Datchiklardan olingan ma’lumotlarni ma’lumotlar bazasidan mobil ilova yoramida o‘qish, uzatish va qayta ishlash Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

tdshkent davlat «Актуальные вопросы развития инновационно-

rBAKISPOnTUNIVERSITETI 1 г „г Г1 ....

Ташкентский гесул; ровен™ информационных ТвХНОЛОГИИ НЭ транспорте» АВРИИТТ-2022

транспортный университет -г г -i г г

1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

DATCHIKLARDAN OLINGAN MA'LUMOTLARNI MA'LUMOTLAR BAZASIDAN MOBIL ILOVA YORAMIDA O'QISH, UZATISH VA QAYTA ISHLASH

Aliev R.M.,

Toshkent davlat transport universiteti, Toshkent, O'zbekiston "Transportda axborot tizimlari va texnologiyalaf' kafedrasi

Xakimov Sh.,

Toshkent davlat transport universiteti, Toshkent, O'zbekiston "Transportda axborot tizimlari va texnologiyalaf' kafedrasi

Gulamov J.N.,

Toshkent davlat transport universiteti, Toshkent, O'zbekiston "

Transportda axborot tizimlari va texnologiyalaf' kafedrasi DOI: https://doi.org/10.47689/978-9943-7818-0- 1-v2-pp132-137

Annotatsiya: Ushbu maqolada mobil ilova yordamida ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni o'qish, qayta ishlash va uzatish jarayonlari C# dasturlash tilini o'rganish ma'lumotlari misolida ko'rib chiqilgan. Buning uchun java dasturlash tilida mobil ilova yaratilgan, MySQL ma'lumotlar bazasida ma'lumotlar to'ldirilgan va ilova yordamida ushbu ma'lumotlar bazasi boshqarilgan.

Kalit so'zlar: Ma'lumotlar bazasi, Web texnologiya, Mobil ilova, Android, IOS, datchiklar, Controller.

C# ning kelib chiqishi 2000-yillarga borib taqaladi [1, 2]. O'sha yillarda Microsoft ushbu dasturlash tilini o'zlari uchun yaratshdi. Dastlab C#, JavaScript bilan raqobatlashayotgan Java tillariga javob sifatida, ya'ni Microsoftning talabiga Java javob bera olamgani tufayli Microsoft Visual Studio 2002 bilan birglikda ishlab chiqilgan til edi. C# va Java ham dastlabki davrlardan tan olinishi uchun raqobatlashayotgan edi [3-5]. Darhaqiqat, bu ikkisi bir biridan ancha ko'chirmachiliklar qildi, toki C# boshqa yo'nalishga o'tmaguniga qadar [6]. Shundan so'ng C# kompyuter uchun dasturlar ishlab chiqarish bo'yicha xalqaro standart sifatida tasdiqlandi va umumiy til infrastrukturasi bilan ishlatiladi [7].

Biz dasturni yaratishda fanlar uchun umumiy bo'la olishini, har qanday fan yoki kitobni strukturasini dinamik yarata olish imkoniyatini saqlab qolishga harakat qildik [8]. Ushbu web-platformadan har qanday o'quv qo'llanmalar, elektron kitoblar yaratishda foydalanish mumkin [9]. Dastur yuqorida aytib o'tilganidek, keyinchalik ham uni rivojlantirish, dizaynlarini ixtiyoriy vaqtda o'zgartirish imkoniyatlarini bizga taqdim eta oluvchi October CMS (Kontentlarni boshqarish tizimi) yordamida yordamida yaratildi [10].

Dasturni yaratishda avvalambor, ma'lumotlar bazasini shakllantirish talab etiladi [11]. MySQL ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimida "readc#" nomli ma'lumotlar ombori yaratildi [12]. Shundan so'ng October CMS dasturi o'rnatildi va ushbu ma'lumotlar ombori bilan bog'landi [13]. Natijada ma'lumotlar omborida quyidagi jadvallar hosil bo'ldi.(1-rasm)

т

«Актуальные вопросы развития инновационно-

rOSHKCWr DAl/LAT

TRANSPORT UNIVEREITETI „ »nr-ini дтт

ташкенгсиий/мдамтмниый информационных технологии на транспорте» АВРИИТТ-2022

гранспортный униаерсиг* " ~ ~ г г

1-Республиканская научно-техническая конференция

(Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

H

й кабинет - Личньп

»

> OOOwebhost File

Manager X | fil Yakuniy nazorat (Qayta tops X „¿t; 127.0.0.1 / 127.0.0.1 f pytho X

G û" © 127,0.0.1/openserver/phprnyadmin/]ndex,php?route=/database/structure&server=1ßidb=pythori vfy Редактирование u... О OctoberCMS на py... j| Авиабилеты 0 Яндекс ft/ Факультеты и кафе,,. Д_ АЛГОРИТМЫ РАС... 0 Авиабилеты @ Яндекс fn moodlel.tashiit.u;

& Ъ El * □ ©

0 flu ToshDOTAU masof...

phpMyAdmin

Недавнее Избранное

m

+ - periormance_schema J python Новая

backend_accessJog -V, backend_users + ~~У\. backendusersgroups backend_user_groups -y; backend_user_preference; +l"3,l backend_user_roles backend_user_throttle "ЭС cache +KWi cms_theme_data cm3_theme_logs cms_theme_templates +1-ЗИ5 deferredbindings +h>L failed Jobs + -farrukh_lessons_books | Kkjobs ЪМ migrations + sessions -J-l-jf system event logs 127.0.0.1/openserver/phpmyadmin/index,

ЙЗСереер: 127.0 0 1:3306 » il База данных: python

M Структура Q SQL -4 П01

J Запрос по шаблону

Импорт Jt* Операции b_=j flpi

Фильтры |—

Содержит слово:

Таблица

О backendaccess log

□ backendusers

О backend_users_groups

О backend_user_groups

□ backenduserpreferences О backenduserroles

О backenduserthrottle

□ cache

О cmsthemedata

□ cms theme logs

О cmsthemetemplates

□ deferredbindings О failedjobs

□ farrukh lessons books

Действие

Строки Тип

* и M а я м

m

Консоль I

ph p?route=/iab le/structu re&d b=pytho..,

■ M

■ M H и H M

я к

■ и

■ M

H M

я к

H M Я M

■ m

Структура

* ¥ ©

4 ¥ ©

* ¥ ©

¥ Ш

¥ Ш

4 ¥ ©

2 InnoDB 1 InnoDB 1 InnoDB 1 InnoDB в InnoDB г InnoDB 1 InnoDB О InnoDB О InnoDB a InnoDB 0 InnoDB О InnoDB 0 InnoDB 5 InnoDB 0 InnoDB

16

Сравнение utf8mb4_unicode_ci

irtf8mb4_unicode_ci 96

utf8mb4_unicode_ci 16

utf8mb4_unicode_ci 4S

utf8mb4_unicode_ci 32

utf8mb4_unicode_ci 48

utf8mb4_unicode_ci 48

utf8mb4_unicode_ci 16

utf8mb4_unicode_ci 32

utf8mb4_unicode_ci 64

utf8mb4_unicode_ci 48

utf8mb4_unicode_ci 96

utf8mb4_unicode_ci 16

utf8mb4_unicode_ci 20S

utf8mb4 Unicode ci 32

Размер Фрагментировано

0 КкБ 0 КиБ

0 КиБ

0 КиБ

■.« REAL MADRID | Rasmiykanal

Pep Gvardiola: fvladal va "Real' ning - g'alaba genlari? Men bu haqda h...

35°C Sunny л P* ¡ik

<£} Ф)) S ENG

1-rasm. "ReadC#" ma'lumotlar ombori tuzilishi

Fan mavzulari va boshqa ma'lumotlar ma'lumotlar omborida quyidagi ko'rinishda saqlab boriladi (2-rasm). Ushbu jadval o'zida fan mavzusi, rejasi, kalit so'zlar va mavzu haqidagi batafsil ma'lumotlarni o'zida saqlaydi [14].

H Личный кабинет - Личный X Q Website list

: @ OOOwebhost File Manager X | th Yakuniy nazorat ( Qayta top; X J 127.0.0.1 /127.0.0.1 f pythor X ^

4r G О © 127.0.0.1/openserver/phpniyadmin/inde)(.php?route=/sqlßidb=python8itable=farrukh_lessoris_books&pos=0 |& ix ED Ä D ^^

Редактирование u... О OctoberCMS на py... M Авиабилеты 0 Яндекс ф Факультеты и кафе,,. J^ АЛГОРИТМЫ РАС,, 0 Авиабилеты @ Яндекс th moodlel.tashiit.uz © Пи ToshDOTAU masof...

phpMyAdmin

a данных: python » ШТаблица: farrukh lessons books

Недавнее Избранное

L backend_access_log L backend_users L backend_users_groups 1 backend_user_groups 1 backend_user_preference: L backend user roles ' backend_user_throttle L cache

| cms theme data 1 cms_theme_logs I cms_theme_templates 1 deferredbindings L failedjobs - farrukh_lessons_books

obs

nigrations t; sessions t system event logs t_ system files

M Структура О SQL -4 Поиск Вставить 3 Экспорт @ Импорт

Операции Эё Триггеры

О Профилирование [ Построчное редактирование ] [ Изменить ] [ Анализ SQL запроса ] [ Создать PHP-код ] [ Обновить ]

□ Показать все | Количество строк: 50 * | Фильтровать строки: | Поиск в таблице

Сортировать по ключу: Ниодного

к Параметры

4—Т-^J ▼ id title plan

"Dasturlash tillari I <p>Kompyuter □ @ 1 ( Python)" fanining qurilmalari Mashina

mazmuni,... tili, assamblerl...

<pxstrong>Mashina tili va assembler.<ystrongx/p>...

questions created_at updated_at deleted_at

2022-05-22 09:24:24 2022-06-07 01:23:30 NULL

° Û ä 2 Python dasturlash tili, uni o'matish, Python dast... <p>Python dasturiasl tili, versiyalari, Windows va. <p>Python dasturlash tili yaratilishi tarixi, imko... 2022-06-07 00:36:11 2022-06-07 00:37:39 NULL 2

à ' Ma lumotlar modeli <p>Qisqacha <p>B данном уроке разберем 2022-06-07 00:40:01 2022-06-07 00:40:01 NULL 3

va turlari. Amallar. tipifik^lF.i'jasi h 1 H=-™™ip»"=pî31

□ Û ê 4 Shart operatorlari va sikllar <pxem>lf</em> shartli tarmoqlanish <h2 align="center">ycnoBHbie выражения<Л12> 2022-06-07 00:44:17 2022-06-07 00:44:17 NULL 4

operatori. <em... <p>P...

Matnli qatorlar <p>Matnli □ § 5 bilan ishlash. o'zgaruvchilar. Bir va

String metodlari ko'p qatorli matn...

<p><strong>Pa6oTa со строками</зйопдх/р>

<p>C...

2022-06-07 00:45:40 2022-06-07 00:45:40 NULL

^_ О Отметить все С отмеченными: ¥ ® ёЁ^

I Консоль эзать все | Количество строк: 50 V Фильтровать строки: I Поиск в таблице

Сортировать по ключу: Ниодного

35°С Sunny л

2-rasm. Fan mavzulari ma'lumotlarining shakllanishi

tdshkent davlat «Актуальные вопросы развития инновационно-

TBAKISPOnTUMVERSITETI 1 г „г Г1 ....

ташкентский гесул; рственчый информационных технологии на транспорте» АВРИИТТ-2022

транспортный университет -г г -т г г

1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

October CMS dasturining imkoniyatlaridan yana biri bu o'zining admin paneliga ega ekanligidir [15]. Siz web-platformani yaratishda alohida admin panel yaratishingiz shart emas. Foydalanuvchilarga login va parollar berishni va ularni tizimga kirish va chiqishini nazorat qiluvchi maxsus funksiyaga ega. Bu esa sizni ishingizni ancha tezlashtiradi. October CMS MVC (Model View Controller) tizimida ishlaydi. Ya'ni siz ma'lumotlar omboridagi ma'lumotlarni model sifatida o'zlashtirib, ularni kontroller yordamida tashqi dizaynga uzatishingiz mumkin. Ma'lumotlar omboridagi ikkita jadval ma'lumotlarnini ikkita modelga: Category va Resourse modellariga o'zlashtirib, mos ravishda Categories hamda Resourses kontrollerlariga uzatamiz. Bu kontrollerni yangi jadval ma'lumotlarini qo'shish, o'zgartirish va o'chirish imkonini beradi. October CMS admin panelida modelni saralash, qidirish, ko'rinish, ko'rinmaslik, bir sahifada chiquvchi o'zgaruvchilar sonini belgilash imkonini beruvchi maxsus funksiyalarga ega.

"Sortable" tugmasi orqali yangi oynaga o'tib, yaratilgan fan mavzulari strukturasi (ketma-ketligi) ko'rsatib chiqiladi. Bu vazifani oddiygina: mavzuni ustiga sichqonchani olib kelib chap tomonini bosgan holda qo'yib yubormasdan tegishli bo'lim ostiga joylashtirish orqali bajarish mumkin.

Yuqorida ko'rsatib o'tilgan imkoniyatlardan faqatgina maxsus login va parolga ega foydalanuvchilar foydalanishi mumkin. Ma'lumotlar ishonchligigini saqlash maqsadida faqatgina administratorga ushbu imkoniyatlar berilishi maqsadga muvofiq. Boshqa foydalanuvchilar uchun esa maxsus, chiroyli dizaynga ega alohida veb-sahifa yaratildi. Bu web sahifadan ixtiyoriy foydalanuvchilar foydalanishi mumkin. Veb sahifa umumiy ko'rinishi quyidagi rasmda ko'rsatilgan (3-rasm).

О Front-end theme | OctoberCMS X О 1-nwVuz» X +

-) С û A He защищено | feadpython.loc ' ф Редактирование и... О OctoberCMS на py... It Авиабилеты 0 Яндекс ^ Факультет» и кафе... АЛГОРИТМЫ РАС... О Авиабилет»! 0 Яндекс

Й <Х В * □ О

0 Гп ToshDOTAU masof...

3-rasm. Veb-sahifa ko'rinishi

Foydalanuvchi ixtiyoriy mavzuni tanlash orqali shu mavzuga tegishli ma'lumotlarni ko'ra olish imkoniyatiga ega.

Yuqoridagi rasmdan ko'rinib turibdiki, bu sahifada yillik o'quv adabiyotlari rejasi va uning hozirgi kunda qay darajada bajarilganligi haqidagi ma'lumotlarni olishimiz mumkin. O'quv adabiyoti rejasi bajarilgan yoki bajarilmaganligi jadvalda

т

«Актуальные вопросы развития инновационно-

TOSHKÉNT DAl/LAT

TRANSPORT UNIVERSITETJ „ »nr-ini ITT ОЛОО

ташкенгсиий/мдамтмниый информационных технологии на транспорте» АВРИИТТ-2022

транспортный униаерсиг* " ~ ~ г г

I-Республиканская научно-техническая конференция

(Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

so'zlar orqali ("Reja" yoki "Topshirildi"), ularni vaqt bo'yicha holati esa ranglar yordamida: (yashil - topshirish uchun hali vaqt bor; sariq - joriy oyda topshirilishi kerak; qizil - topshirish uchun kech qolindi; qip-qizil - topshirish muddatidan bir yil o'tib ketti, ko'k - reja bajarildi; ) ko'rsatib o'tilgan. Bundan tashqari ushbu sahifada qidiruv oynasi ham mavjud bo'lib, uning yordamida ro'yhatdegi adabiyotlarni saralash mumkin. Sahifamizdagi "prev" va "next" tugmalari yordamida esa avvalgi va keyingi bo'limlar sahifalariga o'tish mumkin.

Yuqoridagi web ilovani java dasturlash tili yordamida mobil ilovaga aylantiramiz. Bu yerda biz "readC#.loc" veb-sayti uchun ariza yaratdik. Ushbu ilovani yaratish orqali biz oddiy amallarni bajarish orqali veb-saytni Android ilovasiga qanday aylantirish mumkinligini bilib olamiz. Siz ushbu kontseptsiyani shaxsiy veb-saytingiz uchun ham ishlatishingiz va yangi narsalarni o'rganishingiz mumkin.

Ushbu ilovada biz veb-saytning turli portallaridan qanday foydalanishimiz va ularni android ilovamizda fragmentlar sifatida ko'rsatishimiz mumkinligini bilib olamiz. Ushbu ilovada Geeksforgeeks veb-saytining uchta portali - Home, Practice va Contribute ilovamizda fragmentlar sifatida ishlatiladi. Shunday qilib, veb-saytni ilovaga aylantirish uchun jonli misolni ko'rishingiz mumkin. Ushbu kerakli ishni bajarish uchun WebView kontseptsiyasi qo'llaniladi. Ushbu maqolada nima qilishimiz haqida tasavvurga ega bo'lish uchun namunaviy video quyida keltirilgan. E'tibor bering, biz ushbu loyihani Java tilidan foydalangan holda amalga oshirdik.

C# dasturlash tili

l-maruza

"Dasturlash tiHari 1 Í Python^ taninms mazmimi.

4 rasm. Mobil ilova ko'rinishi

Mobil ilovani qulaylik tarafi shundaki, hozirgi kunda deyarli barcha insonlar o'zlarining shaxsiy mobil qurilmasiga ega va mobil qurilma barchaning ajralmas bo'lagiga aylanib qolmoqda. Biror kitobni yoki darslikni mobil ilova ko'rinishida berilishi esa, bu ma'lumotlardan ko'proq odamlar foydalanishini ta'minlaydi. Foydalanuvchi o'zining mobil telefoni orqali c# dasturlash tili mavzularini o'qishi, o'zlashtirishi mumkin.

tdshkent davlat «Актуальные вопросы развития инновационно-

TBAKISPOnTUMVERSITETI 1 г „г Г1 ....

ташкентский гесул; рственчый информационных технологии на транспорте» АВРИИТТ-2022

транспортный университет -г г -т г г

1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

IIMI4HIIM Hi III —

l-ma'ruza: "Dasturlash tillari I ( Python)" fanining mazmuni, predmeti va metodi

Kompyuter qurilmalari. Mashina tili, assamblerlar va yuqori darajadagi dasturlash tillari. Obyektli texnologiyalai. Dasturlash tillarining asosiy tushunchalari. Dasturlash till an ni ishlab chiqish. Dasturlash tilining tuzHmalari va ma'lumotlar turlari. Translyatsiya. Kompilyatsiya va talqin. Dasturlash tillarining evolyutsiyasi va tasnifi.

Mashina tili va assembler.

Kompyuter qanday ishlashini yaxshiroq tushunish uchun uni odam bilan solishtiramiz. Kompyuterda tashqi dunyodan ma'lumotni qabul qffish organlari ma\jud - bular blaviatura, sichqoncha va tashuvchilar: magnit disklar (sxemada ular tizimli shinalar ostida joylashgan).

5 rasm. Fan mavzulari ko'rinishi

O'ylaymizki, ushbu ilova c# dasturlash tilini o'rganuvchilar uchun juda muhim vosita bo'lib xizmat qiladi.

Xulosa

Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, axborot texnologiyalarining har qanday hayot faoliyat jarayonlarga kirib kelishi bu inson mehnatidagi unumdorlikni oshiribgina qolmay balki uning salomatligi va sog'lom mehnat sharoitlarida ishlashiga o'z hissasini qo'shadi. Xodimlarning ishlarini osonlashtirishga, o'zaro aloqani ta'minlashga, vaqtni tejashga va ish samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YHATI:

1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 20-apreldagi N P Q-2909-sonli "Oliy ta'lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori.

2. Guliamova M.K., & Aliev R.M. (2021). Database Concept, Relevance and Expert Systems. Scientific and Educational Areas Under Modern Challenges, 2021, PP. 125-127. Cheboksari: SCC "Interaktiv plus".

3. Tokhirov E., Aliev R. Improving the braking distance of the train before level crossing // InterConf. - 2020.

4. Gulamov J., Shukurov F., Shokhidayeva Sh. Automated information system for inventory accounting of a car depot warehouse // JournalNX - 2021.

5. Nurmukhamedov T., Shukurov F., Khakimov Sh. Information technologies for forecasting car depot inventory using correlation analysis // JournalNX - 2021.

6. R. Aliev Analysis of controlling the state of track sections on lines with speed and high-speed train traffic German International Journal of Modern Science №14. - 2021. - PP. 57-58.

т

IScience

гоанкенг ммьи «Актуальные вопросы развития инновационно-

ТЙЛНЁРОКТ иМ|^ЕИЁ|ТЕТ| 1 Г „Г Г1 „.,„

ташкентский гкударетвенный информационных технологии на транспорте» АВРИИТТ-2022

транспортный униаерсит* " ~ ~ г г -

1-Республиканская научно-техническая конференция "•'->

(Ташкент, 21-22 ноября 2022 года)

7. Aliev R. Method for Optimizing Speed and High-Speed Routes with SemiAutomatic Blocking // XIV International Scientific Conference "INTERAGROMASH 2021". - Springer, Cham, 2022. - PP. 339-345.

8. Matvaliyev D., Aliev R. Development of a Program and Algorithm for Determining the Resource of Relays of Automatic and Telemechanics in Railway Transport // Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2022. 11(104).

9. Матвалиев Д., Алиев Р.М. Development of an Algorithm and Program on Mysql to Create a Database to Control the Turnover of Railway Automation Relays // Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2022. 11(104).

10. Алиев Р.М., Алиев М.М., Хакимов Ш.Х., Тохиров Э.Т. Методы расчёта коэффициентов рельсового четырехполюсника бесстыковых рельсовых цепей. Фундаментальная и Прикладная Наука: Состояние и Тенденции Развития: Монография / [Алиев М.М. и др.]. - Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2022. - C. 537.

11. Tashmetov K.Sh., Aliev R.M., Aliev M.M. Expert system for diagnosing faults railroad switch of automation and telemechanic systems //AIP Conference Proceedings. - AIP Publishing LLC, 2022. - Т. 2432. - №. 1. - С. 030083.

12. Aliev R., Aliev M. Methods calculation for station tonal rail circuits with current receiver // Transportation Research Procedia. - 2022. - Т. 63. - С. 401-411.

13. Tokhirov E.T., Aliev R.M., Aliev M.M. Modern Means and Methods for Monitoring the Condition of Track Sections // Наука, Общество, Технологии: проблемы и перспективы взаимодействия в современном мире. - 2022. -С. 186-203.

14. Aliev R.M., Aliev M.M., Tokhirov E.T. Methods of Monitoring the Condition of Track Sections Наука, Общество, Технологии: проблемы и перспективы взаимодействия в современном мире: монография / [Абакирова Э.М. и др.]. -Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2022. - C. 438.

15. Aliev R., Aliev M., Tokhirov E. Analysis, development of a model and an algorithm in the concept of the growth of tone jointless rail circuits // Transportation Research Procedia. - 2022. - Т. 63. - С. 178-186.