CC BY
7
Uüni-C ©nHJU^Uü
<äS< лüлbuшL|шü |^üфnpúшл|^L|ШJ|^ U лЬГЬ^ШЛЦШ^ШО hLUÚLuLiLupqbp! шúp|nü| шuщ|^pшúл
^SinP^O^hü bPMPübPh UnnaaUäU<UMUü <U0UîUPQbPh QnPönü^hü MLUUSbP^hü ^bPLniön^ni-ü
<nr^ónLÚ qnp0nCiuij![i U L|[шuлbpшJ|ü L[bpinL0nLßjnLÜübpl ùÇçngni ipnpá ¿ tupíbi qOuihuiïbinL hbïËnphp^jÇù bpLipübpl шßnrl2ШщшhшL|шú hшúшL|шpqbp| шprJnLÜшфлnLßJnLÜ[^ U nLunLÚúuiu!pbinL Úfrршй! gnLgujCifabph hujú[ürhujünLp Luq-rbgnLßjnLÜQ шßnrl2ШщшhшL|шú hLUÚLuLiLupqbp! шprJnLйшфлnLßJшй фш:
<|ййшршгсЬп. Lnuiuïbpuij!Ci ibpinLinLßjnLlü, qnpónüuij!ü LbpinLinLßjnLÜ, LuvnqçujLLUJhujLiujCi hшúшL|шpq| шprJnLÜшфлnLßJnLÜ, uiuip-лшг! р02ЦшЦшй LULyujhniujqpnLßjnLü
JEL: I1, I10, IIB, I19
Ußnr2WLwhm|mü hmüm|mpq[ jnLpmßmüymp bp|p| ung|m[m|mü рш-rmßm|münLpjmü |rnpUnp рш^^^ t: PüшL¿nLpJШü шßnr2nLpJШü щш^ LШünLÚ[, ^q^ibp^nLÜ^ pmdnLÚü nL LbprnLrnüqünLÚ[ hüшpшЦnp ¿t ^ш-qnpôb[ rnrarnüg [шЦ ^q^^p^^ó ШRnr2ШLшhшLшü hшúшLшpq| ф|-üшüuшЦnpúшü: Uß^rnph| лшppbp bp|pübpnLÚ Hprn^ínLÚ bü шрпг2шщш-hшLшü hшúшLшpq| ф|üшüuшЦnpúшü лшppbp brшüшLübp: ÜшLшJü Цш0 ШJü hшüqшúшüp|g, pb np^ünL bü hrnurnüb[| ÜLШлшLübp[ uшhúш-йшфш| Rbumpuübp| LшJúшüübpnLÚ, npnßnLÜ bü ШRnr2ШLшhшLшü hrnúrn-^pq| qnpónLÜbnLpJШü npшLü nL шprJnLÜшЦbлnLpJnLÜ[: Guï ШJrù фnpáb[ büß qnpónürnj|ü U L[шuлbpшJ|ü Lbp[nL0nLßjnLÜübp| ù|çngnL qûrnhrnïb[ hbлËnphprшJ|ü bp|pübp| ШRnr2ШLшhшLшü hшúшLшpqbp| rnprjnLürn-LbлnLpJnLÜ[ фш2Ц| ш^^пЦ hbлËnphprшJ|ü bp|pübp| ung|ш[-лüлb-uшLшü qшpqшgúшü op|üш¿шфnLpJnLÜübp[ U ШRnr2ШLшhшLшü hшúшLшp-
qbp| OdmOnLpjnLOObpp) L ^mpmm^hp pd2Lm^mO m^mhnimqprnpjmO ibpO m O2mOmLnLpjnLOp mji hmpgnLd:
4bp[nLdnLpjnLOObp| hmdmp np^bu b[mLbmmj|O mijm[Obp pOmpib bO mRni2m^mhnLpjmO hmdm^mpqbpp O^mpmqpni mmup gnLgmO|2Obp (mijnL-umL 1):
Qnp6nOmj|O ibptnLdnLpjmO1 d|2ngni nLunLdOmu|pini 10 gnLgmO|2Obpp ^dpm^npib bO pum 3 [mmbOmmj|O qnpdnOObp|: LmmbOm ^n^n^m^mO-Obp| L nLunLdOmu|pini opjbLmObp| 6mOpmpbROim6nLpjnLOObp| d|2ngni qOmhmmb[ bOp jmpmpmO^jmp qnpdnO| ^mpLnpmpjmOp L ipmOg mib ^mj-dmOm^mO mOnLOObp: b[Ob[ni [mmbOm qnpdnOObp| pOnLjp|g L ibp2Ow^mO mpdbpObp|g' h|dOminpib t nLunLdOmu|pini bpLpObpnLd ^mpmmphp m^mhn^mqpm^mO hmdm^mpqbp! ObpipdmO mOhpmdb2mnLpjnLOp: 4bp[nL-dmpjnLOObpp ^mmmpib[ bO SPSS 6pmqpmj|O ^mpbp| d|2ngn^2:
Uiynluu/l/ 1
Kbrn/unphpijiuj/iCi bpL/pCibpfi uinnriguiiywhuiLmiCi hLudwLjiupqbpti gnLgwOfaObpi] 2015 p. ipmpjiudp 3
0nun4w 10.2 40 45.5 47.2 46.2 85 0.2 71.47 8.10 102
UpwumwO 011 mi i ih ii ii nn if i 7.9 l|65 3 9 56.1 57 0* 38.8 65.9 60 2 58.7 33.8 39 5 57.3 32.1 38 8 109 608 228 1.3 1 0 2 73.10 74.48 69 69 22.70 13.80 10 80 99 55 79
Lmqmiuuu Iuu Lwmmiw Dhi 11 mm 11 58 6 1 0 0 57.5 62 4 42.5 37 2 41.6 34 5 451 219 0.8 0 7 74.43 72 75 3.10 12 50 40 55
0 nnni ii ni i ifi 69 ft 9 0 R 1 28.2 AA Q 63.4 AP. 9 63.1 AP. 9 18 A1 0.2 n 1 70.88 70 ftfl 23.40 -in 70 86 1 AA
Lpiquuiwu nLL|pw|iCiw Rni nnrihfn ii nmfi 8.2 l|61 6 3 6. I 0 6 5 44.9 46.4 23 9 48.2 51.2 75 8 48.2 47.8 71 1 4 1 58 97 0.1 1.1 4 7 1 0.80 71.77 67 70 10./0 43.00 7 30 144 91 68
^nLp^ubuummu tumnO|m UippbgmO 65 6.7 64.9 0 75.4 20.2 24.4 79.3 22.8 78.6 838 74 0.2 0.6 77.38 71.98 4.30 4.00 18 71
nLqpbLumwG 6.2 0 53.4 45.3 42.7 72 2.6 71.19 2.50 79
Qnp6nOmj|O ibp[nLdnLpjmO mrcm2|O mpnjnLOpp pOihmOpnLpjmO gnLgm-O^2Obph mijnLum^O t, npmbi gnLjg t mpinLd, pb jmpmpmO^jmp gnLgmO|2l l|u^bpu|mj| np dmuni t pmgmmpinLd dn^b[p.
1 Sb'u Comrey Andrew L., Lee Howard B., A first course in factor analysis, Second Edition, New York, London, 1992, ¿2 4-12:
2 Sb'u George D., Mallery P., SPSS for Windows Step by Step A Simple Guide and Reference, Eleventh Edition,18.0 update, 2010, ¿2 245-277:
3 Sijm[ObpO pum https://knoema.com/atlas/topics/Health mbibL|mmimL|mO L|wjp|:
UqjnLum^ 2
COiihuiDpnipjwO gmgujQfeQbp (Communalities)
wpnjm OpObp wprum OpObp
Ur. Ow|uu./<bU rnni l/nfin 11 m Ai i ih 11 i 1,000 1 nnn ,769 /I7A
mPU/QU|. wr. Ow^u. ^bm. WR.Ow|u./pO|. wr. Ow|u. 1,00U 1,000 -i nnn ,47 8 ,970 OTA
UWuG. WR. Ow|Uu./[)Ol|. wr. Ow|u. Q-pn|wO|g jwmwpln^ Ow|uu./i5wuO. wr. Ow|uu. ^bm. wr. Ow|u. Jbj hW2l. 1,000 1,000 1,000 ,97 6 ,962 ,954
UwJ. w^whnl./pO|. wr. Ow|u. 1,000 -i nnn ,588 nnR
UjwOp|. u^wuj. mLn^. UWOlwtfwhwgnLpjnLO (%,) 1,000 1,000 ,905 ,260
SnLpbp|nL[jnqnl h|lwO|wgnLpjnLO 1,000 ,882
Extraction Method: Principal Component Analysis.
Dum w^jrnuwj 2-|' pOmptwd qnpdnOObpp O2wOwjw[| bO, d|wjO, pbp^u, jwpb[| t WRwO6OwgOb[ dwOjwdwhwgnLpjwO gnLgwO|2Q, np| 26% ^n^n|nLpjwdp t pwgwmpinLd hwdwjwpqp:
Qnp6nOwj|O ibp[nLdnLpjmO hw2npi jwpLnp wpijnLOpp gnLgwO|2Obp| pO^hwOnLp pwgwmp^wd twp|wg|nO w^jrnuwjO t, nprnd ObpjwjwgtnLd bO jnLpwpwO^nLp gnLgwO|2l ub^wjwO, qnLdwpwj|O twp|wg|nO L pO^hwOnLp wpdbpObpp:
UqjnLuwj 3
QOrhwOmp piwgiwmptu/O tuipluiglui
Initial Eigenvalues Extraction Sums Rotation Sums of Squared Loadings
of Squared Loadings
1 6,113 50,944 50,944 6,113 50,944 50,944 4,151 34,589 34,589
2 1,768 14,737 65,681 1,768 14,737 65,681 3,568 29,737 64,326
3 1,464 12,201 77,881 1,464 12,201 77,881 1,627 13,555 77,881
4 ,977 8,144 86,025
5 ,889 7,404 93,429
6 ,313 2,607 96,037
7 ,271 2,259 98,296
8 ,126 1,048 99,345
9 ,050 ,417 99,762
10 ,025 ,208 99,969
11 ,003 ,027 99,997
12 ,000 ,003 100,000 Extraction Method: Principal Component Analysis.
hO^bu bp^nLd t wi]jnLuwl| 3-|g, tbp[nLdnLpjwO hwdwp pOmptb[ t 3 qnpdnO jwd, wj[ jbp^ wuwd, pn[np gnLgwO|2Obp| twp|wg|wO pwgw-mptnLd t 3 qnpndnOObpnt, pO| nprnd, wrw2|O qnpdnOp pwgwmpnLd t ||u-^bpu|wj| 50.9%-p, bpjpnpip' 14.7%-p, bppnpip' 14.0%-p, |uj bpbp qnpdnO-Obpp d|wu|O' 77.8%-p:
Qnpönümj^ü ibp[nLÖni.pjwü hm2np^ |mpLnp ßmj[p qnpönüübp^ ßp2imö ümmp^g^ nLunLüümu^pnLpjnLüü t, npnLü mpmmgn[inLü bü gnLgmü^ßübp^ ^mum|mpqümü mp^jnLüßübpü pum qnpönüübp^ |mü, mj[ wuwö, qnp-
önüübp^ ömüpmpbßüimönLpjnLüübpp, npnüß gnLjg bü mm[^u jnLpmßmü^nLp qnpönü^ hbm üm^üm^mü gnLgmü^ßübp^ ü^L nLdqürnpjnLüp. npßmü
p^ip übö t, mjüßmü rndb^ t.
UqjnLum^ 4
Qnpdnüübpfi ppiliuö üLumpfigp
SmguuCifahbp Qnpönü |
1 1 2 1 3
Uß. öm^u./<bU äPU/Dü^. mß. öw[UU. äbm. uß.öu^u./QC^. mß. öm^u. 0muü. mß. öu^u./'QC^. mß. öm^u. Q-puiiuülig ^mmmpin^ öu^u./üuuC. mß. öm^u. äbm. mß. öm^u. üb^ ßüih hmßi. Umü. uцuhnЦ./QC^. mß. öm^u. ^JuCph. u^mui. mLn^. 0uCЦuüuhugnLpJnLC SnLpbpl^nnjnqnil hhЦwCqugnLpJnLC -,503 QCQ -,040 A Q1) ,717 AHA
,358 ,936 ,432 ,304 ,404 -,039
-,961 -,955 -,221 -,221 Q1 A -,054 -,013
,539 -,345 1/11 ,014 -,069 öm -,03U -,682 /lOT
,141 -,252 ,030 ,002 -,242 -,890 ,492 ,372 ,299
Extraction Method: Principal Component Analysis.
Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
hü^bu bpLmü t qnpönüübp^ ßp2imö ümmp^g^g, qnpönü 1-^ hbm nL-umüümu^pin^ mmup gmgmü^ßübp^g ü^mjü bpbßü nLübü rndb^ |m^imönL-pjnLü: Qpmüß bü' pü^mübüp mRn^2m^mhm|mü öm^ubprnü ^bmm^mü mßn^2m^mhm^mü hmüm^mpq^ öm^ubpp (0.936), pü^mübüp mran^m^m-hm|mü öm^ubpnLÜ ümuüm^np mRn^2m^mhm|mü öm^ubpp (-0.961), ümu-üm^np mßn^2m^mhm^mü öm^ubprnü qp^mü^g ^mmmp^n^ öm^ubpp (um^bpmj^ü i^mpübp) (-0.955): Qnpönü 2-^ hbm nLdb^ |m^imönLpjmü üb2 bü |jmüß^ u^mu^n^ mLn^rnpjnLüp (0.802), mnLpbp|nL[jnqni h^^mü^mgnL-pjmü (-0.890) L üb| ßülhü pmd^ü pü^ün^ ^bmm^mü mRn^2m^mhm|mü öm^ubp (0,814) gmgmü^ßübpp: Qnpönü 3-p ^m|mu pü^qp^mü t. nLdb^ ^m^imönLpjnLü rnü^ <üU-h üb2 mRn^2m^mhm|mü öm^ubp^ (0.717) L pü-^mübüp mßn^2m^mhm^mü öm^ubpmü ^müm^np mpn^nLpjmü m^mhn^m-qpnLpjmü (-0.682) gmgmü^ßübp^g:
b[üb[ni qnpönüübp^ ibpp ü^mpmqp^mö hmm^nLpjnLüübp^g' ^npÖb[ büß qnpönüübp^ü mm[ ^mjümüm|mü münLüübp: Qnpönü 1-p ^mjümüm|m-ünpbü mü^müb[ büß «mpn^m^mhnLpjmü öm^u», bp^pnp^ qnpönüp' «mrcn^-2m^mhnLpjmü npm|», bppnp^p' «mpn^nLpjmü ^müm^np m^mhn^m-qpm^mü hmüm^mpq»: Qnpönümj^ü ibp[nLönLpjmü mpdbßübpp, pum bp|püb-p^, übp^mjmg^mö bü m^jrnum^ 5-nLÜ:
Dum m^jrnum^ 5-^' «mpn^m^mhnLpjmü öm^u» qnpönün^ mßm2m-mmpü t ^mqm^ummüp, np^ü hm2np^mü bü tumnü^mü, Lmmi^mü, L^m^mü, HnLumummüp: <<-ü qpm^bgürnü t ibp2^ü hnp^qnüm^müp, üpmü üm^np^rnü bü U^ppb2müp, ßnLpßübüummüp, Sm2h|ummüp: bp^pnp^' «mpn^m^mhnL-pjmü npm|» qnpönüni mßm2hü hnp^qnüm^müp qpm^bgürnü t tumnü^mü, np^ü hm2np^nLü bü L^m^mü, Lmm^^mü, <mjmummüp: hu| ^bp2^ü hnp^qn-üm|münLü t ^p^qummüp: bppnp^' «mpn^nLpjmü ^müm^np m^mhnimqpm-
|rnü hшúшLшpq» qnpónünl шßШ2ШлшpQ 0nl^nLшü t, np|ü hш2np^nLÚ bü ЦpшuлшüQ, ÔprçquлшÜQ, <ШJШUЛШÜQ, |u| Lbp2|ü hnp|qnüшLшüQ qpш-^bgünLÚ t fônLpßúbûuлшûQ:
UqJПLUш| 5
Qnpónüübp! шpdb.ßûbpû рил bpL/pübp!
L|ïlLni 0,B7 1,27 0,30
ППLUШUЛШÛ 0,77 -0,31 -0,64
PbirniLU 0,69 0,14 -0,32
Ôp^quï!! 0,57 -1,47 1,01
Sш^|Luлшû -0,56 -0,62 0,34
Цpшuлшû -0,35 -0,21 1,09
Uruipbgrnü -1,36 0,08 -0,32
BпLpßúbûuлшû -1,32 -0,18 -2,22
<ШJШUЛШÛ -2,30 0,90 0,97
nLqpbL^rnü 0,28 -0,68 -1,07
ЦП^пЦш 0,17 -0,74 1,51
Чш^шГилш! 1,14 -0,64 -0,94
nLiLpn|ùn 0,13 -1,00 0,39
ЫлпСфш 1,04 2,18 0,50
b[üb[nl qnpónüшJ|ü LbplnLÓnLpJШü шpп.JnLÜpübp|g, шßШ2шpLbl büß qûшhшлbl hbлËnphp^ШJ|ü bp|pübp| ШRnrç2ШщшhшLшü hшúшLшpq|
Шp^JnLÜшLbлnLpJnLÜQ hbлUJШl únлbgúшúp.
n
UU = n2, П
npïbrç'
U<U - шßn^2ШЧшhшLшü hшúшLшpq| шprJnLÜшLbлnLpJnLÜ, Q1 - «шßn^2ШЧшhnLpJШü 0ш|и» qnpónü, Q2 - «шßn^2ШЧшhnLpJШü npшL» qnpónü:
npßrnü úbó t шßn^2ШЧшhшLшü hшúшLшpq| nprn|Q, ШJüßшü шpп.JnL-üшLbл t qnpónLÚ hшúшLшpqQ:
°p|pübp| шßn^2ШЧшhшLшü hшúшLшpqbp| шpп.JnLÜшLbлnLpJШü gnL-gшü|2ÜbpQ übpLшJшgLшó bü 6-nLÚ:
йил 6-| шгап^^иш! шprJnLÜшLbлnLpJШü gnLgшü|2nL ш-
hnp|qnürnLrnünLÜ t tuлnü|шü, np|ü hш2np^nLÚ bü L^Lrnü, Lшл-Щш! <ШJШUЛШÜQ t 9-pr hnp|qnüшLшünLÚ: 4bp2|ü hnp|qnürn-
LшÜQ qpш^bgünLÚ t
h лшppbpnLpJnLÛ qnpónüшJ|ü LbplnLÓnLpJШü, LlшuлbpшJ|ü LbpinLÓnL-ßjnLüQ4 hüшpшLnpnLpJnLÜ t DüÖbßnLÜ |üprnLnpb[nL n¿ ú|шJÜ gnLgшü|2ÜbpQ, шл ürnU opjb^übpo' ^шuшLшpqblnL rpшüp лшppbp Llшuлbpúbp|, рил gшüLшgшó ßlnl gnLgшü|2Übp|: îlшuлbpшJ|ú LbplnLÓnLpJШü шprJnLÜpnLÚ титМши^Цп^ opjb^übp| prnqünLßjnLÜQ pшdшüLnLÚ t ù| ßшü| |[ши-лbpübp| (|úpbp|), npnügnLÚ Qü^qp|lnLÚ bü |prnp шршЦ» üúшü opjb|ï-
4 SbU Jolliffe I.T., Principal Component Analysis, Second Edition, Springer, 2002, t2 210-222:
ûbpp' Qum ОшЁшщЬи Qûmp^ô gnLgшû|2Úbp|: îlшumbpшJ|û íbpinLÓnL-PJшû hшúшp npubu blшïbmшJ|û mÍJШlûbp Lu hшû|bu bù b|b[ hbï-|nphp^j|û bpïpûbpÇ шßnr2шuшhшïшû hшúшïшpqbp| gnLgшû|2ÚЬpQ (ш^шишЦ 1):
и^тиш| б
<bл/unphpl|ШJ|lú bpLipúbpl Шßnrpш^uшhшL|Шú hшúш|шpqbp|^ шpl|JnlúшЦbлnlpJШú gnlgшú|^2úbp[]
ЫЛПЬ|Ш 2.09
1.46
LшлЦ|ш 1.39
Sш2||uлшй 1.11
^шилиШ 0.61
Pb[nmniu 0.20
(dnippúbúuu^Ci 0.14
иг|1рЬ2шй -0.06
<шjшuлшй -0.39
ПтишилшШ -0.41
0ш^ш|илшй -0.56
nlqpЬ|uлшй -2.44
^вдилшЬ -2.58
ЦПЦПЦШ -4.45
nl|pш|йш -7.87
îlшumbpшgnLÚû |pшïшûшgíbl t шum|ÄшûшïшpqnLpJШû (h|bpшpËlÏ) L k-ú|2|úúbp| úbpn^úbpní:
Qáшuшл|Ьp 1. 4bbл|unphpr|Ш|^lú bplpúbpl |шuш|шp^qúшú ([ил
шпnr2шu|шhш|шú hшúш|шpq|^ gnlgшú|^2úbp|^) l|búrpnqpшú[
UumhÄwüw|wpqnLpjwü tfbpn^n^5 hpw|wüwgiwö iLwumbpwjhü ibp-[nLÖmpjmü wpijnLüpübpp übp|wjwgiwö bü umnpL Qöw^wm|bp 1-nLÜ übp-^wjwgiwö t iLwumbpwgüwü ibüipnqpwüp, npp gnLjg t ^[mumbpmg-
üuü ^nLLbpp: UumhÄwüw|wpqnLpjwü iLwumbpwgnLtfp pnLjL t mwLhu npnßb iLuumbpübph o^m^ümL pwüw|p, npp, übp ib^pnLtf, 3 t: ^Lwumbpübph pwüw|p npnßbLnLg hbmn |wmwpbL büß iLwumbpwgnLtf k-üh2hüübph tfbpn^-n^, nph mp^jnLÜpnLÜ hbm^nphp^mj^ü bp|pübpp, pum wpn^2w^whw|wü hwüw|wpqbph üh ßupß gnLguühßübph, pudwü^bL bü 3 iLwumbpübph:
MLwumbpwgüwü iwphwghwübph ibpLmönLpjnLüp hümpm^npnLpjnLÜ t mmL^u ^wumbinL, np wpn^2w^whw|wü hwüw|wpqh muup gmgwühßüb-phg ü^mjü X7 L X9 gmgwühßübph üßwüwlwLhnLpjnLüü t ^npp, hü^p gnLjg t mmL^u, np ipwüp üßwüw|wLh ¿bü uju bp|pübpp |LwumbpwgübLnL hwüwp, hbm^wpwp' iLuumbpübph ibp2üw|wü |bümpnüübph ibpLnLÖnLpjwü üb2 nL-ßm^pnLpjnLü ^bmp t ^mpÖübL ü^mjü pwpöp üßwüw^wL^nLpjnLü rnübgn^ üüu-guö mp gmgwühßübphü (w^jnLuw| 7):
UqjnLuu| 7
k-üfipfiCiCibpfi übpnrnnQ. HbpinLÖnLpjwü ANOVA unymuuiLip
Cluster Error F Sig.
Mean df Mean df
Square Square Hl
UR. 6uUu./<üU äPU/p&i. ur. öuUu. äbm. uR.öuUu./püi. ur. öuUu. Uuuü. ur. öuUu./püi. ur. 7,304 2183,889 •IRQ A n*3K 2 2 o 1,965 366,821 'lOK 'IßT 12 12 -1 9 3,716 5,954 ■1 9 ORR ,055 ,016 nrn
1534,035 1224,110 2 2 125, 16/ 150,296 12 12 12,256 8,145 ,00 1 ,006
ÖuUu.
Qp^uühg Lumupinq öuUu./üuuü. ur. öuUu. 1219,878 2 150,057 12 8,129 ,006
äbm. ur. öuUu. üb| 2&£h hußi. Uuü. u^uhn^./pbi. ur. öuUu. Ujuüßh. u^uui. mLnq. 371238,300 RIA 2 9 5633,917 1 R7Q 12 1 0 65,893 ,000
,534 16,366 2 1,679 3,673 12 12 ,3 lo 4,455 ,7 34 ,036
Uwlj|ui5uhugnL|sjnLlj (%,) SnLpbp|nL[jnqni hhiuüqugnLpjnLü 75,231 2582,006 2 2 144,353 620,644 12 12 ,521 4,160 ,607 ,042
UqjnLuu| 8
Qpuumbptugmüü pum hbrn/unphpijuj/iQ bpLpübpfi
bpLhp_ Upuumbp
nL|puhüu 1 36,112 Oß QQQ
flLqpb|uinu(j Uippbguü 1 1 A 36,339 39,139 /19 OOT
ßnLppübüumuü Ununiu 1 1 42,907 43,047 CO Kflfi
Sughlumuü <ujuumuü 1 1 52,500 58,542 ßd 1 AI
Upuumuü ^p^qumuü 1 1 9 6 1,7 47 66,346 Q'l QOß
ßnLuuumuü ^uquUumuü 2 2 9 3 1,826 79,216 Qß 99ß
Pb[uRnLu Lumihu 2 2 Q 86,226 148,535 -1 'Iß OQß
tumnühu Lhmiu 3 3 1 16,936 116,936
5 Sb'u Hennig C., Meila M., Murtagh F., Rocci R. (eds), Handbook of Cluster Analysis, September 10, 2012, t2 9-10. https://www.irit.fr/publis/SIG/2015_SDJM.pdf
UqjnLUHL 9
Î[шuлbpúbp| ЦbppйшLшú Lbùuipnùùbpi
Ué. 0ш|ии./<Ш
äPU/|ür. шп. 0ш|ии.
âbï. шп.0ш|и./|йг. шп. 0ш|ии.
UUiuù. шп. ón|uu./|úr. шп. 0ш|и.
Q.pu|nú|g Цила^пг! 0ш|ш.Л5шиИ. шп. 0ш|ии.
âbï. шп. 0ш|ии. úb| 2Ü¿| hШ2l.
Цшй. aii^nhnL./|ür. шп. 0ш|и.
Ц|ш1е|. ищшиЦ. ïUnq.
0шûLшúшhшgпLpjПLÛ (U)
SnLpbpLnL[jnqnl h|lшûrшgпLpJПLÛ
7,62 12,1 35,24 61,34 59,62 68,00 1,3
71,48 17,00 87,44
5,35 8,5
71,95 11,55 60,50
60,30 39,53 37,82 304,50 1,0
6,50 61,0 70,65 29,10 27,45 723,00 ,6
75,93
9,05
36,50
<rnúrnrpbLnL ш^тишЦ 8-| U 9-| лLJШlúbpQ, büß rnpörnürnqpbi,
np 3-pr LLШuлbpnLÚ •лйЦтй bü Ылпй|шй U L^^û, npnüß, рил qnp-ónüшJ|ü LbplnLÓnLpJШü, шßnrç2ШщшhшLшú hшúшLшpq| шprJnLÜшLbлnL-^шй gnLgшü|2nL qprn^bgümü bü шпш2|й bp|nL hnp|qnüшLшüübpQ: Uju bp|pübpo Llшuлbp| Lbüлpnü|g nLÜbú ú|UúnLjú hbßшLnpnLpJnLÜQ U шпш-2шлшp bü |úr.rnúbú| ШRnrç2ШщшhшLшü óшËubpnLÚ щЬлш^ш! шпп^2ш-щшhшLшü óшËubp| úшuüшpшdü|, úb| 2Ú¿|ü pшd|ü Qû|ûnrç щЬЛШ^Ш! ш-ßnrç2ШщшhшLшú óшËubp|, рй^ш^йр ШRnrç2ШщшhшLшü óшËubpnLÚ äPU úшuüшpшdü|, LJШüß| ищшиЦп^ лUnrçnLpJШü gnLgrnú^úbpnl: Uju ^шил^ páLÚ Шишййши^Цп^ bp|pÜbp| 2ШpßnLÚ рй^Ш^йр Шßn^2ШЩШhшLшÜ óшËubpnLÚ úrnuúrnLnp ШRnrç2ШщшhшLшü óшËubp| úшuüшpшd|ÜQ, qpщш-ú|g LшлшpLn^ óшËubpQ, úшüLшúшhшgnLpJШü U лnLpbpLnLlJnqnL h|Lшü-rшgnLpJШü úшLшprшLübpQ шúbüшgшópü bü: Uju rnúbú|g b[üb[nL' 3-pr l|[шuлbp| щшJúшüшLшünpbü шйЦшй^ büß «npшLшщbu pшpôp шпп^2ш-щшhшLшü hшúшLшpq»: 2-pr LLШuлbpQ, рил hшúшщшлшuËшü 0П10Ш-ú|2Übp| Lbp[nL0nLßjrnü, щшJúшüшLшünpbü шйЦшй^ büß «npшLшщbu ú|2|ü шгсп^2шщш1пш|шй hшúшLшpq», np| ^q^ ú»2 úлünLÚ bü Птишилшйр, ÔшqшËuлшÜQ, Pb[rnßnLUQ, LшлL|шü, |u| 1-|ü LlшuлbpQ, «npшLшщbu gшóp шßn^2ШщшhшLшü hшúшLшpq», übpшßnLÚ t úüшgшó bp|pübpQ: Фши-лnpbü, <ШJШUЛШÚ| •лйЦтй t 1 -|ü LlшuлbpnLÚ:
Uju^|unL' hшúшrpbLnL qnpónüшJ|ü U LlшuлbpшJ|ü IbpinLinLßjnLÜüb-pq, ^pn^ büß rnub[.
1. «npшLшщbu pшpôp шßn^2ШщшhшLшü hrnürnLrnpq» LlшuлbpnLÚ •лйЦп^ U ШПШЦ» шprJnLÚшLbл шRnrç2ШщшhшLшü hшúшLшpq mûbgnrç bp|pübpnLÚ ^Ьл^^ш! |nrçù|g ШRnrç2ШщшhnLpJШüü nLrçrçLnrç óшËunLÚübpQ qbpшqшügnLÚ bü úшuüшLnp hшлLшó| óшËunLÚübpQ, qpщшü|g Lшлшp-Ln^ óшËubpQ 2шл ß|£ bü, |ü¿q |nunLÚ t hшúшLшpq| pшфшüg|LnLpJШü U шprJnLÜшLbл LшßшLшpúшü úrnu|ú, hшúшLшpq| npшLшLшü шprJnLÜßübpQ й2шйш|ш[| bü' |jrnüß| ищшиЦп^ лUnrçnLpJnLÜQ pшpôp t, úшüLшúшhшgnL-ßjnLÜü nL лnLpbpLnLlJnqnL h^rnl^g^^!! úшLшprшLQ' gшóp:
2. 0jnLU |nrçù|g' «npшLшщbu gшóp ШRnrç2ШщшhшLшü hшúшLшpq» LlшuлbpnLÚ úшuüшLnp шßn^2ШщшhшLшü óшËubpnLÚ |шй|||п1 Lшлшp-Ln^ LЙшpübpQ, QÜrшúbÜQ шßn^2ШщшhшLшü órn|ubpnLÚ úшuüшLnp шпп^-2ШщшhшLшü óшËubp| úшuüшpшd|ÜQ U <ÜU-| Ú»2 шßn^2ШщшhшLшü
öw^ubpp üwuüwpwdpüp, wj[ l[wumbpübpp hwtfbtfwmnLpjwüp, wübüw-pwpöpü bü: hul übüß qpmbüp' nppwü übö bü qp^wüpg Iwmwp^n^ i^w-pmüübpp, wjüßwü hwtfw^wpqp qnpönLÜbnLpjnLÜp pw^wügpl ¿t, L $püwü-uw^wü ßbumpuübpp wp^jnLÜw^bm ¿bü pwß^^wö:
3. Up^jnLüw^bm wßn^2w^whw^wü hwtfw^wpq rnübgn^ L «npw^w^bu pwpöp wßn^2w^whw^wü hwtfw^wpq» ^[wumbpnLÜ qmü^n^ bplpübpnLtf qnpönLÜ t ^wpmw^hp pdßlw^wü w^whniwqpwlwü hwüw^wpq, pü^ npnLÜ, ^pw üwuüwpwdpüp wßn^2w^whw^wü öw^unLtfübpnLtf wßwib übö t, ßwü üüwgwö ^[wumbpübpnLÜ:
Uü^n^b[ni lwpn^ büß wub[, np hbm^nphp^wjpü bplpübpp wßn^w-^whw^wü hwtfw^wpqbpp wp^jnLüwibmnLpjwü qüwhwmüwü wp^jnLüpübpp übl wüqwü Lu gnLjg mibgpü, np wjü bplpübpp, npmb^ wß^w t äPU hw-üw^wpq, wrcwib[ wp^jnLüw^bm bü qnpönLÜ6 L hüwpw^npnLpjnLü bü mw[pu wß^w $püwüuwlwü ßbunLpuübpni w^whnib[nL wßwib pwpöp wp^jnLü-ßwjpü L npw^w^wü gnLgwüpßübp: <bmLw^bu' wrcn^w^whw^wü hwüw-Iwpqp wp^jnLüwibmnLpjwü pwpöpwgüwü, hwtfw^wpqp ibp2üwlwü ü^w-mwlübpp ppwlwüwgüwü, pdßlw^wü öwßwjnLpjnLüübpp hwtfpü^hwümp hwuwüb[pnLpjwü hwüwp wühpwdbßm t lwpLnpb[ ^wpmw^hp pdßlw^wü w^whn^wqpnLpjwü ^bpü nL üßwüw^nLpjnLüp' phwplb ¿ünrcwüw[ni mijw[ bplpp ung^w[-mümbuw^wü, pw^wpwlwü, wrcn^w^whw^wü hwüw^wp-qbpp qwpqwgüwü L ^wmüw^wü üw^w^pjw[übpp:
Oqmwqnpd^wd qpwlwünLpjnLü
1. U. ßmüwüjwü, äwpmwi^pp pdßl|wl|wü w^whniwqpwl|wü hwüw-l|wpqp ^npÖQ üw^il|pü LiU<0 ^bmnLpjnLüübpnLÜ L mbqwjüwgüwü ^ü^ppübpp <<-nLÜ, «üpüwüuübp L tl|nünüpl|w», № 3-4 (211-212), 2018:
2. Comrey Andrew L., Lee Howard B., A first course in factor analysis, Second Edition, New York, London, 1992.
3. George D., Mallery P., SPSS for Windows Step by Step A Simple Guide and Reference, Eleventh Edition,18.0 update, 2010.
4. Jolliffe I.T., Principal Component Analysis, Second Edition, Springer, 2002.
5. Hennig C., Meila M., Murtagh F., Rocci R. (eds.), Handbook of Cluster Analysis, September 10, 2012. https://www.irit.fr/publis/SIG/2015_ SDJM.pdf
6. https://knoema.com/atlas/topics/Health
6 Sb'u U. OnLÜwCijwCi, äwpmw^pp pdßl|wl|wü w^whniwqpwl|wü hwüwl|wpqp ^npöp üw[ul|pü №U<IJ ^bmnLpjnLüübpnLÜ L imbr^wjüwgtfwü ^ü^ppübpp <<-nLÜ, «üpüwüuübp L tl|nünüpl|w», № 3-4(211-212), 2018:
АНУШ ТУМАНЯН
Аспирант кафедры экономической информатики и информационных систем АГЭУ
Факторный и кластерный анализ систем здравоохранения постсоветских стран. В статье с помощью факторного и кластерного анализа была предпринята попытка оценить эффективность систем здравоохранения постсоветских стран и изучить общее влияние ряда показателей на эффективность систем здравоохранения.
Ключевие слова: кластерный анализ, факторный анализ, эффективность системы здравоохранения, обязательное медицинское страхование. JEL: I1, I10, I18, 119
ANUSH TUMANYAN
Post-graduate at the Chair of Economic Informatics and Information Systems at ASUE
Factor and Cluster Analysis of Health Care Systems in the Post-Soviet Countries.- In the article, through the factor and cluster analysis, an attempt has been made to assess the effectiveness of health systems in the post-soviet countries and to study the overall impact of several indicators on the efficiency of health systems.
Key words: cluster analysis, factor analysis, health system efficiency, compulsory health insurance. JEL: I1, I10, I18, 119
