CC BY
1УДК 69.002.5
BULDOZER PICHOQLARINING GRUNTLARNI QAZISHDA QIYMATLAR BO'YICHA QARShlLIK KUCHLARINI HISOBLASh
Xo'janazarov Bobir Farmonovich Jizzax politexnika instituti, katta o'qituvchi, +998972958103, bobirfarmonovich@gmail.com
Annotatsiya. Ta'kidlanishicha, buldozer pichog'i bilan yer qazishga qarshilik kuchlarini aniqlashning mavjud usuli pichoq profili parametrlarining ushbu kuchlarning kattaligiga ta/sirini hisobga olishga imkon bermaydi. Ta'kidlanishicha, zamonaviy ilmiy tadqiqotlar pichoq profilining parametrlarini yer qazishga qarshilik kuchlarining kattaligiga ta'sir darajasini nazariy jihatdan aniqlashga imkon beradi. Buldozer pichog'i bilan qazishga qarshilik kuchlarini aniqlash bo'yicha tajribalarni osonlashtiradigan pichoqlarni o'rnatish taqdim etiladi, texnika tavsiflanadi va tajribalar natijalari beriladi.
Аннотация. Отмечается, что существующая методика определения сил сопротивления копанию отвалом бульдозера не позволяет учитывать влияние параметров профиля отвала на величины этих сил. Обозначено, что современные научные исследования дают возможность теоретическим путем установить степень влияния на величины сил сопротивления копанию параметров профиля отвала. Представлена установка, способствующая проведению экспериментов для определения сил сопротивления копанию отвалом бульдозера, описана методика и приведены результаты экспериментов.
Abstract. The paper states that current techniques for determining resistance forces when digging with a bulldozer blade do not take into account the effect of parameters of a blade profile on the magnitudes of these forces. It is noted that modern scientific studies allow establishing theoretically the degree of impact of blade profile parameters on values of digging resistance forces. The installation is presented for carrying out experiments, which determine resistance forces to digging with a bulldozer blade, and methods of doing experiments and their results are described.
Kalit so'zlar: buldozer, pichoq, qazish qarshilik kuchlari, eksperimental tadqiqotlar.
Ключевые слова: бульдозер, рабочее оборудование, отвал, силы сопротивления копанию, экспериментальные исследования.
Key words: bulldozer, operating equipment, blade, digging resistance forces, experimental research.
Kirish. Turli xil gruntlarda ishlovchi mashinalarni loyihalash sohasida hozirgi vaqtda mashinalarni qazish jarayonida qazish qarshiligi deb ataladigan murakkab qarshilikni engib o'tish degan tushuncha mavjud. Uchta asosiy qismning tarkibiy qismlari yig'indisi sifatida qazish qarshiligini [1-3] aniqlashda qonuniyatlar ochiladi: Buldozerning gruntni kesishga chidamliligi; chizma prizmasining harakatiga qarshilik; pichoqni to'ldirishga qarshilik (paqirli mashinalar uchun) yoki chiplarning pichoq ustida yoki tortish prizmasi orqali harakatlanishiga qarshilik (moldboard ishchi tanasi bo'lgan mashinalar uchun). Ushbu texnika olimlar tomonidan tanqid qilingan bo'lsa-da, u hali ham amaliy hisob-kitoblar uchun ishlatiladi. Eksperimental ma'lumotlarga asoslanib, kesish qarshiligi va qazish qarshilik kuchlarining qiymatlarini belgilash tavsiya etiladi, o'ziga xos qazish qarshiligini tavsiflovchi koeffitsientni hisobga olgan holda hisoblangan bog'liqliklardan foydalanish taklif etiladi.Kesish va qazish qarshilik kuchlarining kattaligi va naqshlarini aniqlashni aniqlashtirish muhimligi qayd etilgan, bu esa yer ko'chirish mashinalarining samaradorligini oshirish va yaxshilashga eng ko'p hissa qo'shishi
kerak.Tuproqni qazish qarshilik kuchlarining qiymatlarini aniqlashga bag'ishlangan izlanishlar olib borilgan bir qator tadqiqotlar pichoq profili parametrlarining ushbu kuchlarga ta'sir etish darajasini aniqlash va maxsus dasturiy ta'minotni ishlab chiqish imkonini beradi.Maqolada tadqiqotning maqsad va vazifalari ko'rsatilgan, eksperimental tizim taqdim etilgan, tadqiqot metodologiyasi ko'rsatilgan va kerakli miqdordagi tajribalar aniqlanadi. Eksperimental va nazariy tadqiqotlarni olib borish tavsifi berilgan, ularni tahlil qilish amalga oshiriladi. Maqolada tadqiqotning maqsad va vazifalari ko'rsatilgan, eksperimental tizim taqdim etilgan, tadqiqot metodologiyasi ko'rsatilgan va kerakli miqdordagi tajribalar aniqlanadi. Eksperimental va nazariy tadqiqotlarni olib borish tavsifi berilgan, ularni tahlil qilish amalga oshiriladi.
Eksperimental tadqiqotlarning vazifalari:
- qazish qarshiligining gorizontal komponentining raqamli qiymatlarini, shuningdek, turli parametrlarga ega bo'lgan pichoqlar uchun tortish prizmasi o'sishi bilan kuchlarning kuchayish intensivligini olish;
- olingan tajriba natijalarini nazariy natijalar bilan solishtirish;
- nazariy tadqiqotlarning adekvatligini baholash.
Eksperimental tadqiqotlar uchun o'rnatish Tajribalar Jizzax viloyatining Marjonbuloq konidagi sinov qurilmasida o'tkazildi. Tajriba sinov qurilmasi quyidagi asosiy qismlardan iborat: grunt tarkibi, buldozer pichog'iga bo'lgantalab,grunt tarkibi balandligi 1,2 m, kengligi 1 m va uzunligi 8 m bo'lgan, qum bilan to'ldirilgan to'rtburchak shakldagi idishdan iborat.
Kanalning yuqori qismida deformatsiya o'lchagichni o'rnatish uchun qo'llanmalar mavjud. Qurilma elektr motori orqali o'zgaruvchan tishli nisbatlarga ega bo'lgan uzatmalar qutisi orqali simi tortish orqali boshqariladi. Qurilmaningning harakat tezligi uzatmalar qutisini almashtirish orqali o'zgartiriladi. Noto'g'ri taqsimlangan yuk bilan yuzaga kelishi mumkin bo'lgan buzilishlarni bartaraf etish uchun qurilma o'zining bo'ylama o'qi atrofida nosimmetrik tarzda biriktirilgan ikkita arqon shoxlari orqali haydaladi.
Buldozerning ishchi harakati quyidagicha amalga oshiriladi: dvigatel 6 yoqilganda, baraban 2 uzatmalar qutisi 7 orqali harakatga keltiriladi (1-rasm). Baraban 2 aylanganda uning atrofiga shox 3 o'raladi va arqonning novdasi 5 oqib chiqadi.Buning teskarisi dvigatel rotorining aylanish yo'nalishini o'zgartirish orqali amalga oshiriladi. Bunda baraban qarama-qarshi tomonga aylanadi va endi arqonning novdasi 5 unga kiradi va arqonning novdasi 3 oqib chiqadi.Tezzoometr aravasi teskari yo'nalishda harakatianadi.
1-arqon; 2-baraban; 3-kiruvchi filial; 4-qurilma; 5-ishlaydigan filial; 6-dvigatel; 7-buldozer uzatmalar qutisi qutisi; 8-bloklar o'rnatiladi; y-ishchi harakatining yo'nalishi. 1-rasm. Arqonni o'rash sxemasi O'rnatishning asosiy elementi tensometrik aravachadir, uning umumiy ko'rinishi rasmda ko'rsatilgan. 2. Trolley ikki asosiy qismdan iborat - ichki tenzometrik 2 va tashqi 1 ramkalar. Qazish qarshiligining gorizontal komponentini o'lchash uchun tashqi rom 1 bo'lgan 2-tenzozometr ramkasining erkin suspenziyasi qo'llaniladi.
1-tashqi rom; 2-ichki ramka; 3-deformatsiya o'lchagich; 4-harakatni ro'yxatga olish kengashi; 5-universal ramka; 6-buldozer pichog'i; 7-qo'llab-quvvatlovchi roliklar; 8-reduktor
2-rasm. Tenzometr aravachasining umumiy ko'rinishi Tashqi tuzilish 1 tayanch roliklarga 7 o'rnatiladi va tortish stantsiyasiga ulanadi. Bu romda universal rom 5 joylashgan bo'lib, unga pichoq 6 biriktirilgan. Chiplarning qalinligini nazorat qilish uchun 1-ramkaga qo'shimcha ravishda reduktor 8 o'rnatilgan bo'lib, u ichki rom 2 bilan kinematik tarzda bog'langan. Uzatmalar qutisi shkiv tomonidan boshqariladi.
3-rasmda qazish qarshilik kuchlariga ta'sir qiluvchi parametrlarga ega pichoq profilining diagrammasi ko'rsatilgan. "BELARUS-1502" buldozeri uchun pichoq profili parametrlarining qiymatlari ko'rsatilgan va nazariy hisob-kitoblar natijasida tavsiya etilgan.
3- rasm. Pichoq profili parametrlari
1-Jadval
Pichoq profillarining parametrlari_
Parametr nomi O'lchov birliklari "BELARUS-1502" Tavsiya etilgan ko'rsatgichlar
Pichoq balandligi H м 1,028 1,028
Visor balandligi HK м 0,205 0,205
Birikish nuqtasi XKP м 0,446 0,446
Birikish nuqtasi УКР м 0,254 0,254
Pichoqning tekis uzunligi а м 0,323 0,200
Pichoq kengligi В м 3,630 3,630
Pichoqning egrilik radiusi М м 0,783 1,2
P gradus 69,8 69,8
Рк gradus 95 95
s gradus 71,3 71
7 gradus 50 53
Eksperimental tadqiqotlar uchun amaliyotda qo'llaniladigan parametrlar bilan dumps modellari tuzilgan va nazariy tadqiqotlar asosida tavsiya etilgan. Dump modellari rasmda ko'rsatilgan. 4.
Jismoniy modellar uchun masshtab koeffitsienti 1:7 - ga teng.
Ishchi korpus tishli kasnagini aylantirish orqali chiplarning qalinligini o'zgartirishga imkon beradi 8 (2 rasmga qarang).
O'lchov natijalarini qayd etish quyidagicha amalga oshiriladi. Tenzometrdan kelgan signallar 3-tenzozometrga (2-rasmga qarang), so'ngra portning RS 232 ulagichi orqali kiruvchi raqamli signallarni qayta ishlash dasturi o'rnatilgan shaxsiy kompyuterga uzatiladi (5-rasm). Dastur raqamli signalni so'roq paytida sensorga vaqt va kuchning raqamli qiymatlarini yozib olgan holda MS Excel fayliga aylantirishni ta'minlaydi. Shunday qilib, vaqt qiymatlari va tuproq qazish jarayonining gorizontal komponenti bilan fayllarni kompyuter diskida saqlash mumkin.
4-Rasm. Universal ramkali plow modellari
M 1
■йн f "Т Ми
5- rasm. Deformatsiya o'lchagichli kompyuter bilan
Laboratoriya tadqiqotlari metodologiyasi.
Laboratoriya tadqiqotlarida tajribalarni tayyorlash vaqtini qisqartirish va ularni takrorlashda iloji bo'lsa, bir xil sharoitlarni ta'minlash uchun V.I.Balovnev [8, 9] tomonidan ishlab chiqilgan fizik modellashtirish texnikasidan foydalanilgan.
Tajriba natijalarini dasturiy ta'minot yordamida olingan nazariy natijalar bilan solishtirish uchun kanaldagi tuproqning real fizik-mexanik xossalari va o'rganilayotgan modelning real o'lchamlaridan foydalanilgan.
Tuproq modelini olish uchun asos nozik taneli daryo qumi bo'lib, uning fraktsiyasi hajmi 2 mm dan oshmaydi. Oldindan namlangan qum elektr tebranish platformasi yordamida qazilgan va siqilgan. Tuproqning mustahkamligi bo'yicha o'xshashligini aniqlaydigan ko'rsatkich sifatida DorNII zarbasi ta'sirining soni ishlatilgan. Hujumchi parametrlari [10, 8] da berilgan
tavsiyalarga muvofiq o'zgartirildi. Masshtab koeffitsienti k = 7. Tuproq modeli tuproqning II toifasiga mos keladigan 6 marta urish uchun tayyorlangan.
Tajribalar quyidagi tartibda amalga oshirildi. Tuproqni siqishdan oldin, gorizontal platforma qazish boshlanishiga mos keladigan darajada tekislandi. O'rganilayotgan pichoq tenzometrli trolleybusga o'rnatildi. Buldozer otvali belgilangan miqdorda chuqurlashtirildi. Keyin o'lchash moslamalari ishga tushirildi va tuproqni qazish jarayoni amalga oshirildi, uning natijalari uskunalar tomonidan qayd etildi.
Tajribadan oldin kesish moslamasi yordamida o'rganilayotgan tuproq toifasining xususiyatlarini tavsiflovchi yopishqoqlik va ichki ishqalanish burchagi o'lchandi. Bundan tashqari, tashqi ishqalanish burchagi, buzilmagan strukturaning tuproq zichligi va bo'shashgan tuproqning zichligi o'lchandi [11]. Ushbu o'lchovlarning natijalari jadvalda keltirilgan.
Vaqt o'tishi bilan nazoratsiz ravishda o'zgarib turadigan tizimli xatolar ta'sirini istisno qilish uchun, shuningdek, kosmosda nazoratsiz tarzda o'zgarib turadigan parametrlarning ta'sirini istisno qilish uchun, masalan, yomon siqilish bilan tuproqning heterojenligi, tajribalarni tasodifiy taqsimlash paytida amalga oshirildi. tajriba.
Natijalarni keyingi qayta ishlash jarayonida qazish qarshiligining gorizontal komponentining maksimal va o'rtacha qiymatlari va o'ziga xos kesish qarshiligining tegishli qiymatlari aniqlandi.
6-rasmda toliq chizilgan prizmani o'rnatish jarayonida BELARUS-1502 pichog'i va pichoqni qazish rejimlari uchun 2 sm chip qalinligi bilan tavsiya etilgan parametrlarga ega bo'lgan birlashtirilgan oscillogram ko'rsatilgan.
Tuproqning fizik-mexanik xossalari 2- jadval
Ko'rsatkich nomi Tuproq toifasi
II
Zichlik o'lchagichning zarbalari soni 6
Tuproqqa yopishish С, кПа 4
с Tuproqning qoldiq yopishishi Р , кПа 0,45
Ichki (yerdan yerga) ishqalanish burchagi P , grad 28
Tashqi (metall ustidagi tuproq) ishqalanish burchagi œ , grad 25
Pichoq ustidagi tuproq zichligi Pr , т/м3 1,7
0,1 3.2 6.3 9.5 12.6 14,7 1в,6 21,0 25,1 2S.2 31,3 34,4 37,3
1 - pichoq modeli "BELARUS-1502"; 2 - tavsiya etilgan parametrlarga ega pichoqli model
6-rasm. Chip qalinligi 2 sm bo'lgan qazish qarshilik kuchlarining ostsillogrammasi
Chizma prizmasini yig'ish jarayoni ikkala pichoq uchun taxminan bir xil vaqtni oladi: taxminan 6 s. Kelajakda, chizilgan prizma to'plamini pichoqning deyarli cho'qqisiga ko'tarish paytida, ikkita pichoqni qazishga qarshilik kuchlarining o'sishi deyarli bir xil bo'ladi. Chizma prizmasi to'plamining yakuniy bosqichida tavsiya etilgan parametrlarga ega bo'lgan pichoqdagi qazish qarshilik kuchlari "BELARUS-1502" pichog'iga qaraganda kichikroq qiymatlar bilan o'zgaradi. Nazariy tadqiqotlar davomida ham xuddi shunday natijalarga erishildi.
Tajribalarning kerakli sonini aniqlash usuli. Tajribalarning kerakli soni berilgan sinov usulining Kvar xarakteristikasi o'zgaruvchanlik koeffitsienti qiymati va natijaning zarur bo'lgan
aniqligi Kd darajasi asosida statistik jihatdan o'rnatildi. Tuproqning mexanik xususiyatlarini
aniqlash bo'yicha konchilik institutida o'tkazilgan ko'plab tajribalar asosida [12, 13] tavsiya etilgan qiymat Kd = 12% ni qabul qilamiz.
Tuproqni qazish - bu shaklda ko'rsatilgan ostsillogrammalardan ko'rinib turganidek, kuchlarning mos keladigan o'zgarishi bilan birga tortuvchi prizmalarning parallel to'plami bilan tuproq chiplarini davriy ravishda ajratish jarayoni. 6...8. Kuchlarning ekstremal qiymatlarini belgilashda ularning minimal sonini bilish kerak, bu qabul qilingan o'lchov aniqligini ta'minlaydi. O'lchov natijalarini aniqlashning yagona diapazonini olish uchun bir xil chip qalinligi bilan barcha tajribalar uchun to'liq chizilgan prizma to'plamini ta'minlaydigan yo'l uzunligi qabul qilindi.
МЕХАНИКА ВА ТЕХНОЛОГИЯ ИЛМИЙ ЖУРНАЛИ, 2023, № 3 (12)
88
Tajriba davomida kuch tebranishlari sonini aniqlash qiyin bo'lganligi sababli, natijada olingan namunani olish uchun tuproq to'planishi jarayonida tebranishlar soni, keyingi maksimal qiymatlarning oldingisidan og'ishi aniqlandi. o'rnatilgan ishonchlilik talablariga javob beradigan ekstremal kuch qiymatlari. Chizma prizmasining o'sishiga mos keladigan maydon uchun o'lchovlar o'tkazildi.
1 - pichoq modeli "BELARUS-1502"; 2 - tavsiya etilgan parametrlarga ega pichoqli model 7-rasm. Chip qalinligi 4 sm bo'lgan qazish qarshilik kuchlarining ostsillogrammasi
Shu maqsadda dastlabki tajribalar o'tkazildi, ular uchun ma'lumotlar qazish maydonining butun uzunligi bo'ylab olindi. Shundan so'ng, MS Excel dasturidan foydalanib, tebranishlar sonining o'rtacha arifmetik qiymati va chizilgan prizmaning o'sishi davomida qo'shni maksimallar orasidagi farq, ularning maksimal qiymatlari va standart og'ish aniqlandi.
500
£
5 400
A 1 ■ J <\
J \ \ 1л/ V
V /L
л./- f W V
Ряд1 -Ряр2
12.53 15.60 18.78 21.39 25.00
1 - pichoq modeli "BELARUS-1502"; 2 - tavsiya etilgan parametrlarga ega pichoqli model 8-rasm. Chip qalinligi 3 sm bo'lgan qazish qarshilik kuchlarining ostsillogrammasi
Tajribalarning kerakli sonini aniqlash uchun avval bir xil sharoitda 10 ta tajriba o'tkazilgan. Olingan tebranishlar sonining o'rtacha qiymatlari va qo'shni maksimallar ortasidagi farqning matematik kutilishiga ko'ra, statistik ishlov berish amalga oshirildi, uning natijalariga ko'ra [12] texnikasidan foydalangan holda, statistik ishlov berish amalga oshirildi. Tavsiya etilgan tajribalar soni. Natijalar 3- jadvalda keltirilgan.
3- Jadval
Tajribalarning statistik ma'lumotlari_
Tajriba raqami Tebranishlar soni Yuqorilar orasi-dagi farqni matematik kutish
1 15 33,3788
2 12 34,846
3 14 42,182
4 13 35,9464
5 11 41,0816
6 13 42,182
7 12 38,514
8 15 32,6452
9 14 41,4484
10 14 35,9464
Kutilgan qiymat 13,3 31,51
Standart og'ish 1,26 7,22
O'zgaruvchanlik koeffitsienti 9,47 22,9
К К ДОП К К ВАР 1,26 0,52
Kerakli tajribalar soni 5
Shunday qilib, tavsiya etilgan parametrlarga ega bo'lgan pichoq modellarining har biri uchun o'lchov natijalarini faylga yozib olish va ularni keyingi statistik tahlil qilish bilan 0,02 m chip qalinligi bilan beshta tajriba o'tkazildi.
Eksperimental va nazariy tadqiqotlarni solishtirish
Eksperimental ma'lumotlar, ularning muqarrar ravishda tarqalishi tufayli, statistik usullar bilan qayta ishlanishi kerak. Har bir tajriba uchun kesish qarshilik komponentlarining mavjud qiymatlaridan ularning o'rtacha qiymati aniqlandi. Shundan so'ng, bir xil sharoitlarda o'tkazilgan barcha tajribalar natijalariga ko'ra, parametrning o'rtacha qiymati nihoyat hisoblab chiqildi, unga ko'ra hisoblangan qiymat bilan nomuvofiqlik aniqlandi.
Eksperimental natijalarni ishlab chiqilgan usul bilan aniqlangan nazariy natijalar bilan solishtirganda, ularning nomuvofiqligi mumkin, ularning sabablari:
- hisoblash metodologiyasida va hisoblash sxemalarida qabul qilingan taxminlar;
- eksperimental tadqiqotlarda muqarrar o'lchov xatolari; -tuproqning fizik-mexanik xususiyatlarini aniqlashda muqarrar xatolar.
Kesish qarshiligining gorizontal komponenti uchun nazariy va eksperimental qiymatlar o'rtasidagi tafovutlar jadvalda keltirilgan. 4. Natijalar chip qalinligi 0,02 m, pichoqning kavisli qismining radiusi 1,2 m, kesish burchagi 53°, pichoqni o'rnatish burchagi 71° va uzunligi bo'lgan tuproqning birinchi toifasi uchun olingan. 0,2 m pichoqning to'g'ri qismi. Qiyosiy tahlil 4-Jadvalda keltirilgan.
4- jadval
Tadqiqotning eksperimental va nazariy natijalari_
Tajriba raqami Tebranishlar soni Yuqorilar orasidagi farqni matematik kutish Standart og'ish
1 11 33,8 7,2
2 11 47,6 8,6
3 13 34,9 9,4
4 15 31,2 7,1
5 14 42,7 10,8
nazariy qiymati 14 35,6 9,5
Natijalarni tahlil qilish (4-jadvalga qarang) tebranish cho'qqilari orasidagi farqni matematik kutish qiymatlari eksperimental ravishda olingan bir xil qiymatlar oralig'ida ekanligini ko'rsatadi. Natijalar standart og'ish uchun o'xshash.
Xulosa. Eksperimental tadqiqotlar mualliflar tomonidan ishlab chiqilgan usullardan foydalangan holda olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini tasdiqladi. Turli xil ish rejimlarida olingan to'plangan eksperimental material instrumental nazorat uchun mavjud bo'lgan parametrlarga muvofiq qiyosiy tahlil qilish imkonini berdi.
Tahlil shuni ko'rsatdiki, buldozer pichog'i bilan tuproqni qazishda qo'llaniladigan ishlab chiqilgan nazariy qoidalar ushbu turdagi qazish paytida sodir bo'ladigan hodisalarning tabiatini etarli darajada aks ettiradi va eksperimental natijalar bilan yaxshi mos keladi.
Natijalarni tahlil qilish (4-jadvalga qarang) tebranish cho'qqilari orasidagi farqni matematik kutish qiymatlari eksperimental ravishda olingan bir xil qiymatlar oralig'ida ekanligini ko'rsatadi. Natijalar standart og'ish uchun o'xshash.
Xulosa. Eksperimental tadqiqotlar mualliflar tomonidan ishlab chiqilgan usullardan foydalangan holda olib borilgan nazariy tadqiqotlar natijalarini tasdiqladi. Turli xil ish rejimlarida olingan to'plangan eksperimental material instrumental nazorat uchun mavjud bo'lgan parametrlarga muvofiq qiyosiy tahlil qilish imkonini berdi.
Tahlil shuni ko'rsatdiki, buldozer pichog'i bilan tuproqni qazishda qo'llaniladigan ishlab chiqilgan nazariy qoidalar ushbu turdagi qazish paytida sodir bo'ladigan hodisalarning tabiatini etarli darajada aks ettiradi va eksperimental natijalar bilan yaxshi mos keladi.
Qazishga qarshilik kuchlarining kattaligiga eng muhim ta'sir pichoqning kavishli qismining radiusi tomonidan amalga oshiriladi. Radiusning 40% ga o'sishi oxirgi bosqichda (to'liq chizilgan prizma bilan) qazish qarshilik kuchlarining chip qalinligiga qarab 20 ... 30% ga kamayishiga olib keldi.
Dizaynda [14] asosida olingan buldozer pichog'i profilining kavisli qismining radiusi qiymatlari, agar kamaytirish zarurati tug'ilsa, 30 ... 40% ga oshirilishi kerak. tuproqlarning rivojlanishi davrida qarshilik kuchlarini qazishga bo'lgan qarshiliklarini hisobga olish zarur.
ADABIYOTLAR
1. Ветров, Ю. А. Расчеты сил резания и копания грунтов / Ю. А. Ветров. - Киев : Изд-во Киев. ун-та, 1965. - 123 с.
2. Шукуров, Р., Шукуров, Н., & Хужаназаров, Б. (2020). К вопросу повышения износостойкости рабочих органов землеройных машин. In Образование, наука и технологии: актуальные вопросы, инновации и достижения (pp. 241-245).
3. Рузибоев А.Н, Шукуров Н.Р, Хужаназаров Б.Ф., Долговечности зубьев рабочего
органа инженерных машин. Статья принята к публикации в журнал № 3 (59), 2021 год. Территория распространения: Российская Федерация, зарубежные страны. сайт журнала: https://scientific-publication.com.
4. Хужаназаров Б.Ф., Бульдозер ишчи органларининг бурилиш кияликлари буйича урнатишда иш самарадорлигини ошириш методикаси. The journal of academic research in educational sciences (issn 2181-1385 volume 1, issue 4 december 2020).
5. Шукуров, Р. У., Шукуров, Н. Р., & Хужаназаров, Б. Ф. (2020). Энергетический подход в изучении процесса изнашивания рабочих органов землеройных машин. Молодой ученый, (16), 168-171.
6. Шукуров, Р., Шукуров, Н., & Хужаназаров, Б. (2020). К вопросу повышения износостойкости рабочих органов землеройных машин. Образование, наука и технологии: актуальные вопросы, инновации и достижения, 241-245.
7. Хужаназаров, Б. Ф. (2022). Повышение эффективности работы бульдозера при разработке грунта. Инновацион технологиялар, 1(1 (45)), 32-35.
8. Xo'janazarov, B. (2022). Xalq xo'jaligida ishlatilayotgan buldozerlarini kesuvchi ishchi jihozlarining chidamliligini oshirish usullari. Involta Scientific Journal, 1(3), 1-5.
9. Xo'janazarov, B. (2022). Выбор материала и метода повышения износостойкости режущих элементов бульдозеров. НАМАНГАН МУ^АНДИСЛИК-^УРИЛИШ ИНСТИТУТИ МЕХАНИКА ВА ТЕХНОЛОГИЯ ИЛМИЙ ЖУРНАЛИ НАМАНГАН-2022 ISSN 2181-3760 № 2 (2), 2022
10. Xo'janazarov, B. (2022). Ish samaradorligini oshirish uchun vintli burg'uli kuchaytirgichli bul'dozerlardan foydalanish. АНДИЖОН МАШИНАСОЗЛИК ИНСТИТУТИ МАШИНАСОЗЛИК ИЛМИЙ-ТЕХНИКА ЖУРНАЛИ (Maxsus son).
