CC BY
3
CHIZMACHILIK DARSLARIDA AMALIY SAN'AT ELEMENTLARIDAN FOYDALANIB PEDAGOGIK TAJRIBA-SINOVNI O'TKAZISH MAQSAD VA VAZIFALARI
Toshpulatov F. U. Termiz davlat pedagogika institute, tasviriy san'at va muhandislik grafikasi kafedrasi katta o'qituvchisi v/b dotsent.
Annotatsiya
Ushbu maqolada Chizmachilik darslarida bo'lajak chizmachilik o'qituvchilarida amaliy san'at elementlaridan foydalanib pedagogik tajriba-sinovni o'tkazish maqsad va vazifalari va ko'nikmalarni rivojlantirishning ijtimoiy - pedagogik zaruriyati, Chizmachilik ta'lim tizimida ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish, bo'lajak chizmachilik o'qituvchilarining pedagogik tajriba-sinovni ko'nikmasini shakllantirish dolzarb masal sfatida.
Kalit so'zlar
Chizmachilik, tajriba-sinovni, ijodiy qobiliyat, metodika, mustaqil ta'lim, shaxs estetik ko'nikma, ko'rsatmali qurollar, ko'rsatma, idrok, talaba, o'qituvchi, Morfologik yondashuv.
ЦЕЛИ И ЗАДАЧИ ПРОВЕДЕНИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ЭКСПЕРИМЕНТА-ЭКСЛЕДОВАНИЯ С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ
ЭЛЕМЕНТОВ ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА НА УРОКАХ
ЧЕРЧЕНИ
Ташпулатов Ф. У. Старший преподаватель кафедры изобразительного искусства и инженерной графики Термезского государственного педагогического института в/б доцент.
Аннотация
В данной статье рассматриваются цели и задачи проведения педагогического эксперимента-теста с использованием элементов прикладного искусства у будущих учителей рисования на уроках рисования и социально - педагогическая необходимость развития умений и навыков, развитие творческих способностей в системе образования по рисованию,
формирование умения педагогического эксперимента-теста будущих учителей рисования в качестве актуальной притчи.
Ключевые слова черчение, экспериментирование, творческие способности, методическое, самостоятельное обучение, эстетические навыки личности, наглядные пособия, инструктаж, восприятие, ученик, учитель, морфологический подход.
GOALS AND OBJECTIVES OF CONDUCTING A PEDAGOGICAL EXPERIMENT-TEST USING ELEMENTS OF APPLIED ART IN
DRAWING LESSONS
Toshpulatov F. U. Senior lecturer v/B Associate Professor of the
Department of Fine Arts and engineering graphics, Termez State
Pedagogical institute.
Annotation
In this article, the goals and objectives of conducting a pedagogical experiment-test using elements of Applied Art in future drawing teachers in drawing lessons and the socio - pedagogical need for the development of skills, the development of creative abilities in the drawing education system, the formation of the pedagogical experience-test skill of future drawing teachers in the current parable.
Keywords
drawing, experiment-testing, creative ability, methodology, independent education, personality aesthetic skills, pointing weapons, instruction, perception, student, teacher, morphological approach.
Pedagogik tajriba-sinov
o'tkazishning asosiy maqsadi va vazifalari ta'lim jarayonini baholash va uni yanada yaxshilashdir. Pedagogik tajriba-sinov o'tkazish quyidagi maqsad va vazifalarni o'z ichiga oladi:
1. Ta'labalarning bilim darajasi va kamchiliklarini baholash: Pedagogik tajriba-sinov o'tkazish ta'labalarning bilim darajasi va kamchiliklarni aniqlashga yordam beradi. Bu yordamida, o'qituvchilar ta'labalarning bilim saviyalarini
tushunish, qanday yechim topishlari va yanada o'qishlari kerakligini bilishadi.
2. O'quv jarayonining natijalarini baholash: Pedagogik tajriba-sinov o'tkazish o'qituvchilar uchun o'quv jarayonining qanday natijalari olishi kerakligini tushunishga yordam beradi. Bu natijalarga ko'ra, o'qituvchilar o'quv jarayonida qanday yangilanishlar va o'zgartirishlarga ihtiyoj sizishadi.
3. O'quv jarayonini yanada yaxshilash: Pedagogik tajriba-sinov
o'tkazish
o'qituvchilarni o'quv jarayonini yanada yaxshilashga yordam beradi. Bu yordamida o'qituvchilar o'quv jarayonini yanada samarali va maqsadli qilish uchun yangiliklarni va innovatsiyalarni ishlatishadi.
4. Ta'labalarning motivatsiyasini oshirish: Pedagogik tajriba-sinov o'tkazish ta'labalarning motivatsiyasini oshirishga yordam beradi. Bu yordamida o'qituvchilar ta'labalarning qiziqishini oshirishadi, ularning o'zlarining o'qishni yaxshi ko'rishlarini va yangi bilim olishni o'zgartirishadi.
5. Ta'labalarning qiziqishini va yaratuvchanliklarini oshirish: Pedagogik tajriba-sinov o'tkazish ta'labalarning qiziqishini va yaratuvchanliklarini oshirish uchun muhimdir. Bu yordamida o'qituvchilar ta'labalarning o'zlarining o'qish yo'nalishlariga qiziqish ko'rsatishadi va ularning o'zlarining fikrlash va yangi yechim topish qobiliyatlarini yanada rivojlantirishadi.
Bular hammasi bilan, pedagogik tajriba-sinov o'tkazishta'labalar va o'qituvchilar uchun juda muhum.
Pedagogik tajriba-sinovlari, ta'labalar o'zlarining o'qish xususi-yatlarini, o'zlashtirish xususiyatlarini va o'z-o'zini taraqqiyotining darajasini aniqlashda juda muhim vazifalarga ega. Bu sinovlar, ta'labalarning o'zlashtirish
xususiyatlarini aniqlash uchun matnlar, masalalar, testlar, mavzular va boshqa ko'nikmalar bilan amalga oshiriladi.
Tajriba-sinovlarta'labalar o'qish va o'rganish uslublarini tahlil qilish uchun ham ishlatiladi. Bu sinovlar ta'labalarning o'qishga qatnashish darajalarini, o'rganishni tashvish qilishlarini va ba'zi o'qish xatoliklarini aniqlashda foydali bo'ladi.
Tajriba-sinovlar, ta'labalarning tushunarli vaqt vaqdini, tuzatish xususiyatlarini va mavzu bo'yicha mustaqil fikrlashlarini aniqlashga yordam beradi. Bundan tashqari, tajriba-sinovlar o'qituvchilar uchun yordamchi bo'ladi. O'qituvchilar o'qishning eng yaxshi usullarini aniqlash uchunta'labalar ga ko'p miqdorda darsliklar, mashqlar va testlar tayyorlashadi.
Pedagogik tajriba-sinovlari, ta'labalarning o'zlashtirish va o'zlashtirish jarayonlarini boshqa-rishning samarali usullarini aniqlash va rivojlantirishga yo'l qo'yishga qaratilgan maqsadli tadqiqotlardir. Bu sinovlar, ta'labalarning o'ziga yaxshi narsalarni, shuningdek, qanday ko'nikmalar qabul qilishlarini, o'qituvchining o'zlashtirish usullariga nisbatan qanday munosabat qo'ymoqchiligini va boshqa ko'plab o'zgarishlarini baholashga yordam beradi. Pedagogik tajriba-sinovlari, ta'labalar va o'qituvchilar orasidagi munosabatlarning, ta'labalarning o'zlashtirish jarayonlarin va o'qitishning samaradorligi haqida ko'proq ma'lumot topishga imkon beradi.
Pedagogik tajriba-sinovlari yordamida o'qituvchilar quyidagi
vazifalarni bajarishlari mumkin:
1. Ta'labalaming ko'nikmalarini va qobiliyatlarini aniqlash.
2. Ta'labalar uchun mos usullarni tanlash va ularni baholash.
3. Ta'labalarning o'zlashtirish jarayonlarini baholash va yangi usullarni rivojlantirish.
4. Ta'labalar orasidagi munosa-batlarni, guruh ichidagi jihatlarini baholash.
5. Ta'labalar o'rtasidagi ta'riflarni oshirish va qo'shimcha o'qitish vositalarini qo'llash.
6. Ta'labalar o'rtasidagi biriktiruvchi, tahlil qiluvchi va ijodiy jihatlarini rivojlantirishga yordam berish.
Pedagogik tajriba-sinovlari, ta'labalar va o'qituvchilar uchun o'zaro ishlashning va o'zlashtirish jarayonlarini rivojlantirishning samarali usullarini aniqlash uchun zarur bo'lgan ilg'or pedagogik texnalogiya hisoblanadi.
Hozirgi kunda darslarining sifat-samaradorligini oshirish maqsadida yurtimizda ko'plab samarali ishlar amalga oshirilayapti. Shu jumladan, zamonaviy pedagogik texnologiya-larga bag'ishlangan bir qator o'quv adabiyotlar, fan darsliklari, metodik qo'llanmalar chop etilmoqda.
Xususan ta'lim tizmining barcha bo'g'inlarida chizmachilik fanini o'qitishda samaradorlikka erishishga alohida e'tibor berilmoqda. Umumiy o'rta ta'lim, o'rta maxsus ta'lim tizimi va oliy o'quv yurtlarida darslarda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan o'rinli, oqilona, unumli foydalanish natijasida
darslarning sifat - samaradorligi oshishiga erishilganligi o'z isbotini topdi. Shu ma'noda dissertatsiyadagi materiallar asosida tajriba-sinov ishlarini o'tkazdik.
Tajriba-sinov ishlarini o'tka-zishdan oldin pedagogik va metodik dasturini ishlab chiqish lozim. Chunki hech bir ish rejali dastur asosida qilinmasa, u ko'zlangan natijani bermaydi.
"Bo'lajak chizmachilik fani o'qituvchilarining girih naqsh kompozitsiyalarini tuzishda geome-trik yasash elementlarning o'rni va amaliy ahamiyati" (OTM misolida) mavzusidagi tadqiqotning tajriba-sinov ishlarini olib borish metodik dasturi.
Yaratuvchanlik xususiyatining namoyon bo'lishi. Estetik ko'nikma-ning asosiy vazifasi inson va uning atrofidagi dunyoning ideal qiyofasini tarbiyalash, yaratishdir. Ta'lim sohasidagi faoliyat, yaratilish yo'nalishlari o'zlashtirilishi va takomillashtirilishi mumkin bo'lgan o'z texnologiyalariga ega bo'lgan ijodiy transformatsion faoliyatga tegishli. Shunday qilib, yuqori darajadagi pedagogik tajriba-sinovni ko'nikmaga ega bo'lgan Bo'lajak chizmachilik o'qituvchisining asosiy xususiyatlari ijodiy, konstruktiv faoliyat qobiliyatidir.
Adabiyotlar
1. Uralovich T.F. Conduc-ting classes on fine arts based on information and communication technologies //International Engineering Journal For Research &
Development. - 2021. - Т. 6.-С. 3.
2. Faxriddin Uralovich Tosh-po'latov, Ra'No Barat Qizi Turopova Bolalarni o'yin texnologiyalari asosida kasb-hunarga qiziqishlarini shakllantirishda rivojlantiruvchi o'yinlar // Science and Education.
2021. №4. URL: https://cyber leninka.ru/article/n/bolalarni-o-yin-texnologiyalari-asosidakasbhunarga-qiziqishlarini-shakllantirishda rivojlantiruvchi o'yinlar (дата обращения: 28.08.2023).
3. Urolovich T. F. et al. Chizma geometriya ta'limi jarayonida talabalarning mustaqil ta'lim faoliyatini rivojlantirish //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. -
2022. - Т. 2. - №. 2. - С. 279-283.
4. Toshpulatov F. Oliy ta'lim muassasalarida chizmachilik fanini o 'qitishning hozirgi kundagi holati //Физико-технологического образование. - 2022. - №. 4.
5. Toshpulatov F. Qadimiy grix va o 'simliksimon (Islimiy) naqsh elеmеntlarining geometrik tahlili //Физико-технологического образование. - 2022. - №. 4.
6. Toshpulatov F. U., Mominov B. K., Mamatkulov I. C. Determination of Sections of General Surfaces of the Second Order on
Predetermined Circles //The American Journal of Interdisciplinary Innovations and Research. - 2020. -Т. 2. - №. 11. - С. 21-26.
7. Urolovich T. F. et al. Tasviriy san at darslarida tasvirni to g ri chizishda perspektiv pozitsion va metrik masalalardan amalda to gri foydalanish //Innovative Society: Problems, Analysis and Development Prospects (Spain). - 2022. - С. 41-44.
8. Toshpulatov F. Qirqim va kesim bajarishda oquvchilarda tipik xatolarga yol qoymaslik ko 'nikmalarini rivojlantirish //Физико-технологического образование. -2022. - №. 4.
9. Toshpulatov F. U. et al. Issues of Developing the Culture of Measurement in Drawing Lessons (In the Case of General Secondary Schools) //Vital Annex: International Journal of Novel Research in Advanced Sciences. - 2022. - Т. 1. -№. 5. - С. 111-119.
10. Faxriddin U. T., qizi Maxmudova X. N. Talabalarga chizmachilik fanining qurilish chizmachiligi bo 'limini o 'rgatishdagi ba'zi bir tavsiyalar //Международная конференция академических наук. - 2022. - Т. 1. - №. 15. - С. 18-23.
