CC BY
24
DOI: 10.12845/bitp.43.3.2016.10
prof. dr hab. inz. Slawczo Denczew1 mgr inz. Grzegorz Serejko2
Przyjçty/Accepted/Принята: 16.05.2016; Zreœnzowany/Reviewed/Рецензирована: 05.09.2016; Opublikowany/Published/Опубликована: 30.09.2016;
Analiza porownawcza metod eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych 3
Comparative Analysis of the Methods of Using Fixed Water Firefighting
Equipment
Сравнительный анализ методов эксплуатации автоматических установок
водяного пожаротушения
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu bylo porownanie aktualnie istniej^cych metod eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych wbudowanych w wielkopowierzchniowe obiekty budowlane oraz wyszukanie mi^dzy nimi roznic mog^cych wplywac na niezawodnosc dzialania tych urz^dzen. Metody: W artykule dokonano analizy porownawczej istniej^cych metod eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych wedlug roznych wytycznych. Przedstawione tabelarycznie zakresy i terminy okresowych kontroli stanu technicznego wybranych elementow instalacji tryskaczowych pozwolily wykazac roznice w przedstawionych metodach oraz ujawnily nieznaczne nieprawidlowosci w prowadzeniu procesu eksploatacyjnego. Przeprowadzona w ten sposob analiza wskazala potrzeb^ opracowania nowych wytycznych, lepiej wpisuj^cych si£ w polskie warunki eksploatacyjne stalych urz^dzen gasniczych wodnych. Stanowi ona podstaw^ do opracowania koncepcji metody eksploatacji tych urz^dzen z uwzgl^dnieniem m.in. wplywu jakosci wody zasilaj^cej te urz^dzenia.
Wyniki: Na podstawie zaprezentowanych tabelarycznych zestawien mozna latwo zauwazyc roznorodnosc stosowanych metod eksploatacji. Porownanie niektorych sposobow kontrolowania wybranych elementow systemu zabezpieczenia przeciwpozarowego, jakim jest instalacja tryskaczowa, pozwala dostrzec zarowno podobienstwa pomi^dzy zaprezentowanymi wytycznymi, jaki i wiele roznic. Kontrola wielu elementow instalacji tryskaczowej wg wytycznych zawartych w polskiej normie i wytycznych VdS 2212 realizowana jest w jednakowym zakresie i z tak^ sam^ cz^stotliwosci^. Jednakze wytyczne VdS s^ znacznie bardziej szczegolowe i szerszym zakresem obejmuj^ wi^ksz^ liczb^ kontrolowanych elementow, niekiedy w krotszym czasie. Calkiem odmienna sytuacja ma miejsce w przypadku wytycznych przedstawionych w NFPA 25 z roku 2014. Jest to jedyna metoda, ktora zaklada sprawdzenie stanu technicznego przewodow stalego urz^dzenia gasniczego wodnego co pi^c lat, l^cznie ze sprawdzeniem ich przepustowosci. Ponadto wytyczne NFPA 25 uwzgl^dniaj^ znacznie dluzszy czas eksploatacji tego rodzaju zabezpieczenia.
Wnioski: Zaprezentowane metody eksploatacji stalych wodnych urz^dzen gasniczych mog^ nie zapewnic utrzymania wlasciwego stanu technicznego przewodow instalacji tryskaczowej. Mimo ze w wielu aspektach wskazuj^ szczegolowy zakres kontroli elementow, jak najbardziej istotnych z punktu widzenia niezawodnosci dzialania, to niestety pomijaj^ wplyw jakosci wody zasilaj^cej na przewody i armatur^ stalych urz^dzen gasniczych wodnych. W zwiqzku z tym niezb^dne jest opracowanie nowej metody eksploatacji tego rodzaju urz^dzen przeciwpozarowych, ktora b^dzie mozliwie prosta, a jednoczesnie b^dzie uwzgl^dniala zmienn^ jakosc wody zasilaj^cej urz^dzenia tryskaczowe i jej wplyw na stan techniczny przewodow.
Slowa kluczowe: instalacja tryskaczowa, eksploatacja, metoda eksploatacji Typ artykulu: oryginalny artykul naukowy
ABSTRACT
Aim: The aim of the article was to compare the currently existing methods of using fixed water firefighting equipment installed in large-format commercial buildings. Moreover, the aim was to find specific differences in existing methods that may affect the reliability of this equipment. Methods: In the article a comparative analysis was carried out of the methods of using fixed water firefighting equipment according to different guidelines. The tabulated ranges and timing of periodic technical inspections of selected elements of a sprinkler system allowed to compare the differences in the present methods and revealed subtle irregularities in the operation process. This analysis also points to the fact that it is necessary to develop new guidelines, which would more efficiently reflect Polish operating conditions of ffixed water firefighting equipment. In other words, the presented analysis is the basis for developing a concept of the operation method of operation this equipment, taking into
Szkola Glowna Sluzby Pozarniczej / The Main School of Fire Service, [email protected]; Politechnika Warszawska / Warsaw University of Technology, [email protected];
Autorzy wniesli rowny wklad merytoryczny w przygotowanie artykulu / The authors contributed equally to this article;
D01:10.12845/bitp.43.3.2016.10
account the impact of water quality supply in these devices.
Results: Based on the presented tabular summaries it is easy to see the diversity in the applied operation methods. While comparing the ways to control elements of the fire protection sprinkler system, it is possible to observe certain similarities between the presented guidelines, but also many differences. Many elements of the sprinkler system, according to the guidelines contained in the Polish Standard and VdS 2212, has a common term and scope of control. However, presented VdS guidelines are much more detailed and include a wider range of more controllable elements, sometimes in a shorter period of time. Quite a different situation can be observed in the case of guidelines outlined in NFPA 25, 2014. It is the only method that involves checking the technical condition of the inner conductors every five years, including a check of cable capacity of the fixed water firefighting equipment. In addition, NFPA 25 guidelines include a much longer operation period for this type of protection. Conclusions: The presented operation methods of fixed water firefighting equipment might not provide proper maintenance of the technical state of a sprinkler system. Although in many respects the presented methods show a detailed scope of control of the elements, the most important from the point of view of operational reliability, unfortunately ignore the influence of the quality of water supply pipes and fittings for fixed water firefighting equipment. Therefore, it becomes necessary to develop a new method of operation of this type of fire protection equipment, where the operation will be as easy as possible, and at the same time it will take into account the variable quality of water supply for the sprinkler system and its impact on the technical condition of the pipes and fittings.
Key words: sprinkler system, operation, method of operation Type of article: original scientific article
АННОТАЦИЯ
Цель: Целью этой статьи было сравнение существующих в настоящее время методов эксплуатации автоматических установок водяного пожаротушения, встроенных в крупные строительные объекты. Дополнительно, авторы сравнили методы эксплуатации этих устройств с целью выявления различий, которые могут влиять на их надежность.
Методы: В данной работе был проведен сравнительный анализ существующих методов эксплуатации автоматических установок водяного пожаротушения в соответствии с различными принципами. Указанные в таблицах диапазон и сроки проведения периодических проверок на пригодность к эксплуатации выбранных элементов спринклерной инсталляции помогли определить различия в существующих методах и выявить незначительные нарушения при проведении процесса эксплуатации. Проведенный таким образом анализ выявил необходимость разработки новых руководящих принципов, которые были бы в большей степени соответствовали польским условиям эксплуатации автоматических установок водяного пожаротушения. Он является основой для разработки концепции способа эксплуатации этих устройств, в том числе, с учетом влияния качества воды, которая снабжает эти устройства.
Результаты: На основании представленного в таблицах сравнения можно легко заметить, что методы эксплуатации очень разнообразные. Сравнение некоторых способов управления избранных элементов системы противопожарной защиты, которой является спринклерная система, позволяет как найти сходство между представленными руководящими принципами, так и много различий. Многие элементы спринклерной инсталляции в соответствии с руководящими принципами, содержащимися в польском стандарте и VdS 2212, подвергаются контролю в те же сроки и в такой же области. Тем не менее, директивы VdS являются гораздо более подробными и охватывают большее количество элементов иногда за меньшее время. Совсем иная ситуация в случае руководящих принципов, изложенных в NFPA 25 в 2014 г. Это единственный метод, который включает в себя проверку технического состояния внутренних труб каждые пять лет, включая проверку пропускной способности труб установок водяного пожаротушения. Кроме того, NFPA 25 включают гораздо более длительный срок эксплуатации этого оборудования.
Выводы: Представленные методы эксплуатации автоматических установок водяного пожаротушения могут не обеспечивать надлежащего технического состояния спринклерной системы. Хотя во многом они характеризуются детальным контролем элементов, наиболее важных с точки зрения эксплуатационной надежности систем, к сожалению, они игнорируют влияние качества воды, снабжаемой водопроводные трубы и арматурy стационарного противопожарного оборудования. Следовательно, необходимо разработать новый метод эксплуатации такого типа противопожарного оборудования, который будет довольно просты эксплуатации, но в то же время будет учитывать переменное качество воды, которая снабжает спринклеры, и ее влияние на техническое состояние труб.
Ключевые слова: спринклерная система, эксплуатация, метод эксплуатации Вид статьи: оригинальная научная статья
1. Wprowadzenie
Instalacje tryskaczowe, zraszaczowe oraz pianowe (lub ogolniej: stale instalacje gasnicze) cechuj^ si§ wysok^ skutecz-nosci^ gaszenia pozarow, takze w przypadku zagrozen o du-zym obci^zeniu ogniowym [1]. Niezawodnosc dzialania sta-lych urz^dzen gasniczych wodnych szacuje si§ na blisko 89% [2]. W celu utrzymania mozliwe najwyzszego poziomu bez-pieczenstwa przeciwpozarowego niezb^dne jest wykonywanie szczegolowych kontroli stanu technicznego stalych urz^dzen gasniczych wbudowanych w budynki. Polskie prawo w arty-kulach 61 i 62 ustawy [3] naklada na wlasciciela lub zarz^dc^ obiektu budowlanego obowi^zek prowadzenia kontroli stanu technicznego elementow budynku, budowli oraz instalacji narazonych na szkodliwe dzialanie czynnikow zewn^trznych. Pomimo ze prawo budowlane nie definiuje bezposrednio stalych urz^dzen gasniczych wodnych jako oddzielnych elemen-tow budynku podlegaj^cym kontroli, z pewnosci^ mozna je zaliczyc do instalacji narazanych na niszcz^ce dzialanie czynnikow w czasie eksploatacji obiektow budowlanych. Podczas uzytkowania obiektu budowlanego stale urz^dzenia gasnicze
wodne poddawane s^ dzialaniu wielu czynnikow, pocz^wszy od zmian temperatury otoczenia az po zmienn^ jakosc wody zasilaj^cej [4].
Stan techniczny oraz niezawodnosc prawidlowo zapro-jektowanego stalego urz^dzenia gasniczego wodnego zalezy przede wszystkim od wlasciwej konserwacji. Rzetelnie prze-prowadzane kontrole pozwol^ na wydluzenie czasu eksplo-atacji tego rodzaju zabezpieczen przeciwpozarowych obiek-tow budowlanych [5]. Wedlug [5] w Polsce mozna spotkac si§ z przypadkami nierzetelnosci w prowadzeniu okresowych przegl^dow (wypelnione na kilka tygodni lub miesi^cy do przodu ksi^zki przegl^dow instalacji), ktore z pewnosci^ przyczyniaj^ si§ do zmniejszenia niezawodnosci dzialania in-stalacji tryskaczowych.
2. Metodologia
W artykule dokonano analizy porownawczej metod prowadzenia kontroli stalych urz^dzen gasniczych wodnych. W tym celu sporz^dzono tabelaryczne zestawienie zapisow obecnie obowi^zuj^cych procedur prowadzenia kontroli we-
RESEARCH AND DEVELOPMENT ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ
dlug wytycznych NFPA25 z 2014 r., wzoru ksi^zki eksploatacji dla wodnych instalacji gasniczych [VdS 2212pl: 2015-03(07)] oraz normy PN-EN 12845. Zestawiono procedury prowadze-nia kontroli tygodniowych, miesiçcznych oraz rutynowych kwartalnych, corocznych, oraz tych prowadzonych co trzy lata i co dziesiçc lat. Ponadto wskazano obszary szczegolowej kontroli wybranych elementow instalacji tryskaczowej mog^-cych podlegac niszcz^cemu dzialaniu korozyjnego srodowi-ska wodnego. Zaprezentowana w niniejszym artykule analiza porownawcza jest elementem obecnie realizowanych badan maj^cych na celu opracowanie koncepcji kompleksowej metody eksploatacji staiych urz^dzen gasniczych ze szczegolnym uwzglçdnieniem wplywu jakosci wody zasilaj^cej takie urz^-dzenia.
Please cite as: BiTP Vol. 43 Issue 3, 2016, pp. 105-116 D01:10.12845/bitp.43.3.2016.10
3. Wyniki
Na podstawie przeprowadzonej analizy porownawczej i prowadzonych obecnie badan w zakresie eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych mozna stwierdzic, iz mozliwe jest wyeliminowanie wychwyconych niedostatkow w wyniku zasto-sowania kompleksowej metody ich eksploatacji uwzglçdniaj^cej niezawodnosc dzialania urz^dzen na etapie ich projektowania. Opis wybranych metod kontrolowania stanu technicznego kom-ponentow oraz calego systemu stalego urz^dzenia gasniczego wodnego wbudowanego w budynek przedstawiono w tabeli 1. Analizç porownawcz^ wykonano w oparciu o wytyczne zawarte w NFPA 25, wzorze ksi^zki eksploatacji dla wodnych instalacji gasniczych (VdS 2212pl) oraz PN-EN 12845.
Tabela 1. Opis metod kontroli stanu technicznego stalych wodnych urz^dzen tryskaczowych
Table 1. Description of the methods of control of the technical condition of fixed water firefighting equipment
Czçstotliwosc kontroli (Control frequency)
Element kontrolowany i opis dzialania wg (Controlled element and a description of the operation by)
NFPA 25
VdS 2212pl* '
PN-EN 12845:2004
Inspekcja (Inspection)
Test (Test)
kontrola rutynowa dzienna w odst^pie nie dluzszym niz 3 dni (daily control routine at an interval of no more than 3 days)
Sprawdzenie i zarejestrowanie
a) stanu napelnienia zbiorniköw wody (zbiorniki zapasu, posrednie, ziemne, grawitacyjne i zbiorniki zalewowe dla pomp
b) stanu napelnienia hydroforöw
c) stanu napelnienia zbiorniköw paliwowych
d) cisnienia w hydroforach
e) cisnienia przed zaworami kontrolno-alarmowymi
f) gotowosci do pracy inst. grzewczych
w centrali tryskaczy i w zasilaniu instalacji wodnych
Checking and registration
a) the state of filling water tanks (supply, indirect, ground, gravity reservoirs and reservoirs for floodplain pumps)
b) filling level of hydrophores
c) the state of filling of fuel tanks
d) the pressure in the hydrophores
e) the pressure in front of control-alarm valves
f) readiness to operation of heating installations in sprinklers and water supply control room
kontrola rutynowa tygodniowa w odst^pie nie dluzszym niz 7 dni (daily control routine at an interval of no more than 7 days)
Sprawdzenie i zarejestrowanie
a) wszystkich wartosci na manometrach do wody i powietrza, zainstalowanych w sekcjach tryskaczowych, glownych przewodach zasilaj^cych i hydroforach;
b) wszystkie poziomy wody w zbiornikach grawitacyjnych, rzekach, kanalach, jeziorach i zbiornikach zapasu (l^cznie ze zbiornikami zalewowymi pomp
i hydroforami);
c) prawidlow^ pozycjç pracy wszystkich glownych zaworow odcinaj^cych. Checking and registration
a) all values on a pressure gauges for water and air, installed in sprinkler sections,
on the main supply lines and hydrophores;
b) all water levels in gravity reservoirs, rivers, canals, lakes and reserve reservoirs (including floodplain pumps and hydrophores);
c) working position of all main shut-off valves.
Sprawdzenie i zarejestrowanie
a) prawidlowej pozycji gotowosci do pracy calej glownej armatury odcinaj^cej
b) poziomu wody w rzekach, kanalach
i jeziorach maj^cych wplyw na zasilanie wod^ instalacji
Checking and registration
a) the correct position of readiness to work of all main shut-off valves
b) the level of water in rivers, canals and lakes affecting the water supply system
Manometry
Suchych, wstçpnego dzialania
i zalanych systemow Manometers
Dry, pre-action and flooded systems
D01:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Czçstotliwosc kontroli (Control frequency)
Element kontrolowany i opis dzialania wg (Controlled element and a description of the operation by)
NFPA 25
PN-EN 12845:2004
VdS 2212pl*
Inspekcja (Inspection)
liest ! (Test)
kontrola rutynowa tygodniowa w odstepie nie dluzszym niz 7 dni (weekly control routine with an interval of no more than 7 days)
Badanie turbinowego urz^dzenia alarmowego
a) sprawdzenie zapasu paliwa i oleju silnikowego w silnikach wysokopr^znych;
b) obnizenie cisnienia wody w urz^dzeniu rozruchowym, tak aby nast^pila symulacja automatycznego rozruchu;
c) pomiar i rejestracje cisnienia w momencie uruchomienia pomp;
d) sprawdzenie cisnienia oleju w silnikach wysokopr^znych pomp jak rowniez przeplywu wody chlodz^cej w obiegu otwartym.
Examination of Water Motor Alarm
a) check the fuel supply and engine oil in diesel engines;
b) reduce the water pressure in the boot device, in order to simulate an automatic start-up;
c) measuring and recording of pressure at the start of pumps;
d) checking the oil pressure in diesel engines, pumps and flow of cooling water in open circuit.
Kontrola automatycznego rozruchu pomp
a) kontrola zapasu paliwa i poziomu oleju w silnikach wysokopr^znych
b) wyzwolenie automatycznego rozruchu poprzez zmniejszenie cisnienia wody
w urz^dzeniu rozruchowym
c) pomiar i zanotowanie cisnienia rozruchu bezposrednio po uruchomieniu pompy
d) kontrola cisnienia oleju, temperatury wody chlodz^cej i ilosci obrotow w silnikach wysokopr^znych i przeplywu ilosci cieczy chlodz^cej w otwartym obiegu chlodniczym Checking the automatic start of pumps
a) control of the reserve of fuel and oil levels in diesel engines
b) triggering an automatic start-up by reducing the water pressure in the device boot
c) measure and record values of pressure immediately after pumps start
d) control oil pressure, cooling water temperature and the number of revolutions in the diesel engines and the flow of the coolant in the open cooling circuit
kontrola rutynowa tygodniowa w odstepie nie dluzszym niz 7 dni (weekly control routine with an interval of no more than 7 days)
Badanie mozliwosci ponownego rozruchu, w przypadku silnikow wysokopr^znych
a) silnik powinien pracowac przez 20 min, lub czas zalecany przez dostawc£. Nastepnie silnik nalezy wyl^czyc i natychmiast wl^czyc za pomoc^ r^cznego przycisku probnego rozruchu
b) nalezy sprawdzic poziom wody
w obiegu pierwotnym ukladu chlodz^cego, pracuj^cego w obiegu zamkni£tym Podczas badania nalezy kontrolowac cisnienie oleju (o ile jest to mozliwe), temperature i przeplyw wody chlodz^cej. Nalezy sprawdzic w^ze olejowe i wykonac ogolne sprawdzenie pod k^tem wyciekow w ukladach paliwowych, chlodz^cych i wydechowych
Examination of the possibility of re-commissioning, in case of diesel engines
a) the engine must run for 20 minutes, or the time recommended by the supplier. Then turn off the engine and immediately turn on using a manually operated test run button
b) check the level of water in the primary cooling system, working in a closed circuit During the test oil pressure, temperature and flow of cooling water should be monitored (if possible). Check the oil hoses and execute a general check for leaks in the fuel system, cooling and exhaust systems
Badanie mozliwosci ponownego rozruchu, w przypadku silnikow wysokopr^znych
a) silnik powinien pracowac przez czas zalecany przez dostawce, co najmniej do osi^gni^cia temperatury roboczej Nastepnie silnik nalezy wyl^czyc i natychmiast wl^czyc za pomoc^ r^cznego przycisku probnego rozruchu
b) nalezy sprawdzic poziom wody w obiegu pierwotnym ukladu chlodz^cego, pracuj^cego w obiegu zamkni£tym
Podczas badania nalezy kontrolowac cisnienie oleju (o ile jest to mozliwe), temperature i przeplyw wody chlodz^cej. Nalezy sprawdzic weze olejowe i ogolne sprawdzenie pod k^tem wyciekow w ukladach paliwowych, chlodz^cych i wydechowych
Examination of the possibility of re-commissioning, in case of diesel engines
a) the engine must run for 20 minutes, or the time recommended by the supplier. Then turn off the engine and immediately turn on using a manually operated test run button
b) check the level of water in the primary cooling system, working in a closed circuit During the test oil pressure, temperature and flow of cooling water should be monitored (if possible). Check the oil hoses and execute a general check for leaks in the fuel system, cooling and exhaust systems
kontrola rutynowa tygodniowa w odstepie nie dluzszym niz 7 dni (weekly control routine with an interval of no more than 7 days)
Urz^dzenia grzewcze wspolbiezne i miejscowe
Urz^dzenia grzewcze, zapobiegaj^ce zmarzniçciu urz^dzenia tryskaczowego, powinny bye sprawdzone odnosnie prawidlowosci ich dzialania Concurrent and local heating devices Heating and antifreeze sprinkler equipment should be checked regarding the correctness of their operation
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ
D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Czçstotliwosc kontroli (Control frequency)
Element kontrolowany i opis dzialania wg (Controlled element and a description of the operation by)
NFPA 25
PN-EN 12845:2004 iVdS 2212pl* jlnspekcja
(Inspection)
Test (Test)
kontrola miesiçczna (monthly control)
Akumulatory
Nalezy sprawdzic poziom elektrolitu i jego gçstosc we wszystkich celach akumulatorow kwasowo-olowiowych (l^cznie z akumulatorami baterii rozruchowych silnikow wysokoprçznych i zasilania rozdzielni urz^dzenia pompowego Batteries
Check the level and density of electrolyte in all lead-acid batteries (including rechargeable starting batteries for diesel engines and pump devices
Sprawdzenie i zarejestrowanie
a) kontrola wzrokowa stanu sieci rur, tryskaczy, dysz i zawieszenia rur
b) kontrola funkcjonowania automatycznych urz^dzen napelniaj^cych dla zbiornikow posrednich, zbiornikow zalewowych pomp i zbiornikow grawitacyjnych, oraz przynaleznych urz^dzen plucz^cych w przewodzie doprowadzaj^cym zasilanie w wodç pitn^
c) kontrola instalacji tryskaczowych z domieszaniem srodka pianotworczego
d) kontrolç dozownika i jego armatury Checking and registration
a) visual inspection of the condition of the network of pipes, sprinklers, nozzles and pipe suspensions
b) control the operation of automatic filling machines for the intermediate tanks, reservoirs, flood pumps and gravity tanks and rinsing associated equipment in the supply line of drinking water
c) control of sprinkler systems with admixing foam
d) control of the dispenser and its fittings
kontrola rutynowa w odst^pie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks)
Sprawdzenie przestrzeni zagrozonych pozarem
Nalezy stwierdzic wplyw zmian konstrukcyjnych, dotycz^cych sposobu wykorzystania przestrzeni, ukladu skladowania, urz^dzen grzewczych, oswietleniowych lub wyposazenia budynku na kwalifikacjç do zagrozenia pozarowego lub projekt urz^dzenia tryskaczowego, tak aby mozliwe byly odpowiednie modyfikacje Checking of area jeopardized by fire It should be noted the impact of design changes relating to use of area, system of storage, heating, lighting or equipment installed in building on qualification for fire or project of sprinkler system, to allow appropriate modifications
Sprawdzenie przestrzeni zagrozonych pozarem
Nalezy stwierdzic wplyw zmian konstrukcyjnych, dotycz^cych sposobu wykorzystania przestrzeni, ukladu skladowania, urz^dzen grzewczych, oswietleniowych lub wyposazenia budynku na kwalifikacjç do zagrozenia pozarowego lub projekt urz^dzenia tryskaczowego, tak aby mozliwe byly odpowiednie modyfikacje
Checking of area jeopardized by fire It should be noted the impact of design changes relating to use of area, system of storage, heating, lighting or equipment installed in building on qualification for fire or project of sprinkler system, to allow appropriate modifications
Armatura Armatura
Zawory regulacyjne, urz^dzenia
urz^dzenia alarmowe
alarmowe przeplywu
przeplywu wody, wody,
zawory nadzoruj^ce urz^dzenia
urz^dzenia mechaniczne
alarmuj^ce, systemu
nadzoruj^ce Armature
urz^dzenia water flow
sygnalizacyjne alarm devices,
(poza mechanical
przel^cznikami equipment of
zaworow), the system
manometry
systemow mokrych,
hydrauliczna
tabliczka
znamionowa
Armature
Control valves,
flow alarm devices,
valves supervising
alarming devices,
valves supervising
signaling
equipment, pressure
gauges of wet
systems, hydraulic
identification plate
D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Czçstotliwosc kontroli (Control frequency)
Element kontrolowany i opis dzialania wg (Controlled element and a description of the operation by)
NFPA 25
PN-EN 12845:2004 iVdS 2212pl* jlnspekcja
(Inspection)
liest I (Test)
kontrola rutynowa w odstçpie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks)
Tryskacze, zawory steruj^ce i zraszacze
Tryskacze, zawory steruj^ce i zraszacze, na powierzchni ktorych powstaly osady (inne niz powloki lakiernicze) powinny bye starannie oczyszczone. Tryskacze, zawory steruj^ce i zraszacze, ktore zostaly pomalowane lub odksztalcone powinny zostae wymienione.
Powloki z wazeliny powinny bye sprawdzone Sprinkler heads, control valves and sprinklers
Sprinkler heads, control valves and sprinklers, coated with settlements (other than paint coatings) shall be thoroughly cleaned. Sprinklers, control valves and sprinklers that have been painted or deformed should be replaced. Coating of Vaseline should be checked
Tryskacze, zawory steruj^ce i dysze rozpylaj^ce
Tryskacze, zawory steruj^ce i zraszacze, na powierzchni ktorych powstaly osadzenia powinny bye starannie oczyszczone. Tryskacze, zawory steruj^ce i zraszacze, ktore zostaly pomalowane lub odksztalcone powinny zostae wymienione. Szczegoln^ uwagç nalezy zwrocie na tryskacze w kabinach zraszaczowych, ktore wymagaj^ czçstszych kontroli i/lub przedsiçwziçé ochronnych Sprinkler heads, control valves and sprinklers
Sprinkler heads, control valves and sprinklers, coated with settlements (other than paint coatings) shall be thoroughly cleaned. Sprinklers, control valves and sprinklers that have been painted or deformed should be replaced. Coating of Vaseline should be checked
kontrola rutynowa w odstepie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks)
Przewody rurowe i zawieszenia rur
Przewody rurowe i zawieszenia rur nalezy skontrolowac losowo pod k^tem korozji i w razie potrzeby odnowic powloki malarskie. Powloki na bazie bituminu odnawiac co 5 lat. Nalezy skontrolowac uziemienia przewodow rurowych. Przewodow instalacji tryskaczowej nie mozna uzywac jako uziemienia. Pipes and pipe suspensions Pipes and tubes suspensions should be checked randomly for corrosion and if necessary renew the paint. Coatings based on bitumen renewed every 5 years. Inspect the ground piping. Sprinkler pipes can not be used as a ground.
kontrola rutynowa w odstepie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks)
Armatura odcinaj^ca
Armaturç odcinaj^c^ kontroluj^c^ przeplyw wody do tryskaczy nalezy uruchomie w celu sprawdzenia, czy znajduje siç w stanie gotowosci do pracy. Po kontroli nalezy przywrocie ustawienia i zabezpieczye. Dotyczy to takze armatury odcinaj^cej we wszystkich zasileniach wod^, przy zaworach kontrolno-alarmowych oraz calej armatury odcinaj^cej strefy i pozostalej dodatkowej armatury odcinaj^cej Shut-off armature
Shut-off valves controlling the flow of water to the sprinklers must be open in order to check whether it is ready for operation. After the inspection reset and secure. This also applies to shut-off valves in all the feeds of water, the valves controlling the alarm and the whole shut-off valves in the zones and the rest of additional shut-off valves
kontrola rutynowa w odstepie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks)
Czujniki przeplywu
Czujniki przeplywu nalezy skontrolowac pod k^tem ich wlasciwego funkcjonowania i przyporz^dkowania do chronionego obszaru. Flow sensors
Flow sensors must be checked for their proper operation and assignment to the protected area.
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Cz^stotliwosc kontroli (Control frequency) Element kontrolowany i opis dzialania wg (Cc PN-EN 12845:2004 ntrolled element and a description of the operati VdS 2212pl* on by) NFPA 25 Inspekcja (Inspection) Test (Test)
kontrola rutynowa w odst^pie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks) Ogrzewania wspolbiezne i stale Instalacje grzewcze zapobiegaj^ce zamarzaniu instalacji tryskaczowych nalezy skontrolowac pod k^tem ich wlasciwego funkcjonowania. Concurrent and constant heating Antifreeze installations for sprinkler systems should be checked for their proper operation.
kontrola rutynowa w odst^pie nie dluzszym niz 13 tygodni (kwartalna) (quarterly control routine with an interval of no more than 13 weeks) Instalacja monitoruj^ca Kontrola funkcjonowania instalacji monitoruj^cej (min. 1 czujnik w linii monitoruj^cej), wl^cznie z przeslaniem do miejsca stalego nadzoru The monitoring installation Function check of the monitoring system (min. 1 sensor in a monitoring line), should include transfer of data to the permanent supervision
co najmniej raz na 6 miesi^cy (at least every 6 months) Kontrola uruchomienia pomp Kontroli podlega silnik elektryczny. Jezeli w razie braku prçd jest zasilany dodatkowo z awaryjnego agregatu prçdotworczego, to nalezy skontrolowac takze automatykç przel^czenia Control of pump activation Control is subject to an electric motor. If in the absence of current in the emergency generator also automatic switch should be checked urz^dzenia lopatkowe i cisnieniowe (vane and pressure devices)
co najmniej raz na 6 miesi^cy (at least every 6 months) Powietrzne zawory kontrolno-alarmowe Powietrzne zawory kontrolno-alarmowe oraz przyspieszacze i odpowietrzacze szybkiego dzialania w instalacjach powietrznych i mieszanych nalezy poddac probie wyzwolenia Air control-alarm valves Air control-alarm valves, accelerators and vents for rapid action in the air installations and mixed installations should be tested for proper operation zawory nadzoruj^ce urz^dzenia sygnalizuj^ce, nadzoruj^ce urz^dzenia sygnalizuj^ce, spust (valves supervising signaling devices, supervising signaling device, trigger)
co najmniej raz w roku (at least once a year) Komory ssawne pomp i filtry Filtry po stronie ssawnej pompy i komory osadowe i ich sita Chamber suction pumps and filters Filters on the suction side of the pump, sedimentary chamber and sieves should be checked Komory ssawne pomp i filtry Filtry po stronie ssawnej pompy i komory osadowe i ich sita Chamber suction pumps and filters Filters on the suction side of the pump, sedimentary chamber and sieves should be checked budynki (buildings) zabezpieczenie przed zamarza-niem (antifreeze installations)
co najmniej raz w roku (at least once a year) Wodne zawory kontrolno-alarmowe Zawory kontrolno-alarmowe nalezy otworzyc, poddac kontroli wewnçtrznej oraz sprawdzic mechanicznie ruchome elementy pod k^tem swobody ruchu. W razie potrzeby poddac remontowi. Water control-alarm valves Control-alarm valves should be opened. Make internal control and check mechanically moving parts for freedom of movement. If necessary, apply renovate parts of control-alarm valve. wieszaki i usztywnienia sejsmiczne (hangers and seismic bracing)
D01:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Czestotliwosc kontroli (Control frequency) Element kontrolowany i opis dzialania wg (Cc PN-EN 12845:2004 ntrolled element and a description of the operati VdS 2212pl* on by) NFPA 25 Inspekcja (Inspection) Test (Test)
co najmniej raz w roku (at least once a year) Kontrola wydajnosci pomp automatycznych i wodoci^gow miejskich (podl^czenia bezposredniego) Kazd^ pompç tryskaczow^ lub podl^czenie bezposrednie instalacji nalezy skontrolowae w warunkach pelnego obci^zenia. Nalezy przy tym skontrolowae caly zakres wydajnosci pompy lub podl^czenia bezposredniego. Control of pumps, automatic and municipal water supply (direct connection) Each pump of sprinkler system or water direct connection must be checked under full load conditions. It is important to check the performance range of the pump or water direct connection. tryskacze, zapasowe tryskacze, znaki informacyjne, zawory bezposredniego podl^czenia (sprinklers, spare sprinklers, signs, valves, direct connection valves)
co najmniej raz w roku (at least once a year) Armatura reguluj^ca zasilanie zbiornikow Armaturç reguluj^c^ zasilanie zbiornikow nalezy skontrolowae pod k^tem jej dzialania zgodnie z przeznaczeniem Armature regulating flow in supply tanks The valve regulating the supply of tanks should be checked for its function as intended
co 3 lata (every 3 years) Zbiorniki zapasu i hydrofory Wszystkie zbiorniki powinny byc sprawdzone od zewn^trz na obecnosc korozji. Zbiorniki powinny zostac oproznione, jezeli jest to konieczne, oczyszczone i sprawdzone od zewn^trz na obecnosc korozji. Wszystkie zbiorniki powinny byc pomalowane renowacyjnie, wzglednie, jezeli jest to konieczne powinny miec odnowion^ ochrone antykorozyjn^ Reserve tanks and hydrophores All containers should be checked from the outside of the presence of corrosion. Tank should be drained, if necessary, cleaned and checked from the outside for corrosion. All containers should have renewed the paint coating, or, if necessary, should be renewed corrosion protection
co 3 lata (every 3 years) Zawory odcinaj^ce zasilania wod^, zawory kontrolno-alarmowe i zwrotne Wszystkie zawory odcinaj^ce zasilania, zawory kontrolno-alarmowe i zwrotne powinny zostac sprawdzone i, jezeli jest to konieczne, wymienione lub poddane remontowi Water supply valves, control-alarm valves and feedback valves All power shut-off valves, control-alarm valves and feedback valves should be checked and, if necessary, replaced or subjected to renovation Zawory odcinaj^ce zasilania wod^, zawory kontrolno-alarmowe i zwrotne Wszystkie zawory odcinaj^ce zasilania, zawory kontrolno-alarmowe i zwrotne powinny zostae sprawdzone i, jezeli jest to konieczne, wymienione lub poddane remontowi Water supply valves, control-alarm valves and feedback valves All power shut-off valves, control-alarm valves and feedback valves should be checked and, if necessary, replaced or subjected to renovation
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Cz^stotliwosc kontroli (Control frequency) Element kontrolowany i opis dzialania wg (Co PN-EN 12845:2004 ntrolled element and a description of the operati VdS 2212pl* on by) NFPA 25 Inspekcja (Inspection) Test (Test)
co 5 lat (every 5 years) Zbiorniki z wewnçtrzn^ powlok^ lub wykladzin^ i hydrofory Wszystkie zbiorniki powinny byc sprawdzone od zewn^trz na obecnosc korozji. Zbiorniki powinny zostac oproznione, jezeli jest to konieczne, oczyszczone i sprawdzone od zewn^trz na obecnosc korozji. Wszystkie zbiorniki powinny byc pomalowane renowacyjnie, wzglçdnie, jezeli jest to konieczne powinny miec odnowion^ ochronç antykorozyjn^. Czçstotliwosc kontrolowania hydroforow wynika z odpowiednich przepisow prawnych dotycz^cych zbiornikow cisnieniowych Tanks with internal coating or lining and hydrophores All containers should be checked from the outside of the presence of corrosion. Tank should be drained, if necessary, cleaned and checked from the outside for corrosion. All tanks should be painted, or, if necessary, corrosion protection should be renewed. Frequency control hydrophores result of the relevant legal provisions for pressure vessels droznosc przewodow, wewn^trzna kontrola sieci przewodow, sprawdzenie przeszkod uniemozliwiaj^cych wlasciwe dzialanie tryskaczy (the patency of pipes, internal control of network wiring, checking the obstacles preventing the proper operation of the sprinkler) manometry i tryskacze specjalnego przeznaczenia, tryskacze w srodowisku korozyjnym, zawory kazdego typu (pressure gauges and special purpose sprinklers, sprinklers in a corrosive environment, each type of valves)
co 10 lat (every 10 years) Zbiorniki zapasu Wszystkie zbiorniki zapasu powinny bye oczyszczone i sprawdzone od wewn^trz i poddane przegl^dowi fabrycznemu Reserve tanks All reserve tanks should be cleaned and checked inside and revised.
co 15 lat (every 15 years) Zbiorniki zapasu Wszystkie zbiorniki zapasu powinny byc oczyszczone i sprawdzone od wewn^trz i poddane przegl^dowi fabrycznemu. W razie koniecznosci nalezy je poddac remontowi konstrukcji budowlanej. Reserve tanks All reserve tanks should be cleaned and checked inside and revised. If necessary, reserve tanks should be subjected to repairs.
co 20 lat (every 20 years) tryskacze blyskawicznego dzialania (po 20 latach i co kazde 10 lat nast^pne) (rapid action sprinklers (after 20 years and following every 10 years)
D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
Czçstotliwosc kontroli (Control frequency)
Element kontrolowany i opis dzialania wg (Controlled element and a description of the operation by)
NFPA 25
PN-EN 12845:2004
VdS 2212pl*
Inspekcja (Inspection)
Test (Test)
co 25 lat (every 25 years)
Tryskacze i przewody
Zaleca si£, aby po 25 latach przewody rurowe i tryskacze zostaly sprawdzone. Siec przewodow powinna zostac dokladnie przeplukana i zbadana hydrostatycznie, stosuj^c cisnienie rowne maksymalnemu cisnieniu statycznemu lub 12 bar, w zaleznosci, ktora z tych wartosci jest wi^ksza. Zaleca si£, aby siec przewodow rurowych skontrolowana zostala wewn^trznie i zewn^trznie. Na kazde 100 tryskaczy nalezy sprawdzic co najmniej jeden metr przewodu rozprowadzaj^cego. Zaleca si£ sprawdzenie dwoch odcinkow rur o dlugosci co najmniej 1 m dla kazdej srednicy. W przypadku urz^dzen tryskaczowych wodnych, co najmniej jedna sekcja tryskaczowa powinna byc sprawdzona w kazdym budynku. W przypadku, gdy w budynku jest wi^cej niz jedno stanowisko kontrolno-alarmowe, jedynie 10% powinno byc sprawdzone. Tryskacze ocenia si£ pod k^tem dzialania, temperatury zadzialania, zmiany wspolczynnika K, przeszkody w zraszaniu, cz^sci zamka, czulosci termicznej. Sprinklers and hoses After 25 years is recommended checking of piping and sprinklers. Ductwork should be thoroughly flushed and tested using hydrostatic pressure or equal to the maximum static pressure of 12 bar or depending on which of these values is greater. It is recommended that a network of piping was inspected internally and externally. For every 100 sprinklers should be checked at least one meter of distribution wires. It is advisable to check the two pipe sections of at least 1 m in diameter each. In the case of water sprinkler, at least one section of sprinkler should be checked in each building. If in the building is more than one control station, only 10% should be checked. Sprinklers are assessed for action, the response temperature, change in K-factor, obstacles sprayed, lock parts and thermal sensitivity_
Tryskacze i przewody
W przypadku instalacji wodnych po uplywie 25 lat, a w przypadku instalacji powietrznych po uplywie 12,5 lat nalezy zlecic kontrole calkowitej sieci przewodow rurowych. Ruroci^g nalezy poddac dzialaniu cisnienia o wartosci 1 bar powyzej cisnienia roboczego instalacji, jednak nie mniej niz 10 bar przez 2 godziny i w razie potrzeby gruntownie przeplukac. Kontrole przewodow nalezy wykonac losowo w zaleznosci od ilosci istniej^cych stacji kontrolno-alarmowych w budynku. Tryskacze poddawane kontroli wybierane s^ losowo w zaleznosci od ilosci wszystkich zainstalowanych tryskaczy z uwzglednieniem czestosci wymiany wody na skutek rozbudowy instalacji tryskaczowej, szczegolnie korozyjnego otoczenia, wplywu uzywanej wody, okresowo zmiennego wplywu ciepla, wplywu wibracji i ciepla promieniowania. Sprinklers and hoses
In the case of water systems after 25 years and for air installations after 12.5 years should be checked a total pipe network. The pipeline should be exposed to a pressure of 1 bar above the operating pressure, but not less than 10 bar for 2 hours and, if necessary, thoroughly rinsed. Control pipes must be performed randomly, depending on the amount of the existing control-alarm station in the building. Sprinkler heads inspected are selected at random depending on the amount of all sprinkler including the water exchange rate due to expansion of the sprinkler system, particularly a corrosive environment, the effect of used water, periodically alternating the heat affected, the effect of radiant heat and vibration.
co 50 lat (every 50 years)
tryskacze (po 50 latach i co kazde 10 lat nastepne) (sprinklers (after 50 years and every 10 following years)
co 75 lat (every 75 years)
tryskacze (po 75 latach i co kazde 5 lat nastepne) sprinklers (after 75 years and every 5 following years)
Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawie NFPA 25 z 2014r.;VdS 2212pl; PN-EN 12845 [8-9] Source: Own elaboration based on the NFPA 25, 2014; VdS en 2212; PN-EN 12845 [8-9]
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ
4. Problemy w eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych
Warunkami skutecznego i niezawodnego dzialania instalacji tryskaczowej s^ przede wszystkim poprawnie wykonany projekt, wlasciwy montaz oraz odpowiednia konserwacja [5]. Do tych warunkow nalezy zaliczyc rowniez dobor technologii oraz materialu dla instalacji tryskaczowej na etapie projekto-wania oraz sposob l^czenia przewodow instalacyjnych. Do-datkowo nalezy zwrocic uwag^ na potrzeb^ opracowania me-tody prowadzenia konserwacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych uwzgl^dniaj^cej korozyjny wplyw wody zasilaj^cej tego rodzaju urz^dzenia.
Na podstawie powyzszych rozwazan mozna stwierdzic, ze skutecznosc stalych urz^dzen gasniczych wodnych zalezy od wielu czynnikow. W celu utrzymania odpowiedniego stanu technicznego wbudowanego w budynek urz^dzenia gasnicze-go juz na etapie projektowania nalezy skupic uwag^ na sze-regu detali maj^cych wplyw na jego skutecznosc w fazie eksploatacji. Po pierwsze nalezy dokonac prawidlowego wyboru instalacji gasniczej w zaleznosci od rodzaju zagrozenia poza-rowego. Ponadto nalezy przyj^c wlasciwy standard projektowania urz^dzenia gasniczego, w pelni opisuj^cy aspekty projektowania i zastosowania wybranego typu stalego urz^dzenia gasniczego. Dodatkowo do procesu projektowania powinno si§ zaangazowac wielu specjalistow oraz firmy specjalizuj^ce si§ w projektowaniu tego typu urz^dzen. Wazna jest wspol-praca wielu branz: budowlanej, elektrycznej i instalacyjnej[6]. Wczesne zaangazowanie wielu specjalistow z zakresu ochrony przeciwpozarowej na etapie projektowania budynku pozwala unikn^c przyszlych problemow eksploatacyjnych lub kosztow zwi^zanych z budow^ stalego urz^dzenia gasniczego. Stale urz^dzenia gasnicze s^ projektowane pod k^tem okreslonego obci^zenia ogniowego, rodzaju zagrozenia, sposobu magazy-nowania, sposobu ochrony i dzialania. Jakakolwiek zmiana tych warunkow skutkuje zawodnosci^ dzialania urz^dzenia gasniczego wbudowanego w budynek. Bior^c pod uwag^ powyzsze, wybor wytycznych projektowania ma wplyw na skutecznosc dzialania urz^dzen gasniczych. Obecnie na etapie projektowania mozna wykorzystac m.in. wytyczne zawar-te w polskich normach, VdS, CEA lub NFPA. Zastosowanie wymienionych wytycznych b^dzie mialo wplyw na konco-wy ksztalt stalych urz^dzen gasniczych. Projekty stworzone w oparciu o te wytyczne, nawet dla tego samego obiektu bu-dowlanego, b^d^ rozne. W zadnym wypadku nie nalezy sto-sowac wielu wytycznych do realizacji tego samego projektu. Skutkowac to moze wadliwym lub niewydajnym dzialaniem urz^dzenia gasniczego w przypadku zaistnienia pozaru [6].
Do najcz^stszych przyczyn wadliwego dzialania stalych urz^dzen gasniczych wodnych mozna zaliczyc: zbyt maly za-si^g zainstalowanych tryskaczy (64%), zbyt mal^ ilosc wody (29%), uszkodzony komponent systemu (8%), brak wlasciwej konserwacji (7%), zastosowanie nieodpowiedniego systemu do rodzaju pozaru (5%) [2], [4]. Przyczyny te mog^ wynikac z bl^dow popelnionych juz na etapie projektowania lub w stadium wykonania. Do najcz^stszych bl^dow projektowych mozna zaliczyc [6]: nieprawidlowy wybor zagrozenia poza-rowego, wybor najtanszych komponentow instalacji, bl^dne rozmieszczenie tryskaczy, nieprawidlowe zasilanie instalacji wod^ (zbyt mala ilosc uj^c, za mala wydajnosc wodoci^gu), przewymiarowanie instalacji, a nawet bl^dnie wykonane ob-liczenia. Ponadto do bl^dow projektowych nalezy zaliczyc wzajemne oddzialywanie pozostalych instalacji b^d^cych wyposazeniem budynku. Dla przykladu niewlasciwie zapro-jektowany system wentylacji lub umieszczenie systemu try-skaczy w strefie ruchu mas powietrza wentylacyjnego moze miec wplyw szybkosc wykrycia pozaru. Tym samym czas otwarcia tryskacza moze si§ znacz^co wydluzyc, co niew^t-
D01:10.12845/bitp.43.3.2016.10
pliwie obnizy skutecznosc dzialania stalego urz^dzenia gasniczego wodnego. Po cz^sci nieumiej^tne i niewlasciwe zastosowanie technologii BIM w projektowaniu stalych urz^dzen gasniczych rowniez moze przyczyniac si§ do powstawania wielu bl^dow projektowych, mog^cych miec wplyw na skutecznosc dzialania instalacji tryskaczowej lub wlasciwy eksploatacji stalych urz^dzen gasniczych wodnych. Obecnie dost^pne oprogramowanie z pewnosci^ ulatwia tworzenie projektu graficznego instalacji tryskaczowej, lecz nieznajo-mosc zaimplementowanego modelu obliczen i wlasciwosci dobranych komponentow moze skutkowac stworzeniem projektu niespelniaj^cego wymaganych zalozen. Niezauwazone i niepoprawione nieprawidlowo sci projektowe przyczyniaj^ si§ do powstawania licznych bl^dow wykonawczych. Do naj-cz^stszych z nich mozna zaliczyc [6]: nieprawidlowy montaz tryskaczy, nieprawidlowy rozdzial wody, przekroczenie odle-glosci tryskaczy od sciany czy stropu, niewlasciwie zakotwio-n^ siec przewodow, niewlasciwe zabezpieczenie przed zama-rzaniem (jesli instalacja przebiega przez miejsca zagrozone odzialywaniem temperatury zewn^trznej), niewlasciwe spad-ki przewodow, nieprawidlowo wykonane urz^dzenia alarmowe i monitoruj^ce lub ich brak, nieprawidlowo wykonane przejscia instalacji przez przegrody budowlane, a nawet przy-l^czenie przewodow systemu tryskaczy do innych mediow. Do grupy powyzszych mozna zaliczyc takze dobor technologii montazu i l^czenia przewodow. W przypadku przewodow stalowych wybor techniki l^czenia rur moze miec istotny wplyw na szybkosc korozji sieci przewodow stalego wodnego urz^dzenia gasniczego. Na przyklad w przypadku zastosowa-nia nierozpuszczalnych w wodzie chlodziw przy wykonywa-niu pol^czen gwintowanych instalacji tryskaczowej [7].
5. Podsumowanie
W artykule dokonano analizy porownawczej metod kon-troli stanu technicznego stalych wodnych urz^dzen gasniczych wedlug wytycznych NFPA 25, VdS 2212pl i polskiej normy PN-EN 12845. Na podstawie zaprezentowanych da-nych mozna stwierdzic, ze pomimo roznic w niektorych przy-padkach s^ one podobne. Istnieje na przyklad podobienstwo pomi^dzy wytycznymi przedstawionymi w polskiej normie a ksi^zk^ eksploatacji dla wodnych instalacji gasniczych. W obu przypadkach dosc szeroko opisano warunki prowadzenia kontroli oraz jej sposob. Wytyczne eksploatacyjne zawarte w polskiej normie s^ jednak mniej szczegolowe oraz odst^p czasowy mi^dzy kontrol^ niektorych elementow jest dluzszy. Dla przykladu wytyczne z PN-EN 12845 w ogo-le nie uwzgl^dniaj^ kontroli dziennej. Wskazuj^ na potrze-
cz^stszego sprawdzania stanu technicznego zbiornikow zapasu wody oraz instalacji grzewczych zapobiegaj^cych zamarzaniu instalacji tryskaczowej. Kontrola wielu elementow odbywa si§ z tak^ sam^ cz^stotliwosci^ i w jednakowym zakresie. Jednakze wytyczne we wzorze ksi^zki eksploatacji dla wodnych instalacji gasniczych s^ znacznie bardziej szczegolowe i szerszym zakresem obejmuj^ wi^ksz^ liczb^ kontrolowanych elementow, niekiedy z wi^ksz^ cz^stotliwo-sci^. Natomiast odmienna sytuacja ma miejsce w przypadku wytycznych przedstawionych w NFPA 25 z roku 2014. Mi-nimalistyczne wr^cz podejscie do procesu eksploatacji moze budzic zastrzezenia, lecz swoim zakresem obejmuje najistot-niejsze elementy stalych urz^dzen gasniczych wodnych. Co wi^cej wytyczne te rozdzielaj^ wyraznie proces sprawdzenia i testowania. Sprawdzenie wedlug wytycznych NFPA polega wyl^cznie na biez^cej kontroli wizualnej. Poszukiwane s^ wi-doczne slady niszczenia lub przeciekow na instalacji. Uwag§ natomiast nalezy zwrocic na fakt, ze w metodzie zaprezen-towanej w wytycznych NFPA 25 polozono nacisk na spraw-dzenie stanu technicznego przewodow instalacji tryska-
czowej. Jest to jedyna metoda, zgodnie z ktorq sprawdzenie wewnçtrzne stanu technicznego przewodow odbywa siç co piçc lat, lqcznie ze sprawdzeniem przepustowosci przewodow stalego urzqdzenia gasniczego wodnego. Ponadto wytyczne NFPA 25 uwzglçdniajq znacznie dluzszy czas eksploatacji tego rodzaju zabezpieczenia przeciwpozarowego budynkow. W polskiej normie istnieje jedynie zalecenie do sprawdzenia wnçtrza przewodow po 25 latach pracy urzqdzenia. Co bar-dziej niepokojqce sprawdzenie dotyczy losowo wybranych odcinkow. W wytycznych VdS 2212 podobnie jak w polskiej normie wymagana jest wewnçtrzna kontrola przewodow za-rowno pod kqtem postçpujqcej korozji, jak i wytrzymalosci sieci rurociqgu, rowniez po 25 latach eksploatowania stalego urzqdzenia gasniczego. Jednakze testowanie sieci wykonywa-ne jest pod nizszym cisnieniem, niz przewidujq to wytyczne zawarte w PN-EN 12845.
6. Wnioski
Na podstawie przeprowadzonej analizy porownawczej mozna stwierdzic, ze zaprezentowane metody eksploatacji stalych urzqdzen gasniczych wodnych nie sq w stanie zapew-nic utrzymania wlasciwego stanu technicznego przewodow instalacji tryskaczowej. Mimo ze w wielu aspektach wskazujq szczegolowy zakres kontroli elementow, jak najbardziej istot-nych z punktu widzenia niezawodnosci dzialania, to niestety pomijajq wplyw jakosci wody zasilajqcej na przewody i ar-maturç stalych wodnych urzqdzen gasniczych, o czym wspo-mniano w [4]. Konieczne staje siç zatem opracowanie metody eksploatacji tego rodzaju urzqdzen przeciwpozarowych, ktorych eksploatacja bçdzie mozliwie prosta, jak na przyklad metoda przedstawiona w wytycznych NFPA 25, a jednocze-
D0I:10.12845/bitp.43.3.2016.10
snie bçdzie uwzglçdniala zmiennq jakosc wody zasilajqcej urzqdzenia tryskaczowe i jej wplyw na stan techniczny przewodow.
Zaprezentowana analiza porownawcza stanowi podstawç do opracowania kompleksowej metody eksploatacji stalych urzqdzen wodnych gasniczych, ktora zostanie zaprezentowa-na przez autorow niniejszego opracowania po zrealizowaniu badan w tym zakresie.
Literatura
[1] VdS 2212pl: 2015-03 (07) Ksiqzka eksploatacji dla wodnych instalacji gasniczych, str. 5
[2] Hall J.R. Jr., U.S. experience with sprinklers, NFPA, June 2013.
[3] Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2003 r, 207.2016, z pozn. zm.).
[4] Denczew S., Serejko G., O potrzebie badania jakosci wody zasilajqcej stale wodne urzqdzenia gasnicze, „Ochrona Przeciwpo-zarowa" 2014, (50)4, 18-20.
[5] Kowalczyk K., Tryskacze -fakty i mity, Ergo Hestia, 2010
[6] Stale urzqdzenia gasnicze: Rodzaje, zastosowanie oraz ich wplyw na bezpieczenstwo pozarowe obiektow budowlanych, Polska Izba Ubezpieczen, Warszawa 2015.
[7] Fiertak M., Dçbska D., Przyczyny korozji ocynkowanych rur sta-lowych stosowanych w systemach rozprowadzania i magazyno-wania wody, „Przeglqd budowlany" 2012, 6, 23-26.
[8] Polska Norma PN-EN 12845 Stale urzqdzenia gasnicze. Auto-matyczne urzqdzenia tryskaczowe. Projektowanie instalowanie i konserwacja.
[9] NFPA 25. Standard for the inspection, testing, and maintenance of water-based fire protection systems.
A A A
prof. dr hab. inz. Slawczo Denczew - polski naukowiec, profesor zwyczajny Szkoly Glownej Sluzby Pozarniczej w Warszawie, profesor nadzwyczajny Politechniki Warszawskiej w filii w Plocku. Byl naczelnym inzynierem oraz dwukrotnie pelniqcym obo-wiqzki dyrektora naczelnego (1992, 2001-2003) Miejskiego Przedsiçbiorstwa Wodociqgow i Kanalizacji w m.st. Warszawie. Jest specjalistq z zakresu wodociqgow i kanalizacji, przeciwpozarowego zaopatrzenia w wodç oraz organizacji i zarzqdzania infra-strukturq komunalnq, w szczegolnosci sektorem wodociqgow i kanalizacji w sytuacjach kryzysowych.
mgr inz. Grzegorz Serejko - absolwent Wydzialu Inzynierii Srodowiska Politechniki Warszawskiej (kierunek inzynieria srodo-wiska). Od 2008 roku pracownik naukowo-dydaktyczny Politechniki Warszawskiej w filii w Plocku. Zatrudniony na stanowisku asystenta. Obecnie doktorant prof. dr. hab. inz. Slawczo Denczewa. Prowadzi badania dotyczqce wplywu jakosci wody zasilajqcej stale wodne urzqdzenia gasnicze na sprawnosc i skutecznosc ich dzialania. Obszar zainteresowan naukowych obejmuje szeroko rozumianq inzynieriç srodowiska, fizykç budowli oraz przeciwpozarowe zaopatrzenie w wodç.
