CC BY
6Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 2 | ISSUE 1
educational, natural and social sciences ( ) ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
LAZER NURLANISH TA'SIRIDA POLY(L-LACTIC ACID) MATERIALIDAGI KIMYOVIY O'ZGARISHLAR
Voxobjonov Ismoil Shuhrat o'g'li, Po'latova Nozima Sobitxon qizi, Obidov Diyorbek Zafar o'g'li, Umarjonova Gulira'no Murodjon qizi.
Namangan davlat universiteti.
АNNOTATSIYA
Maqolada polimer materialining sirt eritilishi va rezolyutsiyasini keltirib chiqarish uchun lazer nurlanishidan foydalanilishi yoritilgan. Lazer nurlanishining sirt morfologiyasiga, kristalliligiga va kimyoviy modifikatsiyalariga ta'siri optik mikroskopiya va rentgen fotoelektron spektroskopiya orqali o 'rganildi.
Kalit so'zlar: XPS o'lchovlari, PLLA degradatsiyasi, profillar, bog'lanish energiyalari, fotokimyoviy reaktsiyalar, kvant rentabelligi, kimyoviy modifikatsiya.
ХИМИЧЕСКОЕ ИЗМЕНЕНИЯ POLY(L-LACTIC ACID) ПОД ДЕЙСТВИЕМ ЛАЗЕРНОГО ИЗЛУЧЕНИЯ
Вохобжанов Исмоил Шухрат угли, Пулатова Нозима Собитхон кизи, Обидов Диербек Зафар угли, Умаржонова Гулираъно Mуроджон кизи.
Наманганский государственный университет
АННОТАЦИЯ
В статье есть использование лазерного излучения для индукции плавления поверхности и разрешения полимерного материала. Влияние лазерного излучения на морфологию поверхности, кристалличность и химические модификатции изучены методами оптической микроскопии и рентгеновской фотоэлектронной спектроскопии.
Ключевые слова: измерении ХРС, деградатция PLLA, профили, энергии связи, фотохимические реакции, квантовое рентабельность, химические модификации.
Scientific Journal Impact Factor
R
CHEMICAL CHANGES OF POLY (L-LACTIC ACID) UNDER THE ACTION OF LASER RADIATION
Vokhobzhanov Ismoil Shukhrat ugli, Pulatova Nozima Sobitkhon kizi, Obidov Dierbek Zafar ugli, Umarjonova Gulirano Murodzhon kizi.
Namangan State University
ABSTRACT
The article deals with the use of laser radiation for the induction of surface melting and resolution of a polymer material. The effect of laser radiation on surface morphology, crystallinity and chemical modifications has been studied by optical microscopy and X-ray photoelectron spectroscopy.
Keywords: XPC measurement, PLLA degradation, profiles, binding energies, photochemical reactions, quantum profitability, chemical modifications.
XPS o'lchovlari plyonka yuzasida kimyoviy o'zgarishlarni o'rganish uchun amalga oshiriladi. O va C elementlari miqdorini va bog'lanishning mumkin bo'lgan uzilishlarini aniqlash uchun OlE va Cls spektrlari qayd etiladi. Lazer bilan ishlov berishdan oldin va keyin yuqori radikal harakatchanlikka ega plyonkaning Cls spektrlari 1 (a) - 1 (c) rasmlarda keltirilgan Profillar tarkibidagi uchta uglerod guruhidan: C-H guruhlari, asosiy pog'onadagi C-O guruhlari va Ester bog'lanishidagi O-C = O guruhlaridan kelib chiqadigan uchta cho'qqidan iborat. Ularning bog'lanish energiyalari 285, 287 va 289 eV ga teng bo'lib, o'z navbatida 1-cho'qqi, 2-cho'qqi va 3-cho'qqiga sarflanadi. Aniqlangan cho'qqilar 1-rasmda ham keltirilgan. Yuqori lazer oqimi ishlatilmaguncha profillar o'xshash bo'lib turishi o'rganilgan. 1-rasmda aniqlangan cho'qqilar ostidagi maydonlar hisoblab chiqilgan. Hisoblash natijalari ikkala turdagi plyonkalar uchun 2 va 3 rasmlarda lazer nurlari ta'sirida ko'rsatilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Cho'qqi zonalari faqat lazer oqimlari ma'lum darajalarga yetganda o'zgaradi, ular mos ravishda yuqori va past radikal harakatga ega bo'lgan plyonka uchun 2,60 //sm2 va 2,65 //sm2 ni tashkil qiladi. Ushbu tadqiqotda ishlatiladigan lazer 266 nm to'lqin uzunlikdagi fotonlarni hosil qiladi, ularning energiyasi 7,0 ev. PLLA-da kimyoviy bog'lanish energiyalari C-C bog'lanishlari uchun 3,6 eV, C-O bog'lanishlari uchun 3,8 eV, C = O bog'lanishlari uchun 7,5 eV va C-H
KIRISH
Scientific Journal Impact Factor
bog'lanishlari uchun 4,3 ev ga teng. Fotokimyoviy reaktsiyalar bitta fotonning energiyasi uzilish energiyasidan oshib ketganda sodir bo'lganligi sababli, kimyoviy bog'lanish uzilishi doimo sodir bo'ladi. Shunday qilib, XPS natijalarida ko'rsatilgan chegara xatti-harakatlari shuni ko'rsatadiki, past darajadagi lazerli ishlov berish o'lchovlarda aks ettirilmagan ahamiyatsiz miqdordagi kimyoviy modifikatsiyani keltirib chiqaradi
Si o yi 2 '5îj
CC
T5 ce
t »
O
(/!
-Asl ma'lumot Cho'qqi 1
Natija benivehi egrilik ii
H O
2l 3l /"* r1
Cho'qqi 2 J \ —c —c-,1
Cho'qqi 3 V L Pli * n'^nmJr/ V / fU J -JfW 1 f V / 1 1 I CH3
/ Y y V è M it.Ü.l.lLfi _y_ . JJUIPAM,
292
290
288
286
284
282
Majbiiriy energiya (eV) (b)
Scientific Journal Impact Factor
1-rasm: Odatiy cLs XPS spektrlari va lazer bilan ishlov berishdan oldin va keyinplyonkaning aniqlangan cho'qqilari. Rasmlar lazer bilan ishlov berishdan oldin (a) va ishlov berilganda (b) 2,50 f/sm2 va (c) 2,60 f/sm2 yuqori radikal harakatchanlikga ega plyonka natijalarini ko'rsatadi.
0.00 0.20 2.40 2.60 2.80
Yuza birligiga tushayotgan oqiin (J/cm2)
2-rasnt yuqori radikal harakatchanlikga ega bo'lganplyonkalarning cls XPS spektrlarida aniqlangan uchta cho'qqining maydon foizi.
Scientific Journal Impact Factor
Yuza birligiga tushayotgan oqiin (J/cm
3-rasm: past radikal harakatga ega bo'lganplyonkalarning cls XPS spektrlarida aniqlangan uchta cho'qqining maydon foizi.
XPS natijalari ham mumkin bo'lgan kimyoviy reaktsiyalarni aniqlaydi. 2 va 3 -rasmdagi 2 va 3 - cho'qqilarning pasayishi mos ravishda zanjirdagi C-O guruhlari va Ester bog'lanishidagi O-C=O guruhlarining yo'qolishi yoki sinishi haqida gap boradi. 4-rasmda ko'rsatilgan O/C nisbat pasayishi kislorod atomlarining yo'qolishini anglatadi. Pufakchalar kimyoviy parchalanishdan hosil bo'lgan kichik gazsimon mahsulotlardan tashkil topganligi sababli kislorod atomlarining bir qismi plyonkadan CO va C02 shaklida chiqadi deb hisoblanadi. R1 va R2 ning beqarorligi sababli, ikkita R1 (A.l) tenglama dan keyin R3 va C02 hosil bo'lishiga ta'sir qilishi mumkin. C01 evolyutsiyasi kislorod atomlari miqdorini pasaytiradi. Ikki R3 R4 hosil qilish uchun reaksiyaga kirishishi va kichik molekulalarni CHO — CH2 ni (A.2) tenglama orqali yo'q qilishi mumkin. R4 (A.3) tenglama orqali R3 va CO ga aylanib, zanjir reaktsiyasini hosil qilishi mumkin. Ikkala R2 (A.4) tenglama orqali R5 va C2H± hosil qilish uchun reaksiyaga kirishishi mumkin. R5 (A.5) tenglama orqali yana R2 va C02 ga ajralishi mumkin va bu kislorod miqdorini va 2-cho'qqi ostidagi maydonni yanada kamaytiradi, shuningdek R2 va R5 orasidagi zanjir reaktsiyasini boshlaydi.
Scientific Journal Impact Factor
4-rasm: ols cho'qqi maydonining yuqori va past radikal harakatga ega bo'lganplyonkalar uchun XPSspektrlaridan olingan cls cho'qqi maydoniga
nisbati.
XULOSA
Kristallik va kimyoviy tuzilmalaming o'zgarishlari lazer energiyasi bilan chiziqli emasligini namoyish etishi o'rganilgan. Kristalllikni kamaytirish uchun polimer eritish haroratiga erishish kerak va shu bilan lazer energiyasining ma'lum darajasi talab qilinadi. Kimyoviy o'zgarish polimer zanjiri holatiga va haroratga bog'liq. Shishaga o'tish harorati va erish haroratidan yuqori haroratlarda amorf zanjirlar va kristall zanjirlar mos ravishda harakatchan bo'ladi. Harakatchan zanjirlarni qafas effekti asosida katta kvant rentabelligi bilan kimyoviy modifikatsiya qilish mumkin. Kimyoviy reaksiya tezligi ham eksponental ravishda haroratga bog'liq. Ikkala omil ham lazer energiyasiga nisbatan kimyoviy modifikatsiyaning chiziqli emasligiga yordam beradi. Ko'rinib turibdiki, 1-cho'qqi ostidagi maydon 2-va 3- cho'qqilaridan kattaroqdir.
Scientific Journal Impact Factor
REFERENCES
1. Bityurin, N., Luk'yanchuk, B. S., Hong, M. H., and Chong, T. C., 2003, "Models for Laser Ablation of Polymers," Chem. Rev., 103, pp. 519-552.
2. Boudenne, A., Ibos, L., Candau, Y., and Thomas, S., editors, 2011, Handbook of Multiphase Polymer Systems, West Sussex, John Wiley & Sons, Chap. 10.
3. Beamson, G. and Briggs, D., 1992, High Resolution XPS of Organic Polymers, Chichester:
John Wiley & Sons. Belyayev, O. F., 1988, "Mechanism of Melting of Oriented Polymers," Polym. Sci. U.S.S.R.,30, pp. 2545-2552.
4. Dunn, D. S. and Ouderkirk, A. J., 1990, "Chemical and Physical Properties of Laser-Modified Polymers," Macromol., 23, pp. 770-774
