193Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
JAMOADA KONFLIKTLAR VA ULARNI BARTARAF ETISH YO'LLARI
Ziynat Bobamurod qizi Olimjonova
Toshkent Tibbiyot Akademiyasi o'qituvchisi
Sunnatilla O'lmas o'g'li Ilhomov, Jasmina Sharofiddin qizi Anorboyeva
Toshkent tibbiyot akademiyasi talabalari
ANNOTASIYA
Mazkur maqolada jamoadagi konfliktlar va ularning kelib chiqish sabablari,hamda jamoadagi kuchli ziddiyatlarni bartaraf etish yo'llari ko'rsatilgan.
Kalit so'zlar: Jamoadagi ijtimoiy-psixologik muhit, ijtimoiy munosabatlar, guruhli maslahat, konflikt, jamoadagi konfliktli vaziyat.
АННОТАЦИЯ
В данной статье описаны конфликты в коллективе и их причины,а также способы преодоления сильных конфликтов в коллективе.
Ключевые слова: социально-психологический климат в коллективе, социальные отношения, групповое консультирование, конфликт, конфликтная ситуация в коллективе.
ABCTRACT
This article shows conflicts in the team and the reasons for their origin,as well as ways to eliminate strong conflicts in the team.
Keywords: socio-psychological environment in the team, social relations, group counseling, conflict, conflict situation in the team.
Tashkilotlar, mehnat jamoalarida o'zaro nizoli vaziyatlar soni ortar ekan, nizolarni hal qilish bo'yicha ham shunchalik ehtiyoj ortadi. Nizolar odatda qarama-qarshilik farqlardan kelib chiqadi va shaxslar jamoalarda, ularning kuch, qadriyatlar va munosabat nuqtai nazaridan farqlar nizoning paydo bo'lishiga olib keladi. Kelishmovchiliklar natijasida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan salbiy oqibatlarga yo'l qo'ymaslik uchun nizolarni hal qilishning aksariyat usullari nizolarni tez va ochiq hal qilish muhimligini ta'kidlaydi. Jamoaning shaxsga nisbatan asosiy ustunligi-bu resurslar, bilimlar va g'oyalarning xilma-xilligi.
May 6
235
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
Biroq, xilma-xillik ham ziddiyaüarni keltirib chiqaradi. Vamey (1989), mojaroni qanday hal qilish va jamoa a'zolariga salbiy ta'sirni kamaytirish bo'yicha takroriy mashg'ulotlardan so'ng ham yirik energetika kompaniyasida ishlaydigan jamoalarning aksariyati uchun mojaro birinchi raqamli muammo bo'lib qolganligini xabar qiladi. Buning sabablaridan biri, tashkilotlardagi jamoa a'zolari va boshqa rahbarlar mojaroni hal qilish masalasiga yetarlicha e'tibor bermasliklari bo'lishi mumkin. Varneyning tadqiqotlari shuni ko'rsatdiki, aksariyat menejerlar kelishmovchiliklardan xabardor va nizolarni hal qilish bo'yicha ta'lim olishgan bo'lsa-da, ular kamdan-kam hollarda mojaro muammolarini hal qilishga ustuvor ahamiyat berishadi. Shuni yodda tutgan holda, jamoa a'zolari o'zaro nizolarni hal qilish ko'nikmalariga ega bo'lishlari juda muhimdir. Jamoada (sinf jamoasi, mehnat jamoasi va boshqalar) har xil mavqedagi shaxslar o'rtasidagi kelishmovchiliklar ancha murakkab kechadi. Jamoaning rasmiy va norasmiy yetakchilari va ayrim tengdoshlar orasida kelib chiqadigan kelishmovchiliklarda, agar jismonan kuchli bo'lsa salbiy xulq-atvori va xatti-harakati bilan o'z atrofiga o'ziga o'xshagan "mushtum zo'rlar"ni to'plagan bo'lsa, sinfdagi jismonan kuchsiz, xavotirlanish darajasi yuqori, qo'rqoq, o'ziga ishonchsiz o'quvchilarni ta'qib qilishi, zo'rlik bilan o'ziga bo'ysundirishi, ularni yomon yo'llarga boshlashi mumkin. Bugungi kunda zamonaviy axbort maydonidagi harakatlar shu qadar tig'iz, shu qadar tezkorki, endi ilgarigidek, ha bu voqea bizdan juda olisda yuz beribdi, uning bizga aloqasi yo'q, deb beparvo qarab bo'lmaydi. Biz butun ma'rifatli dunyo, xalqaro hamjamiyat bilan tinch-totuv, erkin va farovon hayot kechirish, o'zaro manfaatli hamkorlik qilish tarafdorimiz. Ota-bobolarimiz ongu tafakkurida asrlar, ming yillar davomida shakllanib, sayqal topgan or-nomus, uyat va andisha, sharmu hayo, ibo va iffat kabi yuksak ahloqiy tuyg'u va tushunchalar qadrlanadi. Muammoning yechimini topmasdan turib, konfliktni ijobiy hal etib bo'lmaydi. Agar konfliktga e'tibor berilmasa, muammo yechilmay qolib ketadi, u yo'qolmaydi, balki chuqurlashib, o't olib, og'ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. Konfliktlar yechimini topa bilishda esa maxsus bilimlar qo'l keladi. Muammoning yechimiga qaratilgan umumiy sayi-harakatlar esa uning chuqurlashib ketib, og'ir natijalarga olib kelishining oldini oladi. Shu bois, konflikt vujudga kelganida undan uzoqroqda emas, balki unga nisbatan faol munosabatda bo'lish darkor. Konfliktga nisbatan faol munosabat esa konfliktlar yechimi bo'yicha maxsus bilim va ko'nikmalarning qo'llanilishini anglatadi.
Konfliktlar turli joylarda sodir bo'lishi mumkin. shunday konfliktlardan biri - siz ishlayotgan mehnat jamoa;
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
sodir bo'lishi mumkin bo'lgan konfliktlardir. Jamoada sodir bo'lishi mumkin bo'lgan konfliktlarning o'ziga xos xususiyatlari mavjud bo'ladi. Jamoada sodir bo'ladigan konfliktlar mana shu jamoada ishlayotgan barcha xodimlarga o'z ta'sirini o'tkazmay qolmaydi. Konfliktli vaziyat bo'yicha belgilangan qaror va xulosalarning o'z vaqtida joriy etilishini ta'minlash zarur. Konflikt vaziyatda bir marta qaror qabul qilib, qaror qabul qilingandan so'ng konflikt o'z-o'zicha yechiladi, deb o'ylash noto'g'ridir. Konflikt yechimi bilan aloqador bo'lgan qarorlarning bajarilishigina konfliktning haqiqiy yechimi bo'la oladi. Vaziyat konflikt yechimi topilganini ko'rsatishi mumkin, ammo ana shu konflikt yechimi amalga oshirildimi, bu sizning keyingi sayi-harakatlaringizga bevosita bog'liq bo'ladi. Agar siz konflikt yechimi topilganligi bosqichida muallaq turib qolsangiz, konflikt o'z yechimi ijrosini hech qachon topmaydi, konflikt - konflikt vaziyatida qolib ketaveradi. Shu bois, ziddiyatga doimiy e'tibor qaratish lozim bo'ladi.
Jamoadagi konfliktni to'g'ri hal etishda boshqaruvchidan juda keng dunyoqarashga ega bo'lishni, o'ta sabrli, o'tkir mulohazali, madaniyatli va ma'naviyatli bo'lishni talab etadi. Har bir chiqarilgan qaror jamoani tarqalib ketishiga yoki hamjihat bo'lib ishlashiga sabab bo'ladi. Shuning uchun konflikt masalasiga shoshmashosharlik qilmasdan, ishchilar tomonidan bildirilgan shaxsiy va ommaviy fikrlarga berilib qolmasdan chuqur tahlil qilish bilan yondashish lozim. Konflikt yechimini to'g'ri hal etish nafaqat jamoani, balki jamoaning har bir a'zosini va uning yaqinlarini salbiy oqibatlardan saqlab qoladi, osoyishtaligini buzmaydi.
REFERENCES
1. Karimovna, N. Y. (2022). AUTISM AND THE IMPORTANCE OF COMMUNICATION WITH PATIENTS OF THIS DISEASE. Gospodarka i Innowacje., 23, 8-10.
2. Нарметова, Ю. (2016). Тиббиёт муассасаларида психологик диагностика ишларини ташкил этишга тизимли ёндашув. Scienceweb academic papers collection.
3. Karimovna, N. Y. (2022). YOSHLARDA INTERNETGA TOBELIK MUAMMOLARI. TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI, 2(12), 96-99.
4. Нарметова, Ю. (2014). Депрессия-психосоматик касалликларнинг предиктори сифатида. Scienceweb academic papers collection.
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions
Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar
y
5. Xudoynazarovich, E. A., & Ulug'bekovich, X. O. (2023). BEMORLARDAGI JARROHLIK OPERATSIYASIDAN OLDINGI VA KEYINGI PSIXOEMOTSIONAL HOLATLAR. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 18(1), 89-92.
6. Rustamovna, A. S. (2023). XOTIRA BILAN BOG'LIQ KASALLIKLARNI DAVOLASHDA PSIXOLOGIYANING O'RNI. Journal of new century innovations, 26(2), 17-19.
7. Baxtiyor o'g'li, M. R. (2023). TIBBIYOT SOHASIDA KONFLIKTLARNI OLDINI OLISHGA QARATILGAN STRATEGIYALAR. Journal of new century innovations, 26(2), 20-21.
8. Ravshanovna, R. Z. (2023). PSIXOLOGIK KASALLIKLAR. Journal of new century innovations, 26(2), 22-24.
9. Akramovich, A. A. (2023). KASALLIKLARNI DAVOLASHDA PSIXOLOGIK YONDASHUVCNING AHAMIYATI. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 17(5), 33-35.
10. Abdunasimovich, I. S. (2022). KONFLIKTOLOGIYADA TANA ZABONI. Scientific Impulse, 1(2), 633-637.
11. Daughter, S. A. I. S. (2022). FORMING QUALITIES OF PATIENCE WITH THE HELP OF HADITHS. PEDAGOGICAL SCIENCES AND TEACHING METHODS, 2(18), 233-236.
12. Baxtiyarovna, S. D., & Ziynat, O. (2023). PSIXOSOMATIK KASALLIKLARIDA QO'LLANILADIGAN PSIXOPROFILLAKTIK USULLAR. Scientific Impulse, 1(8), 861-864.
13. Ziynat, O., & Nafosat, S. (2023). PSIXOLOGIYADA ONG VA ONG HAQIDAGI NAZARIYALAR. Scientific Impulse, 1(8), 857-860.
