Научная статья на тему 'ICHIMLIK SUVLARINI ZARARSIZLANTIRISHDA MEMBRANALI ULTRAFILTRATSIYA USKUNALARIDAN FOYDALANISH'

ICHIMLIK SUVLARINI ZARARSIZLANTIRISHDA MEMBRANALI ULTRAFILTRATSIYA USKUNALARIDAN FOYDALANISH Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
71
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
zararsizlantirish / ultrafiltr / membrana / gidravlik yuvish / boshi berk tizim. / decontamination / ultrafilter membrane / hydraulic washing / closed system.

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — J. Orzimatov, S. Qurbonova

Ushbu maqolada, ichimlik suvini zararsizlantirishda membranali ultrafiltratsiya qurilmalardan foydalanish afzalligi hamda erishiladigan yuqori samaradorlik yoritib berilgan. Bugungi kunda aholini toza va sifatli ichimlik suvi bilan ta‘minlash dolzarbligi ortib borayotgan vaqtda, ichimlik suvlarini zararsizlantirishda energiya tejamkor va samaradorlik effekti yuqori bo‘lgan texnologiyalarni suv ta‘minoti tizimlarida qo‘llash eng maqbul chora-tadbir bo‘lib qolmoqda.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USING MEMBRANE ULTRAFILTRATION EQUIPMENT FOR DRINKING WATER DISINFECTION

In this article, the advantage of using membrane ultrafiltration devices in the decontamination of drinking water and the high efficiency that can be achieved are highlighted. Today, when the importance of providing the population with clean and high-quality drinking water is increasing, it is necessary to use energy-saving and high-efficiency technologies in the decontamination of drinking water. use in water supply systems remains the most appropriate measure.

Текст научной работы на тему «ICHIMLIK SUVLARINI ZARARSIZLANTIRISHDA MEMBRANALI ULTRAFILTRATSIYA USKUNALARIDAN FOYDALANISH»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ICHIMLIK SUVLARINI ZARARSIZLANTIRISHDA MEMBRANALI ULTRAFILTRATSIYA USKUNALARIDAN FOYDALANISH Orzimatov Jaxongir Tajaliyevich

FarPI, PhD Qurbonova Sarvinoz Nosirali qizi

FarPI magistranti https://doi.org/10.5281/zenodo.7316930

Annotatsiya. Ushbu maqolada, ichimlik suvini zararsizlantirishda membranali ultrafiltratsiya qurilmalardan foydalanish afzalligi hamda erishiladigan yuqori samaradorlik yoritib berilgan. Bugungi kunda aholini toza va sifatli ichimlik suvi bilan ta'minlash dolzarbligi ortib borayotgan vaqtda, ichimlik suvlarini zararsizlantirishda energiya tejamkor va samaradorlik effekti yuqori bo'lgan texnologiyalarni suv ta 'minoti tizimlarida qo'llash eng maqbul chora-tadbir bo'lib qolmoqda.

Kalit so'zlar: zararsizlantirish, ultrafiltr, membrana, gidravlik yuvish, boshi berk

tizim.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МЕМБРАННОГО УЛЬТРАФИЛЬТРАЦИОННОГО ОБОРУДОВАНИЯ ДЛЯ ДЕЗИНФЕКЦИИ ПИТЬЕВЫХ ВОД

Аннотация. В данной статье освещаются преимущества использования устройств мембранной ультрафильтрации при обеззараживании питьевой воды и достигаемая высокая эффективность. На сегодняшний день, когда возрастает актуальность обеспечения населения чистой и качественной питьевой водой, применение энергосберегающих и высокоэффективных технологий в системах водоснабжения для обеззараживания питьевой воды остается наиболее оптимальной мерой.

Ключевые слова: дезактивация, ультрафильтр, мембрана, гидропромывка, тупиковая система.

USING MEMBRANE ULTRAFILTRATION EQUIPMENT FOR DRINKING

WATER DISINFECTION

Abstract. In this article, the advantage of using membrane ultrafiltration devices in the decontamination of drinking water and the high efficiency that can be achieved are highlighted. Today, when the importance of providing the population with clean and high-quality drinking water is increasing, it is necessary to use energy-saving and high-efficiency technologies in the decontamination of drinking water. use in water supply systems remains the most appropriate measure.

Keywords: decontamination, ultrafilter membrane, hydraulic washing, closed

system.

KIRISH

Ultrafiltratsiya qurilmalarining ishlashida muhim vazifa membranalarda ifloslantiruvchi moddalarning to'planishi jarayonini nazorat qilish va boshqarishdir. Ushbu muammoni hal qilish, birinchidan, membrana ifloslanishi minimal bo'lgan membrana qurilmalarining ishlash rejimini yaratishdan, ikkinchidan, ma'lum bir manba suvining ifloslanishiga eng kam sezgir bo'lgan mos membrana materialini tanlashdan iborat.

TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI

Bundan tashqari, membrana elementining dizayni o'zi membranani maksimal samaradorlik bilan gidravlik yuvish imkonini berishi zarur.

Membrana yuzasi ustidagi cho'kindi o'sishiga qarshi kurashish uchun tozalangan suyuqlikdan qo'shimcha oqim hosil bo'ladi, bu esa to'plangan cho'kindini xiralashtiradi. Membrananing yuzasidan chiqarilgan ifloslantiruvchi moddalarni o'z ichiga olgan suyuqlik (konsentrat) ajratish qurilmasidan chiqariladi.

TADQIQOT NATIJALARI

Ifloslantiruvchi moddalarni sirtdan va membrananing teshiklaridan samaraliroq olib tashlash uchun teskari yuvish usuli qo'llaniladi, bunda tozalangan suv (filtrat) filtrlash yo'nalishiga teskari yo'nalishda membrana orqali o'tkaziladi. Bunday yuvishlar donador yuklanish bilan an'anaviy filtrlarni yuvishdan ko'ra tez-tez amalga oshiriladi - yer usti suvlarini tozalash uchun mo'ljallangan ultrafiltratsiya membranalari uchun ularning chastotasi soatiga 1 dan 4 martagacha o'zgarib turadi, lekin yuvish davomiyligi atigi 10-60 sekund, shuning uchun chiqarilgan suv hajmi filtrat hajmining 5% dan oshmaydi. Ultrafiltratsiya membranalari yordamida suvni tozalash jarayoni sxemasi 2 -rasmda ko'rsatilgan .

1-rasm.

Ultrafiltratsiya blokining umumiy ko'rinishi

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

2-rasm.

Ultrafiltratsiya qurilmalarini ishlashning asosiy sxemalari

a - ish aylanishi (filtrlash); b - yuvish davri.

Ko'pgina zamonaviy polimerik membranalar mikroorganizmlarga va kimyoviy birikmalarga 2 dan 11 gacha bo'lgan keng pH diapazonida chidamli (ba'zi membranalar kimyoviy yuvish paytida pH ning 1 dan 14 gacha o'zgarishiga imkon beradi), yuqori selektivlik va mahsuldorlikka ega, ammo kuchli oksidlovchi moddalar: erkin xlor, yod, ozon ni o'tkazmaydi. Membranalarning xususiyatlari butun xizmat muddati davomida faqat bir oz yomonlashadi, bu besh yil yoki undan ko'proq. Membrananing eskirishi tozalangan suv tarkibidagi to'xtatilgan va abraziv moddalar yoki kimyoviy tozalash vositalari bilan o'zaro ta'sirlashganda yuqori qatlamning yupqalashishi tufayli yuzaga kelishi mumkin. Cheklangan ish harorati 40-45 ° C ni tashkil qiladi, ba'zida 50 ° C gacha qisqa muddatli o'sishga ruxsat beriladi.

Boshi berk va o'zaro oqim rejimda ishlovchi ultrafiltrlarni taqqoslashda asosiy e'tibor tizimning foydali ishlashi va energiya sarfiga qaratiladi. Ma'lumotlarga ko'ra, boshi berk filtrli tizimlar uchun foydali ishlash mos ravishda 55-80 dan 90-98% gacha, o'zaro oqim rejimi uchun esa 75-90 dan 90-96% gacha va umuman olganda boshi berk rejimi yanada tejamkor. Muhim omil - bu elektr energiyasini iste'mol qilish: boshi berk filtrlash uchun u taxminan 0,18-0,22 kVt / m 3 ni tashkil qiladi - bu o'zaro oqim bilan filtrlashdan ancha kam, -0,54-0,72 kVt / m 3.

Boshi berk rejimida ishlovchi ultrafiltratsiya membranasi qurilmasining ishlashi umumiy ma'noda quyidagi formula bilan tavsiflanadi:

AP*S

Q =

ß{Rm + Rq + Rq.ch)

(1)

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Bu yerda : AP - membrananing ustidagi va ostidagi bosim farqi ; S - qurilmadagi membrana yuzasi ; ^ — suvning dinamik yopishqoqligi ; Rm -membrana qarshiligi; Rq — uning teshiklari tiqilib qolishi tufayli membrananing qo'shimcha qarshiligi; Rq,ch membrana yuzasidagi cho'kindining qarshiligi.

3-rasm.

Bosimli idishlarda gorizontal joylashtirilgan membranali membrana ultrafiltratsiya qurilmasining ko'rinishi va joylashuvi: 1 - membranali apparatlar; 2 -ramka; 3 - tozalangan suv quvuri; 4 - manba suv quvuri; 5 - kir yuvish nasosi; 6 - besleme pompasi; 7 - elektr haydovchiga ega bo'lgan eshik klapanlari.

MUHOKAMA

Tozalash tizimlari uch xil rejimda ishlaydi: doimiy transmembran bosimida, membrana orqali doimiy oqimda, o'zgaruvchan bosim hamda oqimda. Membranali qurilmalarni yuvish yuvish nasoslari va elektr klapanlar yordamida tozalangan suvning teskari oqimi bilan amalga oshiriladi.

XULOSA

Membranli apparatlar, filtrli presslar va korpussizlar bundan mustasno, silindrsimon bosimli idishlarga joylashtiriladi. O'rnatish dizayniga qarab, membrana elementlari vertikal yoki gorizontal qatorlarda joylashgan (3 va 4 rasm).

4-rasm. 150 m3 / soat quvvatga ega membrana ultrafiltratsiya blokining ko'rinishiga misol : 1 - ramka; 2 - korpusdagi membrana apparati; 3 - manba suvini taqsimlash quvuri; 4 - filtrat kollektori; 5 - besleme pompasi; 6 - yuvish uchun idish; 7-10 -elektr ochilib yopiluvchi zulfinlar.

REFERENCES

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

1. Рашидов, Ю. К., Орзиматов, Ж. Т., Эсонов, О. О. У., & Зайнабидинова, М. И. К. (2022).

СОЛНЕЧНЫЙ ВОЗДУХОНАГРЕВАТЕЛЬ С ВОЗДУХОПРОНИЦАЕМЫМ МАТРИЧНЫМ АБСОРБЕРОМ. Scientific progress, 3(4), 1237-1244.

2. Рашидов, Ю. К., Орзиматов, Ж. Т., & Исмоилов, М. М. (2019). Воздушные солнечные коллекторы: перспективы применения в условиях Узбекистана. ББК 20.1 я43 Э 40.

3. Усаров, Махаматали Корабоевич, and Гиёсиддин Илхомидинович Маматисаев. "КОЛЕБАНИЯ КОРОБЧАТОЙ КОНСТРУКЦИИ КРУПНОПАНЕЛЬНЫХ ЗДАНИЙ ПРИ ДИНАМИЧЕСКИХ ВОЗДЕЙСТВИЯХ." Научный форум: технические и физико-математические науки. 2019.

4. Usmonova, N. A., & Khudaykulov, S. I. (2021, April). SPATIAL CAVERNS IN FLOWS WITH THEIR PERTURBATIONS IMPACT ON THE SAFETY OF THE KARKIDON RESERVOIR. In E-Conference Globe (pp. 126-130

5. Nosirov A.A., ^sirov I.A. Simulation of Spatial Own of Vibrations of Axisymmetric Structures EUROPEAN MULTIDISCIPLINARY JOURNAL OF MODERN SCIENCE http s://emjms.academicj ournal .i o

6. Shavkatjon o'g'li, T. B. (2022). SOME INTEGRAL EQUATIONS FOR A MULTIVARIABLE FUNCTION. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 3(4), 160-163.

7. Abobakirovich, A. B., Sodikovich, A. Y., & Оgli, M. I. I. (2019). Optimization of operating parameters of flat solar air heaters. Вестник науки и образования, (19-2 (73)), 6-9.

8. Usmonova, N. A. (2021). Structural Characteristics of the Cavern at a Fine Bubbled Stage of Cavitation. Middle European Scientific Bulletin, 18, 95-101.

9. Nasirov Ismail Azizovich. On The Accuracy of the Finite Element Method on the Example of Problems about Natural Oscillations. EUROPEAN MULTIDISCIPLINARY JOURNAL OF MODERN SCIENCE https://emjms.academicjournal.io

10. Nosirov A.A., ^sirov I.A. Simulation of Spatial Own of Vibrations of Axisymmetric Structures EUROPEAN MULTIDISCIPLINARY JOURNAL OF MODERN SCIENCE http s://emjms.academicj ournal .i o

11. Madaliev, E. U., & qizi Abdukhalilova, S. B. (2022). Repair of Water Networks. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF THEORETICAL & APPLIED SCIENCES, 3(5), 389-394.

12. . Malikov, Z. M., & Madaliev, E. U. (2019). Mathematical simulation of the speeds of ideally newtonovsky, incompressible, viscous liquid on a curvilinearly smoothed pipe site. Scientific-technical journal, 22(3), 64-73.

13. Мадхадимов, М. М., Абдулхаев, З. Э., & Сатторов, А. Х. (2018). Регулирования работы центробежных насосов с изменением частота вращения. Актуальные научные исследования в современном мире, (12-1), 83-88.

14. Hamdamalievich S. A., Nurmuhammad H. Analysis of Heat Transfer of Solar Water Collectors //Middle European Scientific Bulletin. - 2021. - Т. 18. - С. 60-65.

15. Xamdamaliyevich, S. A., & Rahmankulov, S. A. (2021, July). Investigation of heat transfer processes of solar water, air contact collector. In E-Conference Globe (pp. 161-165).

16. Madaliev, M. E. U., Rakhmankulov, S. A., & Tursunaliev, M. M. U. (2021). Comparison of Finite-Difference Schemes for the Burgers Problem. Middle European Scientific Bulletin, 18, 76-83

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

17. Abdullayev, B. X., & Rahmankulov, S. A. (2021). Modeling Aeration in High Pressure Hydraulic Circulation. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF THEORETICAL & APPLIED SCIENCES, 2(12), 127-136.

18. Hamdamalievich S. A. Determination of the deposition of particles contained in the water passing through the sump well //Central asian journal of theoretical & applied sciences. -2022. - Т. 3. - №. 6. - С. 244-251.

19. Abdukarimov, B. A., O'tbosarov, S. R., & Tursunaliyev, M. M. (2014). Increasing Performance Efficiency by Investigating the Surface of the Solar Air Heater Collector. NM Safarov and A. Alinazarov. Use of environmentally friendly energy sources.

20. Madraximov, M. M., Nurmuxammad, X., & Abdulkhaev, Z. E. (2021, November). Hydraulic Calculation Of Jet Pump Performance Improvement. In International Conference On Multidisciplinary Research And Innovative Technologies (Vol. 2, pp. 20-24).

21. Akramov, A. A. U., & Nomonov, M. B. U. (2022). Improving the Efficiency Account Hydraulic of Water Supply Sprinklers. Central Asian Journal of Theoretical and Applied Science, 3(6), 364-370.

22. Сатторов, А. Х., Акрамов, А. А. У., & Абдуразаков, А. М. (2020). Повышение эффективности калорифера, используемого в системе вентиляции. Достижения науки и образования, (5 (59)), 9-12.

23. Усаров, М. К., and Г. И. Маматисаев. "Вынужденные колебания коробчатой конструкции панельных зданий при динамических воздействиях." Проблемы механики 2 (2010): 23-25.

24. Shavkatjon o'g'li, T. B. (2022). Proving The Inequalities Using a Definite Integral and Series. Texas Journal of Engineering and Technology, 13, 64-68.

25. Rashidov, Y. K., & Ramankulov, S. A. (2021). Improving the Efficiency of Flat Solar Collectors in Heat Supply Systems. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF THEORETICAL & APPLIED SCIENCES, 2(12), 152-159

26. Abbasov, Y. S., & ugli Usmonov, M. A. (2022). Design of an Effective Heating System for Residential and Public Buildings. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF THEORETICAL & APPLIED SCIENCES, 3(5), 341-346.

27. Умурзакова, М. А., Усмонов, М. А., & Рахимов, М. Н. (2021). АНАЛОГИЯ РЕЙНОЛЬДСА ПРИ ТЕЧЕНИЯХ В ДИФФУЗОРНО-КОНФУЗОРНЫХ КАНАЛАХ. Экономика и социум, (3-2), 479-486.

28. ugli Mo'minov, O. A., Maqsudov, R. I., & qizi Abdukhalilova, S. B. (2021). Analysis of Convective Finns to Increase the Efficiency of Radiators used in Heating Systems. Middle European Scientific Bulletin, 18, 84-89.

29. Mo'minov, O. A. O'tbosarov Sh. R."Theoretical analysis of the ventilation emitters used in low-temperature heat supply systems, and heat production of these emitters" Eurasian journal of academic research, 495-497.

30. Maqsudov, R. I., & qizi Abdukhalilova, S. B. (2021). Improving Support for the Process of the Thermal Convection Process by Installing. Middle European Scientific Bulletin, 18, 5659.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 7 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

31. Madaliev, M. E. U., Maksudov, R. I., Mullaev, I. I., Abdullaev, B. K., & Haidarov, A. R. (2021). Investigation of the Influence of the Computational Grid for Turbulent Flow. Middle European Scientific Bulletin, 18, 111-118.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.