Научная статья на тему 'Criticism and artistic peculiarities in Abu Khilyal al Askari's "Kitob as-sina-atain "'

Criticism and artistic peculiarities in Abu Khilyal al Askari's "Kitob as-sina-atain " Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
181
65
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АДАБИЁТИ АРАБ / "КИТОБУ-С-СИНОАТАЙН"-И АБӯҳИЛОЛИ АСКАРӣ / "KITOB AS-SINA-ATAIN " BY ABU KHILYAL AL ASKARI / НАҳДИ АДАБӣ / ШОИРОНИ ДАВРАИ ҷОҳИЛИЯ / АРАБСКАЯ ЛИТЕРАТУРА / "КИТОБ АССИНА'АТАЙН" АБУ ХИЛЯЛЯ АЛ-АСКАРИ / ЛИТЕРАТУРНАЯ КРИТИКА / ПОЭТИКА / ПОЭТЫ ЭПОХИ "ДЖАХИЛИЯ" / THE POETS OF "DJAKHILIYA " EPOCH / ARABIC LITERATURE / LITERARY CRITICISM / POETICS

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Максудов У.

Статья посвящена исследованию вопросов литературной критики, поэтики и художественных особенностей «Китаб ас-сина'атайн» Абу Хиляля ал-Аскари. «Китоб ас-сина атайн» представляет собой ценный источник изучения литературной критики, паремиологии, поэтики, теории литературы и других аспектов арабской литературы. Книга имеет важное литературное значение, поскольку в ней рассматриваются специфические особенности поэзии, вопросы стиля, литературной критики. Автор статьи уделяет особое внимание мнению Абу Хиляля алАскари о творчестве поэтов эпохи «джахилия» и исламского периода, таких как, Нобига, Лабид, Фараздак, Абу Таммом, Бухтури, Мутанабби.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article explores the issues of literaty criticism, poetic and artistic peculiarities concerned with Kitob as-sina-atain " by Abu Khilyal al Askаri. "Kitob as-sina-atain " is a precious source for the studies of literary criticism, paremiology, poetics, theory of literature and other aspects of Arabic literature. The book is of great literary importance, as it considers specific peculiarities of роеtry, the questions of style and literary criticism. The author of the article pays special attention to Abu Khilyal al Askari's opinion about the creation of the poets of "djakhiliya" epoch and the Islamic period, such as Nobiga, Zabid, Farazdak, Abu Tammom, Bakhturi, Mutahabbi.

Текст научной работы на тему «Criticism and artistic peculiarities in Abu Khilyal al Askari's "Kitob as-sina-atain "»

У. Мщсудов

НАК.ДУ СУХАНСАН^Й ДАР «КИТОБУ-С-СИНОАТАЙН»-И АБУ^ИЛОЛ АЛ-АСКАРЙ

Вожатой калидй: адабиёти араб, «Китобу-с-синоатайн»-и Аб^илоли Аскарй, нацди адабй, поэтика, шо про ни давраи цо^илия

Абух,иЛол ал-Аскарй аз зумраи мунавдидони фарх,ехтаи ада-биёти араб, шоир ва суханшиноси мутабахдири асри X буда, аз худ осори иурарзише ба ёдгор гузоштааст, ки ба унвони «Китобу-с-сииоатайи», «Девону-л-маонй», «Ч,амх,арату-л-амсол» шух,раг дораид.

Яке аз машх,уртарин осори Абух,илол ал-Аскарй дар риштаи адабиётшииосй «Китобу-с-сииоатайи» аст, ки андешах,ои илмиву адабии шоирро фаро гирифтааст.

Po'je ь ба унвони аслии ни асар миёни мух.яццикоп андешах,ои гуногун ба назар мерасад. Масалан, яке аз мух,авдщони осори Абух,илол ал-Аскарй донишманди исроилй - доктор Ч,орч К,анозеъин цазияро чунин матрах,кардааст: «Дар няк/гм омузнши «Ас-синоатайн»-и Абух,илол ал-Аскарй нахустин суоле, ки бароям падид омад, чунин буд: «Оё Абух,илол «Китобу-с-синоатайн» - ро ба мисли номи х,озирааш номгузорй кардааст? Агар на, пас номи аслии ин асар чй буд?» (19, 21- 22).

Аз ахбори сарчашмах,о бармеояд, ки ин асар бо номх,ои «Ал-китобату ва-ш-шеър», «Ан-назму ва-н-насру», «Ал-мухтасару фи-с-синоати-н-назми ва-н-насри», «Ал-мухтасару фи-с-синоатайни», «Синоату-н-назми ва-н-насри» (11,506) маъруф аст. Аз ин унвонх,о «Китобу-с-синоатайн» бештар машх,ур буда, унвони дувум гибци i ах,ияи Карл Броккелман сурат гирифтааст. Унвони чах,орум ганх,о

дар яке аз дастхатх,о зикр гардида ва китоби охир бошад дар китобхонаи Остони К,удси Разавй мах,фуз аст.

Аз тах,к,икоти бархе аз адабнажух,он бармеояд, ки унвони аслии китоб - «Санъату-л-калом» буда, аммо маълум нест, ки чаро он бо номи «Ас-синоатайн» шух,рат ёфтааст? Ягона иттилое, ки олимон к,яйл кардаанд, дар асри VI х,. мусовй ба XII м. номи «Ас-синоатайн»-ро гирифтани ни китоб аст.

Ба назари мо, номи аслии китоб - «Санъату-л-калом» аст. Зеро Абух,илол ал-Аскарй дар асари дигараш «Ч,амх,арату-л-амсол» дар мавриди бозгуи илми маонй, баён ва бархе аз ибороти ма^озиву истиорот «Санъату-л-калом»-ро мавриди истифода rçapop дода, аз асноди он бах,ра чустааст.

Дар «Китобу-с-синоатайн» перомуни масоили улуми маонй, баён ва бадеъ бах,с рафта, мафох,ими куллй дар боби аввал «Бадеъ» ^ойгох,и илмй иайдо кардаанд. Гузашта аз ин, дар «Ч,ам-х,арату-л-амсол» оид ба вижаги х,ои суханиардозй чунин омадааст: «Ва-т-тафсилу залика фи китобино ал-мавсуму би санъати-л-калом» - Баёни он дар китобамон «Санъату-л-калом» цайд шудааст(Ъ, 4; 374).

Дар «Девону-л-маонй»-и Абух,илол ал-Аскарй ро^еъ ба илми балогат тафсири гуногун 40Й дошта, аз чу мл а зикр шудааст, ки х,амаи ин ицгибосог аз китоби «Санъату-л-калом» гирифта шудаанд. Афзун бар ин, х,амаи ин тафсирх,оро метавон аз китоби «Ас-синоатайн» низ бо шарху эзох,оти иловагй дастрас намуд (2, 87-89). Х,амзамон Абух,илол дар «Ал-фуруцу-л-луЕавия» боберо ро^еь ба «Ашхоси суханвар» тахсис дода, вожаи «суханварй»-ро дар бархе аз х,олоти мушаххас муродифи «сухансан^й» ба цалам овардааст.

Ибни Мунциз (вафот 1188 м.) аввалин нафарест, ки дар -«Китобу-л-бадеъ»-и худ зимни нацду баррасии таълифоти Абух,илол ал-Аскарй дар мавриди «Китобу-с-синоатайн» ва таълимоти он иттилоъ додааст (6, 248).

Абух,илол ал-Аскарй дар «Ас-синоатайн» дар такя ба осори адибони номвари адабиёти араб ба дара^аи маърифат, rçapex,a, истеъдод ва мунозироту мушоирот ба пакду сухансан^ии шуаро мепардозад. У зимни баёни ах,вол ва зикри намунах,ои э^одии шоирони давраи ч<)х,илй ва ислом, бурду бохти э^одиёти онх,оро махсус таъкид намуда, инчунин сах,ву иштибох,и чузъияшонро

мавриди ИНТ1ЩОД rçapop додааст. Ин х,олатро метавон аз андешах,ои у родеъ ба ашъори Ho6iiFa аз-Зубёнй, Лабид, Шаммох, Фараздац, Аб^гаммом, Бухдурй, Мутанаббй ва дигарон ба мушох,ида гирифт. Боиси зикр аст, ки дар баъзе х,олатх,о адиб баъди муайян кардани арзиши ашъори шуаро ба хулосае омадааст, ки гуё адибони давраи исломй аз адибони давраи Чох,илй афзалият доштаанд (1, 156). Зеро, ба ацидаи Абух,илол дар давраи чох,илй нацди адабй чандон инкишоф наёфта буд ва аз ин сабаб арзиши адабии осори удабои давраи чох,илй дар вак/гаш мавриди интикод rçapop намегирифт (1, 156). Масалан, Абух,илол х,ан1 оми ба цалам овардани абёти давраи чох,илй ва ислом ба сабку салицаи шеърии эшон назар андохта, фикру андешах,ои шахсии хешро оид ба вежагих,ои гузариш аз як мав!уь ба мавзуи дигар чунин баён намудааст:

а) баъди ба охир расонидани ашъори инщй, адибони бодиянишин одатан ибороти зеринро цайд мекарданд: «Ин суханони моро фаромуш кунед ва бах,ри таскини дили хеш тасаллое ёбед...»;

б) баъди васфи уштур номгуи шеъри сурудашуда муаррифй шуда, мадх,у замми ашхос ofo3 мешуд;

в) ашъор ва к,и гъаоти такрорй ба таври нопурра меомад (1, 156-157).

Дар ин намунах,о мавзуоте чун х,адву мазаммати бодия, уштур, зан ва ахди дарбор, мадх,у ситоиш, шикоят аз тацдир, гаму апдух,, шику мух,аббат ва дигар масъалах,ои марбут ба зиндагии х,амондавраи домеа инъикос ёфтаанд. Аз омузпши осори ин давра маълум мегардад, ки цасида яке аз жанрх,ои мустаъмали адабиёт ба шумор мерафтааст. Зеро, адабиёти давраи дох,илй бо «Муаллакот» маъруф гаштааст.

Абух,илол, ки худ намояндаи шуарои ах,ди муосир буд, бинобар ин дар «Китобу-с-синоатайн» бештар аз ашъори хеш мисол овардааст. Масалан, адиб шикоят аз тацдир ва ь,адру манзалати илму маърифат карда, абёти зерро меорад: Изо кона молй молун ман ялцуту-л-ъа цами Ва х,олй фикум УуОлун мин цокин ав цамин Фа айна интифоъй би-л-асолати ва-л-щцо Ва мо рабщту кафиян мин ал-ъилмп ва-л-щками Ва ман за-л-лази фи-н-носиябсару цолатй

Фа ло ялъану-л-циртоса ва-л-^ибра ва-л-цалама (1,156).

Яъне:

Агар моли ман чун моли шахсест, киумашгули цамъи дона бошад,

Пасх,олам байнатон чу%олидарзиву сартарош.

Подошиман аз асолату хирад куцост?

Х^осиле кофй надидам магар аз илму щкмат?

Кист оие, ки байни мардум бингарад ба х,оли ман,

Пас, лаънатнакунад цуз когазудавоту цаламро?

Абух,илол ал-Аскарй иттилоъ медих,ад, ки ибораи «хуручу-л-муттасила» - (гузариши пандами маъной дар ашъори шоирон) яъне, дар шеъри давраи ахди муосир гузариши маъной пайдарпай дида шуда, аммо дар ашъори шоирони давраи чох,илй хеле кам ба назар мерасад (1, 156). Дар давраи исломй бошад, ин анъана зиёд корбурд шудааст. Барон тасдици андеша 14 намунаи мисол аз ашъораш сабт намуда, ки яке аз онх,оро дар поён меорем: К,ад озана-л-халита бинтилоци Фахал анка шиддату-л-ишфоци Ло таътаризука хумща ту-л-ушшоцп Ва довин мин мулки би-л-фироц Фа лайса ли-л-форик ка-т-талоци

Тарчума: Агар огах, кунадзан аз цудой, Бибояд хо^ишаш ицро намой. Макун бо он зани х,аммоца эъроз, Даво кундарди^ву чорае соз. Он зани цудоихо^ро нест чорае гайри талон;.

Абух,илол ал-Аскарй х,ангоми муайян кардани арзиши ашъори шуаро ба усули корбурди саноеи бадей низ таваччух,и хосса !ох,ир намудааст. У ба хулосае омадааст, ки истифодаи санъатх,ои бадей тапх,о хоси давраи шуарои исломй набуда, дар шеъри давраи чох,илй низ чойгох,и вижае дорад. ЛГ>ух,илол ал-Аскарй ба санъатх,ои бадей аз назари ин гикодй нигариста, дар аглаби мутуни асар курбурди саноеи бадеиро дар ду давра (Чох,илй ва исломй) мавриди баррасй царор медих,ад.

11ак,ди Абух,илол ал-Аскарй дар мавриди э^однёти шоири маъруфи асримиёнагии араб Аб^таммом добили тава^^ух, аст. Бархе аз адабиётшиносони асримиёнагии араб, ба монанди Ибни

М^ътаз ва Ибни Ранпщ бар чунин ацидаанд, ки Аб^таммсЯл ва Ьухдурй дар мавриди истифода аз санъатх,о ва мух,ассаноти бадей чандон мах,орат зох,ир иакардааид (7, 1; 8, 266). Масалан, Ибни Ранпщ дар ин бобат чунин навиштааст: «... у тааммуци чандоне дар бах,си санъати шеър надоштааст» (8, 266-267).

Аммо муносибати Абух,илолро ба эдоднёти Абутаммом наметавон манфй баррасй намуд. Чоизи зикр аст, ки Абух,илол ал-Аскарй сах,ву иштибох,и Абутаммомро иеромуни корбасти санъатх,ои бадей аз к, а бил и истиора, тазод, таяние, мукобала ва Faiipa ёдовар шудааст (8, 266-267).

Дар мавриди шинохти хунари шоирии Абутаммом дар «Девону-л-маонй» низ к,айдх,ои назаррасе ба назар мерасанд. Адиб Абутаммомро сох,иби цасоиди мадх,ия, фахрия, марсия медонад (2, 1; 43; 69; 80; 115; 156; 160). Аб^х,илол бештар ба к,асидах,ои марсиявии мавсуф бах,ои баланд дода, аз он зиёд истифода кардааст. Афзун бар ин, f Абутаммомро дар чодаи марсиясарой миёни шоирони давраи исломй ба 40 и аввал мегузорад ва дар китоби «Девону-л-маонй» к,айдх,ои муфидро андом додааст (2, 43;70). Аз ин шпорах,«) чунин бармеояд, ки шоир дар интихоби бехдарин цасоиди марсиявии Абутаммом мушкилй кашидааст. Барои тасдици ин андеша зикри байте аз ин цасида мух,им аст: Ва цад касурат алаййа мах,осинуху фи цаза-л-боби, Фа мо адрй мо уриду ва мо атруку.

Тардума:

Маро зиёд мацбули хотир гашт, ахлоцп нак^и у, Намедоиам чймехо^ам ва чиро сарфи назар кунам.

Ба ин гариц, назари интикодии Аб^х,илол ба эдоднёти Абутаммом х,ам мах,осин ва х,ам уюби онро дар бар шрифта, тардиде нест, ки у анъанаи мупак^идопи давраи пешинро пайгирй карда бошад.

Дар мавриди ашъори Бухдурй Абух,илол ал-Аскарй бах,ои баланд дода, чунин навиштааст: «Бухдурй нисбат ба Абутаммом дар робита ба равонй ва пурм^хдавоии ашъор каме пешдастй кардааст» (1, 147). Ч,их,атх,ои бартарии ашъори Бухдурй дар цасидаи «К,ах,рамонон»-и f зох,ир гардидааст (2, Ч,.2. 115; 119). Вале Абух,илол ал-Аскарй Бухдуриро ба риоя накардани «хуруду-л-муттасила» - (паих,ам омадани маънй дар шеър) гапцид кардааст (1, 453). Мувофици маълумоти Абух,илол ал-Аскарй ашъори

Бухдурй ду вежагй дорад: а) ашъори хубу хонданианд; б) абёташ парокандаву шикастаанд. Вай сарчашмаи шеърнависии Бухдуриро аз сабку нигориши ашъори шуарои цадим, чун Фараздац ва Абутаммом ЧУСГУЧУ кардааст (1, 453-454).

Мавсуф дар баъзе х,олат мавз^и ашъори Бухдуриро муайяи иамуда, ба он бах,ои баланд медих,ад ва х,ини таъйини арзиши адабии ашъори Бухдурй чунин менависад: «Ал-манзуму-л-мусмаъу-л-мумтанеъ». Яъне, ашъори у ба сабки «сахди мум-танеъ» таълиф гардида, мах,орати хуби шоиронаи Уро нишон медих,ад (15, 101).

Дар «Девону-л-маонй» муаллиф аз ашъори зиёди Бухдурй бах,ра бардоштааст. Аммо Ибни Ранпщ иеромуни таърифи истилох,оти «матбуъ ва маснуъ дар шеър» ба ашъори Абутаммом ва Ьухдурй чунин бах,о додааст: «Онх,о иайрави як шева, яъне шеваи гароиш ба бадеъ ва санъат хдсгаид ва х,адди инсоф ин аст, ки Абутаммом бадеътар аз Ьухдурй буда, Бухдурй беш аз у ба каломи беолоиш рагбат дорад» (8, 130).

Х,амин гари к,, усули мулох,изаронй ва диду назари ЛГ>ух,илол ал-Аскарй зимни шинохти мах,орати шоирй ва заъфу нацси Бухдурй то х,адде дуруст буда, дар осораш «Ас-синоатайн», «Девону-л-маонй» ва «Ч,амх,арату-л-амсол» дойгох,и махсус дорад. Аммо ин нацду назарсандй аз дидгох,и адабиётшиноси маъруфи исроилй профессор Ч,0РЧ К,анозеъ чандон ба х,ак,ик/11 рост набуда, г^ё Абух,нлол ал-Аскарй зимни нацди ашъори Бухдурй аз х,ад гузаштааст. Бино ба таъкиди Ч,орд К,анозеъ андешах,ои ингикодии Аб^х,илол то х,адде дар адабиётшиносии муосири араб маъмул нестанд (16, 78). Зеро дар аглаби сарчашмаву манобеи адабй, андешах,ои ингикодии ба ашъори Мутанаббй ба чуз «Китобу-с-синоатайн» дида намешавад.

Абух,илол ал-Аскарй ба сабку салилаи шеъри Мутанаббй назар андохта, фикру андешах,ояшро оид ба абёти мавсуф ба таври мухталиф баён намудааст. Аммо ин назарот аз суп \[ух,ак,к,икопи муосири адабиёти араб иазируфта нашуда, онх,оро ба хулосае овардааст, ки Абух,илол гуё нисбат ба шоири х,амзамони худ Мутанаббй хусумат дошта бошад (16, 78).

Закй Муборак ашъори Абух,илолро фарогири мавзуоти мадх,ия, фахрия, марсия, х,адвия медонад. Сох,иб ибни Аббод г^ё сахт мавриди эхдироми Абух,илол буда, махд х,амин эхдироми

фаровон боне шудааст, ки Закй Муборак ба равобити кдви и vilicnii ин ду таъкид варзад ва барон исботи назараш ду далели асосй арза кунад: яке он, ки Абух,илол сахт Сох,ибро меситоид ва дигар, бисёр ба гуфтор ва шеъри у иайравй мекард. Гузашта аз ин, гуё Сох,иб ибни Аббод муноенбатн сарде ннсбат ба Мутаннабй доштааст, ки ин боиси дилсардии Абух,илол гардида (14, 248-251).

Дар «Ал-кашфу-л-мусовй фи шеъри-л-Мутанаббй» Сох,иб ибни Аббод бо овардани чанде аз ашъори Мутанаббй иктифо варзидааст (5, 97- 98). Ба назари Закй Муборак ЛГ>ух,илол ал-Аскарй г^ё х,амаи ин бадбиних,ои Сох,иб ибни Аббодро ба назар шрифта, барон боло бардоштани рух,ияи у аз паи дус гучуи сах,ву иштибох,оти Мутанаббй шудааст (5, 99).

Гузашта аз ин, Хафодй М.А. дар мавриди муносибати Абух,илол ал-Аскарй ва Сох,иб ибни Аббод чунин изгори ацида мекунад, ки мавсуф Сох,ибро сахт меситоид ва ин боис шудааст, ки дар саросари «Ас-синоатайн» у Мутанаббиро гапцид кунад (13, 371). Дар ин хусус, олими аврупой Блашер Р. меафзояд, ки шахе набояд зимни зикри муносибати ин ду донишманд муболига кунад (20, 269 - 270).

Абух,илол то андозае, ки аз ашъори Абутаммом, Ьухдурй ва дигарон дар «Ас-синоатайн» бахрабардорй карда, як андоза аз ицтибоси ашъори Мутанаббй дар канор мондааст. Бинобар ин, корбурди абёти Мутанаббй дар «Ас-синоатайн» хеле кам ба чатттм мерасад. Нуктаи мух,име, ки ЛГ>ух,илол ба он тавадд^х,!! хосса !ох,ир кардааст, ин корбурди \юх,ироиаи санъатх,ои «тадохули ориф» ва «хуспи матлаъ», ки аз су и Мутанаббй истифода шудааст (1, 413; 455).

Абух,илол ал-Аскарй дар таълифи «Ч,амх,арату-л-амсол» ба дуз чах,ор ^итъа аз ашъори Мутанаббй дигар ба таълифоти ин адиб руй наовардааст (3, 114; 115; 148; д.2. 306). Них,оят, бо такя ба мулох,изот ва тах,к,и к,и доктор Ч,орд К,анозеъ метавон ба чунин хулоса расид, ки х,амаи ин бадбиних,о ннсбат ба Мутанаббй шояд аз худи шоир бошад, зеро ягон чихдги таълифоти Уро тааммул намекард. Ё худ, ин ба хотири костагии муносибат бо Сох,иб ибни Аббод буд. Ба назари мо, чунончи Блашер Р. кдйд кардааст, шахе набояд зимни зикри муносибати ин ду донишманд муболига кунад, яъне то андозае ин аснодро диддй напазирад.

Аз камбудй ва заъфх,ои «Китобу-с-синоатайн»-и Аб^х,илол ал-Аскарй шарцшиноси рус Филштинский И.М. ёдовар шуда, цайд намудааст, ки мавсуф х,ангоми ицтибосоварй аз сарчашмах,ои пешин муаллифони онх,оро на х,амеша зикр кардааст. Аммо мавридх,ое низ ба назар мерасанд, ки ЛГ>ух,илол ал-Аскарй ба донишмадоне чун К,удома ибни Ч,аъфар, Ч,ох,из, Ибни Таботабо ва Ибни Муътаз ишора карда (12, 420-421).

Х,амин тавр, навду сандиши чойгох,и осор, шинохти х,унари шоирй ва заъфу пак,си ашъори суханварон дар агааби мутуни «Ас-синоатайн» ва дигар осори f ба назар мерасад. Дар натидаи \[уц[ох,идаи дак,ик, шахе метавонад хулоса барорад, ки дартаълимоти у асолати накачу сухансандй ба таври кофй ба назар мерасад.

Аз ом|зиши «Ас-синоатайн»-и Абухдшол ал-Аскарй бармеояд, ки он барон шинохти масъалах,ои мубрами адабиётшиноей х,амчун сарчашмаи муътамади адабй хидмат менамояд. Асари мазкур манзараи як давраи муайяни мух,ити адабии Хузистон, Багдоду Басраи цуруни IV-X-po барон ояндагон намоён карда, сах,ифах,ои тозаеро аз таърихи адабиёти араб барон илми адабиётшиноей боз менамояд. Мах,з ба василаи омузиши ин асар имкон иайдо мегардад, ки оид ба рузгор ва осори чех,рах,ои намоёни адабиёти араб иттилоъ иайдо намоем. Ах,амия1 и «Ас-синоатайн» иеш аз х,ама дар фарогирии вежагих,ои мух,ими эдоднёти шоирон, сабку салила, мах,орати адабй ва пакду сухансандй ба назар мерасад, ки арзиши адабии онро дучанд мегардонад. Тах,ц1щи х,амадонибаи асар барои илми адабиётшиноей ва таърихи нацду сухансандии садах,ои аввали ислом муфид хох,ад буд.

ПАЙНАВИШТ

1. Абух,илол-ал-Аскарй. Ас-синоатайн. Ба кушиши Муфид К,амех,а.

- Байрут: Дору-л-маориф, 1982

2. Аб^илол-ал-Аскарй. Девону-л-маонй. К,ох,ира, 1934

3. Абух,илол-ал-Аскарй.Ч,амх,арату-л-амсол. Бо кушиши Мух,аммад Абулфазли Ибродим ва Абдулма^иди К,атомиш. - К,ох,ира: Дору-л-маориф, 1988

4. Багдодй, Исмоил. Х.идояту-л-орифин. Истамбул, 1951

5. Закй, Муборак. Ан-иасру-л-фании. К,ох,ира, 1957

6. Ибни Мунциз. Китобу-л-бадеъ. Ба кушиши А.А. Бадавй ва Х,.А. ал-Мадид. - К,ох,ира: Дору-л-маориф, 1969

7. Ибни М^ътаз. Китобу-л-бадеъ. Бо кушиши Крачковский И.Ю. Лондон, 1935

8. Ибни Рашик;. Ал-умда фи мах,осини-ш-шеъри ва навди^и ва одоби^и. Ба кушиши Мух,аммад Му^идцин Абдул^амид. Байрут,

9. Рабдовй, Махмуд. Ал-х,аракату-н-нак;дия х,авла маз^аби Абитаммом. К,ох,ира, 1967

10. Сайрафй X,. К. Девону-л-Бу^турй. К,ох,ира, 1963 Н.Суютй. Багаяту-л-ваот. Ба кушиши Мух,аммад Абулфазли И бродим. К,ох,ира, 1964

12. Филштинский И.М. История арабской литературы: X-XVII века.Ч.2. /Отв. Ред. Б.Я.Шидфар. Изд.2-е,-Москва: Книжный дом «ЛИБРОКОМ», 2010

13.Хафода М. А. Ал-^идояту-л-адабийа фи-л-асри-л-аббоси. -К,ох,ира, 1954

14. Х,одй Халифа, Иззат Х,асан. «Муцаддима бар талхис». Ба кушиши Мух,аммад Сайд ибни Бисюни Заглул. Байрут, 1985

15. Bonebakker S. A. Poets and Critics in the third Century A.H., Logic in Classical Islamic Culture, ed. G.E. Grunebaum. Wiesbaden, 1970

16. Kanazi, George. Abu Hilal Al-'Askari's attitude towards poetry and poets. Semitic Studies. XX: p. 73-81, 1975

17. Kanazi, George. Diwan al-'Askari. - Cairo: Majallat Majma' al-Lugha al-'Arabiyya, 1980

18. Kanazi, George. The works of Abu Hilal al-'Askari. - Leiden: In: Arabica. 22: l.p. 61-70, 1975

19. Kanazi, George. The Literary Theory of Abe Hilal al-Askari. Israel Oriental Studies 41, 1991

20. R. Blachere. UNpoete arabe du IVeme sicclc de l'Hegire. Abou t-Tayyib al-Mutanabbi. Paris, 1935

Критика и художественные особенности в «Китаб ас-сина'атайн» Абу Хиляля аль-Аскари

Ключевые слова: арабская литература, «Китоб ас-

сина'атайн» Абу Хиляля ал-Аскари, литературная критика, поэтика, поэты эпохи «джахилия»

1981

У. Максудов

Статья посвящена исследованию вопросов литературной критики, поэтики и художественных особенностей «Китаб ас-сина'атайн» АбуХиляля ал-Аскари.

«Китоб ас-сина атайн» представляет собой ценный источник изучения литературной критики, паремиологии, поэтики, теории литературы и других аспектов арабской литературы. Книга имеет важное литературное значение, поскольку в ней рассматриваются специфические особенности поэзии, вопросы стиля, литературной критики.

Автор статьи уделяет особое внимание мнению АбуХиляля ал-Аскари о творчестве поэтов эпохи «джахилия» и исламского периода, таких как, Нобига, Лабид, Фараздак, Абу Таммом, Бухтури, Мутанабби.

Criticism and Artistic Peculiarities in Abu Khilyal alAskari's "Kitob as-sina-atain "

U.Maksudov

Key words: Arabic literature, "Kitob as-sina-atain " by Abu Khilyal alAskari, literary criticism, poetics, the poets of "djakhiliya " epoch

The article explores the issues of literary criticism, poetic and artistic peculiarities concerned with Kitob as-sina-atain " by Abu Khilyal al Askciri.

"Kitob as-sina-atain " is a precious source for the studies of literary criticism, paremiology, poetics, theory of literature and other aspects of Arabic literature. The book is of great literary importance, as it considers specific peculiarities of рое try, the questions of style and literary criticism.

The author of the article pays special attention to Abu Khilyal al Askari's opinion about the creation of the poets of "djakhiliya" epoch and the Islamic period, such asNobiga, Zabid, Farazdak, Abu Tammom, Bakhturi, Mutahabbi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.