Научная статья на тему 'G.HISUTUM L. АШЁЛАРИДА ТОЛА ЧИҚИМИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИНГ ФАРҚЛАНИШИ'

G.HISUTUM L. АШЁЛАРИДА ТОЛА ЧИҚИМИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИНГ ФАРҚЛАНИШИ Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
2
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
G. hirsutum L. / популяциялар / тола чиқими / кўрсаткичлар / фарқланиш / таҳлилий натижалар.

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — А.А. Азимов

Мақолада 2020 йилда Тошкент вилояти шароитларида парваришланган ғўзанинг G.hisutum L. турига мансуб популяцияларида тола чиқими белгиси кўрсаткичларининг фарқланишини аниқлаш борасидаги амалга оширилган илмий тадқиқотларнинг қиёсий таҳлиллари ёритилади. Маълум бўлишича ушбу тадқиқот йилида андоза С-6524 навида энг паст, Наманган-77 навида энг юқори кўрсаткичлар мавжудлиги кузатилган. Т-8588 тизмасида ҳам тола чиқимининг андоза ва АН-Боёвут-2 навига нисбатан юқори кўрсаткичлари намоён бўлгани аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «G.HISUTUM L. АШЁЛАРИДА ТОЛА ЧИҚИМИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИНГ ФАРҚЛАНИШИ»

G.HISUTUM L. АШЁЛАРИДА ТОЛА ЧЩИМИ КУРСАТКИЧЛАРИНИНГ

ФАРЦЛАНИШИ А.А. Азимов

УзР ФА Генетика ва усимликлар экспериментал биологияси института.1 Тошкент вилояти, ^ибрай тумани, Юкори юз м.ф.й. https://doi.org/10.5281/zenodo.10970697

Аннотация. Мацолада 2020 йилда Тошкент вилояти шароитларида парваришланган гузанинг G.hisutum L. турига мансуб популяцияларида тола чицими белгиси курсаткичларининг фарцланишини аницлаш борасидаги амалга оширилган илмий тадцицотларнинг циёсий та^лиллари ёритилади. Маълум булишичаушбу тадцицот йилида андоза С-6524 навида энг паст, Наманган-77 навида энг юцори курсаткичлар мавжудлиги кузатилган. Т-8588 тизмасида щм тола чицимининг андоза ва АН-Боёвут-2 навига нисбатан юцори курсаткичлари намоён булгани аницланган.

Калит сузлар: G. hirsutum L., популяциялар, тола чицими, курсаткичлар, фарцланиш, та^лилий натижалар.

Aннотация. В статье освещены показатели сравнительного анализа проведенных научных исследований по определению дифференциации показателей выхода волокна в популяции вида хлопчатника G.hisutum L., которые были выведены в условиях Ташкентской области в 2020 г.. Оказалось, что в этом году исследований самые низкие показатели были у стандартного сорта С-6524, а самые высокие - у сорта Наманган-77. Также было обнаружено, что линия T-8588 демонстрирует высокие выходные характеристики волокна по сравнению с моделями по умолчанию и АН-Боёвут-2.

Ключевые слова: G. hirsutum L., популяции, выход волокна, показатели, дифференциация, сравнительные результаты.

Abstract. The article reveals the comparative analysis of the scientific research carried out in 2020 to determine the differences in the parameters of the fiber yield trait in cotton populations belonging to the G. hisutum L. species, cultivated in the conditions of the Tashkent region. It is known that in this research year, the lowest parameters were noted in sample C-6524 variety, while the variety Namangan-77 had the highest parameters. It was found that the T-8588 cotton line showed higher fiber yield parameters compared to the standard variety and AN-Boyovut-2 variety.

Keywords: G. hirsutum L., populations, fiber yield, parameters, differentiation, analytical

results.

Сунги йилларда мамлакатимиз кишлок хужалигини янада ривожлантириш максадида кенг камровли вазифалар амалга оширилиб келинмокда. Республикамиз гуза селекционерлари зиммасида серх,осил, табиатнинг турли стресс омиллари таъсирига нисбатан бардошли булиши билан бир каторда, албатта юкори чикимли ва сифатли тола берувчи навларни яратиш каби мух,им вазифалар турибди.

Мавзу юзасидан тах,лил килинган илмий адабиётларда х,ам гузанинг тола чикимини тулик урганишга алох,ида эътибор берилган [1-6.].

Тадкикот максади: G. hirsutum L. нинг популяцияларида тола чикими белгиси курсаткичларини андоза С-6524 навига нисбатан 2020-йилда киёсий фаркланишини аниклаш мазкур тадкикотнинг максади х,исобланади.

Тадкикот услублари: Тадкикотларни олиб боришда генетиканинг популяцион тах,лил услубларидан фойдаланилди. Маълумотларга математик-статистик ишлов бериш Б.А. Доспехов услуби буйича ( M. 1985) амалга оширилди.

Тах,лиллар: Тадкикотларда урта толали гуза генотипларининг тола чикими белгиси курсаткичлари тах,лил килинди. Маълумотлар куйидаги жадвалда келтирилган.

жадвал

Fy3a генотипларининг 2020-йилдаги тола чщими курсаткичлари

Тола чикими %

№ Генотиплар Х ± m о v

1 С-6524 34.6±0.28 1.85 5.34

(андоза)

2 Наманган-77 38.7±0.28 1.83 4.73

3 АН-Боёвут-2 35.1±0.30 2.00 5.70

4 T-8588 38.1±0.33 2.20 5.79

Жадвал маълумотларига кура, ушбу тадкикот йилида тах,лилдаги гуза генотипларининг тола чикими белгиси курсаткичлари буйича Наманган-77 нави хдмда Т-8588 тизмасидан энг юкори маълумотлар олинган. АН-Боёвут-2 нави эса андозага якин фаркланишларни акс эттирган.

Ушбу маколада Наманган-77 нави тадкик этилаётган белги буйича энг юкори курсаткичларни акс эттирган булса, мавзу юзасидан тах,лил килинган адабиётларда ушбу генотипга нисбатан х,ам самарали даражадаги ижобий фаркланишни намоён этувчи бир катор гуза навларининг мамлакатимиз селекционерлари томонидан яратилганлиги ва кишлок хужалиги ишлаб чикариши тизимига тадбик килинганлиги келтирилади [1-3.].

Урганилган белгига кура популяциянинг узгарувчанлик кулами курсаткичлари буйича генотипларнинг х,еч бирида бошкаларидаги кескин фаркланишнинг кузатилмаганлиги маълум булди.

Юкорида келтирилган тах,лиллардан келиб чикиб, шундай хулоса килишимиз мумкинки, Наманган-77 нави ва Т-8588 тизмаси мазкур тадкикотнинг тола чикими юкори булган ашёлари х,исобланади.

REFERENCES

1. О.Р. Эргашев 'Тузанинг янги УзФА-710 нави популяциясида тола чикими белгиси курсаткичлари буйича уч йиллик тах,лилий натижалар". Агро Илм - Узбекистон кишлок хужалиги журнали 2019 йил, 3 сон, 8-9 б.

2. О.Р. Эргашев "G.hirsutum L. турига мансуб янги гуза навида айрим хужалик белгиларининг бир неча авлодларда фенотипик намоён булиши". Агро илм. Тошкент, 2020. 2 (65) сон, 7-8 бет.

3. О.Р. Эргашев G. hirsutum L. тури янги навида хужалик белгиларининг шаклланиши ва баркарорлашуви. // Узбекистон аграр фани хабарномаси 5 (83) 2020. 73-55 б.

4. Б. Мамарах,имов "Гуза селекцияси ва уругчилигида айрим хужалик белгиларининг узаро богликлиги". AGRO ILM журнали, 3[23]-сон, 2012. 8-9-б.

5. Basal H., Turgut I., "Heterosis and Combining Ability for Yield Components and Fiber Quality Parameters in a Half Diallel Cotton (G.hirsutum L.) // Population. Turk.J.Agric.For., 2003. 27(4): -P.207-212.

6. Усманов С.А., Алиходжаева С.С., Хударганов К.О., Абдиев Ф.Р. «Создание доноров G.barbadense L. с высоким выходом волокна и массой хлопка сырца одной коробочки». // Материалы международной научнопрактическая конференция «Современное состояние селекции и семеноводства хлопчатника, проблемы и пути их решение». Ташкент - 2007. с. 157-159.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.