Научная статья на тему 'ЭЛЕКТРОН ПОРТФОЛИОНИ ЯРАТИШ МАСАЛАЛАРИ'

ЭЛЕКТРОН ПОРТФОЛИОНИ ЯРАТИШ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
73
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
электрон портфолио / иш берувчи / ёш кадр / электрон сақланма / электрон ҳукумат / ахборотни ҳимояланганлиги.

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — Рахмонов Зафар Равшанович, Умарова Муножатхон Иброхимовна

Ҳар йили Республикамиз олий таълим муассасалари, техникум ва касбҳунар мактабларини минглаб ёшлар ўз мутахасисликлари бўйича тамомлайди, буларда энг асосий муаммо сифатида кадрларни иш билан таъминлаш вазифаси туради. Ушбу мақолада электрон портфолиони жамият ривожида муҳим ўрин тутиши тўғрисида маълумотлар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЭЛЕКТРОН ПОРТФОЛИОНИ ЯРАТИШ МАСАЛАЛАРИ»

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda.

ЭЛЕКТРОН ПОРТФОЛИОНИ ЯРАТИШ МАСАЛАЛАРИ

Рахмонов Зафар Равшанович

физика-математика фанлари доктори, Умарова Муножатхон Иброхимовна

магистратура талабаси, Мухаммад ал-Хоразмий номидаги ТАТУ Фаргона филиали

АННОТАЦИЯ

Х,ар йили Республикамиз олий таълим муассасалари, техникум ва касб-хунар мактабларини минглаб ёшлар уз мутахасисликлари буйича тамомлайди, буларда энг асосий муаммо сифатида кадрларни иш билан таъминлаш вазифаси туради. Ушбу маколада электрон портфолиони жамият ривожида мухим урин тутиши тугрисида маълумотлар берилган.

Калит сузлар: электрон портфолио, иш берувчи, ёш кадр, электрон сакданма, электрон хукумат, ахборотни химояланганлиги.

КИРИШ

Электрон портфолио хакида суз юритилганда буни факат (веб) дизайн, фотография ва дастурлаш сохасида иш юритаётган касб эгаларининг фаолиятида кузатишимиз мумкин. Айрим касб эгалари бу замонавий техник ютуклардан тулалигича фойдаланмаяптилар. Шу сабабли хам Республика микёсида ёш кадрлар ва турли касб эгаларининг умумий электрон портфолиолар сакланмаларини яратиш максадга мувофик хисобланади. Зеро, бу ерда асосий максад ишчи кадрларни уз сохаларига доир иш билан таъминлаш, иш берувчи ташкилот ва фирмаларда кучли мутахассисликга эга, илмий салохияти юкори булган кадрларни ишга жалб этишдан иборат.

Бу каби вазифаларнинг асосий сабаблари сифатида куйидагиларни келтириш мумкин:

■иш берувчи ташкилот ёки корхоналарда зарур кадрларни излаб топиш, улар тугрисида тулик ва тугри ахборот тизимини яратиш зарурати;

■ ёш кадрларнинг билим ва иш куникмаларининг кандай даражада эканлигини аниклаш буйича аник ва ишончли тизимини яратиш зарурати;

■ уз навбатида, иш берувчи корхона ёки ташкилот ва ундаги буш иш уринлари хакида ахборотлар тизимини яратиш зарурати;

■ бу икки гурух (иш берувчи ва мутахассис кадр) орасида узвий алокани таъминлаш буйича замонавий ахборот ва телекоммуникация воситаларидан тулалигича фойдаланилмаётганлиги.

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda.

Юкоридаги вазифаларни хал этишда ягона ахборот тизимини яратиш, бу тизимда ёш кадрларнинг электрон портфолиолар ва иш берувчилар тугрисидаги маълумотлар сакланмаларини ташкил этиш энг мухим вазифалардан саналади.

АСОСИЙ ЦИСМ

Умуман, портфолио тушунчаси бирор-бир касб эгасининг уз иш фаолияти давомида бажарган ишлари тугрисида ахборот берувчи маълумотномага нисбатан кулланилади. Электрон портфолиолар сакланмаларини яратишда ишчи кадр ёки кадрларни тайёрловчи билим юртлари, иш берувчи (корхона, фирма, ташкилот, компания ва бошкаларни), таълим муассасасига масъул ёки бириктирилган вазирлик ва идоралар хамда хукукий органларнинг умумий мулокотини яратиш зарур хамда хар бир булимнинг узига хос бажарадиган вазифалари мавжуд. Куйидаги расмда юкорида санаб утилган обектлар уртасидаги узаро мулокотни график тарзда ифодаланган.

1-расм. Объектлар уртасидаги узаро мулокрт

Электрон портфолиолар сакланмаларини яратиш бир инсон ёки ташкилот зиммасидаги вазифа эмас, шунингдек, уни яратишда маълум талаб ва конунларларга амал килиш шарт хисобланади.

Х,ар бир обект учун бажарилиши зарур булган талабларни куриб чикадиган булсак, куйидагиларга эътибор каратишимиз лозим булади.

Электрон портфолиолар сакланмаларига куйиладиган талаблар:

- портфолиолар сакланмаларидаги маълумотларнинг ишончлилиги;

- маълумотлар базасининг маълум белгиланган вакт оралигида янгиланиб боришини ташкил этиш;

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda.

- маълумотлар сакланмаларидаги ахборотларнинг мукаммал химояланганлиги ва ташки таъсирларга (дастурий таъминот ва физик таъсирлар) чидамлилиги;

- доимий равишда хавфсизликни таъминлаш, мижозларга хизмат курсатишда кенг куламдаги кулайликлар яратиш буйича замонавий ахборот ва телекоммуникациянинг дастурий ва аппарат таъминотидан фойдаланиш ва уларни модернизациялаш;

- портфолилар сакланмаларидаги маълумотларнинг ишчи кадр (ёки кадрларни тайёрловчи таълим муассасалари) ва иш берувчи манфаатлари ва хукукларига зид келмаслиги;

- барча юкорида келтириб утилган обектлар уртасидаги мулокотни доимий таъминлаш;

- электрон портфолиолар сакланмаларинининг Десктоп ва Wеб дастурлари куринишларининг мавжудлиги;

- ишчи кадрларнинг портфолиодаги маълумотлардан фойдалана олишлари учун бу сакланмаларнинг Интернетга богланган булиши ва фойдаланувчиларга берилган хукуклар асосида уларга фойдаланиш рухсатларининг ташкил этилганлиги.

Ишчи кадрга (ёки кадрларни тайёрловчи таълим муассасалари) куйиладиган талаблар:

- маълумотларнинг туликлиги ва ишончлилига жавобгарлик;

- ишчи кадрнинг мактаб, академик лицей ёки касб хунар-коллежи, олий таълим муассасасидаги фаолияти даврида курсатган натижа ва ютуклари (фан олимпиадалари, илмий ишлари ва маърузалари) тугрисида батафсил (иш берувчининг ишчи кадр хакида маълумот олиш хукукига асосан) ахборот бериш шартлилиги;

- ишчи кадр томонидан берилган ахборотнинг Узбекистон Республикаси конунларига зид келмаслилиги.

Иш берувчига куйилган талаблар:

- маълумотларнинг туликлиги ва ишончлилига жавобгарлик;

- иш берувчи узидаги буш иш уринлари, ундаги шароитлар ва талаблар тугрисида тулик ва тугри маълумот беришининг зарурлиги (иш берувчининг ишчи кадр хакида маълумот олиш хукукига асосан);

- иш берувчи томонидан берилган ахборотнинг Узбекистон Республикаси конунларига зид келмаслилиги.

Масъул вазирлик ва идораларга куйилган талаблар:

- бириктирилган олий таълим муассасасилари, илмий тадкикот институтлари ва лабораторияларида тахсил олаётган талабалар ва иш

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. фаолиятини юритаётган кадрлар тугрисидаги маълумотларнинг тугрилилигини

назорат килиш;

- тупланган маълумотларни портфолиолар сакланмаларидаги маълумотлар билан тугрилилигини доимий равишда назорат килиб бориш.

Х,укукий органларга куйиладиган талаблар:

- электрон портфолиолар сакланмаларидаги маълумотларнинг хавфсизлигини доимий назорат остига олиш;

- берилган маълумотлар уртасида номутаносиблик мавжуд булса, уларни текширувлар асосида бартараф этиш;

- томонларнинг манфаат ва хукукларини тегишли конун ва хужжатлар асосида хал этиш;

- электрон портфолиолар сакланмаларидаги маълумотларни Узбекистон Республикаси манфаатларига зид эмаслигини доимий текшириб боориш.

Юкорида келтириб утилган талаблар асосида ягона миллий электрон портфолиолар сакланмаларини яратиш жамиятимиз иктисодини янада ривожлантиришга хизмат килади. Бу тизим оркали биз куйидаги фойдаларга эга буламиз:

ишчи кадрларни уз вактида сохаларига оид иш билан таъминлаш; иш берувчи фирма ва ташкилотларда кобилиятли, янгиликга интилувчан ва ижодкор кадрларнинг фаолият юритишишларига кенг урин бериш;

- илмий салохиятли ёшлар ва кадрларнинг чет давлатларига чикиб кетишининг олдини олиш, зеро бу каби ёшлар Республикамизнинг тараккиёти учун хам жуда зарур. Уларни тайёрлаш эса Республика буджетидан салмокли маблаг талаб этади. Бу тизим оркали сарфланаётган маблагларни четга чикишини камайтириш имконияти тугилади.

- ишчи кадр (талаба-мутахассис, кадр), иш беручи ва уларга бириктирилган вазирлик ва идоралар уртасида ишончли ва ягона ахборот тизимининг мавжудлиги;

- сунгги йилларда жахонда кенг мухокамада булган ва лойихалари ишлаб чикилаётган биопасспорт ва электрон хукумат тизимини яратиш буйича хам бошлангич кадамлар ташлаш имконияти.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда, талаба ва ёш кадрларининг миллий электрон портфолиолар сакланмаларини яратиш Республиканинг нафакат иктисодиёти, шунингдек ижтмоий-сиёсий хаётида хам мухим урин тутади. Чунки, ушбу тизим хозирда жахонда оммалашаётган «Электрон хукумат» ва «биопаспорт» каби сохаларнинг Республикамиздаги ривожи учун дастлабки пойдевор вазифасини бажариши мумкин.

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda.

АДАБИЁТЛАР:

1. Abdurakhmonov S. M. et al. The Optoelectronic Two-Wave Method for Remote Monitoring of the Content of Methane in Atmosphere //Technical Physics Letters. - 2019. - Т. 45. - №. 2. - С. 132-133.

2. Akbarov D. E. et al. Research on General Mathematical Characteristics of Boolean Functions' Models and their Logical Operations and Table Replacement in Cryptographic Transformations //CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MATHEMATICAL THEORY AND COMPUTER SCIENCES. - 2021. - Т. 2. - №. 11. - С. 36-43.

3. Akbarov D. E. Umarov Sh. A. New symmetric key block data encryption algorithm //Newsletter of the National Technical University of Ukraine" Kyiv Polytechnic Institute". Seriya: Priladobuduvannya. - 2016. - №. 52. - С. 2.

4. Akbarov D. E. Umarov Sh. A.(2020). The Application of Logical Operations and Tabular Transformation in the Base Assents of Hash-Function Algorithms //Computer Reviews Journal. - Т. 6. - С. 11-18.

5. Akbarov D. E., Umarov S. A. An Electronic Digital Signature Algorithm Based on a Composition of Computational Difficulties: Discrete Logarithm, Factorization, and Addition of Points of an Elliptic Curve //Common Information about the Journal A&SE. - 2020. - Т. 10. - С. 10.

6. Akbarov D. E., Umarov S. A., Toychiboyev A. E. U. Algorithm Of The Electronic Digital Subscript On The Basis Of The Composition Of Computing Complexities. The American Journal of Engineering and Technology. - 2021. - Т. 3. - №. 04. - С. 102-107. Doi: https://doi.org/10.37547/tajet/Volume03Issue04-16

7. Bakhtiyor A., Shuxratjon U. View of Models of Multiple Valuable Boolean Functions as Well as Implementation in Cryptographic Reflections //Proceedings of International Conference on Application of Information and Communication Technology and Statistics in Economy and Education (ICAICTSEE). - International Conference on Application of Information and Communication Technology and Statistics and Economy and Education (ICAICTSEE), 2016. - С. 91-95.

8. Mirzapo'lotovich E. O. et al. Ta'limda jarayonida lms tizimlar taxlili //Таълим ва ривожланиш тахлили онлайн илмий журнали. - 2022. - С. 118-122.

9. Norinov, M. U., Abdukodirov, B. A., Tillavoldiev, A. O., & Urinov, N. T. (2019). Algorithm for eliminating noise by a smooth-smooth image model. ISJ Theoretical & Applied Science, 4(72), 509-512.

10. Parovik R., Rakhmonov Z., Zunnunov R. Modeling of fracture concentration by Sel'kov fractional dynamic system //E3S Web of Conferences. - EDP Sciences, 2020. - Т. 196. - С. 02018.

11. Sobirovich K. V., Mirzapulotovich E. O., Mirzaolimovich S. M. Advantages of using LMS as a System for Monitoring, Evaluating and Monitoring Learning

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. Outcomes //International Journal of Development and Public Policy. - 2022. - Т. 2. -№. 2. - С. 1-5.

12. Umarov S. A. Use of Chebyshev polynomials in digital processing of signals. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. Vol. 6, Issue 2, February 2019

13. Umarov S. A., Akbarov D. E. Working out the new algorithm enciphered the data with a symmetric key //Journal of Siberian Federal University. Engineering & Technologies. - 2016. - Т. 9. - №. 2. - С. 214.

14. Umarov S. Сигналларни хаара ва Вейвлет-Хаара спектрал коэфициентлари оркали даражали купхддлар куринишида ифодалаш //Журнал математики и информатики. - 2021. - Т. 1. - №. 2.

15. Акбаров Д. Е. и др. Исследование Вопросов Необходимых Условий Идеально Стойких Алгоритмов Шифрования //CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MATHEMATICAL THEORY AND COMPUTER SCIENCES. - 2021. - Т. 2. - №. 11. - С. 65-70.

16. Акбаров Д. Е., Умаров Ш. А. Алгоритм электронной цифровой подписи на основе композиции вычислительных сложностей: дискретного логарифмирования, разложения на простые множители и сложения точек эллиптической кривой. - 2020.

17. Акбаров Д. Е., Умаров Ш. А. Анализ приложения логических операций к криптографическим преобразованиям средств обеспечения информационной безопасности //Universum: технические науки. - 2020. - №. 2-1 (71).

18. Акбаров Д. Е., Умаров Ш. А. Выбор эллиптической кривой и базовой точки при разработке алгоритма сложения её точек с рациональными координатами на конечном поле. - 2018.

19. Акбаров Д. Е., Умаров Ш. А., Акбаров Д. С. Алгоритм хеш-функции с новыми базовыми преобразованиями. - 2016.

20. Акбаров Д. Е., Умаров Ш. А., Акбаров Д. С. Новый алгоритм блочного шифрования данных с симметричным ключом. - 2016.

21. Альджанова И. "Укув портфолиоси - булажак укитувчиларда касбий компитентликни шакллантириш воситаси сифатида" Педагогик таълим журнали, 2012 йил 4-сон, 46-бет.

22. Кулдашов О. Х., Кулдашов Г. О., Умаров Ш. Моделирование импульсного преобразователя постоянного напряжения для фотоэлектрического модуля с использованием Matlab/Simulink //Автоматика и программная инженерия. - 2019. - №. 2 (28).

23. Лазарева М. В., Горовик А. А. Анализ методов качественной оценки сложности программного обеспечения //САПР и моделирование в современной электронике. - 2018. - С. 54-57.

CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda.

24. Мусаева С. "Портфолионинг ма;сад ва мохияти" Педагогик таълим журнали, 2013 йил 1-сон, 20-бет.

25. Сиддиков И. Х., Порубай О. В. Принятие решений в условиях определенности и риска на основе строгих методов //Современные тенденции развития фундаментальных и прикладных наук. - 2021. - С. 208-214.

26. Тожибоев И. Т. Краевые задачи в специальной области для уравнения смешанного типа //Вестник Томского государственного университета. Математика и механика. - 2018. - №. 56. - С. 17-28.

27. Тожибоев И. Т. Об одной внутренне-краевой задаче для уравнения Лаврентьева-Бицадзе с негладкой линией изменения типа //Доклады Адыгской (Черкесской) Международной академии наук. - 2008. - Т. 10. - №. 1. - С. 67-74.

28. Умаров Ш. А., Умарова М. И. ПОНЯТИЕ О ДРЕВОВИДНЫХ СТРУКТУРЫ ДАННЫХ //Интернаука. - 2021. - №. 5-1. - С. 9-12.

29. Шоймардонов Т. Педагог кадрлар малакасини ошириши ва касбий фаолияти мониторингини ташкил этишнинг электрон тизими. Автореферат. Т. Академия ноширлик маркази, 2017.

30. Эргашев О. М. Обеспечение информационной безопасности радиотехнических систем //Теория и практика современной науки. - 2018. - №. 6. - С. 689-691.

31. Эргашева Ш. М. Использование инновационных технологии по подготовке педагогических кадров //Теория и практика современной науки. -2018. - №. 6. - С. 692-694.

32. Saloydinov, S. Q. (2021). Creation of feasibility studies to reduce energy costs in ginneries. "Экономика и социум", 9(88), 147-149.

33. Салойдинов, C. К. (2021). Образовательные кредиты в Узбекистане. "Экономика и социум", 12(91), 470-472.

34. Салойдинов, C. К. (2021). Спрос на рынке дифференцированных продуктов. "Экономика и социум", 12(91), 473-476.

35. Салойдинов, С. К. (2022). С паровой турбиной 471 МВт на Талимарджанской ТЭЦ расчет электрических режимов при максимальной зимней нагрузке. "Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)", Special issue, 116-121.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.