Научная статья на тему 'ДИАБЕТИК ПАНЖА ВА ЮМШОҚ ТЎКИМАЛАРДАГИ ЙИРИНГЛИ-НЕКРОТИК ЯРАЛАРНИ МАХАЛЛИЙ ДАВОЛАШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ'

ДИАБЕТИК ПАНЖА ВА ЮМШОҚ ТЎКИМАЛАРДАГИ ЙИРИНГЛИ-НЕКРОТИК ЯРАЛАРНИ МАХАЛЛИЙ ДАВОЛАШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
686
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
диабетик панжа / йирингли-некротикяралар / қандли диабет / фасциитлар. / diabetic foot / purulent-necrotic wounds / diabetes mellitus / fasciitis

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — С.А.Абдуллаев, Ф.Ш.Юлдошев, С.Т.Хужабоев, М.М.Дусияров

Бутун жахон буйлаб энг куп таркалган касалликлар сонига караб қандли диабет юрак қон томирлар ва хавфли усма шишлар (рак)дан кейинги учинчи уринни эгаллайди. Бутун дунё буйича қандли диабет билан оғриган беморларнинг 30-70%да диабетик панжа синдроми учрамоқда. Бизнинг мақоламизда Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмаси ва СамДТУ кўп тармокли клиникасида стационар шароитда даволанган 45 та қандли диабет-2 тип юмшоқ туқималар йирингли-некротик асоратлар кузатилган беморлар устида текшириш олиб борилди. Дастлабки илмий изланишимизда қандли диабет билан касалланганларда юмшоқ тўқималар йирингли-некротик яраларини махаллий ва комплекс хирургик даволашда Ацербин суюқлигининг қўлланиши яранинг некротик тўқималардан тезроқ тозаланишига ва стационардаги ўртача даволаниш муддатини қисқартиришда олиб келадиган энг оптимал усул хисобланади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — С.А.Абдуллаев, Ф.Ш.Юлдошев, С.Т.Хужабоев, М.М.Дусияров

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MODEREN APPROACHES TO THE TREATMENT OF PURULENTNECROTIC COMPLECATIONS OF SOFT TISSUES AND WIHT DIABETIC FOOT.

Diabetes is the third most common disease in the world after cardiovascular diseases and cancer. Diabetic foot syndrome occurs in 30-70% of diabetic patients worldwide. Our article presents examination of 45 patients with type II diabetes mellitus complicated by purulent-necrotic wounds of soft tissues, who were hospitalized in Samarkand City Medical Association. This study shows the advantage of using Acerbin in local and complex surgical treatment of purulent necrotic soft tissue wounds in patients with diabetes mellitus as the most optimal drug, which leads to more rapid clearance of the wound from necrotized tissues and a reduction of the average duration of hospital treatment

Текст научной работы на тему «ДИАБЕТИК ПАНЖА ВА ЮМШОҚ ТЎКИМАЛАРДАГИ ЙИРИНГЛИ-НЕКРОТИК ЯРАЛАРНИ МАХАЛЛИЙ ДАВОЛАШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ»

УДК 616.279-008.64-089

ДИАБЕТИК ПАНЖА ВА ЮМШОЦ ТУКИМАЛАРДАГИ ЙИРИНГЛИ-НЕКРОТИК ЯРАЛАРНИ МАХАЛЛИЙ ДАВОЛАШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ С.А.Абдуллаев., Ф.Ш.Юлдошев., С.Т.Хужабоев., М.М.Дусияров.

Самарканд Давлат тиббиёт университети Умумий хирургия кафедраси https://doi.org/10.5281/zenodo. 7616166 Аннотация. Бутун жахон буйлаб энг куп таркалган касалликлар сонига караб кандли диабет юрак кон томирлар ва хавфли усма шишлар (рак)дан кейинги учинчи уринни эгаллайди. Бутун дунё буйича кандли диабет билан огриган беморларнинг 30-70%да диабетик панжа синдроми учрамокда. Бизнинг маколамизда Самарканд шахар тиббиёт бирлашмаси ва СамДТУ куп тармокли клиникасида стационар шароитда даволанган 45 та кандли диабет-2 тип юмшок тукималар йирингли-некротик асоратлар кузатилган беморлар устида текшириш олиб борилди. Дастлабки илмий изланишимизда кандли диабет билан касалланганларда юмшок тукималар йирингли-некротик яраларини махаллий ва комплекс хирургик даволашда Ацербин суюклигининг кулланиши яранинг некротик тукималардан тезрок тозаланишига ва стационардаги уртача даволаниш муддатини кискартиришда олиб келадиган энг оптимал усул хисобланади.

Калит сузлар: диабетик панжа, йирингли-некротикяралар, цандли диабет, фасциитлар.

MODEREN APPROACHES TO THE TREATMENT OF PURULENT- NECROTIC

COMPLECATIONS OF SOFT TISSUES AND WIHT DIABETIC FOOT. Abstract. Diabetes is the third most common disease in the world after cardiovascular diseases and cancer. Diabetic foot syndrome occurs in 30-70% of diabetic patients worldwide. Our article presents examination of 45 patients with type II diabetes mellitus complicated by purulent-necrotic wounds of soft tissues, who were hospitalized in Samarkand City Medical Association. This study shows the advantage of using Acerbin in local and complex surgical treatment of purulent necrotic soft tissue wounds in patients with diabetes mellitus as the most optimal drug, which leads to more rapid clearance of the wound from necrotized tissues and a reduction of the average duration of hospital treatment.

Key words: diabetic foot, purulent-necrotic wounds, diabetes mellitus, fasciitis. СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ ЛЕЧЕНИЯ ГНОЙНО-НЕКРОТИЧЕСКИХ ОСЛОЖНЕНИЙ МЯГКИХ ТКАНЕЙ И ПРИ ДИАБЕТИЧЕСКОЙ СТОПЕ Аннотация. Диабет является третьим по распространенности заболеванием в мире после сердечно-сосудистых заболеваний и злокачественных новообразований. Синдром диабетической стопы встречается у 30-70% больных сахарным диабетом во всем мире. В нашей статье приведены обследование 45 больных сахарным диабетом II типа с гнойно-некротическими осложнениями мягких тканей, находившихся на стационарном лечении в Самаркандском городском медицинском объединении.В данном исследовании показано преимущество применения Ацербина при местной и комплексной хирургической обработке гнойно-некротических ран мягких тканей у больных сахарным диабетом, как наиболее оптимальногосредства, которое приводит к более быстрому очищению раны от некротизированных тканей и сокращению средней продолжительности стационарного лечения.

Ключевые слова: диабетическая стопа, гнойно-некротические раны, сахарный диабет, фасцииты.

КИРИШ

Бутун жахон буйлаб энг куп таркалган касалликлар сонига караб кандли диабет юрак кон томирлар ва хавфли усма шишлар (рак)дан кейинги учинчи уринни эгаллайди. ^андли диабетнинг таркалиш географиясига карасак хозирги кунда купрок Жанубий Америка давлатларида (15 % дан купрок), АКШ да (4%), Россияда (3-4%) ва бошка ривожланган мамлакатларда хам купаймокда. Хар йили диабет касаллиги билан касалланганлар сони (56%) га ошмокда, хар 15 йилда эса икки бараварга купаймокда. Аммо шуни айтиш керакки агар узимиз уз танамиз устидан яхши назорат кила олсак диабет касаллиги эмас балки бу алохида бизнинг яшаш тарзимиз холатига тушиб колади. Агар фаол яшаш тарзига утсак кандли диабетнинг куп асоратларидан кутиламиз. Жисмоний фаоллик одам хаётининг ажралмас кисмидир. Табиийки жисмоний фаолликнинг сусайиши купчиликда "цивилизация касаллиги"га олиб келади. Бу стенокардия, атеросклероз, меъда ва ичаклар яра касаллиги ва семизликдир. Хозирги кунда шу касалликлар билан бирга кандли диабет турибди. Япон олимларининг кузатувлари буйича шахсий автомобилга эга кишиларда кандли диабет 2 типи пиёда юрувчиларга нисбатан 2 марта купрок учрар экан. Жисмоний фаоллик хар бир кишининг хаёти учун энг мухим омили булиши билан кандли диабетга эса асосий хаёт тарзига айланиши керак. ^андли диабет 2 типига олиб келадиган асосий факторлардан- семизлик ва наслий факторлар хам мухим хисобланадилар. Семизликнинг I даражасида кандли диабет 2 марта, II даражасида-5 марта, III даражаси кузатилганда-10 мартагача куп учрайди. Доимий жисмоний харакатда булганларда ёгларнинг организмда парчаланиш кучаяди, тана вазни пасаяди, кондаги ёгларнинг таркиби яхшиланади. Бу эса уз навбатида астероскерознинг хар хил томир касалларининг ривожланиши факторларини бартараф этади. Хозирги вактда кандли диабет 2 тип касаллиги билан хасталанганлар сонининг купаяётганлиги билан уларнинг асоратлари хам ошмокда. Айрим асоратлари (юмшок тукималардаги йирингли-некротик яллигланишлар) кандли диабет билан чалингандан кейин бир ва икки ой ичида кузатилмокда эди. Вахоланки амалиётда кандли диабет билан хозирги кунда 10-15 йил хасталанган беморларда кузатилмокда. Бутун дунё буйича кандли диабет билан огриган беморларнинг 30-70 %да диабетик панжа синдроми учрамокда. ^андли диабет касаллиги билан хасталанган кишилар орасида ёш ногирон булишлар ва улим натижалари билан тугаллаш холатлари купаймокда. Бутун дунёда 3 миллиондан купрок кишиларда охир окибатда гангрена ва оёклар ампутациясига олиб келмокда.

Умумий ампутациялар сонига нисбатан 50-70% оёклар ампутацияси кандли диабет касаллигида килинмокда. Дунёда хар 30 секундда битта килинадиган ампутациялар кандли диабет натижасида булмокда.

Илмий ишнинг максади: ^андли диабетик панжа ва юмшок тукималардаги йирингли-некротик асоратларини комплекс, хирургик ва махаллий даволаш технологияларини такомиллаш.

Материал ва ташхислаш усуллари: Самарканд шахар тиббиёт бирлашмаси ва СамДУ куп тармокли клиникасида стационар шароитда даволанган 45 та кандли диабет 2 тип юмшок тукималар йирингли-некротик асоратлар кузатилган беморлар устида текшириш олиб борилди. Эркаклар-25 та (55,5%), аёллар 20 (44,5%) кишини ташкил килдилар.

^андли диабет билан хасталанган беморларга юмшок тукималарининг йирингли яллигланишига асосий сабаблари булиб думба сохаси инъекциясидан кейин ривожланган

флегмона, абсцесслар, парапроктитлар, панжалардаги йирингли яралар,операциядан кейинги яраларнинг йиринглаши эканлиги аникланди. Юмшок тукималарнинг йирингли некротик яллигланишларини тугри ва уз вактида диагноз куйиш мухим деб хисоблаймиз.Тугри ва аник диагноз куйишда анамнезига эътибор бериш, беморларнинг ёши ва яшаш тарзини аниклаш, айникса кари ёшли беморлардаги йулдош касалликларини аниклаш лозим. Беморларнинг уз вактида стационарга ёткизилиши даволашнинг ижобий натижалар беришига жуда хам боглик. Уз вактида утказилган клиник-лаборатор тахлиллари, УТТ, допплерография, рентгеноскопия, рентгенография ва айрим холатларда МРТ, МСКТ килиш тугри диагноз куйишнинг мухим омиллари хисобланади. Юмшок тукималарнинг йирингли-некротик асоратлари билан беморларни икки гурухга булинди, биринчи асосий гурухга 25 та (55,5%) бемор киритилиб махаллий комплекс даволашнинг янги усуллари кулланилди. Иккинчи гурухда 20 та (44,5%) беморда махаллий даволашнинг анъанавий усули кулланилган.

Ишнинг натижалари ва муокамаси: ^андли диабет билан беморларга юмшок тукималардаги йирингли-некротик асоратларнинг тез ривожланишидан асосий сабаблари фасциитларнинг пайдо булишидир.Фасциитларнинг ривожланишида энг аввало юзаки фасциялар жарохатланади ва кейинчалик теритаги ёг тукималарига утади. Касалликнинг бу даврида бирламчи белгилари пайдо булмайди ва диагноз куйишда анча кийинчиликлар тугдиради. Некротик фасциитларнинг махаллий клиник белгилари алохида хусусиятларга эга булиб, тери копламасида махсус махаллий симптомлар визуал аникланмайди. Айникса фасциитлар тез ривожланади, интоксикация холати юзага келади ва беморлар огир ахволга тушиб колади. Охирги йилларда инъекциядан кейинги юмшок тукималардаги флегмона ва абсцесслар куп учрамокда. Йулдош касаллиги билан беморларга думба сохасига килинадиган хар хил доривор моддалар жуда чукур килингани учун ана шундай огир асоратларга сабаб булмокда. Биз кузатган беморларнинг бир гурухи стационарга кеч келганлиги сабабли уларнинг ахволи анча огир булиб сепсис белгилари мавжуд булганлар. Бундай беморларни даволашда зудлик билан лаборатория тахлилари, (кондаги ва сийдикдаги канд микдорини аниклаш дезинтоксикацион,инфузион-трансфузион, антибактериал терапия утказиш билан махаллий даволашни тугри ташкил килиш керак. Махаллий даволашда асосан охирги йилларда зудлик билан бажариладиган 3та принципга асосландик: уз вактида - эрта йирингли бушликлар (флегмона ва абсцсесслар) ни хирургик йул билан очиш, колган бушликни санация, некроэктомия килиш ва адекват дренажлаш.

Биз йирингли-септик булимда охирги йилларда беморларни махаллий даволашда "Ацербин" суюклигини татбик килдикДолган бушлик санация ва некроэктомия килингандан кейин ярага ацербин препаратини сепиш ва боглам куйилди.

Ацербин суюклиги кератолитик, антисептик ва ярани битказиш хусуссиятларига эга. Унинг таркибида куйидаги компонентлар мавжуд: салицил кислотаси (ярани некротик тукималардан тозалаш хусуссиятига эга), бензол кислотаси (антибактериал ва замбуругларга карши таъсири) ва олма кислотаси (ярада грануляция хосил килишига ва эпителияни кучайтиришдан иборат). Ацербиндаги компонетларнинг асосини сув ташкил килади, токсик хусуссиятига эга эмас. Бизнинг кузатувимизда булган асосий гурух беморларига йирингли-некротик флегмона ва абсцсесслар очилиб санация килингандан кейин ярага ацербин суюклиги сепилиб ва шу суюклик билан намланган боглам куйилди. ^уйилган боглама намликни саклаб ацербиннинг куриб колишидан химоя килади. Ярага куйилган ацербин билан окклюзион боглам ярада шур мухитни саклайди ва некротик

тукималарнинг эришига олиб келади. Йирингли некротик яралар юзидаги фибрин ва некротик тукималар юмшаб гельсимон консистенцияга айланиб ярани кейинги ювиш пайтида ажрала бошлайди. Ярадаги эксудация холати пасаяди, ярадан ажралаетган лойка сероз суюклик тиник холга утиб яра юзаси кизил рангли грануляция пайдо килади. Ана шу холат яранинг иккинчи боскичга утишидан дарак беради. Бундан ташкари катта ва чукур флегмона ва абсцесслар очилгандан кейин колган бушлик санация килиниб кисман некрэктомия килингандан кейин ярага комбинация холатида ацербин суюклиги сепилиб, левомиколь билан салфетка хам куйилди. Фикримизча левомеколь экссуддатни адсорбция килиш хусусиятига эга булиб узаро таъсир кучини оширади. Очилган яраларнинг хажмига караб бир суткада икки марта боглам куйилди.

Иккала гурух беморларинин гдаволаш натижалари таккосланган анъанавий левомеколь мойи ва лоробен аралашмаси махаллий ишлатилган беморларга нисбатан ацербин ишлатилган гурух беморларда яралар 4-5 кун олдин некротик тукималардан тозаланди. Натижада 7-8 кун олдинрок яралар II чи - фазасига утди ва иккиламчи чоклар куйиш имкониятига эга булдик. Беморларнинг стационарда даволаниш муддати 5-6 кунга кискарди.

Хулоса: ^андли диабет билан касалланганларда юмшок тукималар йирингли-некротик яраларини махаллий ва комплекс хирургик даволашда Ацербин суюклигининг кулланиши яранинг некротик тукималардан тезрок тозаланишига ва стационардаги уртача даволаниш муддатини кискартиришга олиб келадиган энг оптимал усул хисобланади.

Адабиётлар:

1. Бубнова Н.А., Шляпников С.А. Инфекции кожи и подкожной клетчатки, хирургические инфекции. Рук. (Под ред. Ергохина И.А., Гельфандя Б.Р.,Шлепникова С.А. СПБ: 2004. с. 379-409.

2. Saydullayev Z.Y., Kurbaniyazov Z.B., Khujabayev S.T., Davlatov S.S. (2014). Evaluating the effectiveness of minimally invasive surgical treatment of patients with acute destructive cholecystitis. In The First European Conference on Biology and Medical Sciences (pp. 101107).

3. Собиров Б.У., Курбаниязов З.Б., Солиев А.М., Хужабаев С.Т. Совершенствование тактики хирургического лечения острого холецистита //Анналы хирургической гепатологии. - 2004. - Т. 9. - №. 2. - С. 151-152.

4. Исмоилов С. И., Шаюсупов А. Р., Хужабаев С.Т., Дусияров М.М. К вопросу взаимодействия эндопротезов с биотканями при аллогерниопластике (литературный обзор) //журнал биомедицины и практики. - 2022. - т. 7. - №. 2.

5. Муртазаев З. И., Рустамов М. И., Шербеков У. А., Хужабаев С. Т., Байсариев Ш.У. Оптимальная Хирургическая тактика при эхинококкозе легких //Достижения науки и образования. - 2019. - №. 11 (52). - С. 61-66.

6. СИ Исмаилов, РА Садыков, СТ Хужабаев, ММ Дусияров. New alloplasty method for large incisional ventral hernias// Узбекский медицинский журнал - 2022. - №. 4 (3). - С. 50-54.

7. Wagner F.W. A classification and program for diabetic, neuropatic and dysvascular foot problems. In the American Academy of orthopedic surgeon instructional course lectures. St.Louis: Mosby Vear Book. 1997: 143-165.

8. Давлатов С.С, Рустамов М.И, Сайдуллаев З.Я, & Рустамов И.М. Выбор хирургической тактики лечения больных острым парапроктитом //Журнал гепато-гастроэнтерологических исследований. - 2020. - Т. 1. - №. 2. - С. 26-29.

9. Рустамов М.И, Давлатов С.С, Сайдуллаев З.Я, & Рустамов И.М. Хирургическое лечение больных гангреной фурнье //Журнал гепато-гастроэнтерологических исследований. -2020. - Т. 1. - №. 2. - С. 69-71.

10. Дусияров М.М., Рустамов И.М., Муртазаев Х.Ш., Шербекова Ф.У. Выбор оптимального метода лечения эпителиалъно-копчикового хода //Молодежь и медицинская наука в XXI веке. - 2017. - С. 358-358.

11. Дусияров М.М., Рахматова Л.Т., Рустамов И.М. Результаты хирургического лечения сложных свищей прямой кишки //Молодежь и медицинская наука в XXI веке. - 2017. -С. 358-359.

12. Рустамов И.М., Кан С.А., Рустамов М.И., Шербеков У.А., Дусияров, М. М. Анализ результатов хирургического лечения больных гангреной фурнье //Современные технологии: актуальные вопросы, достижения и инновации. - 2017. - С. 83-86.

13. Муртазаев З.И., Дусияров М.М., Рустамов М.И., Хужабаев С.Т., Бойсариев Ш.У., Гафаров Р. Р., Худойназаров, Р.М. Хирургическая тактика при эхинококкозе легких //Академический журнал Западной Сибири. - 2011. - №. 2. - С. 16-16.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.