CC BY
459JffiTALQINVA 1
\-/TADQIQOTLAR No4 2022
«Cl
ilmiy-uslubiy jumaU
Rn«TTT ATVri'Tm M A k l A IÎH A T1VTFYTR ATSTV AT ASTmATV I A I I\IHA\
BOSHLANG'ICH MAKTABDA INTEGRATSIYALASHGAN TALIMDAN
#
>
FOYDALANISHNING METODIK XUSUSIYATLARI
l )>*
Nurmatova Saodat Bazarovna
J > | > ;
Samarqand viloyati Jomboy tumani 23-IDUM boshlang'ich sinf o'qituvchisi https://doi.org/10.5281/zenodo.7248939
i ^ ^LM^ ■ -ikC. su '
>
Annotatsiya: Integratsiya - o'quvchilarni o'qitish va tarbiyalashga yangi yondoshuvi, boshlang'ich sinflarda integratsiyalangan talimni amalga oshirish metodikasi va integratsiyalashgan darslarni amaliyotda qo'ilash haqida ma'lumot berish.
Kalit so'zlar: integratsiya, integratsiyalashgan ta'lim, metodika, boshlang'ich ta'limda integratsiya.
Boshlang'ich sinflarda integratsiyalangan talimni amalga oshirish metodikasi Integratsiya,integratsiyalash jarayonlari zamonaviy maktabga kirib kelib,faqat uning
»
w-
mazmunini emas,balki kichik maktab o'quvchilarini ekologik talimining tashkiliy shakl va uslublariga ham faol kirib boryapti. O'qituvchi bilim olish jarayonini
shunday tashkil etish kerakki, unda oquvchilar kôproq mustaqil izlanishlari, o'z harakat va faoliyatlarining oqibatlarini oldindan bilishga ôrganishlari, bahs-munozaralarda ishtirok etishlari, tabiiy va ijtimoiy muhitni yakunlashlari kerak.Shuning uchun ôqish vaqtining yarmini oquvchilar tabiat va ijtimoiy muhitda ôtkazishlari, amaliy-ijodiy va tekshirish ishlari olib borishlari kerak. Bu vazifani
-------,-----, -----------------------------__
talimning turli shakllarida bajarish mumkin:kuzatishlar, tajriba va sinovlar ôtkazish,sanat asarlarini qayta tiklash,modellashtirish, ijtimoiy muhitdagi ôz harakat
va faoliyatlarini natijasini kora bilish, kitob bilan ishlash.
O'qituvchi dars samaradorligini oshiruvchi, matematika, rus tili,ôqish, tabiatshunoslik fanlarini ôqitishning turli-tuman shakllariga ega har bir dars o'quvchiga ilmiy bilim, tasavvur va tushunchalarning ma'lum bir yig'indisini berishi, hamda tarbiyalash va rivojlantirishi kerak. Dasturdagi materialni ular dars davomida o'zlashtirishlari kerak. Bu o'quvchilarning o'quv mashg'ulotlari bilan ortiqcha
yuklanmasligining muhim shartidir, chunki yaxshi o'zlashtirilgan dars uy vazifasini
i JL i 1>
bajarish uchun ketadigan vaqtni ancha qisqartiradi. Bu holatda asosiy prinsip : kichik
maktab o'quvchilarining eng muhim vazifasi - o'qish, mustahkam bilim olish,
darsdagi vazifa esa o'qituvchi boshchiligidagi mehnat. Darsga tayyorlanar
ekan,o'qituvchi birinchi navbatda uning maqsadini anglaydi va shu asosida darsning
mazmuni tanlanadi, asosiy savollar belgilanadi. Bunda o'qituvchi faqat darslik
matnini gapirib berish bilan cheklanmasligi kerak. O'quvchilarni qo'shimcha material
bilan ko'mib tashlamagan holda, ularga kitobda yo'q misollarni ham berib borishi
si | 1 -
m--
is* » j
JffiTALQINVA *<il]
\-#TADOIQOTLAR Nod 2022
№4 2022
ilmly-usluMy juniali
miiif-iwuuif juman
kerak: turli she'rlar, badiiy asarlardan parchalar, maqollar, topishmoqlar va boshqa
materiallar o'quvchilarda jonli qiziqish uyg'otadi va ta'sirlantiradi.Har bir dars mazmuni belgilanayotganda predmet ichidagi va predmetlararo aloqalar hisobga olinadi. Darsning mazmuni belgilangach o'qituvchi qanday tasavvur va tushunchalar unda o'z rivojini topishini, o'quvchi qanday bilim va ko'nikmalarga ega bo'lishini aniqlaydi.
Darsning maqsadi va mazmuniga mos ravishda o'qituvchi ta'lim metodlarini tanlaydi. Darsda o'qituvchi va o'quvchining faoliyatlari bir-biri bilan uzviy bog'liq bo'lganligi sababli, bu faoliyatlarning aniq bosqichlarini belgilab olish kerak. Butun dars davomida sinfning faol ishlashi uchun usul va vositalarning to'g'ri almashinuvini aniqlab olish kerak.
Boshlang'ich sinflarda integratsiyalashgan darslarni amaliyotda qo'llash.
3-sinfda integratsiyalashgan dars( matematika+tabiatshunoslik) fragmenti Darsning mavzusi: Harakatga doir masala.
r^'m+mmni1 l^al inrv \tt\ ' f\V> o r\ 11 p An I o rn 1 qo I o\ fl 11/ I ^ o n n rvt >7 rvn munHnm n An I o rn 1
O'qituvchi:- keling,ko'phadli sonlarni eslaylik. Daftaringizga quyidagi sonlarni
>
*
yozing: 40204506,326925,150000000,32482.Sonlarni ortib borish tartibida o'qing. Eng katta sonni o'qing.Bunday katta son nimani bildirish mumkin(bolalar o'z taxminlarini aytadilar). O'qituvchi:- bu son yerdan- quyoshgacha bo'lgan masofani
bildiradi.Bu juda katta km lar soni,uni tasavvur qilish qiyin. Agar biz quyoshga aravada boradigan bo'lsak,bizga 500 yil kerak bo'lar edi. Bu necha asrga teng? Bolalar:- 5 asrga. O'qituvchi: - odamlar avtomabilni ixtiro qildilar. Endi bu yo'lni bosib o'tish uchun 5 marta kam vaqt kerak bo'ladi. Bu qancha? B: 100 yil. O': -samolyotda esa 10 yil uchishi kerak.Bu necha oy? B:-120 oy. O'- raketa esa, bu yo'ni 1 yilda bosib o'tadi.Agar yilni kun hisobida o'lchasak, bu necha kun? B:- 366 kun Og'zaki ish.Yer yaqinidagi orbitaga chiqish uchun bir kosmik tezlikda harakat qilish kerak.U 8km/s ga teng.Hisoblab ko'ringchi,bu bir minutdan keyin bizning kemamiz Yerdan qanday masofada bo'ladi? B: - 60*8=480km O': - biz hayot sharoitlari
bo'yicha Marsga Yerdagi hayot sharoitlariga yaqinligi haqida gapirgan edik.Kemamiz Marsga yetishi uchun kema ikkinchi tezlikda harakat qilishi lozim.Ikkinchi kosmik tezlik birinchisiga qaraganda 3km/s ga ko'p.Raketa 3 minut ichida qancha masofani bosib o'tadi? B: - 3 min.180sek,demak masofa 1980km ga
*
teng. O': - biz Yerdan Marsgacha bo'lgan masofaning qanchaligini,kema qanday
tezlik bilan harakat qilishini bilamiz.Marsga yetib borish uchun qancha vaqt talab etilishini uyda mustaqil ravishda hisoblab chiqishga urinib ko'ring.
Bugungi zamonaviy darsliklarimizda ham turli xil fanlar integratsiyasini
i J>:*-
ko'rishimiz mumkin. Bu darsliklarimiz o'quvchilarni har tomonlama
yetuk,dunyoqarashi keng inson qilib tarbiyalashga yordam beradi.
¡ > >
>q ] - > >
U>,* ^ «KQs
SWfS ■
LTALQIN VA ¡TADQIQOTLAR
¡Imiy-uslubiy jurnali
№4 2Q22
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Mavlonova R.A, "Boshlang'ich ta'limning integгatsiyalashgan pedagogikasi" Toshkent-2006
2.T.G'offorava."Boshlang'ich ta'limda zamonaviy pedagogik texnologiyalaг' "Tafakkrn- nashriyoti"- 2011.
3.J.Yo'ldoshev,S.Usmonov,"Pedagogik texnologiya asoslari",T.,2004.
4. www.ziyonet.uz
>4*
-^fV-iír --^SfV-^ï f.—
63
jW^ У
q ж**
ЩУ>
i
i >
$ м : q > >
wi >
Ы:>
q
Ы >
q
j>q j> Ш >
m > *
q
Ц >p
q > >
q q
*4>
