Научная статья на тему 'LEXıCO-SEMANTıC FEATURES OF THE NAMES, APPROPRıATE NEGATıVE QUALıTıES OF THE PERSON'

LEXıCO-SEMANTıC FEATURES OF THE NAMES, APPROPRıATE NEGATıVE QUALıTıES OF THE PERSON Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
100
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АНАХТАР СЁЗЛЕРИ: СЫФАТ СЁЗ ЧЕШИТИ / КЪЫРЫМТАТАР ТИЛИ / ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКАЯ ГРУППА / LEXICO-SEMANTIC GROUP / ТЮРКИЙ ТИЛЛЕР / ЛЕКСЕМА / LEXEME / ИНСАННЫНЪ МЕНФИЙ ЧИЗГИЛЕРИ / ПАРАДИГМАТИКА / PARADIGMATICS / ИМЕНА ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ / ADJECTIVES / КРЫМСКОТАТАРСКИЙ ЯЗЫК / CRIMEAN TATAR LANGUAGE / ТЮРКСКИЕ ЯЗЫКИ / TURKIC LANGUAGES / ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ КАЧЕСТВА ЧЕЛОВЕКА / NEGATIVE QUALITIES OF A PERSON

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Саттарова Зера Мамбетовна, Абдуллаева Адиле Энвер Кызы

В статье рассматриваются лексико-семантические особенности имён прилагательных, обозначающих отрицательные качества человека. Определяется лексический состав лексем отрицательных качеств человека, по характеру и по внешнему виду проводится классификация и устанавливаются парадигматические отношения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Лексико-семантическая особенности имён прилагательных, обозначающих отрицательные качества человека

The article deals with lexico-semantic features of adjectives, which denote negative qualities of a person. The lexical composition of the lexemes of the negative qualities of a person is determined, the classification and the appearance of paradigmatic relations are carried out by character and appearance.

Текст научной работы на тему «LEXıCO-SEMANTıC FEATURES OF THE NAMES, APPROPRıATE NEGATıVE QUALıTıES OF THE PERSON»

УДК: 811.512.1:[81'373:81'37]:929

Саттарова Зера Мамбетовна1

Абдуллаева Адиле Энвер кызы E mail: sattarova.zera@mail.ru

Инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик-семантик хусусиетлери

Анълатма: Макъаледе къырымтатар ве башкъа тюркий тиллерде инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик-семантик хусусиетлери бакъыла. Инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик теркиби къайд этиле, табиатына ве тыш къыяфетине коре тасниф япыла, парадигматик алякъалары косьтериле.

Анахтар сёзлери: сыфат сёз чешити, къырымтатар тили, лексик-семантик группа, тюркий тиллер, лексема, инсаннынъ менфий чизгилери, парадигматика.

Къырымтатар тилининъ лексик теркибинен багълы муккемель огренильмеген меселелер бугуньки кунюмизде даа чокъ расткеле. Ишбу макъаледе теткъикъ эткен инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик-семантик хусусиетлери мевзусы да оларнынъ сырасына кире ве филология, психология, психоневрология киби фенлернинъ сынъырларында тургъаны, халкънынъ табиаты, арекетлери, яшайыш тарзынен багълы олувы къайд этиле.

Тюркшынаслыкъта инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лек-сик-семантик хусусиетлери бир сыра ильмий тедкъикъатларда огрениле. Оларнынъ сыра-сына Ч.Ч. Ондарнынъ «Имена прилагательные, обозначающие душевные качества человека в тувинском языке» [2004] макъалесинде инсаннынъ тышкъы ве ички дюньясынен багълы лексемалар бакъыла, инсаннынъ ички дюньясыны тасвир эткен сёзлер айырыла, 'сеткил' яни 'душа' сыфатнынъ семантикасы ачыкълана. А.А. Добринина «Прилагательные современного алтайского языка, обозначающие черты характера человека: в сопоставительном аспекте» [2006] диссертацион ишинде синонимия меселеси устюнде токъталып, там маналы ве маналары якъын олгъан синонимик сыраларыны талиль эте. Алтай ве рус тиллерини къаршылаштырып, тасниф япа. С.Д. Егинованынъ «Прилагательные, характеризующие человека: этимология и семантика» [2011] макъалесинде земаневий ерли ком-паративистикасынынъ актуаль меселелери огрениле, якут тилиндеки бардам 'дерзкий' ве хадьар 'грубый' сыфатларынынъ диасинхроник семантикасы тедкъикъ этиле. Д. Южелнинъ «О качественных прилагательных признака лица в кыргызском и турецких языках» макъа-лесинде бет аляметлерини ифаделеген аслий сыфатларнынъ 7 лексик-семантик группасы айырыла, къыргъыз ве тюрк тиллерини тенъештирмек ичюн беден азалары ве тыш къыя-фети киби эки эсас аляметнен къуллана. С.Д. Егинованынъ «Прилагательные-синонимы, характеризующие человека: семантический анализ» [2011] ишинде могъол ве якъут тил-лери эсасында инсанны тасвирлеген сыфат манадаш сёзлер тедкъикъ этиле. Л. Ахмедова-нынъ «Лексика, обозначающая нравственно-волевые качества характера человека в русском и азербайджанском языках» [2012] тедкъикъатында инсан чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ 4 подгруппасыны къайд этип, парадигматик алякъаларны косьтере.

1 Саттарова Зера Мамбетовна, к.филол.н., доц. кафедры крымскотатарского и турецкого языкознания ГБОУВО РК КИПУ; Абдуллаева Адиле Энвер кызы, студент группы МК-16, факультет истории, искусств и крымскотатарского языка и литературы ГБОУВО РК КИПУ (Симферополь).

Корьгенимиз киби, инсан чизгилерини бильдирген сыфатлар тюркшынаслыкънен огъ-рашкъан алимлернинъ тарафындан тавсилятлы бакъылгъан, амма къырымтатар тилинде бу мевзу етерли дереджеде огренильмегени себебинден, макъаледе инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик-семантик хусусиетлерини тедкъикъ япмакъ макъсады къоюлды.

Тиль - динамик система, онынъ ичюн лексика - тилининъ къысмы оларакъ, онынъ энъ арекетли дереджесидир. Тильнинъ семантик структурасынынъ муреккеплигини, онынъ башкъа грамматик категорияларынен багъыны, лексик-семантик бельгисининъ маиетини тедкъикъ этмек баягъы къыйындыр.

Тюркий тиллерде, меселя, алтай тилинде, инсан чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лексик-семантик подгруппасынынъ меркезинде инсаннынъ башкъа инсанларгъа мунасебетини косьтерген антонимик чифти - jобош ве мактанчак: jобош «скромный, спокойный» - мактанчак «хвастливый» айырыла. Сыфатларнынъ joboш доминантасынен мусбет чизгилерни бильдирген синонимик сырасына бойле лексемалар кире: мактанбас 'нехвастливый', тыпзынбас 'невысокомерный', чемеркебес, jакшыркабас 'негорделивый' [1].

Сыфатларнынъ мактанчак 'хвастливый'доминантасынен менфий чизгилерни бильдирген синонимик сырасына бойле лексемалар кире: тыпзынчак 'высокомерный', чемеркек, jакшыркак 'горделивый', тееркек, сайыркак 'самолюбивый', улуркак, jаанаркак, jамыркак 'честолюбивый', бийиркек 'тщеславный' [1].

Бакъылгъан синонимик-антонимик сырада бутюн сыфатлар (рбош сыфатындан гъайры) бир негизден ибарет, ве менфийликни косьтерген -чак аффикси, я да инкярлыкъны косьтерген -бас аффикси ярдымы иле янъы мусбет группасыны мейдангъа кетирелер [1].

Къумыкъ тилинде исе «джаиль» лексемасына манадаш кельген бир къач сёзни айыра билемиз, меселя, авам, билими аз болгьан, аз сынавлу, жагьил, охуп-язып болмайгьан, охума-язма билмейген, ср. ар. джахиль. Бу сёзлер берильген семанынъ аляметини ифаде-лейлер [2].

Бундан корюне ки, косьтерильген сыфатлар чешит лексик-семантик севиелерге коре дифференциаль олмакъ мумкюн.

Инсаннынъ чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ семантик джеэтинден фаркълы подгруппаларгъа айырмакъ мумкюн ве бу подгруппалларнынъ эр бири озь конкрет семасы-нен ифаделене. Мисаль оларакъ, чагьы булан байлавлу «яшынен багълы», гёз булан бай-лавлу «козьлер яхшы корьгенинен багълы», къулакъ булан байлавлу «эшитювнен багълы» семаны бильдирген сыфатларнынъ подгруппасы [2].

Семантик джеэтинден инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген лексик-семантик группасынынъ 7 подгруппасыны къайд этмек мумкюн:

1) инсаннынъ озюне мунасебетини ифаделеген ве менфий чизилерни акс эткен сыфатлар;

2) табиат тарзыны акс эткен сыфатлар;

3) инсаннынъ ирадесини акс эткен сыфатлар;

4) башкъа инсанларгъа мунасебетини косьтерген сыфатлар;

5) инсаннынъ эмегине, ишине къаршылыкъ бильдирген мунасебетлерни акс эткен сыфатлар;

6) ахлякъий маиетини акс эткен сыфатлар;

7) предметлерге косьтерильген мунасебетине коре инсан табиатыны акс эткен сыфат-лар.

1. Инсаннынъ озюне мунасебетини ифаделеген ве менфий чизилерни акс эткен сыфатлар группасына инсаннынъ озь акъкъында фикирлерини ве этрафтаки инсанларгъа мунасебетини бильдирген лексемалар кире.

Меселя, джаиль (Мени джаиль деп, ашалама, копек баласы! [3, с. 53]), дели (Сен, Шаи-ров, тек бошбогъаз дегиль, эм де докъсан докъуз бучукъ процент делисинъ [3, с. 19]. Шимди балалар дели дегиллер, бермесенъ айтмам - деди де, чанасыны сюйреп къыргъа тырмашып башлады [4, с. 240]. Яхшы дели! Баш котерген адамгъа дели деп бакъсанъыз бунынъ сонъу къайда барыр? [5, с. 144]), джанавар (Бар сесимнен багъырдым: эй, джа-наварлар, токъунманъыз, о меним эвлядымдыр, дедим [3, с. 12]), ахмакъ (Сенинъ киби ахмакъларнынъ башыны айландырмагъа биле, кямиль [6, с. 67]), инат (О инат йигит [6, с. 31]. Аля даа Алма-Атадан къайткъанда тартышкъанларыны унутамаймамы? Инат экен [4, с. 339]), арсыз (Алчакъ, кучюк бир эвде арсыз огълан яшагъан [7, с. 47]), къавгъаджы (Атта эр вакъыт къачып юрьген къавгъаджы Эскендер де мында [7, с. 84]), киббар (Бу сары, акъ черели, узун бойлу, киббар ве гъурурлы йигит иле башта эр кес меракъланды [8, с. 76]), динсиз (Ах сени динсизнинъ баласы, мени кене алдаттынъмы? [3, с. 19]) ве башкъалары.

Инсаннынъ озюне мунасебетини ифаделеген сыфатлар группасына кирген лексемалар бойле синонимик сыраларны тешкиль этелер, меселя, джаиль - тентек, къабакъбаш; дели - худжур, нешаретли; джанавар - гъаддар, киндар, явуз, серт; ахмакъ - акъылсыз, серсем, тентек, абдал, будала; инат - къайты, тутарлы; арсыз - назлы, эдепсиз, тер-биесиз, утанмаз; къавгъаджы - давалы, бош ботен мырылдагъан; киббар - магърур, кибирли, фодуллы.

Къырымтатар тилинде бутюн къайд олунгъан группанынъ сыфатлары бинар антонимик оппозицияларда булуналар, меселя,

башкъа инсанларгъа мунасебет / мераметли - ачувлы; озюне мунасебет / алчакъ гонъюлли - макътанчакъ; эмегине, ишке мунасебет / ишкир - тенбель; ахлякъий маиет / намус - юзсюз; ираделик / мерт - къуветсиз; табиат тарзы / атик - солукъ.

Тедкъикъатымызгъа коре, инсаннынъ чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ лек-сик-семантик подгруппасынынъ меркезинде къырымтатар тилинде инсаннынъ башкъа инсанларгъа мунасебетини косьтерген - мераметли ве ачувлы антонимик чифти тура. Сыфатларнынъ мераметли доминантасынен мусбет чизгилерини бильдирген синонимик сырасына бойле лексемалар кире: алчакъ гонъюлли, мазлум, утанчакъ, алидженап.

Сыфатларнынъ ачувлы доминантасынен менфий чизгилерини бильдирген синонимик сырасына бойле лексемалар кире: макътанчакъ, киббар, кибирли, октем, къоркъакъ, икъбалперест, шуретперест, магърур гъурурлы, залым, къатты юрекли, таш юрекли, амансыз, патлайыджы.

Бакъылгъан синонимик-антонимик сырада бутюн сыфатлар фаркълы негизлерден ибарет.

Къулланылув джеэтинден бу лексемаларнынъ чокъусы тильнинъ актив къулланылгъан къысымына кирелер: меселя, макътанчакъ, тенбель, дели, баштакъ, нешаретли, худжур, куньджю, юрексиз, ачувлы, ярамаз, : инат, ахмакъ, джанавар, динсиз, джаиль ве башкъалары. Амма пассив къулланылгъан лексикагъа аит олгъан бир сыра сёзлер айырылды, меселя,, безгъын, уюшыкъ, кевшек, раимсиз, ойсуз, изсиз, будала, мешреп, гъаддар, сыр-сандыкъ, руякяр, чаман, фодуллы, магърур, ихмалькяр ве башкъалары.

2. Инсаннынъ табиат тарзыны акс эткен подгруппасынынъ теркибине бойле сыфатлар кире: меселя, баштакъ (Эскендер ойле баштакъ бала дегиль [4, с. 242]), ярамаз («Бу ярамаз Энвер даа насыл оюн тюшюнип тапты экен?» - дей эди ичинден [9, с. 72]), тер-биесиз (Бойле тербиесиз балларны мен даа корьмеген эдим. (муэлл.)), лафазан (Авто-буста бир лафазан къадынчыкънынъ янына отургъаным (муэлл.)), ачувлы (Койдешлер онъы ачувлы ве серт бир инсан оларакъ таныйлар. (муэлл.)) ве башкъалары.

Бойлеликнен, инсаннынъ табиат тарзыны акс эткен сыфатлар подгруппасында 5 лексема айырылды. Олар бойле синонимик сыралардан ибарет: меселя, ярамаз - баштакъ, керата, айлаз; тербиесиз - эдепсиз, утанмаз, къатты, серт, къаба; лафазан - зевзек, ошором, бошбогъаз, дильбаз; ачувлы - киндар, окели, мераметсиз. Къулланылув дже-этинден баштакъ, ярамаз, къыбырдавукъ, мырылдавукъ, къавгъаджы, давалы, къаба, тербиесиз, эдепсиз, къатты, бошбогъаз, лафазан, тилли, ачувлы, мераметсиз киби лек-семалар тильнинъ актив къысымына кирелер, шиддетли, джая, керата, айлаз, къызмата-бан, ташкъын, серт, зевзек, киндар, окели, ошором, безгелек, мусаллат, усандырыджы, киндар, дильбаз, ошором, шерли киби лексемалар тильнинъ пассив къысымыны тешкиль этелер.

3. Инсаннынъ ираделигини акс эткен подгруппада 2 микрогруппа айырыла.

• Бир де бир шейни япмакъ ичюн анълы тарзда ираденинъ терк этювинен багълы группа: меселя. къоркъакъ (О насылдыр къоркъакъ инсан олгъаныны яхшы анъладым. (муэлл.)), юрексиз (Алим юрексиз инсан олгъанындан себеп, эр вакъыт озь ишлеринъде шубелене. (муэлл.)), абдыравукъ (Абдыравукъ достумнен берабер къавгъа эттик. (муэлл.)) ве баш-къалары.

Бойлеликнен, бир де бир шейни япмакъ ичюн анълы тарзда ираденинъ терк этювинен багълы 3 лексема айырылды. Олар къырымтатр тилинде бойле синонимик сыраларыны тешкиль этелер: меселя, къоркъакъ - юрексиз, чекинген, тартынгъан; юрексиз - джеса-ретсиз, юркек; абдыравукъ - асабий, сынъырлы.

Къулланылув джеэтинден къоркъакъ, юрексиз, джесаретсиз киби лексемалар тильнинъ актив къысымына кирелер, амма чекинген, тартынгъан, джурьатсыз, ирадесиз, тартын-чакъ, абдыравукъ, юркен лексемалары пассив кулланалар.

• Инсаннынъ ирадесизлигини акс эткен сыфатлар подгруппанынъ теркибине зайыф (Ярамай хасталыкътан Алимнинъ тыш корюнюши зайыф олды. (муэлл.)), мискин (Бу инсан манъа пек мискин корюнди. (муэлл.)), заваллы (Ярамай бааны алгъанындан себеп, заваллы талебе агъламагъа башлады. (муэлл.)) киби лексемалар кирди.

Демек, инсаннынъ ирадесизлигини акс эткен сыфатлар подгруппасы 3 лексемадан ибарет ве бойле синонимик сыраларгъа кирелер: меселя, зайыф - къуветсиз, кучьсюз, такъ-атсыз; мискин - наджар, заваллы, аджыныкълы; заваллы - гъарип, бичаре, байгъуш. Олар къулланылув джеэтинден тильнинъ актив къысымына, меселя, зайыф, къуветсиз, такъ-атсыз, заваллы, аджыныкълы, кучьсюз ве пассив къысымына, меселя, алсыз, меджалсыз, наджар, мискин кирелер.

4. Башкъа инсанларгъа мунасебетини косьтерген сыфатларнынъ подгруппасында 2 микрогруппа айырыла:

• Инсанлар арасында эмоциональ мунасебетини ифаделеген лексемалар, меселя, инсафсыз (Буюклерге урьмет этмеген, инсафсыз бир яш олып осьти. (муэлл.)), къаба (Къаба адам олгъаныны лафларындан анъладыкъ. (муэлл.)), явуз (Языкъ ки, о мен ичюн энъ явуз душман оларакъ къалды. (муэлл.)) ве башкъалары.

Бойледже, инсанлар арасында эмоциональ мунасебетини ифаделеген лексемалар микрогруппасында 3 лексема айырылды. Олар инсафсыз - мераметсиз, раимсиз, залым, таш юрекли; къаба - эдепсиз, тербиесиз; явуз - серт киби синонимик сыраларындан ве къулланылув джеэтинден актив (юзсюз, мераметсиз, инсафсыз, таш юрекли, джанавар) ве пассив (къаба, серт, гъаддар, серт, явуз, залым, незакетсиз) къулланылгъан лексика-дан ибарет.

• контакт мунасебетини ифаделеген лексемалар микрогруппагъа юваш (Балалыкътан о пек юваш инсан эди. (муэлл.)), сускъун (Кедерли ве сускъун козьлерине бакъкъан сонъ, онынъ дуйгъуларыны анъладым. (муэлл.)), сырсандыкъ (Кимсенен алып-береджеги ёкъ, сырсандыкъ бир инсандыр. (муэлл.)) лексемалары кире.

Контакт мунасебетини ифаделеген микрогруппада 3 лексема айырылды. Олар юваш -сессиз, тынч; сускъун - индемез, сессиз, сюкют киби синонимик сыралардан ибарет ве къырымтатар тилинде актив къулланылалар.

5. Инсаннынъ эмегине, ишине къаршылыкъ бильдирген мунасебетлерни акс эткен груп-пасы бойле сыфатларны тешкиль эте: тенбель (Язда тойны япкъан "тенбель" сайыла эди, чюнки язда къышкъа азырланыла, ходжалыкъ ишлеринен огърашыла тургъан [корпус]), солукъ (О озюни санада пек солукъ ве джансыз тута [корпус]), безгин ( Безгин инсанда эр шей кереги киби олмай [корпус]) ве башкъалары.

Корьгенимиз киби, инсаннынъ эмегине, ишине къаршылыкъ бильдирген мунасебетни акс эткен группада 3 лексема айырылды. Олар тенбель - къалпазан, айлаз, батал; солукъ -гонъюльсиз, кейфсиз; безгин - уюшыкъ, кевшек, ичи сонукъ киби синонимик сыраларны тешкиль этелер ве тильнинъ актик къулланылгъан къысымына кирелер.

6. Инсаннынъ ахлякъий маиетини акс эткен сыфатлар подгруппасы: ашаа (Эр бир хал-къта алидженап инсанларнен бир сырада алчакъ, экиюзьлю, ашаа инсанлар да бар. (муэлл.)), утанмаз (Буюклернинъ янынды ойле ярамай лафларыны айта, утанмаз!" (муэлл.)), пахыл (Къартлар, пахыл инсаннен иш тутма, айталар (муэлл.)) киби лек-семалардан ибарет. Олар ашаа - алчакъ, хасис; утанмаз - эдепсиз, тербиесиз, юзь-сюз, утанмаз - арланмаз, циник синонимик сыраларны тешкиль этелер ве къырымтатар тилинде утанмаз, утанмаз - арланмаз, яланджы, юзьсюз, видждансыз, айнеджи, пахыл, алдатыджы, алчакъ, къурназ киби лексемалар актив ашаа, хасис, эгри, ийлекяр, доланды-рыджы, циник киби лексемалар пассив къулланалар.

7. Предметлерге косьтерильген мунасебетине коре инсан табиатыны акс эткен группа бойле синонимик сырадан ибарет: меселя, къызгъанч, ачкозь, къытмыр, саран, козю той-маз, ве бу лексемалар къырымтатар тилининъ актив къулланылгъан лексикасына кирелер.

Бойледже, тюркшынаслыкъта тедкъикъ этильген мевзу узеринде бир сыра ильмий ишлер айырылды, алтай ве къумыкъ тиллерининъ араштырмалары устюнде айырыджа токъталды ве бизден эвель япылгъан тедкъикъатларгъа эсасланып, къырымтатар тилинде инсаннынъ менфий чизгилерини бильдирген сыфатларнынъ 7 подгруппасы айырылды, оларнынъ синонимик сыралары тайинленди, талиль этильди, актив ве пассив лексикасы тайинленди.

Къайд этмели ки, лексемаларнынъ мана сынъырлары зайыф, чюнки лексик мананынъ чокъкомпонентли структурасы сёзни айны манасыны чешит тарафлардан косьтере биле ве бу лексемалар фаркълы группаларгъа кирмек мумкюн. Лексик-семантик группанынъ тер-киби энъ чокъ къулланылгъан лексик бирлемлеринен сынъырлана.

Саттарова Зера Мамбетовна,

Абдуллаева Адиле Энвер кызы

Лексико-семантическая особенности имён прилагательных,

обозначающих отрицательные качества человека

Аннотация. В статье рассматриваются лексико-семантические особенности имён прилагательных, обозначающих отрицательные качества человека. Определяется лексический состав лексем отрицательных качеств человека, по характеру и по внешнему виду проводится классификация и устанавливаются парадигматические отношения.

Ключевые слова: имена прилагательные, крымскотатарский язык, лексико-семан-тическая группа, тюркские языки, лексема, отрицательные качества человека, парадигматика.

Sattarova Zera Mambetovna,

Abdullayeva Adile Enver kyzi

Lexico-semantic features of the names, appropriate negative qualities of the person

Abstract.The article deals with lexico-semantic features of adjectives, which denote negative qualities of a person. The lexical composition of the lexemes of the negative qualities of a person is determined, the classification and the appearance of paradigmatic relations are carried out by character and appearance.

Keywords: adjectives, Crimean Tatar language, lexico-semantic group, Turkic languages, lexeme, negative qualities of a person, paradigmatics.

Эдебият:

1. Добринина А. Прилагательные современного алтайского языка, обозначающие черты характера человека: в сопоставительном аспекте: диссертация кандидата филологических наук / А. Добринина. - Новосибирск, 2006.- 193 с.

2. Магомедова П. Лексико-семантический и функциональный анализ имен прилагательных в кумыкском языке: в сопоставлении с арабским / П. Магомедова. - Махачкала, 2004. -120 с.

3. Болат Ю. Той девам эте. Пьессалар / Ю. Болат. - Таш.: Гъафур Гъулам адына эдебият ве саньат нешрияты, 1974. - 209 с.

4. Черкез А. Сабалар къучагъында. Роман / А. Черкез. - Таш.: Гъафур Гъулам адына эдебият ве саньат нешрияты, 1973. - 349 с.

5. Болат Ю. Алим. Роман / Ю. Болат. - Таш.: Гъафур Гъулям адына эдебият ве санат нешрияты, 1982. - 421 с.

6. Эдемова У. Омюрлик янымдасынъ. Повесть / У. Эдемова. - Таш.: Гъафур Гъулам адына эдебият ве саньат нешрияты. 1977. - 191 с.

7. Антолопя для позакласного читання для учыв 5-6 класав, як вивчають кримськотатар-ську мову / упор. А. Велiулаева. - Черывцк Букрек, 2012. - 208 с.

8. Меметов А. Къырымтатар тили. 10 - 1-нджи сыныфлар ичюн дерслик 2-нджи гъайры-дан нешир ишленильген, кенишлетильшген ве толдурылгъан нешир / А. Меметов. - Симф.: КъДжи «Къырымдевокъувпеднешир нешрияты», 2008 - 240 с.

9. Велиуллаева. А. «Крымскотатарская литература»: учебник для 5 класса общеобразовательных учреждений / А. Велиуллаева. - Симф.: «Крымучпедгосиздат», 2001. - 208 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.