CC BY
15
ilmiy-uslubiy JumaH
RnSITT АТЧГГ^'ТГТГ ST1VF О'ОТTVi^TTTT ARТ1ЧГТ ill Л 1?Л I I Л<чШ\
Я*
BOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARINI GLABALLASHUV
JARAYONIDA MA'NAVIY HURUJLARDAN HIMOYA QILISH
TEXNOLOGIYASI
)>j# *J>
Normurodova Aziza Karim qizi
Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti ta'lim tarbiya nazariyasi va metodikasi boshlang'ich ta'lim yo'nalishi 1-kurs magistranti
¡ш
!
Ashurov Nazar Raxmatullayevich
Ilmiy raxbar pedagogika fanlari nomzodi, dotsent https://doi.org/10.5281/zenodo.7257083
Annotatsiya: Ushbu maqolada boshlang'ich ta'lim o'quvchilari uchun ahamiyatli bo'lgan globallashuv jarayonining dolzarbligi va yoshlarni undan muhofaza qilish yo'llari hamda milliy mafkura orqali shu kabi ma'naviy hurujlardan himoyalanish texnologiyasi haqida batafsil bayon qilinadi.
Kalit so'zlar: boshlang'ich ta'lim, milliy mafkura, o'quvchilar psixologiyasi, globallashuv, ma'naviy huruj va h.k.
Аннотация: В данной статье подробно рассматривается актуальность процесса глобализации, важного для младших школьников, и способы защиты от него молодежи, а также технологии защиты от подобных духовных атак через национальную идеологию.
Ключевые слова: начальное образование, национальная идеология, студенческая психология, глобализация, духовность и др.
Annotation: This article discusses in detail the relevance of the globalization process, which is important for primary school students, and ways to protect young people from it, as well as the technology of protection against similar spiritual attacks through national ideology.
Keywords: primary education, national ideology, student psychology,
ш
globalization, spirituality, etc.
P>!>i И
Bugungi globallashuv jarayonida insoniyatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi
A W
1 V\ n 11 A 'rrrVnVlK 1 D I 1 (Л ' Г7 ГГ n 14 fl 1-4 I n f n n+1 1 r> n 1 /-J n 1 f п /4г»1 r»r>-rV> Г»1л1
tubdan o'zgarib ketdi. Bu o'zgarishlar natijasida bir qator dolzarb ahamiyatli, ta'sir
ш
doirasi jahon hamjamiyatini qamrab olgan, bashariyatning kelajakdagi ijtimoiy
taraqqiyotini belgilab berayotgan muammolar vujudga keldi. Bu muammolar
J "1 > ' \ "1 >
insoniyatning global muammolari deb ataladi hamda ularning еchimini topish yo'lida
iw-
! K*
barcha davlatlarning kuch-qudrati, imkoniyat-harakatlari jamlanishi maqsadga muvofiq. Global muammolardan tinchlikni saqlash va qurolsizlanish muammosi eng
I I I Ll V W 1 I . VJ1WUC11 I I I LICll I 11 I IW 1 Cll UCll I 111 1 11 11\ 1 11 I CI JI I V CI LH WI JI Cll 11 JI I I I I UXll I II I IW J I V^llg,
universal ahamiyatga ega, chunki bu muammo hal etilmasa, Yer yuzida hayot va
• -*1' • i • • ___„u , , •________T______r . •
sivilizatsiyaning kelajagi o'ta achinarli ahvolga kelishi muqarrar. Insoniyat tarixida,
ы> 31> <}>
OAK*»*** Ifi^l > ,
№4 2022
ilmlyuslubly jurnali
miiif-iwuuif juiiian
ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, jami 14 mingdan ortiq urushlar ro'y bergan va ming
afsuski, harbiy mojaro va ziddiyatlar sayyoramizning turli hududlarida hanuzgacha yuz bermoqda. Lekin, global darajada bu muammo jami 70 milliondan ziyod kishi qurbon bo'lgan ikkita jahon urushi bo'lib o'tgan XX asrda keskinlashdi. Hozirgi vaqtda AQSh, Rossiya Federatsiyasi, Buyuk Britaniya, Fransiya, Xitoy, Hindiston va Pokiston jahon hamjamiyatining rasman tan olingan yadroviy qurolga ega davlatlari hisoblanadi.
J»
Boshlang'ich sinf o'quvchilarida milliy g'oya asosida vatanga e'tiqodni tarbiyalash omillaridan yana biri tilning sofligini, tozaligini saqlash va bunga o'quvchilarni chorlashdir. Chunki xalqimizning uzoq o'tmishi, bugungi xayoti-yu ertangi istiqboli mujassamlashgan tilimizda millatning milliy-ma'naviy ruhi, madaniy-ma'rifiy qiyofasi butun murakkabligi bilan namoyon bo'ladi. Boshlang'ich ta'limda mafkuraviy tarbiya yo'nalishlaridan yana biri - insonning o'z imkoniyatlarini erkin nomoyon qilishi, ijodiy fikrlashga o'rgatish, ijtimoiy-siyosiy
111 /^n 1 Voffolnr innim noT a+firirn m n n nluro+im o n îy l non nn o m it t ion! ontii
faollikni, kattalar ishini davom ettirish mas'uliyatini anglash, boshqaruv ishlarini
tushuntirishni tarbiyalash lozim. Boshlang'ich sinf o'quvchilarini milliy g'oya ruhida tarbiyalashda milliy qadriyatlarning o'rni beqiyosdir. Milliy qadriyatlar o'quvchilarni vatanga e'tiqodli, xalqiga sodiq yoshlarni tarbiyalashda muhim o'rin tutadi. Biz
»
tadqiqotlarimiz davomida boshlang'ich sinf o'quvchilarining Vatan, Vatanga e'tiqod xaqida kanday tushunchaga ega ekanliklarini aniqlash maqsadida, o'quvchilar bilan og'zaki savol-javoblar uyushtirdik. Savollarni tuzishdan oldin ularning yosh va psixologik jihatlarini hisobga oldik.
Boshlang'ich sinf o'quvchilarining ruhiy-ma'naviy holatini bilgan holda, axloqiy fazilatlarni yuksak darajada shakllantirish va milliy qadriyatlarga bo'lgan munosabatni o'zgartirish orqali Vatanga e'tiqod tuyg'usini shakllantirish ham muhim ahamiyatga ega. Bu ruhiy-ma'naviy holat darsliklarda aks etgan mavzu yuzasidan o'qituvchi tomonidan qilingan hikoya, suxbat yoki ko'rinish tarzida, xalq og'zaki ijodi namunalarini tinglaganda, ayniqsa, Vatan fidoiylarining qaxramonliklarini
'M ^^^ v I I ^
hikoya qilganda sodir bo'ladi. Bizga ma'lumki, bolalik deb atalmish bu davr o'zining ishonuvchanligi, taqlidchanligi, qiziquvchanligi hamda soddaligi bilan ular hayotida uchmas iz qoldiradi. Ular yuqoridagi voqealarni tinglaganlarida, o'sha qaxramonlarga
J-jt
o'xshagisi keladi, o'zlarining uyinlarida ularga taqlid qiladilar, ular albatta xalq ximoyachisi va Vatanga e'tiqodli insonlar bo'lishga harakat qila boshlaydilar. Biz boshlang'ich sinflarda milliy qadriyatlar orqali Vatanga e'tiqodni tarbiyalashni asosiy omili bo'lgan dars jarayonida Vatanga e'tiqodni tarbiyalash samaradorligini
oshirishda quyidagi tarbiya metodlardan foydalanishni maqsadga muvofiqdir deb
bildik: kuzatish va nazorat qilish, suhbat, hikoya, tushuntirish, rag'batlantirish, tanbih berish, ma'qullash, ko'rgazmalilik, namuna ko'rsatish, ishontirish, bahs va munozara
berish ma qullas^ ko ------------- n------- ko rsatish ..........bahs -------------
metodlardan keng foydalanish lozimdir.
№4 2022
ilmlyuslubly jurnali
Miiiif-iwuuif juinan
Bugungi kunga kelib globallashuv jarayonida dunyoda g'oyaviy, mafkuraviy
kurash ya'ni dunyoni g'oyaviy jihatdan bo'lib olishga bo'lgan urinish kuchayib bormoqda. Albatta, bunday vaziyatda mustaqilligimizni mustahkamlash, uning barqarorligini, farovonligini, tinchligini va kelajagini ta'minlash har birimizning yuksak burchimizdir. Globallashuv sharoitida ma'naviy tahdidlardan xalqni, xususan o'sib kelayotgan yoshlarni asrash, ularning qalbiga ezgulik g'oyalarini singdirish jamiyat hayotining barcha sohalarida izchil amalga oshirilmoqda. Ta'lim tizimining
J»
! Ш-
barcha bug'inlarida ta'lim-tarbiya, targ'ibot va tashviqotning samarali usul va vositalaridan oqilona foydalanish taqozo etilmoqda. Bugungi kunda globallashuvning ijtimoiy hayotimiz bilan bog'liqligi xususida Prezidentimiz Sh.M.Miriziyoev o'z fikrlarini bildirar ekan, "Yangi tahdidlar, jumladan, «ommaviy madaniyat» xavfi va boqimandalik kayfiyati paydo bo'layotgan,odob-axloq, qadriyatlarning yo'qolish xavfi yuzaga kelayotgan hozirgi globallashuv sharoitida bu g'oyat muhim ahamiyat kasb etmoqda. Shu sababli, mening fikrimcha, inson ma'naviy olami, xalqlar
m nnnnu rnlim Kûl m lnirnmnr» m nnKnl о m 1 nnrnK mrnirl orn x m Кллп+ю n mimi-nm lnitinn nnr
madaniyatini belgilaydigan manbalarni asrab-avaylash va boyitish bugungi kunda har
qachongidan ham muhimdir", - deb ta'kidlaydilar.
Bugun dunyo taraqqiyoti shu darajaga etdiki, endi mafkuraviy kurash, ma'naviy salohiyat etakchi o'ringa chiqdi. Insoniyat taraqqiyoti turli tahdidlar ta'siriga tushib
»
qoldi, xavfsizlik va barqarorligiga rahna solishga, hatto uning hayotini izdan chiqarishga qaratilgan tahdidlar kundan - kunga kuchayib bormoqda endi qurol-yaroqlar emas, balki "fikrga qarshi faqat fikr, g'oyaga qarshi faqat g'oya" bilan kurashib olg'a borish mumkin. Mafkuraviy kurash bir jamiyat, mamlakat ichida ham, xalqaro va davlatlararo miqyosda ham davom etmoqda. Hozirgi vaqtda mafkuraviy vositalar orqali o'z ta'sir doirasini kengaytirishga intilayotgan siyosiy kuchlar va
1лпгп1/п+1 or +аКагп Ar сьсЛгл ni К Каггпг\лг1п ^ 1\/ГпОХ7Т rnn m 1 1 1 О 4" intr>i\rn+ г! от т\ ofn 1 п гг
harakatlar tobora keskinlashib bormoqda.5 Muayyan millat, jamiyat, davlatning tinchligi va barqarorligiga qarshi qaratilgan, siyosiy va konstitutsion tizimni zaiflashtirish va buzishga yo'naltirilgan, fuqaro va jamiyat xavfsizligiga tahdid soluvchi mafkuraviy tajovuzlar keskinlashmoqda. Bunday tajovuzga qo'l urayotganlar o'z yovuz maqsadlariga erishish uchun har qanday usullardan, odamlarning diniy, milliy hissiyotlari, hayotda mavjud bo'lgan ijtimoiy-iqtisodiy qiyinchiliklaridan ustalik bilan foydalanishga harakat qiladilar. Bugungi kunda J-jt ularning aholining ma'lum bir qatlamlari, ayniqsa, yoshlarning qalbi va ongini o'zlariga ma'qul bo'lgan g'oya bilan egallashlari, ya'ni buzg'unchi g'oyalar, diniy ekstremizm, g'oyalarini singdirish kabi g'arazli maqsadlari xalqqa ayon bo'lib bormoqda. Ushbu tahdidlar dunyoning turli buzg'unchi kuchlari tamonidan shunday ustakorlik bilan tarqatilmoqdaki, u o'zining jozibali tasir kuchi orqali ko'plab insonlarni kundan - kunga o'z domiga tortib bormoqda. "Tahdid" deganda inson
hayotiy faoliyati, umuman, yashashni chigallashtiruvchi hamda tarixiy davr
j_____• j____• _______j , _ ____ ____• ____• ____• ■
davomida aniq maqsad uchun yo'naltirilgan ijtimoiy strukturani, davlatning siyosiy
щъ пй*
^■.-fft^-ifi
i Js * iJ
Miiiif-iwuuif juiiian
asosini zaiflashtiruvchi, qolaversa, emirishga qaratilgan mahalliy, hududiy,
#
mintaqaviy ijtimoiy va tarixiy vaziyatni tushunish mumkin6.Albatta bunday buzg'unchi g'oyalar xamma joyda ham o'z ta'sirini o'tkazmay qolmaydi bunga faqat o'zimizga ishonch bilan bir yoqadan bosh chiqarsak bu buzg'unchi g'oyaga qarshi
1 7 1 "î-»»л n 1л -t n 1л -t -t^b л г-ж г» m 1 г» 1 1ЛЛ-« г-ж х^ч /ч iт г/ч+11Л -I т гг» г» /-J г» ♦•■«т rrv -« 1 «-» 1Лi п 1--» -« ггг» ппг» /ч г» ' п1л ("Vг» 1Л
bo'lamiz.
Bugun dunyoning mafkuraviy manzarasida inson qalbi va ongiga ta'sir o'tkazuvchi, turli xil vositalar bilan kurash olib boruvchi mafkuraviy poligonlar faoliyati tobora yaqqolroq ko'zga tashlanmoqda. Taraqqiyotning hozirgi bosqichida jahonda g'oyat murakkab va tahlikali jarayon kechmoqda. Bular dunyoning siyosiy, mafkuraiy manzarasidagi o'zgarishlar, taraqqiyotning yangi bosqichiga ko'tarilishi va bu taraqqiyotga g'ov bo'ladigan demokratik rivojlanishni izdan chikaradigan, jamiyat barqarorligiga rahnasoladigan g'oyaviy-mafkuraviy to'siqlarning paydo bo'lishi bilan izohlanadi. Globallashuv jarayonida kishilarni, ayniqsa yoshlarni turli xil
Wv'r-i'fiinl-irirxTi mnfbnirm тл-*т vnmilnf In 'm п nnn nprnrnnn Kir nn+rvf литп nn m 11 nnf I о rrro
ko'rinishdagi mafliuraviy xurnjlar ^rndan asrashda bir qator quyidagi jihatlarga
>
alohida e'tibor qaratish zarur. Jumladan, mafkuraviy tahdidlarga qarshi doimo sergak, ogoh va hushyor bo'lib yashash. Yoshlar o'rtasida sog'lom turmush tarzini targ'ib etish, ularning ma'naviy ahloqiy tarbiyasini shakllantirish, yoshlar ongida
»
vatanparvarlik, insonparvarlik, mehr-oqibat, el-yurt sha'nini ardoqlash kabi ulug'vor fazilatlarni kamol toptirishda oila-mahalla-ta'lim muassasasi hamkorligi asosida ish tashkil etish.9 Bugungi axborotlar jadal kechayotgan bir vaqtda axborot xurujlari asiriga aylanmaslik. Demak, axborot kurashi avj olgan XXI asrda yoshlarni mafkuraviy xurujlardan himoya etishda ma'naviy-marifiy targ'ibot ishlarining ta'sirchanligini oshirish, hayotimizda sodir bo'layotgan ijobiy o'zgarishlar haqidagi chuqur tahliliy ma'lumotlarii yosh avlodga etkazish, ularning ijtimoiy faolligini kuchaytirish har qachongidan ham muhim ahamiyat kasb etadi.
Globallashuv so'zining lug'aviy ma'nosi xalqaro integratsiya, ya'ni butun dunyo aholisining bir ijtimoiy tuzum ostiga birlashishi, bir xil vazifa bajarishi protsessi tushuniladi. Globallashuvning mamlakatlar iqtisodiy siyosati va ma'naviyatiga o'tkazishi mumkin bo'lgan ijobiy va salbiy ta'siri xususida Hindistonning mashhur davlat arbobi Mahatma Gandining quyidagi so'zlarida yaxshi ifodalangan: «Men
J-jt
uyimning darvoza va eshiklarini doim mahkam berkitib o'tira olmayman, chunki uyimga toza havo kirib turishi kerak. Shu bilan birga, ochilgan eshik va derazalarimdan kirayotgan havo dovul bo'lib uyimni ag'dar-to'ntar qilib tashlashi, o'zimni esa yiqitib yuborishini ham istamayman». Shuning uchun ham milliy istiqlol g'oyasi bugungi globallashuv jarayonida uyimizni, hayotimizni toza havo bilan ta'minlab, ayni paytda, «dovullar»dan saqlash omili ekanligini anglash mumkin. Globallashuv jarayonining hayotimizga tobora tez va chuqur kirib kelayotganining asosiy sababi esa, birinchi Prezidentimiz qayd etganlaridek, bugungi kunda har qaysi * : j*
-»- я,.!, > ,
^■.■fft^-tfi
i Js * iJ
№4 2022
ilmlyuslubly jurnali
Miiiif-iwuuif juman
davlatning taraqqiyoti va ravnaqi nafaqat yaqin va uzoq qo'shnilar, balki jahon
>
miqyosida boshqa mintaqa va hududlar bilan chambarchas bog'lanib borayotganidadir. Biron mamlakatning bu jarayondan chetda turishi ijobiy natijalarga olib kelmaydi.
Har bir ijtimoiy xodisaning ijobiy va salbiy tomoni bo'lganidek globallashuv jarayoni ham bundan mustasno emas. Globallashuvning ijobiy tomoni shundan iboratki, u xalqlarning, davlatlarning, milliy madaniyat va iqtisodiyotlarning yaqinlashishini tezlashtiradi, ularning rivojlanish uchun yangi imkoniyatlar ochadi.
J ° J
Globallashuvning salbiy tomoni esa, ko'p ming-ming mayda, qoloq etnik guruhlar va millatlarning madaniyati, tili, rasm-rusmlari jahon bo'ylab kuchayib borayotgan globallashuv jarayonlarida katta millatlar, yirik milliy madaniyatlar, boy tillar bilan raqobatlasha olmay, o'z-o'zidan faol ijtimoiy-iqtisodiy, lisoniy-zaboniy hayotdan chetga chiqib qolmoqda. Bunday sharoitda har bir ongli fuqaroning vazifasi - o'z millatining raqobatbardoshligini ko'tarish, buning uchun uning faol siyosati, tadbirkor iqtisodiyoti, madaniyatida salmoqli yutuqlari uchun kurashishdir. Hozirgi
davr dunyo g'oyaviy qarama-qarshiliklar murakkab tus olgan, mafkura poligonlari yadro poligonlaridan ham kuchliroq bo'lib borayotgan davrdir. Dunyoda globallashuv, axborot oqimining tezlashuvi va intensiv-lashuvi, universal
»
texnologiyalar bilan bog'liq umumbashariy jarayonlar jadallashib bormoqdi. Bunday
sharoitda mafkuraviy vositalar orqali o'z ta'sir doirasini kengaytirishga intilayotgan
siyosiy kuchlar va harakatlar ham yo'q emas. Tajovuzkor millatchilik va shovinizm,
neofashizm va fundamentalizm, irqchilik va diniy eksteremizm mafkuralari shular
jumlasidandir. Natijada dunyoda inson qalbi va ongini egallash uchun kurash tobora ..... , _ , , , . , . ..... , , ,
kuchayib bormoqda. Umuman olganda, barcha tadqiqotchi olimlar global o'zgarishlar madaniy o'ziga xosliklarga, ayniqsa o'sib kelayotgan yosh avlod tarbiyasiga, ularning ongi va mafkurasiga ta'sirini o'tkazishini ta'kidlaydilar. Yosh avlodning miyasi hali yozilmagan oq qog'oz misoli toza bo'ladi. Unga nima yozilsa, kiritilsa, o'sha narsa namoyon bo'ladi. Biroq ushbu ta'sir doirasi to'g'risida har xil munosabat bildiradilar. Ma'lumki, xar kanday kasallikning oldini olish uchun avvalo, kishi organizmida unga karshi immunitet xosil kilinadi. Biz xam farzandlarimizni ona vatanga muxabbat, boy tariximizga, ota-bobolarimizning mukaddas diniga sadokat J-jt
л w n 1171 /-J Л +П f |л 1T í П I n П 1 1 /Л |"Ч 1 1 11 ЛТ 7Т7Л I /Л 1 1 I П -i Im I Kl Т ;Y1 /Л 11 m i
ruxida tarbiyalash uchun, avvalo ularni kalbi va ongida mafkuraviy immunitetni
ш
kuchaytirish lozim. Toki yoshlarimiz milliy uzligini, shu bilan birga, dunyoni chukur anglaydigan, zamon bilan baro-bar kadam tashlaydigan insonlar bulib etishsin. Ana shunda joxil akida parastlarning da'vati xam, mutlako begona goyalari xam ularga uz
iw-
i и*
ta'sirini utkaza olmaydi. Imom Buxoriy (810-870), "Bolaning tabiati islomiy (bu o'rinda "ishonuvchan") bo'ladi, uni qanday g'oyalar bilan to'ldirish ota-ona va ustozga bog'liq". Globallashuv jarayonida internet yangi aloqaviy vositadir.
:______• ._____.....„„u • ____.
Globallashuv jarayonida kishilar internetdan xohlagan manbani topadi. Internet
Ы> 3 ]>£>
! JS * ! J ■
Miiiif-iwuuif juiiian
| y J^ Jm >
ko'pchilikni birlashtiradi yoki ajratishi ham mumkin, bundan tashqari agressiv
#
>
maqsadda ishlaydi, ya'ni u mafkuraviy urush qurolidir, buni ilmda «kiberterrorizm» deydi. Aslida axborot sohasidagi globallashuv insoniyat uchun, dunyoning barcha hududlaridagi odamlarning o'zaro muloqoti uchun, ilm-fan va madaniy boyliklarni o'zlashtirish uchun ulkan imkoniyatlar yaratadigan jarayondir.
Global miqyosda insoniyatning ba'zi masalalarda murosaga yuzlanishiga to'g'ri keladi. Shulardan biri, bizningcha, internetda terrorizmni parvarishlovchi sahifalarni nazorat qilishga yo'naltirilgan hamkorlikdir. Shunisi qiziqki, bu veb sahifalarning
1 О J о 11, о
qurboni faqatgina yoshlar emas, balki katta yoshdagi kishilar ham o'zining ma'naviy boyligining to'liq emasligi hamda buzg'unchi g'oyalarga moyilligi tufayli qurbonga aylanmoqdalar. Buning uchun, terroristik deb tan olingan guruhlar, kimsalarga mutaxassislar tomonidan tan olingan saytlarga serverlardan joy bermaslik, ularni yopishga qaratilgan chora-tadbirlarni qilish maqsadga muvofiqdir. Bu o'rinda BMT katta rol o'ynashi mumkin.
Bugungi kunda mamlakamizda olib borilayotgan barcha ishlarning,
islohotlarning negizida yosh avlodni haqiqiy Vatanga e'tiqodli, ma'naviy-axloqiy, insoniy fazilatlari yuksak darajada shakllangan insonlar qilib tarbiyalash yotadi. Mamlakatimiz rivojlanish jarayonini boshidan kechirayotgan bir paytda, yoshlarda
»
m?
mustahkam e'tiqodni shakllantirish davr talabidir. Yoshlarimizda Vatan ravnaqi yulida xizmat qilish, Vatan manfaatini o'z manfaatlaridan ustun qo'yish, Vatanni qo'riqlash, yurt tabiati va boyliklarini asrash eng asosiysi Vatanga nisbatan chin e'tiqodni tarbiyalash o'qituvchi-pedagoglarning hayotiy vazifasidir. Toki Vatan muqaddas tushuncha ekan, shu Vatan tuprog'i va millat sha'ni uchun jon bergan bobolarning, aka-ukalarning xotirasi hurmati yoshlarni xaqiqiy Vatanga e'tiqodli insonlar qilib yetishtirishning ayni vaqtidir. Mamlakatimizni rivojlantirish, dunyo miqyosiga olib chiqish bugungi yosh avlodning burchi va vazifasidir. Bu borada ularda yuqorida aytganimizdek chin e'tiqodni shakllantirish, ularni qo'llab-quvvatlash xalqimiz va hukumatimizning vazifasidir. Buyuk alloma, mutafakkirlarimiz ning ma'naviy merosi, xalqimizning boy og'zaki ijodi, yozma manbalari, go'zal bayramlari hamda urf-odatlari, xalq xunarmandchiligi, o'lkashunoslik manbalari yosh avlodni har tomonlama yetuk insonlar qilib
J-jt
tarbiyalash borasidagi benihoya qimmatli boylikdir. Maktabda milliy qistiqlol g'oyasini o'rganish natijasida o'quvchilarda axloqiy sifatlarning yanada takomillashuvi bilan birga, kelajakda, hayotda, jamiyatda o'z yullarini tanlashi, mustahkam e'tiqodli insonlar bo'lib yetishuviga hamda o'zlarida mavjud bo'lgan
! и*
xatolarni tuzatishga yordam beradi. Boshlang'ich sinf o'quvchilarini Vatanga e'tiqodli insonlar bo'lib yetishuvida maktab va oila hamkorligining ustuvorligini rad etmagan holda, bu ishlarga ota-onalarni jalb etish bilan birga, ular bolalarga ibrat
• „ ^ 1 • u________. „u _____u- -Ii:
bo'lishlari, avvalo o'zlari ham Vatan tushunchasini muqaddas hisoblab, milliy
Ы> 3 ]> <}>
isâsi > ,
! JS * ! J ■
№4 2022
ilmlyuslubly jurnali
Miiiif-iwuuif juinan
qadriyatlarni yaxshi bilishlari, milliy qadriyatlarimizga nisbatan farzandlarida hurmat
hissini tarbiyalab borishlari kerak.
Xulosa qilib aytganda, bugungi kunda mafkuraviy tahdidlar aholining ma'lum bir qatlami, ayniqsa, yoshlarning qarashlarini o'zlariga ma'qul bo'lgan yo'nalishda o'zgartirish, diniy ekstremizm, axloqsizlik kabi buzg'unchi g'oyalarni singdirishga urinishdek ko'rinishlarda sodir bo'lmoqda. Mafkuraviy tahdidlarga qarshi doimo sergak, ogoh va hushyor bo'lib yashashni o'rganish, murakkab va tahlikali hayotning
J»
!
shafqatsiz o'yinlari to'g'risida biryoqlama va soxta tasavvurlar shakllanmasligiga alohida e'tibor berish lozim. Buning uchun insonlarda sog'lom hayot tarzi, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat-ehtirom, o'z kuchiga va ertangi kunga ishonch tuyg'ularini yanada kamol toptirish zarur. Boshqalarning tasavvuriga muvofiq, globallashuv iqtisodiy sohada emas, balki diniy sohada katta xavf-xatar tayyorlamoqda, chunki, globalizm va axborot dunyoviy xarakterga ega bo'lgan bir paytda xudosizlik targ'iboti bilan uyg'unlashtiriladi. Yana boshqalarning qarashlarida globallashuv millatga va milliy o'ziga xoslikka putur etkazadi. Madaniy, shu jumladan diniy qadriyatlar, turmush tarzi ham xavf ostida qoladi. Bunday yondashuvga moyillik bildirayotgan fan va siyosat arboblari uchun madaniy o'ziga xoslikni saqlashga intilish asosiy maqsaddir. Chunki hozirda internet tarmog'idan
»
foydalanadiganlarning asosiy qismini yoshlar tashkil qilmoqda. Yoshlar esa millat va davlat kelajagidir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Mirziyoev.Sh.M. Milliy taraqqiyot yo'limizni qat'iyat biln davom ettirib, yangi bosqichga ko'taramiz. 1-jild -Т.: O'zbekiston, 2018. 29-30-betlar.
P \ >
2.Mirziyoev.Sh.M..Jamiyatimizni erkinlashtirish, islohotlarni chuqurlashtirish, ma'naviyatimizni yuksaltirish va xalqimizning hayot darajasini oshirish - barcha ishlarimizning mezoni va maqsadidir. T. 15. -T.: O'zbekiston. 2017. -326 b.
3.Safoeva. S. Globallashuv jarayonining ijtimoiy hayot sohalariga ta'siri. // Globallashuv jarayonida jamiyatni demokratlashtirishning siyosiy, falsafiyhuquqiy masalalari. -Toshkent: Falsafa va huquq nashriyoti, 2006, 27-bet.
4.Quchqarov. V. Milliy o'zlikni anglash va barqaror taraqqiyot T.: Akademiya,
J-jt
2013 67-bet
m >
m
w-
5.Zokirov B. G'arb tamadduni: inqiroz alomatlari // Tafakkur, 2007. №2. - 23 b.
6.Quronov. M Mafkuraviy tahdidlar va yoshlar tarbiyasi T.: Akademiya,2008 54- bet
7.PULATOV SH.N. XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Hindistondagi ijtimoiysiyosiy vaziyat. Academic Research In Educational Sciences. Volume 1. 2020 468-474 P.
; >vb >
>q ] q ]> >
---M- ^ >
71 Щ
L> * j J ■
• J^SW
TALQIN VA TADQIQOTLAR
ilmiy-uslubry jumali
№4 2022
m,
J>
;>q >
I
>
! J>i>
*s>
' >S*
>3
! >S> I 3>s*
] >4>
i >j>
*S >
8.Po'latov, Sh.N., Rabindranat Tagorning Hindiston ilm-ma'rifatga qo'shgan xissasi.// "SCIENCE AND EDUCATION" Scientific journal Volume 1, Special issue 2020 136-144 P.
9.Po'latov, Sh.N., Hindistonda pedagogik ta'limning rivojlanish bosqichlari. //"SCIENCE AND EDUCATION" Scientific journal Volume 1, Special issue 2020 21-27 P.
10.Jurayev SH.S., Abu Ali ibn Sinoning falsafiy qarashlarida baxt-saodat masalasi // Academic Research in Educational Sciences, 2 (Special Issue 1), 395-401 P.
11.Saidov S.A., Ibn al-Muqaffaning islom tarjima san'atiga qo'shgan hissasi. // "Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences" Scientific journal Volume 1, 2021. 332-336 P.
12.Sulaymonov, J. Abdurahmon ibn Xaldunning tamaddun taraqqiyoti haqidagi qarashlarida jamiyat tahlili//Academic Research in Educational Sciences, Vol. 2 Special Issue 1, 2021. 451-455 R.
q >j*
!>
L*
]m > q > >
wi > ]+4>
i>j*
q >j*
q
> >
)>j*
*1> *
q >j* q >5*
3>>
*q >
72
q > >
q
q >j*
