BOʻLAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARINING MATEMATIK MANTIQIY FIKRLASH KO‘NIKMASINING AHAMIYATI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

© S.T. Kalekeeva1^_

1Ajiniyoz nomidagi Nukus Davlat Pedagogika Instituti, Nukus, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: matematik mantiqiy fikrlash boshlang'ich sinf o'qituvchilari uchun muhim mahorat bo'lib, ularga samarali o'qitish va yosh o'quvchilarni matematik sayohatlarida ilhomlantirish imkonini beradi.

MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari uchun matematik mantiqiy fikrlash ko'nikmalarining muhimligini ta'kidlash va o'qituvchilar ta'limi dasturlari davomida ushbu ko'nikmalarni rivojlantirishning samarali usullarini aniqlashdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu tadqiqot sifat va miqdoriy ma'lumotlarni yig'ishni birlashtirgan aralash usullardan foydalanadi. Sifatli ma'lumotlar o'qituvchilar o'qituvchilari bilan suhbatlar va talabalar o'qituvchilari bilan fokus-guruh muhokamalari orqali to'plangan.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: topilmalar shuni ko'rsatadiki, kuchli matematik mantiqiy fikrlash qobiliyatiga ega bo'lgan talaba o'qituvchilar boshlang'ich sinf o'quvchilarida tanqidiy fikrlashni va muammolarni hal qilishni rivojlantiradigan matematika darslarini loyihalash va o'tkazishda samaraliroqdir.

XULOSA: matematik mantiqiy fikrlash qobiliyatlari bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari uchun zarur bo'lib, ularning o'qitish samaradorligi va o'quvchilarning matematika bo'yicha natijalariga sezilarli ta'sir ko'rsatadi.

Kalit so'zlar: fikrlash, mantiqiy fikrlash, keys-tadqiqotlar, kreativlik mashqlari, intellektual o'yinlar

ЗНАЧЕНИЕ НАВЫКОВ МАТЕМАТИЧЕСКИ-ЛОГИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ_

© С.Т. Калекеева1^

1 Нукусский государственный педагогический институт имени Ажинеза, Нукус, Узбекистан

Аннотация

Iqtibos uchun: Kalekeeva S.T. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining matematik mantiqiy fikrlash ko'nikmasining ahamiyati. // Inter education & global study. 2024. №5 (1). B.240- 248.

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5(1)

Ilmiy-nazariyvametodikjurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ВВЕДЕНИЕ: Математическое рассуждение является важным навыком для учителей начальной школы, позволяющим им эффективно обучать и вдохновлять молодых учеников в их математических путешествиях.

ЦЕЛЬ: Целью данного исследования является подчеркнуть важность навыков математического рассуждения для будущих учителей начальной школы и определить эффективные способы развития этих навыков в ходе программ подготовки учителей.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в данном исследовании используются смешанные методы, сочетающие сбор качественных и количественных данных. Качественные данные были собраны посредством интервью с преподавателями учителей и дискуссий в фокус-группах с учителями-студентами.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: результаты показывают, что учителя с сильными навыками математического рассуждения более эффективно разрабатывают и проводят уроки математики, которые способствуют критическому мышлению и решению проблем у учащихся начальной школы.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: навыки математического рассуждения необходимы будущим учителям начальной школы и оказывают существенное влияние на эффективность их преподавания и успеваемость учащихся по математике.

Ключевые слова: мышление, логическое мышление, тематические исследования, творческие упражнения, интеллектуальные игры.

Для цитирования: Калекеева С.Т. Значение навыков математически-логического мышления будущих учителей начальных классов.// Inter education & global study.2024. №5(1). С. 240- 248.

THE IMPORTANCE OF MATHEMATICAL LOGICAL THINKING SKILLS OF FUTURE PRIMARY CLASS TEACHERS_

© Sarbinaz T. Kalekeeva1H

1Nukus State Pedagogical Institute named after Ajinyoz, Nukus, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: mathematical reasoning is an important skill for elementary teachers, enabling them to effectively teach and inspire young students on their mathematical journeys.

AIM: the purpose of this study is to highlight the importance of mathematical reasoning skills for prospective elementary school teachers and to identify effective ways to develop these skills during teacher education programs.

MATERIALS AND METHODS: this study uses mixed methods combining qualitative and quantitative data collection. Qualitative data were collected through interviews with teacher educators and focus group discussions with student teachers.

©intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE5(1)

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5(1)

Ilmiy-nazariyvametodikjurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

DISCUSSION AND RESULTS: Findings suggest that student teachers with strong mathematical reasoning skills are more effective in designing and delivering mathematics lessons that promote critical thinking and problem solving in elementary students.

CONCLUSIONS: Mathematical reasoning skills are essential for prospective elementary school teachers and have a significant impact on their teaching effectiveness and student achievement in mathematics.

Keywords: thinking, logical thinking, case studies, creativity exercises, intellectual

games

For citation: Sarbinaz T. Kalekeeva. (2024) The importance of mathematical logical thinking skills of future primary class teachers // Inter education & global study, (5(1)), pp. 240- 248. (In Uzbek).

Mamlakatimizda huquqiy-demokratik davlat qurish pallasida yoshlarimizda hurfikrlilik, mustaqil fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish, aqliy va mantiqiy fikrlashni rivojlantirishga alohida e'tibor berilmoqda. Ayniqsa, O'zbekiston Respublikasida chuqur mantiqiy fikrlash qobiliyatiga ega, sotsiomadaniy darajasi rivojlangan, amaliy ko'nikma malakalarni egallagan, raqobatbardosh kadrlar talab qilinadi. Shu sababli hozirgi zamonda bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarida mantiqiy fikrlash qobiliyatini kamol toptirish uchun zamin yaratish lozim.

Mantiqiy fikrlash ko'nikmasiga ega bo'lgan bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari esa, jahonda tarqatilayotgan har bir axborotni mustaqil mushohada etib, o'zlari uchun tegishli xulosalarni bemalol ajratib oladilar. Shu nuqtai nazardan, bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarida mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish ta'lim tizimida olib borilayotgan islohatlar doirasida muhim ahamiyat kasb etadi. Globallashuv jarayonlarida axborotlarning tez rivojlanayotgan jadal oqimlari sharoitida shaxsning intellektual dunyoqarashi, ilmiy va madaniy darajasi, kasbiy mahorati va kreativ qobiliyatlariga nisbatan talablarning ortib borishi jamiyat a'zolarida ta'limiy tayyorgarliklarini uzluksiz oshirib borishiga ehtiyojni shakllantirish va uni ro'yobga chiqarishga qulay sharoitlarni yaratish muammosini qo'ymoqda. Bugungi kunda boshlang'ich sinf o'qituvchisining faoliyati ko'p tarmoqli, yaxlit, ko'p qirrali va universal ekanligi bilan bog'liq. Boshlang'ich sinf o'qituvchisi bir vaqtning o'zida bir nechta fan o'qituvchilarining vazifalarini bajaradi: matematika, ona tili va adabiyoti, tabiiy fan, geografiya o'qituvchisi. U alohida o'quv fanlarida o'z aksini topgan fanlarni yaxshi bilishi, fanlararo aloqalarni o'rnatishi, har bir o'quv fanining vosita va materiallarini erkin, mustaqil va to'liq o'zlashtira olishi, yangi o'quv g'oyalarini yaratishi va amalga oshirishi kerak.

Matematik mantiqiy fikrlash ta'lim tizimida muhim komponentlardan biri hisoblanadi. Bu ko'nikmalar nafaqat matematik masalalarni hal qilishda, balki kundalik hayotdagi muammolarni hal qilishda ham muhim rol o'ynaydi. Matematik mantiqiy fikrlashning rivojlanishi insonning analitik va muammolarni hal qilish qobiliyatini oshiradi. Boshlang'ich

©intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE5(1)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

ta'limda bu ko'nikmalarni rivojlantirish esa bolalarning kelajakda muvaffaqiyatli ta'lim olishini ta'minlaydi[1].

Mantiqiy fikrlash tushunchasining aniq ta'riflari mukammal ishlab chiqilmaganligi sababli dialektik nuqtayi nazardan yondashuv talab qilinadi. "Fikrlash" - biror muammo haqida muayyan bir xulosaga kelish maqsadida mulohaza yuritmoq yoki o'ylamoqdan iborat bo'lgan psixologik jarayondir[2]. Fikrlash - shaxs bilish faoliyati jarayoni bo'lib, voqelikni bevosita va umumlashgan holda aks ettirish bilan xarakterlanadi. Fikrlash fanlararo tadqiqotlarni, kompleks fanlarni o'zida mujassamlashtiradi. Mantiqiy fikrlash -fikrlashning oliy pog'onalaridan biri bo'lib, izchillik, ketma-ketlik asosida fikrlarning bog'lanishini bildiradi va shaxs ijodiy faolligining muhim qirrasini o'zida aks ettiradi. O'z navbatida shaxsda mazkur sifatlarni tarkib toptirish demokratik va insonparvar jamiyatning faol a'zosini shakllantirishga imkon beradi. Bo'lajak o'qituvchilarning mantiqiy fikrlashini shakllantirish yaxlit tizim sifatida ta'limning maqsadi, o'qituvchi faoliyati, o'quvchi faoliyati, ta'lim natijasi, ta'lim mazmuni, shakl, metod va vositalarni o'z ichiga qamrab oladi. Mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirishda pedagogik shart-sharoitlar muhim o'rin tutadi[3]. Bu jarayon, o'quvchilarning fikrlash jarayonlarini rivojlantirish, ularda muammolarni mustaqil hal etish va xulosalar chiqarish qobiliyatlarini shakllantirish uchun qulay muhit yaratishni talab qiladi. Shuningdek, bo'lajak o'qituvchi o'quvchilarni tashabbuskorlikka undashi, yangi g'oyalar taklif qilishga va innovatsiyon xulosalar chiqarishga unday oladigan qobiliyatlarga ega bo'lishi zarur. O'quvchilarga hozirgi kunda faqat ma'lumotlarni yetkazib beradigan o'qituvchi emas, balki ularning intellektual qobiliyatlarining rivojlanishiga ham xissa qo'sha oladigan mantiqiy fikrlash ko'nikmasiga ega bo'lgan o'qituvchilar kerak.

Metod va metodologiyalar: Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari uchun mantiqiy tafakkurni rivojlantirish va ularni turli pedagogik metodlar bilan tanishtirish juda muhim. Bu yerda ayrim usullar keltirilgan:

Keys-tadqiqotlar-ko'p jihatdan o'qituvchilarning muammoli vaziyatlarni hal qilish, tanqidiy va mantiqiy fikrlash salohiyatini rivojlantirishga yordam beradi. Bu usullar orqali ular o'quvchilarga turli scenariylarda aniq va mazmunli yyechim topishni o'rgatishlari mumkin. Bunda o'qituvchilar o'quvchilar uchun real hayotda uchraydigan vaziyatlarni yaratishlari kerak. Masalan, supermarketda narxlar va chegirmalar asosida xarid qilish uchun hisob-kitob qilish.

Bunday misollarni yechishda kichik guruhlarga bo'lingan holda ro'lli o'yinlar orqali muammoga yyechim topsa, ularning fikrlash ko'nikmalari oshadi. Masalan, bir guruhdan bir kishi sotuvchi va boshqalar xaridorlar sifatida faoliyat ko'rsatadi. o'quvchilar turli rollarga kirib, scenariy asosida muammoni hal qilishadi. Masalan, bir o'quvchi xaridor bo'lib olma va apelsin sotib olish uchun narxlarni solishtiradi.

Avvalo, berilgan muammoni aniqlab olish kerak. Supermarketda olma narxi bir kilogrammga 3000 so'm, apelsin narxi esa 4000 so'm. Agar olmalarga 20% chegirma berilsa, xaridor 5 kilogramm olma va 3 kilogramm apelsin uchun qancha pul to'laydi?

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

Muammoni tahlil qilish va tushunish uchun o'quvchilarga vaqt va imkoniyat berish. Ushbu vaziyatda o'quvchi olmalar sonini kamaytirish kerakligini tushunishi kerak. O'quvchilar muammoni tahlil qilib, yechim topishi uchun dastlabki mashqlarni bajarishadi. Masalan, ular matematik amallarni bajarish orqali yyechim topadilar: Olmalarga chegirmani hisoblash: 3000*0.8=2400 so'm kilogrammga. Jami narxni hisoblash: 5*2400+3000*4=12000+12000=24000 so'm. Ushbu natijani qanday topganliklarini va bu jarayonda qanday xato yoki to'g'ri yondashganliklarini muhokama qilish.

Kreativlik mashqlari-o'quvchilarning ijodiy tafakkurini rivojlantirish va turli muammolarga noodatiy yo'llar bilan yondashish ko'nikmasini oshirishga qaratilgan. Bu mashqlar orqali o'quvchilar muammolarni turli yondashuvlar bilan yechishni, mavzularni chuqur tahlil qilishni va yangi g'oyalarni taklif qilishni o'rganadilar. Bu usullar ayniqsa matematika darslarida qiziqarli va samarali bo'lishi mumkin.

Misol 1: Uchburchakning maydonini hisoblash.

Buning uchun uning turli tomonlari yoki burchaklari orqali yechim topish mumkin ya'ni, bir matematik tenglamani ikki turli yo'l bilan yechish mumkin. Bu o'quvchilarni turli uslublar bilan ishlashga va muammolarni har tomonlama ko'rib chiqishga o'rgatadi.

Misol 2: Kundalik narxlarni hisoblash yoki yo'l xarajatlarini aniqlash.

Har kungi hayotda uchraydigan muammolarni matematik yondashuvlar orqali yechish uchun Matematik ma'lumotlarni vizualizaciya qilish uchun grafiklar va diagrammalardan foydalanish mumkin.

Interaktiv o'qitish-yordamida o'quvchilar o'rtasida muloqotni va hamkorlikni rivojlantirish orqali bilimni boyitishga erishiladi. Bu usul o'quvchilarni guruhlarda ishlashga, fikrlarini erkin bildirishga va birgalikda yechim topishga undaydi. Interaktiv o'qitishda har bir o'quvchi faol ishtirok etadi va yangi bilimlarni samarali o'zlashtiradi. Bir masalani bir necha guruhga bo'lib berish kerak va ularni o'z usullari bilan yechish jarayonini kuzatish kerak. Har bir guruh o'z natijalarini boshqa guruhlarga taqdim etadi va ularning fikrlarini muhokama qiladi. Har bir guruh boshqa guruhlarning yechimlarini tahlil qiladi va qiyoslaydi.

Masalan, "Bir qishloqda har 10 kunda bir marta bozor tashkil etiladi. Agar bu qishloqda har 3 oyda bir marta asosiy bozor ham bo'lsa, 1 yilda necha marta bozor tashkil etiladi?"

Guruhlar har xil yondashuvlardan foydalanib yechim topishga harakat qiladi. Ular 1 yilda 365 kun borligini va har 10 kunda bir marta bozor bo'lishini muhokama qiladilar. Har bir guruh o'z yechimini taklif etadi: oddiy bozor 36 marta, asosiy bozor 4 marta, jami 40 marta bo'ladi.

Tanqidiy fikrlash-o'quvchilarni muammoli vaziyatlarni aniqlash, tadqiqotlar olib borish, natijalarni chuqur tahlil qilish va baholash qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. Bu ko'nikma matematik faoliyatda ham muhim o'rin tutadi. Ushbu yondashuv orqali o'quvchilar matematik masalalarni tahlil qilish va yechim topishda yanada samarali bo'lishadi.

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

O'quvchilar muammoni chuqur o'rganib, uni hal qilish uchun kerakli malumotlarni yig'ishlari kerak. Jamlangan malumotlar va natijalarni chuqur tahlil qilish va ularning o'zaro bog'liqligini aniqlash. Turli yechimlar va yondashuvlarni qiyoslab tahlil qilish, ularning afzallik va kamchiliklarini ko'rib chiqish va qaysi usul qanday holatlarda samarali bo'lishini aniqlash.

Intellektual o'yinlar-o'quvchilarning logika va tafakkur qobiliyatlarini rivojlantirishga, hamda shaxsiy va jamoaviy fikrlashni rag'batlantirishga xizmat qiladi.

Matematik kvestlan Kvestlarda o'quvchilar matematik masalalarni yechib, bir manzildan ikkinchi manzilga harakat qiladilar. Har bir manzilda yangi topishmoq yoki muammo ularni kutadi. Misol: "Janob X 6 bosqichli manzildan o'tmoqchi. Har bir bosqichda uni matematik masala kutmoqda. Birinchi bosqichda uning yoshi ikki marta ko'paytirilib, keyin 5 yil qo'shiladi va natijada 45 chiqadi. Uning yoshini toping." Topishmoqni hal qilish uchun tenglama tuzish kerak: Yechim: 2x+5=45, x=20

Matematik rebuslar: Rebuslar o'quvchilarning matematik bilimini va etiborini tekshiradi. Har xil qiyinchilikdagi rebuslar o'quvchilarni qiziqtiradi va ularning mantiqiy fikrlash qobiliyatini oshiradi. Misol: "AG+AD=AL, har bir harf bitta raqamni ifodalaydi. Har bir harfga mos raqamlarni toping." Yechim: Masalan, A=1, G=2, D=3, L=4. Demak, 12 + 13 = 25.

Shaxsiy fikrlashni rag'batlantiruvchi faoliyatlar:

Matematik pazllar. Har bir o'quvchi o'z boshqotirmasini yechadi va natijalarni o'zgalar bilan taqqoslaydi. Masalan, sudoku yoki sehrli kvadrat. Misol: "Sudoku o'yinida har bir 3x3 maydoncha, qatori va ustunida 1dan 9 gacha raqamlar bo'lishi kerak." Har bir raqamni maydonga to'g'ri joylashtirish.

Jamoaviy fikrlashni rag'batlantiruvchi faoliyatlar:

Ta'limiy viktorinalan Guruhda ishlash va jamoaviy ravishda savollarga javob topish. Masalan, "Kim birinchi yechadi?" nomli o'yin. Misol: "Tenglamani tez yeching: x+3=10 Guruhdagi biror kimsa yordam berib, javobni topadi: x=7

Raqamlar zanjiri: Misol: "Guruhlar raqamlarni to'g'ri zanjirda joylashtirishlari kerak: 1, 2, 4, 8, 16, ... Keyingi raqam qanday bo'ladi?" Yechim: Keyingi raqam 32 (hamma raqamlar 2 ga ko'paytirilgan).

Raqobatli o'yinlar: Matematik estafetalar: Guruhlar o'rtasida musobaqa o'tkazish. Masalan, "Qaysi guruh ko'proq masala yechadi?" Misol: "Har bir guruhga 10 daqiqada yechilishi kerak bo'lgan 5 ta arifmetik masala beriladi." Har bir guruh tez va aniq hisoblash orqali ko'proq masala yechishga harakat qiladi.

Matematikaga oid intellektual o'yinlar:

Raqamli boshqotirmalar: Misol: "Bir qator raqamlardan 1, 2, 3, 4, 5 foydalanib, 15 raqamini qanday qilib to'playmiz?" Yechim: 5+4+3+2+1=15.

Matematik jamoaviy musobaqalar:

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

Misol: "Guruhlar orasida 5 daqiqa ichida qancha ko'paytirish amaliyotini yechadi." Har bir guruh tez va aniq hisoblash orqali ko'proq masala yechishga harakat qiladi. Masalan, 7x8=56, 9x9=81.

Logik labirintlar: O'quvchilarga matematikaga oid turli topishmoqlar yoki labirintlar beriladi va ular to'g'ri yo'lni topishlari kerak.

Misol: "Bir kvadrat maydonning ichidan chiqish uchun hisob-kitoblarni aniq bajarish kerak. Har bir bosqichda to'g'ri yechim topib yo'l topish lozim." Har bir bosqichda matematik misollar yechib, to'g'ri yo'lni topish.

Bu o'yinlar orqali o'quvchilar matematik koncepciyalar va usullarni yorqinroq tushunish va qo'llash imkoniyatiga ega bo'ladilar. Bunday o'yinlar o'quv jarayonini qiziqarli va samarali qiladi, o'quvchilar o'rtasida sog'lom raqobat muhitini yaratadi.

Seminarlar va treninglar-o'quvchilarning ta'lim jarayonidagi bilim va ko'nikmalarini rivojlantirishga, ularni yangi bilimlar va metodikalar bilan tanishtirishga qaratilgan. Matematika fani bo'yicha seminarlar va treninglar o'qituvchilarga yangi texnologiya va yondashuvlarni o'rgatishga hamda o'quvchilarni qiziqtirish va o'rgatishning yangi usullari bilan tanishtirishga yordam beradi. Treninglar orqali o'qituvchilar yangi pedagogik yondashuvlar, yani ta'lim jarayonida interaktiv va qo'llash oson metodlarni o'rganadilar.

O'quvchilarni o'yinlar va interaktiv faoliyatlar orqali o'qitish.

Misol: "Matematik jamlash o'yini" - o'quvchilar har xil raqamli kartochkalarni yig'ishadi va ular orqali arifmetik amallarni bajaradi.

Yoshga mos ta'lim: Har bir o'quvchining yoshi va bilimini inobatga olgan holda matematik mashg'ulotlar tayyorlash. Misol: Yosh o'quvchilarga rangli grafiklar yoki kartalar orqali geometriya asoslarini o'rgatish.

Motivaciya usullari: o'quvchilarning qiziqishini oshirish uchun raqobatchi o'yinlar yoki amaliy mashg'ulotlar tashkil qilish. Misol: "Matematik olimpiadalar" - o'quvchilar o'rtasida masalalarni yechish bo'yicha musobaqalar o'tkazish.

Yangi texnologiyalarni qo'llash: Matematika darslarida yangi texnologiyalardan foydalanish. Misol: "GeoGebra" yoki "Desmos" kabi onlayn vositalar orqali grafiklarni tuzish va tahlil qilish.

Interaktiv taqdimotlan Matematik koncepciyalarni interaktiv taqdimotlar orqali tushuntirish. Misol: "PowerPoint" yoki "Prezi" yordamida matematik formulalar va ularning qo'llanishini taqdim qilish.

"Qiziqarli matematik viktorinalar va o'yinlar" - o'quvchilarni interaktiv viktorinalar orqali matematikaga qiziqtirish. Misol: "Kaxut" yordamida interaktiv savol-javob o'yini o'tkazish.

O'quvchilarning psixologik xususiyatlarini o'rganish: O'qituvchilarni o'quvchilarning individual psixologik xususiyatlarini tushunishga va ularga mos ravishda ta'lim metodlarini qo'llashga o'rgatish. Bu treninglar o'quvchilarning ehtiyojlari va qobiliyatlarini hisobga olgan holda darslarni samarali tashkil qilishga yordam beradi.

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

Matematikada yangi metodikalarni amalga oshirish bo'yicha treninglar nafaqat o'quvchilarning bilim olishini osonlashtirish, balki ularning psixologik holatini yaxshilash va ta'lim jarayonini yaxshilashga yordam beradi. Matematikada qo'llaniladigan yangi metodikalar o'quvchilarning matematikaga bo'lgan qiziqishini oshirish va ularning o'z bilimlarini amaliyotda qo'llash imkonini beradi. Seminarlar va treninglar o'qituvchilarga yangi metodikalarni o'rganish va ularni amaliyotga tatbiq qilish imkonini beradi. Ushbu metodikalar o'quvchilarning o'qish jarayonini yaxshilash va ularning matematik bilimlarini chuqurlashtirishga yordam beradi.

Tadqiqot va innovatsiyalar - yangi pedagogik texnologiyalar va metodlar ta'lim jarayonini yanada samarali qilishga yordam beradi. Har bir yangi texnologiya va metodika o'quv jarayonida o'zining afzalliklari va yangi imkoniyatlarini olib keladi.

Pedagogik tadqiqotlar orqali yangi metod va texnologiyalarning samaradorligini aniqlash va ularni amaliyotga tatbiq qilish imkoni tug'iladi. Bu jarayonda o'qituvchilar yangi g'oyalar va innovacion yondashuvlarni tadqiq qilish orqali ta'limni yanada takomillashtirishga yo'naltirilgan usullar ishlab chiqishadi.

Misol: Matematika darslarida yangi innovacion metodikalarni tadqiq qilish. Masalan, "Flipped klasrum"[4] (Flipped Classroom-Teskari sinf) modelini tadqiq qilish va uning matematik bilimlarni o'zlashtirishga qanday tasir qilishi haqida izlanishlar olib borish. Bunda o'qituvchilar o'quvchilarga matematik mavzular bo'yicha videolarni uyda tomosha qilishni va dars vaqtida amaliy mashg'ulotlar bilan shug'ullanishni topshiradilar. Tadqiqot natijalari bu metodikaning samaradorligini oshirishga qanday yordam berishini ko'rsatadi. Tadqiqot natijalarini amaliy tarzda qo'llash orqali o'qituvchilar yangi metodikalarni ta'lim jarayoniga tatbiq qilib, ularning samaradorligini baholashlari mumkin. Yangi metodikalarni qo'llash orqali o'quvchilarning matematik bilimlarini yanada mustahkamlash va chuqurlashtirish imkoniyati tug'iladi.

Flipped Classroom modelidan foydalanish uchun- masofaviy ta'lim olish uchun barchaga ochiq bo'lgan onlayn platforma, matnli, audioli va videoli o'quv materiallari, power point taqdimotlari, o'qituvchi va talabaning onlayn muloqotini taminlab beruvchi komponentlarga ega bo'lish talab qilinadi.

Xulosa qilib aytganda, bu usullar orqali boshlang'ich sinf o'qituvchilari nafaqat o'zlari uchun, balki o'quvchilari uchun ham kengroq imkoniyatlar yaratishi mumkin. Ushbu metodik va innovatsion yondashuvlar natijasida bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari o'quvchilarning matematik tushunchalarini chuqurroq o'zlashtirishlari uchun turli imkoniyatlar yaratadilar. Bu esa o'quvchilarning ta'limga bo'lgan qiziqishlarini oshirishga va ularning bilimlarini yanada rivojlantirishga yordam beradi. Shu tariqa, yangi pedagogik texnologiyalar va metodlarni tadbiq qilish va tadqiqotlarni amaliy tarzda qo'llash ta'lim jarayonini yanada samarali va qiziqarli qiladi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _

1. Колмакова Н.А. Формирование готовности студентов педвуза к развитию логического мышления младших школьников (на примере математических дисциплин) 13.00.08 - теория и методика профессионального образования Дисс.канд.пед.наук Шадринск -2000.: 191c

2. Антюшин С.С., Михалкин Н.В. Логика: Учебное пособие. — М.: РАП, 2013. -256 c

3. Sobirov M/ Mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirishning pedagogik shart-sharoitlari/ Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. 4(02), Feb., 2024

4. Hew, K., & Lo, C. (2018). Flipped classroom improves student learning in health professions education: a metaanalysis. BMC Medical Education, 18 (1):38. doi: 10.1186/s12909-018-1144-z

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Kalekeeva Sarbinaz Turkmenbaevna, doktorant [Калекеева Сарбиназ Туркменбаевна, докторант] [Sarbinaz T.Kalekeeva,doctoral student]; [manzil: O'zbekiston,Qoraqolpog'iston Respublikasi, Nukus shahri, P.Seytov ko'chasi], [адрес: Узбекистан, Республика Каракалпакстан, город Нукус, улица П.Сейтова], [address: Uzbekistan, Republic of Karakalpakstan, Nukus city, P. Seytov street] E-mail: kalekeevast@gmail.com