CC BY
0Ilmiy-nazariyvametodikjurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5(1)
Original paper
INTERNET MANBALARI TIPOLOGIYASI 5иШ8a i v. J —
© N.B.Saxiyeva1H
1 O'zbekiston Davlat Jahon Tillari Universiteti,Toshkent, O'zbekiston Annotatsiya
KIRISH: internetda turli maqsadlarga xizmat qiluvchi, turli auditoriyalarga xizmat qiluvchi hamda mazmuni va funksionalligi jihatidan farq qiluvchi juda ko'p manbalar mavjud.
MAQSAD: ushbu tadqiqotning asosiy maqsadi Internet resurslarining batafsil tipologiyasini ishlab chiqishdir.
MATERIALLAR VA USULLAR: ushbu tadqiqotda turli xil internet-resurslar mazmunini tahlil qilish, adabiyotlarni ko'rib chiqish va ekspert intervyularini o'z ichiga olgan sifatli yondashuv qo'llaniladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: Internet-resurslar tipologiyasi keng qamrovli kontent tahlili, adabiyotlarni ko'rib chiqish va ekspert suhbatlari orqali ishlab chiqilgan. Internet-resurslarning ushbu o'nta turga bo'linishi ular xizmat qiladigan turli xil funktsiyalar va maqsadlarni tushunish uchun keng qamrovli asos yaratadi.
XULOSA: ushbu tadqiqot Internet resurslarining batafsil tipologiyasini taqdim etadi, ularni axborot, ta'lim, ijtimoiy media, aloqa vositalari, ko'ngilochar, elektron tijorat, hamkorlik vositalari, qidiruv tizimlari, foydalanuvchilar tomonidan yaratilgan kontent platformalari va hukumat resurslariga ajratadi.
Kalit so'zlar: Internet resurslari Tipologiya, Axborot saytlari, Ta'lim platformalari, Ijtimoiy tarmoqlar, Aloqa vositalari
Iqtibos uchun: Saxiyeva N.B. Internet manbalari tipologiyasi.// Inter education & global study. 2024. №5(1). B.227- 232.
ТИПОЛОГИЯ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСОВ
© Н.Б.Сахиева1^
1 Узбекский государственный университет мировых языков, Ташкент, Узбекистан Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в интернете существует множество ресурсов, которые служат разным целям, обслуживают разную аудиторию и различаются по содержанию и функциональности.
©intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE5(1)
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5(1)
Ilmiy-nazariyvametodikjurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ЦЕЛЬ: основной задачей данного исследования является разработка детальной типологии интернет-ресурсов.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании использован качественный подход, включающий контент-анализ различных интернет-ресурсов, обзор литературы и экспертные интервью.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ. На основе обширного контент-анализа, обзора литературы и экспертных интервью была разработана типология интернет-ресурсов. Разделение интернет-ресурсов на эти десять типов обеспечивает комплексную основу для понимания различных функций и целей, которым они служат.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в этом исследовании представлена подробная типология интернет-ресурсов, распределяющая их по информационным, образовательным, социальным сетям, общению, развлечениям, электронной коммерции, инструментам совместной работы, поисковым системам, платформам пользовательского контента и правительственным ресурсам.
Ключевые слова: Типология интернет-ресурсов, Информационные сайты, Образовательные платформы, Социальные сети, Средства коммуникации.
Для цитирования: Сахиева Н.Б. Типология интернет-ресурсов.// Inter education & global study.2024. №5(1). С. 227- 232.
TYPOLOGY OF INTERNET RESOURCES
©Nodira B. Sakhieva1H
1Uzbek State University of World Languages, Tashkent, Uzbekistan._
Annotation
INTRODUCTION: there are many resources on the Internet that serve different purposes, serve different audiences, and vary in content and functionality.
AIM: the main objective of this study is to develop a detailed typology of Internet resources.
MATERIALS AND METHODS: this study uses a qualitative approach that includes content analysis of various internet resources, literature review, and expert interviews.
DISCUSSION AND RESULTS: a typology of Internet resources was developed through extensive content analysis, literature review, and expert interviews. The division of Internet resources into these ten types provides a comprehensive framework for understanding the various functions and purposes they serve.
CONCLUSION: this study presents a detailed typology of Internet resources, categorizing them into information, education, social media, communication, entertainment, e-commerce, collaboration tools, search engines, user-generated content platforms, and government resources.
©intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE5(1)
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5(1)
Ilmiy-nazariyvametodikjurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Keywords: Internet resources Typology, Information sites, Educational platforms, Social networks, Communication tools
For citation: Nodira B. Sakhieva. (2024) Typology of internet resources // Inter education & global study, (5(1)), pp. 227- 232. (In Uzbek).
Ko 'p sonli ilmiy va uslubiy ishlar chet tilini o'qitishda axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishga bag'ishlangan bo'lib, ularni batafsil P.V. Siosev darsligida ko'rib chiqish mumkin. Ma'lumki, o'quvchilarning til ko'nikmalarini rivojlantirish uchun o'n yildan ortiq vaqt davomida internet resurslari va xizmatlari, ayniqsa, Web 2.0 ijtimoiy xizmatlari va ochiq ta'lim resurslaridan faol foydalanilmoqda.
Internet juda katta hajmdagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi va foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qondiradigan resurslarni izlash juda ko'p kuch va vaqtni talab qiladi. Hozirgi vaqtda axborot bozorining bir necha jadal rivojlanayotgan segmentlari mavjud bo'lib, ularning har biri elektron ta'lim resurslarining o'z manbalarini rivojlantirishga hissa qo'shadi. Bularga Ommaviy ochiq onlayn kurslar (MOOCs); Birgalikda o'rganish va ilmiy faoliyat uchun ixtisoslashtirilgan ijtimoiy tarmoqlar (SSN); Videokonferentsaloqa tizimlari va tezkor xabar almashish xizmatlari (VCS); Video xizmatlari va o'quv kanallari YouTube (VUK); O'quv adabiyoti nashriyoti va elektron kutubxona tizimlari (ELS) misol bo'la oladi.
Hozirgi kunda sanoat miqyosida ushbu beshta segmentda ishlab chiqarilayotgan elektron ta'lim resurslari sifati, tuzilishi, narxi, iste'mol xususiyatlari va o'quv jarayonida ulardan foydalanish usullari bo'yicha sezilarli darajada farqlanadi. Yuqoridagi segmentlardan ESM manbalarining tipik misollarini keltiramiz.
Coursera, edX, Fu-tureLearn, Udacity, INTUIT va boshqa ko'plab provayderlar portallaridagi ommaviy ochiq onlayn kurslar chet tilini turli maqsadlarda va turli darajalarda o'rgatish uchun keng imkoniyatlar yaratadi, chunki MOOClar yuqori sifatli kontentni o'z ichiga oladi. Ular qoidaga ko'ra bepul va erkin tarqatiladi va dolzarbdir.
Ijtimoiy tarmoqlardan foydalangan holda chet tilini o'rganishning asosiy afzalliklari - o'rganilayotgan tilda ona tilida so'zlashuvchilar bilan turli xil muloqot qilish uchun keng imkoniyatlar, mos suhbatdoshlarni tanlash uchun maxsus filtrlar va qiziqish guruhlarini tashkil etish xizmatlari. Ijtimoiy tarmoqlarda chet tilini o'rganish jarayonini o'yinlashtirishning foydali mexanizmlarini ham qayd etishimiz mumkin, bu esa ko'proq foydalanuvchilarni, ayniqsa bolalarni jalb qilish imkonini beradi.
Video xizmatlari linguaspectrum.com, englishcentral.com, engvid.com, learningenglish.voanews.com, ted.com va Ta'lim kanallari YouTube Puzzle Ingliz tili, Albert Kaxnovskiy, ingliz tili, Irina Shipilova kanali, Jobs School at ingliz tili va chet tilini o'rganishda foydali bo'lgan va qoida tariqasida bepul bo'lgan katta miqdordagi elektron ta'lim resurslarini yaratadi. Odatda, videolar qiyinchilik darajasi bo'yicha bo'linadi, tematik jihatdan rang-barang va chet tilini o'zlashtirishga yordam beradigan o'quv vazifalari bilan jihozlangan.
©intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE5(1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
Macmillan, ICambridge University Press, Oxford University Press va boshqa ko'plab yirik nashriyotlar chet tilini o'rgatish uchun turli darsliklarni nashr etadilar va shu bilan birga talabalar va o'qituvchilarga nashriyotlarning o'zlari tomonidan yaratilgan qo'shimcha elektron ta'lim resurslaridan korporativ masofaviy ta'lim platformalarida bepul foydalanish imkoniyatini beradilar.
Elita universitetlari va yirik nashriyotlarning mahsulotlari juda qimmat, lekin ular yuqori sifatli va chet tilini o'qitishda muvaffaqiyatli qo'llanilishi mumkin. Shuni ta'kidlash kerakki, hozirgi vaqtda axborot bozorining yuqorida qayd etilgan tarmoqlarida ishlab chiqarilayotgan elektron ta'lim resurslaridan foydalanish chet tilini o'qitishning an'anaviy usullaridan foydalanish bilan uyg'unlashtirilishi kerak, chunki bu ko'p hollarda o'qitish natijalarini yaxshilaydi.
Ijtimoiy tarmoqlar modellari, bloglar va ularning o'zgarishlari, yangiliklar portallari va onlayn o'yinlar yangi medianing eng muvaffaqiyatli namunalari hisoblanadi. Ushbu media modellarini amaliyotga tatbiq etishda yangi media auditoriyalarining faol va innovatsion roliga alohida e'tibor qaratilgan. Ushbu auditoriyaning tegishli ijtimoiy va kommunikativ vazifalar va faoliyatni amalga oshirishga qo'shgan hissasi kontent tahliliga qo'shimcha ravishda ko'rib chiqiladi.
Shunday qilib, yangi ma'lumotlarning eng keng ro'yxati mediaformatlar quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
— onlayn ommaviy axborot vositalarining internet vakolatxonalari (portallari);
— Internet ommaviy axborot vositalari;
— Internet TV (veb-kasting);
— Internet radiosi (podkasting);
— mobil televizor;
— blogosfera;
— Internet auditoriyasi uchun mo'ljallangan kinoteatr;
— ijtimoiy tarmoqlar (shu jumladan, bolalar ijtimoiy tarmoqlari);
— twitter;
— virtual jamoalar;
— virtual o'yinlar;
— boshqa Web 2.0 resurslari.
Bugungi kunda yangi media modellari haqida gapirganda, yangi media kontentini shakllantirish va tarqatishning hozirgi asosiy tamoyillari nazarda tutiladi:
1) har kim axborot yaratishi mumkin;
2) har qanday voqeani aytib berish va eshitish mumkin;
3) har qanday ma'lumot haqiqiy qiymatni olishi mumkin;
4) har qanday axborot aloqaga aylanadi;
5) zamonaviy axborot muhiti media-kontentni yaratuvchidan ko'ra foydalanuvchi orqali ko'proq nazorat qilinadi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
So'nggi yillarda, yangi media muhitining eng munozarali hodisasi "ijtimoiy media" deb atalib, uning doirasida Web 2.0 rivojlanmoqda. Bularga MySpace kabi ijtimoiy tarmoqlar, Facebook va boshqalar misol bo'lishi mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlarning inqilobiy ahamiyati shundaki Internet foydalanuvchilariga, media hikoyalarini tez va oson va o'z ismi ostida nashr qilish imkoniyatini taqdim etganligidir. Ijtimoiy tarmoq - blog yoki onlayn yangiliklar portaliga qaraganda bu oddiyroq usul. Bir marta Facebookda ro'yxatdan o'tgan foydalanuvchi ma'lumotlarni har qanday formatda va hajmda (matn, ovoz, fotosurat, video; sizning boshqa ishtirokchilarning sahifalari yoki sahifalari; forum rejimida yoki suhbat va boshqalar) joylashtirishi mumkin va boshqa har qanday foydalanuvchilar bilan tarmoqdagi kontaktlarni qidirishi mumkin.
Bloggerlardan farqli o'laroq, ijtimoiy tarmoqlar foydalanuvchilari allaqachon yozishda maxsus iste'dodga ega bo'lishlari shart emas yoki doimiy postlar bilan faoliyatlarini saqlab qolish uchun ko'p vaqt sarflashi ham zarur emas; ijtimoiy tarmoqning har bir a'zosi o'zining auditoriyasini topadi va muloqotni rivojlantiradi.
Ijtimoiy tarmoqlarning elektron aloqa vositalari bugungi kunda ham oddiy odamlar, ham hukumat tomonidan davlat va biznes sohalarida faol foydalanilmoqda.AQSh hukumati ijtimoiy tarmoqlarda foydalanuvchilar tomonidan joylashtirilgan ma'lumotlarni to'plash va qayta ishlash maqsadida tadqiq qilish uchun mablag'lar ajratmoqda. Shunga o'xshash tahlil shaxs tomonidan amalga oshirilgan xaridlar, sayohatlar, afzal ko'rgan sport klublari, ko'ngilochar markazlar, ismlari ro'yxatga kiritilgan "do'stlar" haqida ma'lumotlarni to'plash imkonini beradi. Bugungi kunda "do'stlar" ning monitoringi, turli mamlakatlarining razvetka xizmatlari tomonidan ham o'rganiladi.
Eng yirik xalqaro kompaniyalar tadqiqot markazlarini yaratadilar, ularning vazifasi ijtimoiy tarnoqlarda kompaniya tomonidan taqdim etilayotgan mahsulotlarning mashhurligi haqida monitoring va tahlil qilish, tovarlar va xizmatlar va ularga bo'lgan talab dinamikasini o'rganishni o'z ichiga oladi.
Ayni paytda tarkibning katta qismi, BBCdan Googlegacha bo'lgan kompaniyalar interaktiv imkoniyatlardan foydalanmoqda, reklama va mavjud auditoriya bilan o'zaro aloqa qilish imkoniyatlari orqali yoki bo'lmasam ijtimoiy tarmoqlar yoki shunga o'xshash shaxsiy portallar yaratmoqdalar. Ijtimoiy tarmoqlarning texnologiyalari va formatlari doimo rivojlanib bormoqda. Kichik yoshdagi bolalardan tortib kattalar uchun mo'ljallangan bloglar va ijtimoiy tarmoqlarning bir-biriga bog'liqligi juda ko'plab auditoriyani o'z ichiga qamrab olmoqda va ommalashib bormoqda.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Belz, J. A., Thorne, S. L. (2006). Computer-mediated Intercultural Foreign Language Education. Boston , MA : Heinle & Heinle.
2. Evstigneeva, I. A. (2013).Methods of students' discourse skills development on the basis of modern information and communication technologies (English language school):
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
Unpublished Doctoral Dissertation. Moscow: Sholokhov Moscow State University for Humanities.
3. Evstigneeva, I. A. (2013). Students' discursive competence formation in linguistic high schools on the basis of the modern Internet technologies. Language and Culture, 1, 74 - 82.
4. Evstigneeva, I. A. (2014). Students' discursive skills development with the help of modern information and communication technologies. Foreign Languages at School Journal, 2, 17-21.
5. Evstigneeva, I. A., & Fedorova S. A. (2014). Development of compensatory abilities in the course of training in the foreign language within the Internet discourse on the example of Social Networks. Social-Economic phenomena and processes Journal, 12, 284-289.
6. Robert, I. V. (2010). Modern information technologies in education: didactic problems, and use perspectives. Moscow: Russian Academy of Education.
7. Sysoyev, P. V. (2013). Information and communication technologies in language education. Moscow: URSS.
8. Sysoyev, P. V., & Evstigneev, M. N. (2009). Web 2.0 technologies in creating a virtual educational environment for foreign language learning.Foreign Languages at School Journal, 3, 26 - 31.
9. Sysoyev, P. V., & Evstigneev, M. N. (2010).The methodology of foreign language teaching using new information and communication Internettechnologies. Moscow: Glossa-Press.
10. Sysoyev, P. V., & Evstigneev, M. N. (2011). Foreign language teacher's ICT competence: definitions and content. Foreign Languages at School Journal, 6, 16-20.
11. Sysoyev, P.V., & Evstigneev, M. N. (2014). Foreign language teachers' competency and competence in using information and communication technologies. Procedia -Social and Behavioral Studies, 154, 82-86.
12. Warschauer, M. &Kern, R. (2000). Network-based language teaching: Concepts and practice. Cambridge: Cambridge University Press Applied Linguistics Series.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
H Saxiyeva Nodira Bahtiyor Qizi, tadqiqotchi [Сахиева Нодира Бахдиёр Кизи,
исследователь] [Saxiyeva B.Nodira, researcher]; manzil: O'zbekiston,J Toshkent shahri, Kichik Xalqa Yo'li ko'chasi, G-9a mavzesi, 21-a uy [адрес: Город Ташкент, улица Кичик Халка йули, квартал Г-9а, дом 21.], [address: Uzbekistan, Tashkent city, Kichik Khalka Yo'li street, district G-9a, house 21.]
