondan ham juda kata yutuqlarga erishamiz.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasining birinchi prizidenti I.A.Karimov, "Jahon moliyaviyiqtisodiy inqirozi, O'zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo'llari va choralari", O'zbekiston: Toshkent, 2009y., 486 b.
2. O'zbekiston Respublkasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida. - T.:2017 yil 7 fevral, PF-4947-sonli Farmoni.
3. J.T.Ro'zimurodov "Amaliy elektronika asoslari" O'quv qo'llanma, Samarqand 2021y
4. https://www.alldatasheet.com
5. https: //www.datasheetspdf.com
6. https://www.hackster.io/Manishkr/controlling-servo-motor-using-ldr-8bb04f
598
