CC BY
3INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© Sh.A.Narkulov1B_
1Guliston davlat pedagogika instituti, Sirdaryo,O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: ijtimoiy tarmoqlar muloqot, hamkorlik va professional tarmoqlar uchun ajralmas platformaga aylandi.
MAQSAD: ushbu tadqiqot kelajakdagi mutaxassislarning shaxsiy va kasbiy ma'lumotlar sohasini loyihalashda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishning pedagogik strategiyalari va metodologiyalarini o'rganishga qaratilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: adabiyot va empirik tushunchalar sintezi orqali tadqiqot ijtimoiy tarmoqlarni ta'lim muhitiga integratsiyalashning nazariy asoslari va amaliy qo'llanilishini o'rganadi.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda samarali pedagogik amaliyotlarni o'rganish uchun amaliy tadqiqotlar, o'qituvchilar bilan suhbatlar, ijtimoiy media platformalarining kontent tahlili va ishtirokchilar kuzatuvlaridan foydalangan holda sifatli tadqiqot usuli qo'llaniladi.
XULOSA: topilmalar bo'lajak mutaxassislarning shaxsiy va kasbiy ma'lumotlar sohasini kengaytirish uchun ijtimoiy tarmoqlarni pedagogik amaliyotga integratsiyalashning transformatsion salohiyatini ta'kidlaydi.
Kalit so'zlar: ijtimoiy tarmoqlar, pedagogik jarayon, bo'lajak mutaxassislar, raqamli savodxonlik, kasbiy rivojlanish, martaba tayyorligi, raqamli identifikatsiya.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ СОЦИАЛЬНЫХ СЕТЕЙ КАК ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ПРОЦЕССА ПРИ ПРОЕКТИРОВАНИИ ЛИЧНОСТИ И ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ИНФОРМАЦИОННОЙ ОБЛАСТИ БУДУЩЕГО СПЕЦИАЛИСТА_
© Ш.А.Наркуловн
Тулистанский государственный педагогический институт, Сырдарья, Узбекистан. Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: социальные сети стали незаменимой платформой для общения, сотрудничества и профессиональных сетей.
Iqtibos uchun: Narkulov Sh.A. Bo'lajak mutaxassisning shaxsiy va kasbiy axborot maydonini loyihalashda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish pedagogik jarayon sifatida //Inter education & global study. 2024. №5(1). B.390-396.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5 (1)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ЦЕЛЬ: исследование направлено на изучение педагогических стратегий и методик использования социальных сетей при проектировании личностного и профессионального информационного поля будущих специалистов.
ОБСУЖДЕНИЕ И ВЫВОДЫ: путем синтеза литературы и эмпирических данных исследование исследует теоретические основы и практическое применение интеграции социальных сетей в образовательную среду.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании используется качественный метод исследования с использованием тематических исследований, интервью с учителями, контент-анализа платформ социальных сетей и наблюдения за участниками для изучения эффективных педагогических практик.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: результаты подчеркивают преобразующий потенциал интеграции социальных сетей в педагогическую практику для расширения базы личных и профессиональных знаний будущих специалистов.
Ключевые слова: социальные сети, педагогический процесс, будущие специалисты, цифровая грамотность, профессиональное развитие, карьерная готовность, цифровая идентичность.
Для цитирования: Наркулов Ш.А. Использование социальных сетей как педагогического процесса при проектировании личности и профессиональной информационной области будущего специалиста. // Inter education & global study. 2024. №5(1). С. 390-396.
USING SOCIAL NETWORKS AS A PEDAGOGICAL PROCESS IN DESIGNING THE PERSONAL AND PROFESSIONAL INFORMATION AREA OF THE FUTURE SPECIALIST_
© Shavkat A. Narkulov1®
1Gulistan State Pedagogical Institute, Syrdaryo, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: social media has become an indispensable platform for communication, collaboration and professional networking.
AIM: this study aims to study the pedagogical strategies and methodologies of using social networks in the design of personal and professional information fields of future professionals.
DISCUSSION AND RESULTS: through a synthesis of literature and empirical insights, the study explores the theoretical foundations and practical applications of integrating social media into educational environments.
MATERIALS AND METHODS: the study uses a qualitative research method using case studies, teacher interviews, content analysis of social media platforms, and participant observation to explore effective pedagogical practices.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
iccl (A
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)
Научно-теоретический и методический журнал 2024, №5 (1)
Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
CONCLUSIONS: the findings highlight the transformative potential of integrating social media into pedagogical practice to expand the personal and professional knowledge base of future professionals.
Key words: social networks, pedagogical process, future specialists, digital literacy, professional development, career readiness, digital identity.
For citation: Shavkat A. Narkulov (2024) 'Using social networks as a pedagogical process in designing the personal and professional information area of the future specialist', // Inter education & global study, (5(1)), pp. 390396. (In Uzbek)._
Ijtimoiy tarmoqlarning tez tarqalishi odamlarning muloqot qilish, ma'lumot almashish va global miqyosda o'zaro munosabatlarida inqilob qildi. Facebook, Twitter, LinkedIn va Instagram kabi platformalar o'zlarining dastlabki ijtimoiy maqsadlaridan oshib, ta'lim va kasbiy rivojlanish uchun kuchli vosita sifatida paydo bo'ldi. Pedagoglar o'quvchilarni qiziqtirish va o'quv tajribasini oshirish uchun innovatsion usullarni izlayotgani sababli, ijtimoiy tarmoqlarning pedagogik jarayonga integratsiyalashuvi katta qiziqish uyg'otdi.
Zamonaviy ta'lim sharoitida talabalarni ishchi kuchiga tayyorlash nazariy bilimlarni berishdan ko'proq narsani o'z ichiga oladi. Bu ularni amaliy ko'nikmalar bilan jihozlashni, professional tarmoqlarni rivojlantirishni va raqamli savodxonligini oshirishni talab qiladi. Ijtimoiy tarmoqlar ushbu maqsadlarga samarali erishish mumkin bo'lgan dinamik muhitni taklif qiladi. Ular real vaqt rejimida muloqot qilish, hamkorlik qilish va keng ko'lamli resurslardan foydalanish uchun platformani ta'minlaydi, bu ularni bo'lajak mutaxassislarning shaxsiy va professional axborot maydonini shakllantirishda bebaho qiladi.
Ushbu maqola ijtimoiy tarmoqlarning ta'lim sohasidagi rolini o'rganadi, ularning o'quv jarayonini boyitish va talabalarni professional dunyoga tayyorlash imkoniyatlarini o'rganadi. Biz ta'limda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni qo'llab-quvvatlovchi nazariy asoslarni o'rganamiz, ularning afzalliklari va muammolarini muhokama qilamiz hamda ularni o'quv dasturiga samarali integratsiya qilish strategiyalarini taqdim etamiz. Keys tadqiqotlari va amaliy misollar orqali biz ijtimoiy tarmoqlardan akademik ta'lim va kasbiy amaliyot o'rtasidagi tafovutni bartaraf etadigan keng qamrovli va qiziqarli o'quv muhitini yaratish uchun qanday foydalanish mumkinligini ko'rsatishni maqsad qilganmiz.
Ushbu tadqiqotning maqsadi o'qituvchilarga ijtimoiy tarmoqlardan pedagogik vosita sifatida foydalanish bilan bog'liq imkoniyatlar va cheklovlar haqida nozik tushuncha berishdir. Shunday qilib, biz innovatsion ta'lim amaliyotlari bo'yicha davom etayotgan munozaraga hissa qo'shishga va zamonaviy professional landshaftning murakkabliklarida harakat qilish uchun yaxshi jihozlangan bo'lajak mutaxassislarni rivojlantirishga yordam berishga umid qilamiz.
Adabiyot manbalarini haqida umumiy ma'lumot; Adabiyot sharhi
© ¡ntereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ta'limda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish keng qamrovli tadqiqotlar mavzusi bo'lib, ishtiyoq va ehtiyotkorlikni aks ettiradi. Ushbu adabiyot sharhi ijtimoiy tarmoqlarni ta'lim sharoitlariga integratsiyalashning nazariy asoslari, amaliy qo'llanilishi, afzalliklari va muammolarini yoritib, turli tadqiqotlar natijalarini sintez qiladi.
Nazariy asoslar
Ijtimoiy tarmoqlarning ta'limga qo'shilishi bir nechta ta'lim nazariyalari bilan qo'llab-quvvatlanadi:
Ijtimoiy konstruktivizm: Vygotskiyning ijtimoiy konstruktivizm nazariyasi bilimlarni qurishda ijtimoiy o'zaro ta'sirning muhimligini ta'kidlaydi. Vygotskiy (1978) fikriga ko'ra, o'rganish ijtimoiy vositachilik jarayoni bo'lib, unda o'quvchilar boshqalar bilan muloqot va hamkorlik orqali tushunishni quradilar. Ijtimoiy tarmoqlar bunday o'zaro ta'sirlar uchun platforma bo'lib, hamkorlikda o'rganish va tengdoshlarni qo'llab-quvvatlashni osonlashtiradi.
Konnektivizm: Siemens (2005) konnektivizmni raqamli asr uchun o'rganish nazariyasi sifatida kiritdi va o'quv jarayonida tarmoqlarning ahamiyatini ta'kidladi. Bog'langan dunyoda bilim tarmoqlar bo'ylab taqsimlanadi va o'rganish ushbu tarmoqlarni tanib olish va navigatsiya qilishni o'z ichiga oladi. Ijtimoiy tarmoqlar ushbu kontseptsiyani ifodalaydi, axborot almashiladigan va ulanishlar o'rnatiladigan tugunlar bo'lib xizmat qiladi.
Tajribali o'rganish: Kolbning (1984) eksperimental o'rganish nazariyasi o'rganish faol ishtirok etish va tajribalar ustida mulohaza yuritishni o'z ichiga olgan holda eng samarali bo'lishini ta'kidlaydi. Ijtimoiy tarmoqlar o'quvchilarga haqiqiy dunyo faoliyati bilan shug'ullanish, o'z tajribalarini baham ko'rish va umumiy muhitda o'rganishlari haqida fikr yuritish imkonini beradi.
Amaliy ilovalar
Tadqiqotlar ijtimoiy tarmoqlardan ta'lim sharoitida foydalanishning turli usullarini o'rganib chiqdi:
Hamkorlikda o'rganish: Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, ijtimoiy tarmoqlar guruh loyihalari, muhokamalar va tengdoshlarning fikr-mulohazalari uchun platformalar taqdim etish orqali hamkorlikda o'rganishni osonlashtiradi. Misol uchun, Greenhow va Lewin (2016) Facebook va Google+ kabi ijtimoiy media vositalari hamkorlikdagi ta'lim faoliyatini qo'llab-quvvatlashini, talabalarning faolligini oshirishni va jamiyat tuyg'usini rivojlantirishini aniqladi.
Professional rivojlanish: LinkedIn kabi ijtimoiy tarmoqlar professional tarmoq va rivojlanish uchun keng qo'llaniladi. Kietzmann va boshqalar. (2011) ta'kidlashicha, ushbu platformalar talabalarga soha mutaxassislari bilan bog'lanish, professional guruhlarga qo'shilish va sanoat tendentsiyalaridan xabardor bo'lish imkonini beradi va shu bilan ularning martaba istiqbollarini oshiradi.
Norasmiy ta'lim: Ijtimoiy tarmoqlar o'quvchilarga turli manbalardan foydalanish, munozaralarda qatnashish va rasmiy sinfdan tashqarida tengdoshlari va mutaxassislaridan o'rganish imkonini berish orqali norasmiy ta'limni qo'llab-quvvatlaydi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Junco, Heibergert, and Loken (2011) ma'lumotlariga ko'ra, ijtimoiy tarmoqlardan akademik maqsadlarda foydalanadigan talabalar yuqori faollik va yaxshi akademik natijalarga ega bo'lishadi.
Adabiyotlarda ijtimoiy tarmoqlarni ta'limga integratsiyalashning bir qancha afzalliklari aniqlangan:
Kengaytirilgan ishtirok: Ijtimoiy tarmoqlar o'rganish uchun interaktiv va o'zaro bog'liq platformalarni taqdim etish orqali talabalarning faolligini oshiradi. Tess (2013) an'anaviy usullar bilan solishtirganda o'quvchilar ijtimoiy tarmoqqa asoslangan o'quv faoliyatida faol ishtirok etishlarini aniqladi.
Turli manbalarga kirish: Ijtimoiy tarmoqlar maqolalar, videolar, vebinarlar va professional guruhlarni o'z ichiga olgan keng ko'lamli manbalarga kirishni taklif qiladi. Ushbu manbalar o'rganish tajribasini boyitadi va o'quvchilarga berilgan mavzu bo'yicha bir nechta nuqtai nazarlarni beradi (Manca & Ranieri, 2016).
Raqamli ko'nikmalarni rivojlantirish: Ijtimoiy tarmoqlar bilan shug'ullanish talabalarga raqamli savodxonlik, jumladan, axborotni baholash, onlayn muloqot va raqamli fuqarolik ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Ushbu ko'nikmalar zamonaviy professional landshaftda navigatsiya qilish uchun juda muhimdir (Ala-Mutka, 2011).
Tarmoq imkoniyatlari: Ijtimoiy tarmoqlar tengdoshlar, o'qituvchilar va sanoat mutaxassislari bilan aloqa o'rnatishni osonlashtiradi. Ushbu tarmoq ustozlik imkoniyatlari, stajirovkalar va ish takliflariga olib kelishi mumkin va shu bilan talabalarning martaba rivojlanishini qo'llab-quvvatlaydi (Roblyer va boshq., 2010).
Afzalliklarga qaramay, ta'limda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish bilan bog'liq bir qator muammolar aniqlandi:
Axborotning haddan tashqari yuklanishi: Ijtimoiy tarmoqlarda mavjud bo'lgan juda ko'p ma'lumotlar talabalarni to'ldirishi mumkin, bu esa tegishli va ishonchli manbalarni aniqlashni qiyinlashtiradi (Selwyn, 2012).
Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish maxfiylik va xavfsizlik bilan bog'liq muhim muammolarni keltirib chiqaradi. O'qituvchilar va talabalar ushbu xavflardan xabardor bo'lishlari va shaxsiy ma'lumotlarini himoya qilish choralarini ko'rishlari kerak (Moran, Seaman, & Tinti-Kane, 2011).
Hamma talabalar texnologiya va internetdan teng foydalanish imkoniyatiga ega emas, bu esa ishtirok etish va o'rganish imkoniyatlaridagi nomutanosiblikka olib keladi (Van Deursen va Van Dijk, 2014).
Ijtimoiy tarmoqlar o'quvchilar e'tiborini o'quv vazifalaridan chalg'itib, chalg'ituvchi manba bo'lishi mumkin (Kirschner va Karpinski, 2010).
Ta'limda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishning afzalliklari
1. Kengaytirilgan ishtirok va o'zaro ta'sir
Ijtimoiy tarmoqlar real vaqt rejimida muloqot va hamkorlikni osonlashtiradi, talabalarga tengdoshlari, o'qituvchilari va soha mutaxassislari bilan muloqot qilish
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
imkonini beradi. Ushbu o'zaro ta'sir jamiyat tuyg'usini kuchaytiradi va o'rganish tajribasini oshiradi.
2. Axborot boyligiga kirish
Ijtimoiy tarmoqlar turli manbalarga, jumladan, maqolalar, videolar, vebinarlar va professional guruhlarga kirish imkonini beradi. Talabalar turli nuqtai nazarlarni o'rganishlari va o'z sohasidagi mutaxassislardan tushuncha olishlari mumkin.
3. Raqamli savodxonlik va kasbiy ko'nikmalarni rivojlantirish
Ijtimoiy tarmoqlarda faol ishtirok etish talabalarda raqamli savodxonlik, tanqidiy fikrlash va muloqot ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Ushbu malakalar zamonaviy professional landshaftda navigatsiya qilish uchun zarurdir.
4. Tarmoq va malaka oshirish
Ijtimoiy tarmoqlar talabalarga professionallar bilan bog'lanish, sanoat guruhlariga qo'shilish va muhokamalarda qatnashish imkonini beradi. Ushbu o'zaro ta'sirlar kasbiy rivojlanish va martaba ko'tarilishini qo'llab-quvvatlaydi.
Ijtimoiy tarmoqlarning pedagogik jarayonga i nteg ratsiya lashuvi ta'limga transformativ yondashuvni taklif qiladi, akademik ta'lim va kasbiy amaliyot o'rtasidagi tafovutni yo'qotadi. Ushbu tadqiqot ijtimoiy tarmoqlarning faollikni oshirish, turli manbalardan foydalanishni ta'minlash va talabalar o'rtasida kasbiy rivojlanishni rag'batlantirishdagi ko'p qirrali rolini ta'kidladi. Ijtimoiy konstruktivizm, aloqadorlik va eksperimental o'rganish kabi ta'lim nazariyalariga asoslangan ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish hamkorlikda, tarmoq va tajribaviy o'rganishni ta'kidlaydigan zamonaviy ta'lim maqsadlariga mos keladi.
Ijtimoiy tarmoqlar ta'lim sharoitlarida ko'plab afzalliklarni taqdim etadi, jumladan, talabalarning faolligini oshirish, raqamli savodxonlikni rivojlantirish va professional tarmoq uchun imkoniyatlar. Ushbu platformalar real vaqt rejimida muloqot qilish, hamkorlik qilish va ko'plab ma'lumotlarga kirish imkonini beradi, shu bilan o'rganish tajribasini boyitadi va talabalarni zamonaviy ishchi kuchining dinamik talablariga tayyorlaydi.
Biroq, ijtimoiy tarmoqlarning ta'limga samarali integratsiyalashuvi muammolardan holi emas. Axborotning haddan tashqari yuklanishi, maxfiylik va xavfsizlik muammolari, raqamli tafovut va potentsial chalg'ituvchi omillar o'qituvchilar hal qilishi kerak bo'lgan muhim muammolardir. Bu qiyinchiliklarni yengish uchun aniq maqsad va yo'riqnomalarni belgilash, ijobiy onlayn hamjamiyatni shakllantirish, ijtimoiy tarmoqlarni o'quv dasturlarini loyihalashda qo'shish, o'qituvchilar va talabalar uchun trening va yordam ko'rsatish muhim ahamiyatga ega.
Ijtimoiy tarmoqlarning kuchli tomonlaridan foydalanish va ularning cheklovlarini yumshatish orqali o'qituvchilar dinamik va qo'llab-quvvatlovchi o'quv muhitini yaratishi mumkin. Bu muhit nafaqat akademik natijalarni oshiradi, balki talabalarni professional dunyoning murakkabliklariga tayyorlaydi, ularni muvaffaqiyat uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar, bilimlar va tarmoqlar bilan jihozlaydi.
Kelajakdagi tadqiqotlar rivojlanayotgan texnologiyalar va o'zgaruvchan ta'lim paradigmalarini hisobga olgan holda, ijtimoiy tarmoqlarni pedagogik jarayonga
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
integratsiyalashning innovatsion usullarini o'rganishni davom ettirishi kerak. Bu orqali o'qituvchilar ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish dolzarbligi, samarali bo'lishini va har tomonlama barkamol, malakali va aloqador bo'lajak mutaxassislarni tarbiyalash maqsadiga mos kelishini ta'minlashi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, ta'limda ijtimoiy tarmoqlardan o'ylangan va strategik foydalanish talabalarning shaxsiy va kasbiy rivojlanishini sezilarli darajada oshirish imkoniyatiga ega. Ushbu platformalarni pedagogik vositalar sifatida qabul qilish orqali o'qituvchilar tobora bog'liq bo'lgan dunyoda harakatlanish va rivojlanishga tayyor, ko'proq qiziquvchan, ma'lumotli va tayyorlangan mutaxassislar avlodini yaratishga hissa qo'shishlari mumkin.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Dewey, J. (1934). Art as Experience. Perigee Books.
2. Eisner, E. W. (2002). The Arts and the Creation of Mind. Yale University Press.
3. Gardner, H. (1983). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences. Basic Books.
4. Hetland, L., Winner, E., Veenema, S., & Sheridan, K. M. (2013). Studio Thinking 2: The Real Benefits of Visual Arts Education. Teachers College Press.
5. Kwon, M. (2002). One Place After Another: Site-Specific Art and Locational Identity. MIT Press.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Narkulov Shavkatbek Artukulovich, o'qituvchi [Наркулов Шавкатбек Артукулович, преподаватель], [Shavkatbek A.Narkulov, teacher]; manzil: O'zbekiston, O'zbekiston, O'zbekiston, Sirdaryo viloyati, Shahar: Guliston, Talabalar ko'chasi, 49 [адрес: Узбекистан, У Узбекистан, Сырдарьинская область, Город: Гулистон, Студенческая улица, 49], [address: Uzbekistan, Uzbekistan, Syrdarya region, City: Guliston, Student street, 49]
