24Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023
Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion
Pedagogical Sciences: Problems and Solutions yondashuvlar: muammo va yechimlar
BO'LAJAK O'QITUVCHINING PEDAGOGIK FAOLIYATIDA AKT KOMPETENTSIYASINING AHAMIYATI
Xayrullo Maxmudovich Xasanov
Qo'qon davlat pedagogika instituti "Informatika" kafedrasi assistent-o'qituvchi
Mazkur maqolada oliy ta'lim tizimida talabalarga axborot - kommunikatsiya texnologiyalari asosida o'qitish orqali ularni kasbiy faoliyatga tayyorlash hamda ta'lim jarayonida axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini qo'llash tamoyillari va tashkiliy jihatlari bayon qilingan
Kalit so'zlar: axborot, axborot-kommunikasiya, kompetensiya, bilim, ko'nikma, malaka, qobiliyat, talaba, mahorat, kompyuter
Jahon miqyosida oliy ta'lim sohasida malakali kadrlar tayyorlash, ta'lim jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalar, zamonaviy axborot -kommunikatsiya texnologiyalari, zamonaviy o'quv loyihalari negizida ishlab chiqilib, mamlakatlarning milliy kasbiy malaka talablarini xalqaro andozalarga moslashtirish asosida raqobatbardosh mutaxassislar tayyorlash sifatini tubdan yaxshilash muhim ahamiyat kasb etmoqda. Biz pedagoglar yoshlarning sifatli ta'lim olishlariga erishish, ularning o'z qobiliyati va iste'dodini ro'yobga chiqarish uchun barcha bilimlarimizni yetkazib berishdan iborat.
"Ta'lim to'g'risida"gi qonunning 16-moddasi[1] axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini ta'lim jarayoniga keng joriy etishga asoslangan bo'lib, o'quv rejalari va o'quv dasturlariga muvofiq ta'lim oluvchilar tomonidan zarur bilim, malaka va ko'nikmalarni axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan hamda Internet jahon axborot tarmog'idan foydalangan holda elektron ta'lim va masofaviy ta'lim texnologiyalariga asoslangan holda bilim olish nazarda tutilgan. Elektron ta'lim va masafoviy ta'lim nafaqat axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda ta'lim faoliyatini tashkil etish, balki, eng muhimi, talabalar va o'qituvchilarning o'zaro hamkorligini auditoriyada yoki masofadan tashkil etish tushuniladi. Albatta bu jarayonni samarali tashkil etishda professor o'qituvchining axborot kommunikatsion kasbiy kompetentligi birinchi o'ringa chiqadi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi kompetentsiya deganda biz o'z kasbiy faoliyatida kompyuter vositalari va
ANNOTATSIYA
texnologiyalarining jami va xilma-xilligidan maqsadli
June 3
Kokand State Pedagogical Institute
Innovative Approaches in Teaching Pedagogical Sciences: Problems and Solutions
Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023 Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar: muammo va yechimlar
foydalanishga yuqori darajada tayyorlangan ta'lim mutaxassisining shaxsiy va faoliyat xususiyatlarini tushunamiz. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi kompetentsiya ko'p jihatdan nafaqat bilim, balki o'z faoliyatida kompyuter vositalari va texnologiyalarining umumiy va xilma-xilligidan maqsadli va odatiy foydalanishga yuqori darajada tayyorlangan ta'lim mutaxassisining shaxsiy-faoliyat xususiyatidir[2].
Bo'lajak o'qituvchida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi kompetentsiyani shakllantirish zamonaviy pedagogik ta'limning ustuvor vazifalaridan biridir, chunki o'z ishida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan faol va malakali foydalanadigan o'qituvchi, mintaqada umumiy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivojlanishini rag'batlantiruvchi omillardan biri hisoblanadi.
Zamonaviy ta'lim jarayoni nafaqat o'qituvchining fanni o'qitish metodikasi sohasidagi malakasi, ushbu fanning konseptual asoslarini bilishi, o'quv psixologiyasi, balki axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan samarali foydalanishiga ham bog'liqdir.
Fan-texnika va texnologiyalar jadal sur'atlar bilan rivojlanayotgan hozirgi sharoitda dunyoda sanoat tarmoqlarini rivojlantirish, raqobatbardosh kadrlar tayyorlash, ijodkor mutaxassislarga bo'lgan talab va ehtiyoj yanada kuchayib bormoqda.
Bunday davrida axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va u bilan bog'liq bo'lgan bir qancha samarador uskunalar hayotimizning ajralmas qismiga aylanib bormoqda. Demak, bo'lajak o'qituvchi yangi axborot texnologiyalari bilan ishlash bo'yicha yetarlicha bilim va ko'nikmalarga ega bo'lishi kerak. Jumladan, umumiy foydalanish mumkin bo'lgan axborot manbalarining mavjudligi haqida bilish va ulardan foydalana olish - ma'lumotlarni og'zaki, grafik va raqamli shakllarda tushunish, o'zgartirish va taqdim etishni taklif qilish; turli darajadagi va turli formatdagi axborotni baholash va qayta ishlash imkoniyatiga ega bo'lish; tahlil qilish texnikasidan foydalana olish; belgilangan vazifalarni, shu jumladan o'quv dasturlari va texnologiyalari asosida hal qilish uchun ma'lumotlar bazalari va axborot xizmatlaridan foydalanish.
Yangi axborot texnologiyalari zarur axborotni qidirish, uni qayta ishlash va saqlash, shuningdek, aloqa (axborot ishi natijalarini almashish) shakllarini sezilarli darajada o'zgartiradi va foydalanuvchiga tegishli talablarni
qo'yadi.
June 3
Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023
Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion
Pedagogical Sciences: Problems and Solutions yondashuvlar: muammo va yechimlar
Axborotni qidirishni o'rganish elektron ma'lumotlar bazalari, ma'lumotnomalar va lug'atlardan foydalanish qobiliyati bilan bevosita bog'liq. Talabalar turli xil kompyuter ma'lumotlar manbalarida ma'lumotlarni qidirishni o'rganishlari, kalit so'zlar, kompyuter dasturlari kodlari va ularning ma'lumotlar bazasidan foydalana olishlari kerak. Shuningdek, global internet tarmog'ida kerakli ma'lumotlarni izlash qobiliyati nihoyatda muhim bo'lib, bunday ko'nikma berilgan mavzu bo'yicha insho va referat yozish, fan bo'yicha ma'lumotlar bazasini yaratish kabi mustaqil ish turlarini bajarishda shakllanadi.
Axborotni saqlashni tashkil qilish, tegishli statistik tahlil dasturlari yordamida tahlil qilish va uni taqdim etishning adekvat shakllarini tanlash qobiliyati bo'lajak o'qituvchiga zarur bo'lgan axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi amaliy ko'nikmalardan biridir.
Elektron jadvallar va matn muharrirlari bunday ish uchun yetarli vositadir. Eng muhimi, turli xil matnli hujjatlarning ma'lumotlarini taqqoslash, tegishli ma'lumot kompyuter dasturlari yordamida tegishli materiallarda umumiy va farqlarni topish qobiliyatidir. Axborotni jadvallar, grafiklar, gistogrammalar va har xil turdagi diagrammalar ko'rinishida vizual tasvirlash axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanuvchilarning majburiy vakolatlaridan biridir.
O'quv jarayonida kompyuter texnologiyalarining maqsadlaridan biri har bir o'quv mashg'ulotida axborot mazmuni va ko'rinish darajasini oshirishdan iborat. O'quv jarayonida bo'lajak mutaxassis o'zining axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bazasini shakllantirishi kerak: elektron ko'rgazmali qurollar; didaktik topshiriqlar ko'rinishidagi o'quv qurollari tizimi; AKT vositalaridan foydalangan holda o'quv-axborot maqsadlarida dasturiy ta'minotga asoslangan o'quv-uslubiy majmua. AKT texnologiyalari vositalaridan foydalangan holda o'qituvchining o'zi avtomatlashtirilgan o'quv, tanlash kurslari, dasturlari, didaktik va uslubiy materiallarni loyihalashi va yaratishi mumkin. Mualliflik dasturini ishlab chiqish o'quv dasturini yaratish tuzilishi, mazmuni va texnologiyasi haqida nazariy bilimlarni talab qiladi.
Yosh avlodni o'qitish va tarbiyalashda o'qituvchining mehnati o'ta serqirra faoliyat bo'lib, uni chuqur bilimsiz, ijodiy tashabbussiz uddalab bo'lmaydi, buni bo'lajak o'qituvchi tushunib yetishi kerak. O'quv materialini muvaffaqiyatli o'zlashtirish, kompyuter texnologiyalaridan foydalanish bo'yicha g'oyalarni shakllantirish, Microsoft Office amaliy dasturlarida ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish, Internetda navigatsiya va gipermatn
shaklidagi axborotlar va OOOC lar yordamida talabalarning
June 3
Kokand State Pedagogical Institute
Innovative Approaches in Teaching Pedagogical Sciences: Problems and Solutions
Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023 Pedagogikfanlarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar: muammo va yechimlar
kompyuter savodxonligini oshirish. Bu esa kelgusida yosh o'qituvchilarning axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini pedagogik faoliyatga keng jalb etish imkonini beradi.
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, bu ko'nikmalarning barchasi bo'lajak o'qituvchining AKT kompetensiyasi bilan belgilanadigan aniq ko'nikmalarni talab qiladi. Bo'lajak o'qituvchida AKT kompetentsiyasining shakllanishi turli zamonaviy LMS platformalaridan maqsadli foydalanish va boshqarish hamda ish foliyati samaradorligini oshirish imkoniyati mavjud.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasining 2020 yil 23 sentyabrdagi "Ta'lim to'g'risi"da O'RQ-367-son Qonuni.
2. Лапчик М.П. ИКТ-компетентность педагогических кадров: Монография. -Омск: Изд-во ОмГПУ, 2007. - 144 с.
3. Quchqorova N.M. Pedagogik kasbiy kompetentligi va kreativlik. Darslik. T. Bookmany print, 2022. - 260 b.
4.Mansurjonovich, J. M. (2022). METHODOLOGICAL FOUNDATIONS FOR IMPROVING THE CONTENT OF TRAINING FUTURE ICT TEACHERS IN THE CONDITIONS OF DIGITAL TRANSFORMATION OF EDUCATION. АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ, 9.
5. Juraev, M. M. (2021). Pedagogical conditions for the development of vocational education through interdisciplinary integration into the vocational education system. In НАУКА, ОБРАЗОВАНИЕ, ОБЩЕСТВО: АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, ДОСТИЖЕНИЯ И ИННОВАЦИИ (pp. 110-112).
6. Mansurjonovich, J. M. (2021). Experience Of Cambridge Curricula In Ensuring The Continuity Of Curricula In The Field Of "Computer Science And Information Technology" In The System Of Professional Education. The American Journal of Interdisciplinary Innovations and Research, 3(11), 26-32.
7. Jumakuziyevich, Y. U. (2022). Pedagogy Methodology As The Basis For The Formation Of Teacher Methodological Culture. Journal of Positive School Psychology, 6(11), 2019-2022.
8. Zhumakuzievich, Y. U. (2022). FOLLOWING THE PRINCIPLES OF COMMUNICATION IN COMMUNICATIVE DIDACTICS. Open Access Repository, 8(12), 573-575.
June 3
