Научная статья на тему 'Քարանձավների օգտագործումը ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտում'

Քարանձավների օգտագործումը ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտում Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
15
86
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
արկածային զբոսաշրջություն / ճանաչողական-կրթական զբոսաշրջություն / կրոնական-ճանաչողական զբոսաշրջություն / մշակութային զբոսաշրջություն / էքսկուրսիոն քարանձավ

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Սմբատ Դավթյան, Մերի Վարդանյան, Նարինե Սիմոնյան, Անահիտ Արամյան

Հոդվածում քննարկվում է քարանձավների՝ զբոսաշրջության տարբեր ուղղություններում (տեսակներում) օգտագործելու հիմնախնդիրը ՀՀ-ում։ Ներկայումս այդ հսկայածավալ և ինքնա­տիպ ռեսուրսը չափազանց փոքր դեր է խաղում հայկական զբոսաշրջային պրոդուկտ ձևավորելու գործում։ Պատճառներից մեկը՝ քարանձավների վերաբերյալ համապատասխան ինֆորմացիայի բացակայությունն է։ Հոդվածում ներկայացվող դրույթները կարող են օգտակար լինել զբոսա­շրջային ոլորտի կառավարիչների և քարանձավային զբոսաշրջության ոլորտում ներդրումներ իրականացնողների համար։

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Քարանձավների օգտագործումը ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտում»

DOI: https://doi.org/10.54338/18294200-2023.2-04 ЗРПШСГЗПЫдЗПЪЪ

шгиъаичъъгь ooSuonronhuc ZZ spnUucrsnhflsub nmPSnra

Ш^шт ftnipp^p Тш^едшй*, Utpp ЧшpqшUp ЧшpqшÜJшU, ^^ppUt UшúlhLp Uptfnb^ü,

U^hpm ^hpmp и^ш^шЬ

Ч■ Ppjniunilp mhlmli щьшшцшь hmiímiuvapvah, p. bphuil, ZZ 'srdavtyan@mail.ru

ZnqilmönLÜphhmpllniiü tpiupmhÀmilhbpp qpnum2P£nLpjmh inmppbp nLrrnLpjnLhhbpnLÜ (inbumlhbpmil) oqinmqnpbbim hpilhmjuhqppp ZZ-nuI: bbplmjmilu mjq huliujiubiuiiu[ h phphm-шpщnbumpup¿шфшqшhg фnpp qbp t Juiuqmif biujliuliuh qpnmu2p£iujph щpnInLlln ÀliiuinpbinL qnpbmif: 'minámnhbppg iblp pmpmhÀmihbpp ibpmpbpjm[ Ьгш/шщшюшц^шЬ phфnplIшgpшJp pmgmlmjnLpjrnhh t: ZnqiiubnLif hbplmjmginr qpmjphbpp liupnq bl oqinmlmp iphb[ qpnuiu-2P£iujph ninpinp liunmimpp^hbpp h pmpmhÁmimjph qpnuiu2p£nipjuili ninpinmi! hbpipmifhbp ppiuliuhiughnrhbpp biuifiup:

РшЬшф pnunbp. mplmbmjph qpnuiu2P2nLpjnLh, ámhm¿_nrmlmh-lppmlmh qpnuui2P2npjnLh, Ipnhiuliuh-áiuhiu^nriuliuh qpnuiu2P<?nLpjnLh, Ü2lulnLPluJpl qpnum2p£nipjnih, tpulmpupnh pmpmhÁmi

■LhpшЬm.pjm.U

ßmpmüA.miübpp (pümlmü h mphbummlmü bmqntü ntübgnr umnpqbmüjm immmplntpjnLÜ-lbpp, mmpmbnLpjntüübpp, ^nnn^übpp) oqmmqnp&inttf bl rnmppbp ^mmmllbpni hmumpm-ЦшЦшй Ijmüpp rnmppbp pümqmimnübpnttf qpmügib t ipmüg oqmmqnp&tfmü tfnm 130 ntrrnL-pjntü [1]: Pmqümppi bplpübpntü ipmüp jmjünpbü oqmmqnp&inttf bl npщbu qpnum2pgmjpü opjblmübp [2]: Ujuop hmqmpminp tpulntpupnü pmpmüA.mi_übp impdb^ bl mtfbümmjgb]_inr qpnum2p2mjpü imjpbp: Ц^щЬ^ 2021 p. m2^mphp tpulntpupnü pmpmüdmiübp bl mjgb^b^ 120,8 й[Ь qpnum2p2pl, nipbp шщшЬп^^ bl 2,06 ipi UUb ipipup blmüntrn [3], mjupüpü jntpmpml^jntp qpnum2p2pl pmpmüA.mi Ummp qnpfcbpi. hmtfmp i^mpb^ t ipgpü hm2i_ni 17 UUb qnimp:

ZZ mmpm&pnttf шпЦш mmuüjml pmpmüA.miübp n^ Upmjü bplpp mümbuntpjmü hmtfmp blmürnp Imphnp mrpjntp Impnr bl hmüipumüm]_, mjjU m2^mmmüpni шщшЬп^^ hmpjntpminp ümpilmüg, Upmdmtfmüml ^mumbpi ipmügnttf щшш2ш^ umüpmmpmlmü-tlninqpmlmü ip-^mlp щшhщшüüшüp: Ipmüp qpnum2p2ntpjmü rnmppbp ntrrnLPJnLllbpp (mbumlübpp) qmpqmg-tfmü hmtfmp i_mimqni.jü hplp bl hmüipumünttf: Ipmügnttf Impnr bl ppmlmümgib ámüm^nrm-lmU-Ü2mlnLpmJpl h mplm&mjpü ntrrim^nLpjnLl ntübgnr rnntpbp, pul qpmmlmü, qbrmqpmm-Цшй nL щшшüшhüшqpшшlшü щnmbügpшlnl pmpmüÄ.miübpp hplp bl hmüipumüntü tpu-Intpupnü pmpmüA.miübpp urnbr^üml hmümp: ZZ 4mnmimpntpjmü Inrüpg 2015 p. püintüimb

&pшq^pp [4] ^pnq t ^pшühL pшpшü<lш^шJ^ü qpnuш2P2nLpJшü qшpqшgüшüp, hph ш]ü nLÜhüш 2шpnLÜшЦшЦшü pünLjp U ünp nhuntpuühp püqqp^hü njnpmnLü: Ujq üщшmшЦ^ hшüшp umnpU ühpЦшJшg^nLÜ hü pшpшüÀ.ш^шфü mnLp^qü^ qшpqшgüшü шnш2ÜшЦшpq ntqqntpjntüühpp U opjh^rnühpp:

Ljntpbp U tfhp-nqUhp

1980^^ü pp. ^huhp^g иЦишЬ ZZ mшpш&pnLÜ nLunLÜüшu^p^nLÜ hü pшpшüÀ.ш^ühpp qpшüg q^mшЦшü, qhцшq^mшЦшü U mümhuшЦшü шpdhpp pшgшhшJmhlnL üщшmшЦn^ [5]: "^ш шpqJnLÜpnLÜ urnhqb^h^ t фnüq, npmhq ühpЦшJшg^ш& hü mфшLÜhp ü^ pшü^ hшqшp

uшnpqhшÜJш шшpшЬnLpJnLÜühp^ ^hpшphpJШl_: ^j üшuüшqhmühp^ hhmшqnmnLpJnLÜühpp ühp-ЦшJшg^hL hü ü^2шqqшJ^ü ЦnüфhpшüuühpnLÜ, u^ü^nq^nLüühpnLü [6]: ZшJшuшшü^ pшpшüÀ.ш^ш-j^ü hшpnшm dшnшüqnLpJшü üшu^ü hü ^^jnLü üшU omшphpЦpJш üшuüшqhmühp^ hhs ^шЦш-üшg^ш& hhmшqnmnLpJnLÜühpp [7]: Чhpnh^2JШL üjntphp^ ^hpinL&nLpjnLÜp U ühp ^nqü^g ^шЦш-üшg^ш& qш2ШшJ^ü hhшшqnшnLpJnLÜühpp gnLjg hü rn^h^, np ü^ pшü^ тши^шЦ püшЦшü U шphhu-mшЦшü ^nnn^ühp ^pnq hü oqmшqnp&^hL U üцшuшhL pшpшüA.ш^шJ^ü qpnuш2P2nLpJшü qшp-qшgüшüp:

U^шdшüшüшЦ шühpшdh2ш t Ü2hj_, np n¿ üшuüшq^mшЦшü qpшЦшünLpJшü ühg pnjnp mhuшЦ^ uшnpqhшÜJш qшmшpЦnLpJnLÜühpü (^nnn^ühpp) шü^шü^nLÜ hü pшpшüA.ш^ühp, ü^ü¿-qhn pшpшüA.ш^p qpшüg ü^jü ü^ mhuшЦü t: 2UшpшüшЦшü üjnLu mhuшЦühpü hü dшJnш&ш&Цhpp, pшpшJpühpp U hnphpp: Pnjnp шJq ^nnn^ühpp ü^tf^üg^g mшpphp^nLÜ hü hpЦшpnLpJшüp, pшpA.-pnLpJшüp, LШJÜnLpJшüp U qpшüg ü^gU hшpшphpшЦgnLpJшüp:

1. tfшJnш&ш&Цhpü hü pшpшфühp^ umnp^ü üшuhpnLÜ, pшцЦшgш& hü üh^ A.Uшpш-üшЦшü шшpp^g U ш^р^ hü pü^üntü фnpp hpЦшpnLpJшüp U hшühüшшшpшp üh& lШJÜnLpJшüp nL pшpÀ.pnLpJшüp: Ujurnhq hp^pnLpjnLÜp фnpp t pшpÀ.pnLpJnLÜ^g U jmjünLpjnLÜ^g, ^иЦ jmjünLpjnLÜp üh& t pшpàpnLpJnLÜ^g: Un^npшpшp qpшüg hp^pnLpjnLÜp шügünLÜ ü^ pшü^ ühmp^g, ^иЦ pшpÀ.pnLpJnLÜp U jmjüntpjntüp ü^ pшü^ тши^шЦ ühmphp^g:

2. ßшpшJpühpp üntjü^hu hnp^qnüшЦшü hшшшЦ ntühgnq qшmшpЦnLpJnLÜühp hü: "pшüp un^npшpшp ЛЦ ^qü^mfc uшnpqhшÜJш ^nnn^ühp hü U nLÜhü шnш^hlшqnLjüp ü^ pшü^ тши^шЦ ühsp hp^pnLpjnLÜ nL jmjünLpjnLÜ U ü^ pшü^ ühsp pшpàpnLpJnLÜ:

3. ßшpшüA.ш^ühpp h^üüшЦшünLÜ hnp^qnüшЦшü hшшшЦ nLÜhgnq ^n2np qшшшpЦnLpJnLÜ-ühp hü, npnüp hpЦp^ üшЦhpUnLJp^ hhs Цшц^шЬ hü ühЦ Цшü ü^ pшü^ ünLrnphpn^: "pшüp uшnpqhшÜJш üh& hшüшL^pühp hü, npnüp Цшqü^шЬ hü ^n2np ¿шфhp nLÜhgnq U qpшüp ^pшp hhs Цшцпц ühq шügnLq^ühp^g (ü^2шügpühp^g): Ujurnhq hp^pnLpjnLÜp pшqüшцшш^Ц шüqшüühp hpЦшp t qpшüg pшpA.pnLpJnLÜ^g U L^mjünLpjnLÜ^g: ßшpшüA.ш^ühp^ hp^pnLpjnLÜp un^npшpшp шügünLÜ t ü^ pшü^ шшuÜJшЦ ührnp^g U hшuünLÜ t Ц^Lnühшphp^:

4. Znphpp ü^ü¿U ü^ pшü^ тши^шЦ ühsp ^npnLpjnLÜ (шnш^hl_шqnLJÜp 40...50 ü) nLÜhgnq nLццшhшJшg Цшü hшmшЦ^ üh& phpnLpjnLÜ nLÜhgnq ^nnn¿ühp hü urnnp^ü üшunLÜ püq^jünLÜn^

Цшü шnшüg püщшJÜüшü: "pшüp nLÜhü pшpшфш^np ^üghp U 2P2ШÜШÀ.U hшmшЦшq&hp ü^ pшü^ тши^шЦ uшüm^ühmp^g ü^ü¿U ü^ pшü^ ühsp mpшüшq&nф bpphüü 20 ü -^g ш^ф ^npnLpjnLÜ nLÜhgnq hnphpü шü^шünLÜ hü ^hhp:

ÜшqnLÜüшpшüшЦшü шп^^^ шnшü<lüшg^nLÜ hü uшnpqhшÜJШ qшmшpЦnLpJnLÜühp^ (^nnn¿ühp) hhшUJШL mhuшЦühpp ЦшpumшJ^ü, Цl_шumnЦшpumшJ^ü, hpшp^ШJ^ü, unLфnq^nü U шphhumшЦшü:

1. ЧшpumшJ^ü ^nnn¿ühp^ шnш2шgüшü hшüшp шühpшdh2ш hü hphp щшpmшq^p ЩШJ-üшüühp Цшpumшg^nц (h^üüшЦшünLÜ ЦшppnüшmшJ^ü) шщшpühp, qpшügnLÜ áhqphp^ шпЦш-jnLpjnLÜ U 2P2шüшn^nq gnLp: 4hpg^üu, 2шpd^hln^ ЦшppnüшmшJ^ü шщшpühp^ ^hqphpn^, jnL&nLÜ t qpшüp, ^ш^^^п^^ шшpphp ¿шфhp^ U A.Uhp^ ^nnn¿ühp: ZZ-nLÜ ШJq ^nnn¿ühpp À.Uш^np^hL hü h^üüшЦшünLÜ ^hpü^, JnLpшJ^, U tnghü^ hшuшЦ^ ЦpшpшphpnLÜ [8]: ¿ш^ш^ qpшüp «qшp-

hü» шшpphp A.U, ¿шфhp U qnLÜш^npnLÜ nLÜhgnq ЦшpumшJ^ü шnш2шgnLÜühpn^ итш-l_шЦm^mühpnф umшl_шqü^mühpnф umшl_шqüшmühpnф ^шpшqnLJpühpnф ЦnpшLÜhpn^ U ш^Ь: ЧшpuшшJ^ü ^nnn¿ühpp mшpш&^ш& hü UjnLÜ^p^, ЧшJng À.np^, Upшpшm^, Sш^nL2^ U Lnnm. üшpqhpnLÜ [9]:

2. ЧlшumnЦшpumшJ^ü ^nnn¿ühpp À.Uш^np^nLÜ hü h^üüшЦшünLÜ ЦpшpшpшJ^ü ЦnüqLnüh-pшшühpnLÜ: Чnüqlnühpшmühpü ^pшp Цшщш^пц ЦpшpшpшJ^ü ghühüsp gp^ шqqhgnLpJшü hhшUшüpn^ ^nLb^nLÜ t, np^ шpqJnLÜpnLÜ Цnüqlnühpшmp ^hp t ш&^nLÜ ^nnn¿^ hшшшЦnLÜ Ц^тшЦ^шЬ шшpphp ¿шфhp nLÜhgnq ql_шpшphp^ 2hqghp^: 4hpg^üühp^u t]_ ^nnn¿^g qnLpu hü phpnLÜ 2pшJ^ü hnuphpp. nppшü hqnp U шпшш t 2pшJ^ü 2frpp, ШJÜpшü 2шт t qnLpu php^nq üjnLpp, pnLjL gphnuphp^ qhqpnLÜ pшpшü<lш^nLÜ Ц^тшЦ^шЬ ql_шpшphpp un^npшpшp mh^^mnLjm hü qnpbnLÜ pшpшüÀ.ш^ ühpunLÜ ¿iphin^ ШJq mшpш&pühpp: Чl_шumnЦшpumшJ^ü ^nnn¿ühpp шш-

hü ЧшJng A.np^ üшpqnLÜ [10]:

3. Zpшp^шJ^ü ^nnn¿ühpp ühpЦшJшg^ш& hü щфnghü-¿nppnpqшЦшü dшüшüшЦш2P2Шü^ шüqhq^шшpшqшLШшJ^ü hnuphpnLÜ <lUш^np^ш& qшmшpЦnLpJnLÜühpnф npnüp hшüqhu hü qшфu hpЦnL hüpшmhuшЦn^ l_ш^ШJ^ü-ЦnümшЦmшJ^ü pшpшJpühpn^ U ^^j^ü pnLÜhl_-pшpшüÀ.ш^üh-pn^: Lш^шJ^ü-ЦnüшшЦшшJ^ü pшpшJpühpp mh^qp^b hü qhrnhp^ hn^mühp^ nL Ц^páhp^ qшn^pшф U nLqqшA.^q Lшü2hp^ü nL Л.Uш^np^nLÜ hü hшpUшü Lш^шJ^ü hnuphp^ ЦnüшшЦшшJ^ü qnrn^ühp^ ühg: "pшüg шnш2шgnLÜp rnhq^ t nLÜhünLÜ ЦnüшшЦшшJ^ü qnrn^ühp^g ^шpшüшJ^ü üjnLpp hhnшgüшü hhшUшüpn^: ZhшшqшJnLÜ ш}^ ^nnn¿ühp^ ü^ üшup üшpqnL ЦП^^ npn2шЦ^ àUшфn^nLÜühp^g hhsn oqшшqnpЬ^hL t шшpphp üцшшшЦühp^ (püшЦшpшü, шüшhuшЦшü U odшüqшЦ 2^ünLpjnLÜühp) hшüшp: "pшüg üh&шüшuünLpJnLÜü nLÜ^ n¿ ühb ¿шфhp (hpЦшpnLpJnLÜp U LШJÜnLpJnLÜpч ü^ü¿U 20 ü), n¿ pшpA.p (pшpA.pnLpJnLÜpч ü^ü¿U 5 ü) шпшишшц, npp ühqüшphp

^günLÜ t qh^ hqphpp [11]: ^^mj^ü pnLÜh^ühpü шnшgшünLÜ hü jm^j^ü hnup^ шühш-

lшuшpш¿шф uшnhgüшü hhmUшüpnl, hpp ишпшЬ ЦhqU^ тшЦ^| шpшшhnunLÜ t qhnUu hhqnLЦ ]m^ü: ZZ-nLÜ pшpшüA.шlühp^ hpЦшpnLpJnLÜp hшuünLÜ t 100...120 ü-^: Zpшp^ШJ^ü

^nnn¿ühpp mшpш&lш& hü ZZ pn^np üшpqhpnLÜ:

4. UnLфnq^nü pшpшJpühpp À.UшlnplnLÜ hü шnLфhpnLÜ U т^фш^^ phЦnpшJ^ü шцшp-ühpnLÜ фштЦш^и hpшp^шЬ^ü-üuшlшЬpшJ^ü шцшpühpnLÜ): Ujq шцшpühpp Цшqülш& hü hpшp^ШJ^ü ün^pn^ ghühüшmшgш& hpшp^ШJ^ü U üumlш&pшJ^ü шцшpühp^ шшpphp ¿шфhp^

phЦnpühp^g: UnLфnq^ШJ^ шpqJnLÜpnLÜ mhq^ t nLÜhünLÜ hpшp^ШJ^ü ün^p^ üшüpшqnLJÜ ^ши-ü^ühp^ шhqшшшpnLÜ, npp üцшuшnLÜ t шцшpühp^ шüpnLpJшü pnLl_шgüшüp: UjünLhhsU ш}^ шцшpühpp gp^ U pшünL Цп^^ mhqшmшplnLÜ hü ^ш^^^п^^ шшpphp üh&nLpJшü ^nnn¿ühp: "pшüp mшpш&lш& hü UjnLÜ^p^, Upшpшш^, Чпшш}р^, Upшqш&nmü^, LnnnL, Чш}^ A.np^ üшp-qhpnLÜ [12]:

5. UphhuшшЦшü pшpшJpühpp umhq&lnLÜ Цшü À.UшlnplnLÜ hü üшpqnL ш2^шшшЬр^ шpqJnLÜpnLÜ: "pшüg pl^ü hü qшulnLÜ üшU püшЦшü ^qnLÜ nLÜhgnq ШJÜ ^nnn¿ühpp, npnüp Ьш^ш^^Ь U ЦшnnLglшЬpшJ^ü qqшф фnфn^nLpJnLÜühp^ hü hüpшpЦlhL üшpqЦшüg Цnqü^g: UphhuшшЦшü pшpшJpühpp urnhqb^nLÜ hü npn2шЦ^ ЬщшшшЦп^ U nLÜhü ^phüg pünpn2 áшpmш-pшцhшшЦшü-ЦшnnLglшЬpшJ^ü шnшüÀüшhшmЦnLpJnLÜühpp: "pшüp umnpшpшdшülnLÜ hü hpЦnL hüpшшhuшЦühp^ dшJnшфnp (l^üшфnp) ЦшnnLJgühp^ U uшnpqhшÜJШ 2frünLpjnLÜühp^: tfшJnшфnp ЦшnnLJgühpp mhqшqplш& hü шшpphp шцшpühpnLÜ шnLфhpnLÜ, pшqшLшühpnLÜ, шpшlhpш^üühpnLÜ, ЦpшpшphpnLÜ, ф^^ qpnLÜsühpnLÜ U ш^Ь: Ujq^u^ ^nnn¿ühp (^^jühp) uшшüшLnL hшüшp oqшшqnpЬlhL hü шшpphp qnp&^pühp U mh^ünjnq^ühp: UшnpqhшÜJШ 2^ünL-pjnLÜühpp lhpqhшÜJШ ЦшnnLJgühp^ üüшü nLÜhü ü^UünLjü ЦnüuшpnLЦш^l шшpphpp hшшшЦ, цшшhp, шпшишшц: np^hu 2^üшÜJnLp oqmшqnp&lhL t pшpp, np^hu ghühümшgünq üjnLp Цpш-2Ш1Ш^: UшnpqhшÜJШ 2frünLpjnLÜühpp Цшü uЦqpüшцhu ШJqщhu hü ЦшnnLglhl_, Цшü t]_ hhшш-qшJnLÜ ШJqщ^u^ü hü ^pÀ.h]_ üш^шцhu lhpqhmÜJШ шшpphpшЦnl ЦшnnLglш& 2frünLpjnLÜühpp hhшшqш ЦшnnLgшцшшnLÜühp^ Цшü l_шüq2шфm^ фnфn^nLpJШü шpqJnLÜpnLÜ: tfшJnшфnp (l^-

üшфnp) ЦшnnLJgühpp U uшnpqhшÜJШ 2^ünLpjnLÜühpp mшpш&lш& hü ZZ pnjnp üшpqhpnLÜ:

ZZ mшpш&p^ uшnpqhшÜJШ ^nnn¿ühp^ pшqüшpшüшЦnLpJnLÜp U pшqüшqшünLpnLÜp pntq t шшl^u qpшüp oqmшqnp&hl_ qpnuш2pgnLpJшü шшpphp njnpmühpnLÜ [13]:

Upqjm.üpühp U pbUшpЦm.f

ßшpшbàшllbhpJl oq^nшqпpЬfшb Ь]ИП1ШЦШ.Ь nLqiqnLpjntbbhpp ZZ qqpпuш2P2ПLp]шb ninpirniul

Чшщ^шЬ pшpшüÀ.шlühp^ À.Uш¿шфшЦшü шnшüÀüшhшmЦnLpnLÜühp^ (¿шфhp, Ьш^ш^), püшЦшü цшJÜшüühp^ (ü^pn^^^, ЦhüqшüшЦшü Ш2^шph^ шnЦшJnLpJnLÜ), Ш2^шphшqpшЦшü q^pp^ (hhnшlnpnLpJnLÜp áшüшщшphühp^д U шnLp^uшшЦшü шpшhhшühp^g) hhs ZZ umnpqhm-^nnn¿ühpp qpnuш2pgnLpJШü njnpmnLÜ ЦшpUnp qhuш^üшд^ШJ^ qhp^ hü hшlшЦünLÜ: bpЦp^

mmpm&pni ibl pmpmüA.miübpp uфnlш&nLpJnl.üp pntj^ t mmjpu ipmüp phiqplb^ rnmppbp пщ-rim&ntpjnLÜ ntübgnr qpnum2pgmjpü mntpbpp tfbg pmqümqmüntpjnLÜ ürngüb^ni ppmlmhmginr tpulntpupmübpntü: bbplmjntüu ipmüp oqmmqnp&inttf bl hbmhjm^ ntrrnLpjnLllbpni mplm&m-jpl, ^mlm^nrmlml-lppmlml, lpnhmlmh-^mhm^nrmlmh, tf2mlntpmJpl:

Uplmbmjph qpnuiu2P2nLpjnLh: Uplm&mjph qpnum2p2ntpjmh opjblmhbp bl hmhipumhnttf lmpummjph h limumnlmpummjph pmpmhdmihbpp h hnpbpp (iphbpp): bbr mlgntJUbpp, oip pmpA.p hmpmpbpmlml ^nUmintpjmU h gm&p gbptfmump^mhhbpp щшт^шп^ mplm&mjph pmpmUmimjph qpnum2P2ntpjnLhp ipminttf t npщbu qpnum2p2ntpjmh uщnpmшJpü h tpumpblm^ rnbuml: Ipmhg mnmhAph hmmim&UbpniJ mlgn^mpà hhmpminp t ppmlmlmghb^ m^phpumm-lmh hhmpphbpp h odmhqml umppminpnttfhbpp lppmnnttfni: ZZ-nttf mj^pup opjblmhbp bl Upgbpp, Umqbjmhp pmpmMmihbpp, Uj&bpp, Ulmlhlm^ iphbpp (4mjng A.np), 1rirlm&ml pm-pmUmip (Ujnthpp), Umlmpp pmpmMmip, frnp hnp, U^ilni. hnp hnpbpp (Upmpmrn), Sphqmh, 4bg фbppübp (Smint2) iphbpp: Spnum2P2nLpjmh mju mbumlni hpHmlmUnttf qpmrinttf bl $pqplmlml Щшmpшumlш&nLpJnLÜ nthbgnr mhÄplp:

<^mhm^nqmlmh-lppmlmh qpnuiu2P2nLpjnLh: Spnum2P2nLpjmh mju rnbumlp hmtfmp ZZ-nttf шпЦш bl hmpjntpminp hmumUb^p opjblmhbp dmjnm&m&lbp, pmpmjphbp h pmpmh^miUbp: Ipmhg üpgngni mmpppmjph rnmppbp ^tfpbpp h lppmlmh rnmppbp tfmlmpiml nthbgnr mjgbinth-bpp Impnr bl bmhnpmhmL bplpp phibppnttf Ahminpimb ^nnn^hbpp mnmgmgtfmh h phmlbgtfmh щшшünLpJшü hbrn: bbplmjnttfu qnp&nttf bl Mmh ip pmhp imjpbp Upblp-1 («ПшЦпъш pmp») pmpmhA.mi-hhmimjpp, Umhmhphp imimjph pnthb^p («UbhA. tp»), Smphp-'mphp pmpmjpmjph hmtfrn^ppp: Uju n^nprnntJ oqmmqnp&inr umnpqbmhjm ^nnn^hbpp jntpopphml bplpmpmhmlmh impnpmrnnppmhbp bl püpüшшpщ lLptfmjmlmh щшJÜшüübpni h lbhimhmlmh m2^mphni: Zmjmummhp mmpmbpnttf шщшumшüш& tfnm 30 rnbumlp ^r2pllbpp tfmup hшÜIpщnLÜ t mju pmprnMrnilbpnttf: Zшmlшщbu pmqtfmqmh t Umqbjmhp, Upgbpp, 4mptfpp (4mjng À.np) pmpmh-A.miUbpp Ibhimhmlmh m2^mphp: Uju rnbumlp ^шüшщшp-hnpInLpJnLÜübpp hшшlшщbu Imphnp h2mlmlnLpjnLl nthbh Iщpngшlшü rnmpppp bpb^mhbpp hmümp, pmhp np pmpmhA.mi-hbpntü lmpbjp t ntunLÜhmuppb^ pmqümppi pbümhbp lшщlшЬ фpqplшJp, ppüpmjp, m2^mphm-qpntpjmh, lbhumpmhnLpjmU h mj^ mnmplmhbpp hbrn: Uji hmhqmJmhph t^ lmpnr t üщшuшbL imr rnmppppg m2mlbprnhbpp Jmuhmqprnmlmh lnrJlnpn2Jmhp, hmjpbhm^mhm^nrnLpjmUp, tlnlppntpjmhp h mj^l:

Чpnhшlшh-áшhш¿nnIlшlшh qpnuiu2P2nLpjnL ¿: Spnum2P2nLpjmh mju rnbumlp hmümp ZZ-ntü mnlm bl ünm ibl mmuhjml pmp^pmlmpq opjblmhbp dшJnшфnp Jmmntnhbp, imhpbp, mnmgph pppumnhjmhbpp hmimpmrnbrplbp, ^qhmpmhhbp h mj^l: Umlmjh hbplmjntJu ipmhgpg üpmjh ^brmpimimhph (Ujppimhp) t qnpbntü. mjh Zmj Unmpbjmlmh blbrbgnL ubфшlшünLpJnLÜü t hmhipumlntJ: Ujurnbr hmimrnmgjmLlbpp h qpnum2pgpllbpp bmhnpmhntJ bl imhpp щтшйт-

ЦшЬ U Ü2шЦnLpшJ^ü шpdhpühp^ü, ШJghlnLÜ hü dшühpqnLpJшü, üшuüшЦgnLÜ hü ЦpnüшЦшü шш-pphp ü^gngшnnLÜühp^: Uшpш^pnu^ Up Uumlm^fc^ü dшJnшфnp ^üpp, bphpnLjp^ шшpшЬpnLÜ qrnü^nq шnшg^ü pp^uшnÜJШÜhp^ hшlшpшшhq^-pшpшüA.шlühpp, q-hqшpqшÀ.np^, ftinupn^ шpqhLnд^, Sn^p^ (Чпшш}р) dшJnшфnp áqüшpшüühpü oqmшqnp&lnLÜ hü ü^jü шhqшg^ühp^ U шшpшЬpp áшüш¿nqühp^ Цnqü^g h^üüшЦшünLÜ ЦpnüшЦшü rnnühp^ ophp^ü:

U2шЦпlpшJJlh qpпuш2P2ПlpJПlh: ZZ-nLÜ Ü2шЦnLpJш^ü qpnuш2pgnLpJшü opJhЦшühpp pш-dшülnLÜ hü hpЦnL fcüp^ dшJnшфnp (l^üшфnp) ЦшnnLJдühp U dшJnшüЦшp¿nLpJшü: tfшJnшфnp ЦшnnLJgühpp, npnüp h^üüшЦшünLÜ цш2шшünLÜpшJ^ü hü, pnLjL hü rnmi^u ühpЦшJшgühL hшJЦш-ЦшЬ dшJnшфnp Ü2шЦnLJp^ üns hphp hшqшpшÜJШ цшшünLpJnLÜp: UЦuшЬ nLpшpшшЦшü dшüш-üшЦühp^g ü^ü¿ nL2 ü^güшqшp urnhq^lh hü pшp<lpшpdhp l^üшфnp ЦшnnLJдühp gpшügpühp, hЦhqhg^ühp, üшшnLnühp, püшЦшpшüühp U шл_Ь: Ujq^u^ opJhЦшühp hü bpUшü^ nLpшpшшЦшü gpшügpühp^ ("ш^ш, nLÜh2^ü^) pnLÜhjmj^ü hшmlш&hpp, ZZ nqg шшpшЬpnl uфnlшЬ l^üшфnp hЦhqhg^ühpü nL üшшnLnühpp (q-hqшpqшÀ.np^ üшшnLnühp U hЦhqhg^ühp), dшJnшфnp püшЦш-^jphpp ("шnшpшlnp, Z^ü qnp^u, Z^ü ftiüÄnphu^ Пqgшphpq, иц^шшЦ^ l^üшфnp püшЦш-l^p): tfшJnшüЦшp¿nLpJшü opJhЦшühpp hшühüшшшpшp hü (ßшuшq^ Ц^^ pшpшüÀ.шlühp, ЧшpшlшA.np^ dшJnшЬшЬЦ, bqhqüшA.np^ шшpшЬш2pgшü^ 0-ШЬЛ.ШЦ qJnLqшmhq^ pшpшJp), uшЦшJÜ ühb hhшшppppnLpJnLÜ hü ühpЦшJшдünLÜ ШJghlnLÜhp^ hшüшp:

ßшpшüA.шlühp^ püqqpЦnLÜnl qpnuш2pgnLpJшü hhnшüЦшpшJ^ü шhuшЦühp^д hü hшüq^-uшünLÜ hhшUJШLÜhpp шüÀ.шlшpnLdnLpJnLÜp, шü<lшlшhüшq^mшЦшü U шüÀ.шlшhütшpшüшЦшü rnnLp^qüp: UnшgшpЦlnLÜ t ü^ 2шpp pшpшüÀ.шlühp oqmшqnp&hl_ шJq üцшшшЦühp^ hшüшp:

UhÀшllшpпldпlpJПlhp Ц^pшnlnLÜ t pшpшüÀ.шlühpnLÜ, npshq pnLdшЦшü qnpbnüühp hü hшüq^uшünLÜ ^пьш^ oq^ ^nüшдnLÜp, qpш pшpüшgünq шqqhgnLpJnLÜp, pшgшpÀ.шЦ üшppnL-pjnLÜp U hшüшpJШ шЬфпфп^ ghpüшum^шüp: ^шЬ цшJÜшüühp Цшpnq hü шщшhnlhl_ Upghp^ U Unqpn^ pшpшüA.шlühp^ urnnp^ü qшhфáühpp:

ииАш11шЫ1шдр1пшЦш11 inmpjiqüp ZZ-nLÜ nLÜ^ ]mjü hhnшüЦшpühp: 4hpg^ü шшp^ühp^ü hшJ U oшшp üшuüшqhшühp^ ^pшЦшüшдpш& ^hqmüühpp lЦшJnLÜ hü ZZ pшpшJpühp^ U pшpшüA.шl-ühp^ (bpUшü-1, Uphü^-1, Uphü^-2, Uq^mnL-3 U ш^Ь) hüшq^mшЦшü ühb ühpnLd^ üшu^ü: qшp^g ü^ü¿U nL2 ü^güшqшpnl p^mqp^mfc qшшЬnühpp lЦшJnLÜ hü qpшüд ЦшpUnp q^шшЦшü Ü2ШÜшЦnLpJШü üшu^ü: Ujq шит^^ ЦшpUnplnLÜ t qpnuш2pg^Цühp^ püqqpnLÜp hüшq^mшЦшü ш2^шшшüpühp^ü:

UhÀшllшhhtшpшhшЦшh ulПlpJlqlIJl hшüшp ЦшpUnp opJhЦшühp hü hшüq^uшünLÜ h^üüшЦш-ünLÜ qdlшpшüшm¿hф pшpшüÀ.шlühpü nL pшpшJpühpp, npshq Цhüqшü^ühpp ЦшpnqшдhL hü цшшuцшplhL Цшü hpЦшpшшU mqmurnmh qrnüh^: U^ü¿U opu шüÀ.шlшhütшpшüшЦшü hшшnLЦ

nLunLÜüшu^pnLpJnLÜühp ¿hü шügЦшglhL, uшЦшJÜ hшшnLЦhüш qшшЬnühpp lЦшJnLÜ hü ZZ pшpшü-Á^^ühp^ U pшpшJpühp^ ЦшpUnp hütшpшüшЦшü шpdhp^ üшu^ü:

Йpnuш2P2ШJpU pшpшüÀшiUhpp ushqbntJp ZZ-nitf np^tu pшpшUÀшiшJpü mnippqUp qшp-qшgdШU шnш2Üшhtpp nLqqnLpjnLh

U2^mphp 2шш bplplbpnttf ibpgpl mmulmtfjmlUbppU lmphnpinttf t pmpmUA.mimjpl qpnum2p2mjpl opjblmlbpp (show cave) umbr&ntüp plmlml lmtf mphbummlml pmpmUA.milbpp pmpblmpqüml h pldblbpmjpU umppminptfml áшüшщшphni: Uji pmpmlA-milbpntJ mjgbjnL-pjntUUbpU mlirnmlq lmpqni nirblgintü bl qpi-tpulntpumimplbpp tfpgngni tpulntpupmlbpp pUpmgpntü UbplmjmgintJ t pmpmUA.mip щшшünLpJnLÜp, bplpmpmUnLpjntUp, lblimlmlml Ш2-^mphp, ljpJmjmlmU mnmUAlmhmmlnLpjnLUUbpp, pmpmMmip hbrn ^щ^Ь i_bqblilbpp, hbmmppppp щшшünLpJnLÜübpp h mj^l:

Zm2ip mnlb^ni ZZ mmpmbpnttf pmpmUA.milbpp pmqtfmqmUnLpjntUp, ZZ 4mnmimpnLpjntUp 2015 p. iblmbüpbpp 10-p lpurnp N0 54 mpdmlmqpmjpU npn2Üml 30-pi lbrnni plintUb^ t «Spnum-2p2ntpjml ^mmmlni pmpmUA.milbpp mpqjni.Umihm oqrnmqnpbntJU шщшЬп^г tfpgngmnnttf-lbpp» bpmqppp: Cum mji bpmqpp lm^mmbuintü tp n^ щbшшlшü lшqüшlbpщnLpJnLÜübppü impA.mlmLnLpjmüp mpmtfmipb^ 4mjng A.npp tfmpqp Umqbjmlp, Upblp-1, Unqpnip, Upgbpp h Upmqmbnmlp tfmpqp pmpb qnUminp pmpmUA.milbpp ipmlg hblpp ipm tpulntpupnl pmpml-A.milbp umbrbbpi. ищштш^ф bbplmjnttfu qnpbnttf t tfpmjl Upblp-1 pmpmlA.mip, JjnLuUbpntJ hbrnmqnrnmlml, pmpblmpqüml h lmhminptfml m2^mmmlpUbpp 2mpntUmlinLtf bl:

Ibnhu müpnrgntpjmüp pmgmhmjmimb Q-brmpimÀ.npp dшJnшфnp pmpmjplbpp, 4mjng A.npp lmpurnmjpl h limumnlmpummjpl pmpml^milbpp, Lnnim h Ujntlppp pmpmUA.mimjpl plmlmimjpbpp, Upmqmbnmlp pmpb qnUminp pmpmMmilbpp qpnum2p2mjpl щnmbügpшl_p: Ipmlg pliqplntüp qpnum2p2mjpl mntpbpntü lmtf ipmlg hplpp ipm umbr&im& tpulntpupnl

pmpmUA.milbpp pntj^ lrnml pmgmhmjmbini. ZZ pmpmMmilbpp püpüшшpщ m2^mphp:

ZZ tpulntpupnl pmpmUA.milbppg 2шшbpp mnmlApl imhjp^lbpp lmtf шщшqшJnLÜ 2P2m-

Umnntpjml tfbg ipinr lnp pmpmUA.milbpp lmpnr bl oqmmqnp&ib lmh mjj_ Àhbpni npщbu qprnmlml h ntuntJUmlmU lblmpnllbp (liptfmjmlml, lblimlmpmlmlml, bplpmpmlmlml, ubjulpl iprnmplntJUbpp lblmpnl), qplnt, jpljnpp, qmpbgpp hmtfmbup irnjp, щшpшupшh (hm-tfbpqmupmh, lplnpmmpnl), mUmulnLpjnLUUbpp qpmlgtfml qpmubljml, mrnpmlgpnl, pmlqm-pml (mUA.mimqpmmlml, bplpmpmlmlml, Lbnlmjpl qnpbp, hltmpmlmlml) h mj^l: Zшшlшщbu übb t qplnt hmürnbup imjp (uщbLbntünшbl) h pmpmUA.mimjpl pmlqmpml umbr^b^nt щпшЬЬ-gpm]_ ntlbgnr ^nnn^lbpp pmlmlp:

Uщblbnthnulblhbpp uinbirbntil: ^mrnrmqnpbntpjml h qpUbqnpbntpjml hUmqntjl hmjpb-lpp hmümpinr 4mjng A.npntü hmjrnlp bl ünrn ibl rnmuljml pmpmMmilbp h pmpmjplbp, npnlp lmpnr bl bmnmjb^ rnbrntü urnmgmb qplnt щшhbumшlnpüшü h hmürnbup hmümp lm^mrnbuimb imjpbp: Uji pmpml^milbpntJ gbpümurnp^mlp h ^nUminLpjnLlp hmurnmrnntl bl, npp hbrnhml-

рп[ цршЬр д^ипг. ш[ши^шЦши щшhщшUпLpjшU (ЦшршииЪр^ Л^) 1_ш[шдт.]и ^ш]рЬрк Ъи ]1ши^-ишЬпШ: Ъ^шЬ ^ш]рЬр Цшрпц Ъи Ьшпшф^ ишк Эш[п12^ к ^ппг. tfшрqЪр^ иф 2шрр ршршиЛ.ш[иЪр к ршрш]рЬЬр [14]:

£шршЬАш[ш]1111 ршЬдшршЬЬЬрр итЪц&пи!: 22 2шш ршршиЛ.ш[иЪрпШ щЪц[ш& Ь]пърр ширпц^пър^шир дп1дш^р[п1^ пркЬ ршидшршипШ: £шршиЛ.ш[иЪр^ цЪц^ши шрщпъирпШ hшJmUшрЪр[ш& шртЪфшЦтиЪр^ ^шир hUшрш[прпLpjшU цЪщрпШ цЪшр Ь дпъдшцр[^ шШф^шщЪи ршрши&ш[пШ Цш^ црш шШф^шЦши hшркшUпLpjшUр ш]дЪр1.иЪр^ ЦЪЬш-

рпипШ: £шршиЛ.ш[^ шит^шишЦши ршидшршишдпЫр рпщ Цтш ш]Ь [Ърш&Ъ^ ишпрдЪши]ш ^иркшш^ц ршЬдшршЬ^, пр^ дпъдшиит2иЪр Ъи цшпиш^пг. ршршиЛ.ш[пШ шщршЬ ^шрцЦшид ЦЪидшц^, ршршиЛ.ш[^ к hшркшU шшршЬрЬЪр^ ЦЪи^шишЦши к рпшшЦши Ш2fcшрh^ ^ши^и [Цш]пц дшшЬпиЪрр: Ъ^ши пЪипъри пъиЪи 22 тшрш&рпШ дти[пц hшtfшрJш рп^пр ^ппп^иЪрр, hшmЦшщЪи 2ршqqшU^, 1ЪрЪц^, ЭпршдЪт^, И^пър]ши^, "Щшт^, Ирфшф к Прптши^ hп[^ш-иЪр^ ршршиЛ.ш[иЪрр к ршрш]риЪрр: 2ш^шцшшши^ши ЪиршЦшппъд[ш&риЪр^ шпЦш^р^ши цЪщрпШ цршир Цшрпц Ъи hшUq^ишUшl_ hUшq^mшЦшU Цш^ ЪрЦршршишЦши qрпишJq^UЪр^ ршцЦшдпъд^ ^ши:

bqршЦшgпLp;jпLU

22 тшрш&рпШ ^ршЦшишд[ш& шЫш[шд^тшЦши ш2^штшириЪрр дпг^д Ъи т[Ъ]_, пр ЪрЦрпШ шпЦш шшррЪр ЬшдпШ, ¿шфЪр к Л-кшршипъэдпъи пъиЪдпц ишпрдЪши]ш цштшрЦпъ-р]пъииЪрр Цшрпц Ъи hшUq^ишUшL ршршиЛ.ш[шфи qрпиш2P2пLp]шU шпши&^и

пщцпъэдпъииЪр^ qшрqшgtfшU hшtfшр: 2ш2[^ шпЪ^п[ 22-пъ^ шпЦш ишпрдЪши]ш ^ппп^иЪр^ ршqJшpшUшЦпLp]пLUр к ршqtfшqшUпLpjпLUр, шпш2шрЦ[пШ Ь цршир одтшдпр&Ъ^ qрпиш2P2пL-р]ши шшррЪр п|пртиЪрпШ: ЪЪрЦш]пъ^и пщцпър^пъииЪр (шЪишЦиЪр) Ъи шрЦш&шфи,

^шиш^пцшЦши-ЦрршЦши, ЦрпишЦши-^шиш^пцшЦши к и^шЦпършфи qрпиш2P2пLpjпLUUЪрр: Ипш2шрЦ[пШ Ь hЪпшUЦшрпLtf цршир ри^рЦЪ^ ишк шд пщцпъэдпъииЪрпШ ши&ш[шрп1дп1-р]пъи, шUЛ.ш[шhUшq^шпLp]пLU, шUЛ.ш[шhUtшршUпLpjпLU: ИпшиЛ^и ^и^р Ь ишк ЬриЦпъри^пи ршршиЛ.ш[иЪр^ дшид^ итЪц&пЫр 22 шшршЬрпъ^: Яшд^ рпъи ицшшшЦ^д, ЬриЦпъри^пи ршршиЛ.ш[иЪр^ шпшиЛ.^и иршhUЪр Цш^ шпшиЛ.^и ршршиЛ.ш[иЪр (ршрш]риЪр) Цшрпц Ъи од-тшдпр&[Ъ]_ ишк прцЪи д^ипъ hшJшЪи^ [ш]рЪр, ршидшршииЪр к

2hшшqпшпLp]пLUU ^ршЦшЬшд^^ Ь ф^ЬшЬишЦши ш2шЦдпър;|ш^р № 242-22/0011

4ршЦшЬт.р;|ши дшЬЦ

[1] В.Н. Дублянский, Г.Н. Дублянская, И.А. Лавров, Классификация, использование и охрана подземных пространств, Екатеринбург, УрО РАН, 2001.

[2] U2^шрh^ ишпрдЪши]ш шЪишрдши [ш]рЪр^ ^ши^и Цш]р: showcaves.com.

[3] ISCA Newsletter January & February 2023, p. 9, https://www.i-s-c-a.org/clanok/279-isca-newsletter-january-february-2023.

[4] ZZ Чшпш^шрпгэдшй 10 qh^mhtfphpp 2015 p. üpurnp «Зрпиш2р2пър]шй йцшшшЦп^ ршршйА.ш^йЬрр шрр]пгйш^Ьт одтшдпр&пЫЬ шцшhn^nq ир^пдшппЫЬЬрр Ьршдррй hш^шünLp]nLÜ тш^пг. йширй» N 54-30 пр^пгй:

[5] С.П. Бальян, Р.А. Ванян, Пещеры Армении и пути их хозяйственного использования. Пещеры. Методика изучения. Межвузовский сборник научных трудов, 1986, 6-12.

[6] LЬnüшhшJшumшüp ршршй&ш^тфй Цшппг^дйЬрр4 Ирдш^. fctfp. U. C^hpü^ü, ЪрЬшй, &CZUZ, 2020, 188 tg:

[7] R. Ruggieri, S. Davtyan, S. Shaihinyan, A. Ugujyan, R.Orsini, A. Ingallinera, G. Agosta,

Armenian karst project, Carbonates and Evaporites, Springer Nature, 2022.

[8] В.Р. Бойнагрян, Проявления карста и образование подземных пустот на Армянском нагорье, Ученые записки ЕГУ. Геология география 3 (2015) 31-37.

[9] Р.А. Мандалян, О развитии карста в Тавушской области Армении. Доклады НАН РА 4 (2002)336-339.

[10] М.А. Мовсесян, В.П. Асратян, А.Л. Ананян, Г.О. Вартанян, Некоторые вопросы четвертичного карстообразования на территории Арм. ССР, Ученые записки ЕГУ. Естественные науки 1 (1983) 153-158.

[11] Zш]4ш4шü UUZ дЬп^прфп^ршй, ОД hршш., ЪрЬшй, 1986, 239 tg:

[12] К.И. Карапетян, Условия образования палеолитических пещер ущелья р. Раздан (Армянская ССР), Геология четвертичного периода (плейстоцен), Ереван, 1977, с. 110-117.

[13] U.ft.Trm^pjmU, Zш]шuшшüp ZшüршцhшnLp]шü ишпрдЬшй]ш тшрш&пгэдпгййЬрр прцЬи hшUШщpmшüp орпиш2р2Ш]рй ор]ЬЦшйЬр, &CZUZ дршшЦшй ш2^штпгр]пгй-йЬр 2 (2018) 34-41:

[14] C. G. Chavdarian, S. Davtyan, S. Shahinyan, Exploring the Caves of Armenia by the First Official U.S. Caving Expedition (2007-2013), Journal of Architectural and Engineering Research 4 (2023) 38-50. doi: 10.54338/27382656-2023.4-004.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПЕЩЕР В СФЕРЕ ТУРИЗМА В РЕСПУБЛИКЕ АРМЕНИЯ

Смбат Рубикович Давтян*, Мери Вардановна Варданян, Нарине Самвеловна Симонян,

Анаит Лаэртовна Арамян

Государственный университет им. В. Брюсова, г. Ереван, РА * srdavtyan@mail. ru

В статье рассматривается проблема использования пещер в различных направлениях (видах) туризма в Армении. В настоящее время этот огромный и оригинальный ресурс играет крайне незначительную роль в формировании армянского туристического продукта. Одной из причин является

отсутствие соответствующей информации о пещерных ресурсах. Тезисы, представленные в статье, могут быть полезны руководителям туристического сектора и инвесторам в сфере спелеотуризма.

Ключевые слова: приключенческий туризм, познавательно-образовательный туризм, религиозно-познавательный туризм, культурный туризм, экскурсионная пещера

THE USE OF CAVES IN THE FIELD OF TOURISM IN THE REPUBLIC OF ARMENIA

Smbat Davtyan*, Mary Vardanyan, Narine Simonyan, Anahit Aramyan

Brusov State University, Yerevan, RA * srdavtyan@mail.ru

The article deals with the problem of using caves in various directions (types) of tourism in Armenia. Currently, this huge and unique resource plays an insignificant role in the formation of the Armenian tour product. One of the reasons is the lack of relevant information about cave resources. The theses presented in the article may be useful for the managers of tourism industry and those investing in cave tourism.

Keywords: adventure tourism, cognitive and educational tourism, religious and cognitive tourism, cultural tourism, show cave

Imifid-jwh Udpmin Л-ntpJiljp, m.q.p. (ZZ, f. bphtah) - Ч- PpjnturnJJi mhJtuh щьшшцшь htuituiutuptuh, UbpJJiuJi h qpnum2p2nipjmh taipjiuh, tuJtuq грииш]ипи, (+374)93262830, srdavtyan@mail.ru, 4mpjjmhjmh Ubpp ЧшрхриЬр. (ZZ, f. bphtah) - 4. PpjnturnJJi mhJtuh щьшшцшь htuituiutuptuh, UbpJJiuJi h qpnum2p2nipjmh taipjiuh, hmjgnpij, (+374)94427523, maryvardanyan69@gmail.com, Updnhjmh hmpjihb Uiudilbip (ZZ, f. bphtah) - 4. PpjnturnJJi tuhJtuh щьшшцшь htuitaiutaptah, UbpJJiuJi h qpnutu2p2ntpjtuh taipjiuh, rjwuw]unu, (+374)77549790, narinesimonyan1@gmail.com, IXpiuiijiuti Ubwhjiin Lvubpinfi (ZZ, f. bphtah) - 4. PpjntunJJi tuhJtuh щЬшшЦшЬ htuitaiutaptah, UbpJJiuJi h qpnutu2p2ntp-jtuh rnipjiuh, ntutahnq, (+374)99344460, anahitaramyan12@gmail.com Давтян Смбат Рубикович, к. т. н. (РА, г. Ереван) - Государственный университет им. В. Я. Брюсова, кафедра Сервиса и туризма, старший преподаватель, (+374)93262830, srdavtyan@mail.ru, Варданян Мери Вардановна (РА, г. Ереван) - Государственный университет им. В. Я. Брюсова, кафедра Сервиса и туризма, соискатель, (+374)94427523, maryvardanyan69@gmail.com, Симонян Нарине Самвеловна (РА, г. Ереван) - Государственный университет им. В.Я. Брюсова, кафедра Сервиса и туризма, преподаватель, (+374)77549790, narinesimonyan1@gmail.com, Арамян Анаит Лаэртовна (РА, г. Ереван) - Государственный университет им. В. Я. Брюсова, кафедра Сервиса и туризма, студентка, 099344460, anahitaramyan 12@gmail. com

Davtyan Smbat, doctor of philosoph (Ph.D) in Engineering (RA, Yerevan)- Brusov State University, Chair of Service and Tourism, Senior Lecturer, (+374)93262830, srdavtyan@mail.ru, Vardanyan Mary (RA, Yerevan) -Brusov State University, Chair of Service and Tourism, postgraduate student, (+374)94427523, maryvardanyan69@gmail.com, Simonyan Narine (RA, Yerevan) - Brusov State University, Chair of Service and Tourism, Lecturer, (+374)77549790, narinesimonyan1@gmail.com, Aramyan Anahit (RA, Yerevan) - Brusov State University, Chair of Service and Tourism, student, (+374)99344460, anahitaramyan12@gmail.com

bbplpujtugJbi t' 02.05.2023p. Q-ptu]unuJbi t' 19.05.2023p. ChrnthJbi t ulщtuqpntpJtuh 30.08.2023p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.