Научная статья на тему 'BO‘LAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARINI TANQIDIY FIKRLASHGA ASOSLANGAN INTELEKTUAL RIVOJLANTIRISH METODIKASINI TAKOMIILLASHTIRISH'

BO‘LAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARINI TANQIDIY FIKRLASHGA ASOSLANGAN INTELEKTUAL RIVOJLANTIRISH METODIKASINI TAKOMIILLASHTIRISH Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
32
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
intelektual faoliyat / metodik faoliyat / intelektual salohiyat / intelektual ong / aql-idrok / ta’limni intelektuallashtirish / metodik yondoshuv usul. / интеллектуальная деятельность / методическая деятельность / интеллектуальный потенциал / интеллектуальное сознание / интеллект / интеллектуализация образования / методический подход.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — D.G. Pardaboyeva

bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining intellektual rivojlanishi yosh o'quvchilarning kognitiv rivojlanishi va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishda ularning samaradorligi uchun juda muhimdir.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING THE INTELLECTUAL DEVELOPMENT METHODOLOGY OF FUTURE PRIMARY CLASS TEACHERS BASED ON CRITICAL THINKING

интеллектуальное развитие будущих учителей начальных классов имеет решающее значение для их эффективности в развитии когнитивного развития учащихся и навыков критического мышления.

Текст научной работы на тему «BO‘LAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARINI TANQIDIY FIKRLASHGA ASOSLANGAN INTELEKTUAL RIVOJLANTIRISH METODIKASINI TAKOMIILLASHTIRISH»

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

© D.G. Pardaboyeva1^_

1Toshkent amaliy fanlar universiteti,Toshkent,O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining intellektual rivojlanishi yosh o'quvchilarning kognitiv rivojlanishi va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishda ularning samaradorligi uchun juda muhimdir.

MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining tanqidiy fikrlash orqali intellektual rivojlanishini kuchaytiruvchi metodikalarni ishlab chiqish va baholashdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqot miqdoriy va sifatli tadqiqotlarni birlashtirgan aralash usullardan foydalanadi. Materiallar tanqidiy fikrlash va o'qituvchilar ta'limiga oid akademik adabiyotlar, o'quv qo'llanmalari va o'quv materiallarini o'z ichiga oladi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: Bloom taksonomiyasi va Pol va Elderning tanqidiy fikrlash modeli kabi tanqidiy fikrlash asoslari tahliliy ko'nikmalarni rivojlantirish uchun tizimli yondashuvlarni ta'minlaydi. Ushbu asoslarni o'qituvchilar ta'limining o'quv dasturlariga kiritish orqali bo'lajak o'qituvchilar muammolarni hal qilish, qaror qabul qilish va tanqidiy tahlil qilish uchun tizimli usullar bilan jihozlanadi.

XULOSA: tadqiqot bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining intellektual rivojlanishiga tanqidiy fikrlashni integratsiyalash ularning kasbiy o'sishi va samaradorligi uchun muhim degan xulosaga keldi.

Kalit so'zlar: intelektual faoliyat, metodik faoliyat, intelektual salohiyat, intelektual ong, aql-idrok, ta'limni intelektuallashtirish, metodik yondoshuv usul.

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ МЕТОДИКИ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ НА ОСНОВЕ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ_

© Д.Г.Пардабоева 1Н

Ташкентский университет прикладных наук, Ташкент, Узбекистан_

Аннотация

Iqtibos uchun: Pardaboyeva D.G'. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini tanqidiy fikrlashga asoslangan intelektual rivojlantirish metodikasini takomiillashtirish. // Inter education & global study. 2024. №4(2). B. 220-227.

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ВВЕДЕНИЕ: интеллектуальное развитие будущих учителей начальных классов имеет решающее значение для их эффективности в развитии когнитивного развития учащихся и навыков критического мышления.

ЦЕЛЬ: целью данного исследования является разработка и оценка методологий, которые способствуют интеллектуальному развитию будущих учителей начальной школы посредством критического мышления.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании использованы смешанные методы, сочетающие количественные и качественные исследования. Материалы включают научную литературу, учебники и учебные материалы, связанные с критическим мышлением и педагогическим образованием.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: системы критического мышления, такие как Таксономия Блума и Модель критического мышления Пола и Элдера, обеспечивают систематические подходы к развитию аналитических навыков. Включив эти основы в учебные программы подготовки учителей, будущие учителя вооружаются систематическими методами решения проблем, принятия решений и критического анализа.

ВЫВОДЫ: исследование пришло к выводу, что интеграция критического мышления в интеллектуальное развитие будущих учителей начальной школы важна для их профессионального роста и эффективности.

Ключевые слова: интеллектуальная деятельность, методическая деятельность, интеллектуальный потенциал, интеллектуальное сознание, интеллект, интеллектуализация образования, методический подход.

Для цитирования: Пардабоева Д.Г. Совершенствование методики интеллектуального развития будущих учителей начальных классов на основе критического мышления. // Inter education & global study. 2024. №4(2). С. 220-227.

IMPROVING THE INTELLECTUAL DEVELOPMENT METHODOLOGY OF FUTURE PRIMARY CLASS TEACHERS BASED ON CRITICAL THINKING_

© Dilnoza G'. Pardaboyeva1®

Tashkent University of Applied Sciences, Tashkent, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: the intellectual development of future elementary teachers is critical to their effectiveness in developing young students' cognitive development and critical thinking skills.

AIM: the purpose of this study is to develop and evaluate methodologies that enhance the intellectual development of future elementary school teachers through critical thinking.

MATERIALS AND METHODS: the study uses mixed methods combining quantitative and qualitative research. Materials include academic literature, textbooks, and teaching materials related to critical thinking and teacher education.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 4 (2)

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

DISCUSSION AND RESULTS: critical thinking frameworks such as Bloom's Taxonomy and Paul and Elder's Critical Thinking Model provide systematic approaches to developing analytical skills. By incorporating these foundations into teacher education curricula, prospective teachers are equipped with systematic methods for problem solving, decision making, and critical analysis.

CONCLUSIONS: the study concluded that integrating critical thinking into the intellectual development of prospective elementary teachers is important for their professional growth and effectiveness.

Key words: intellectual activity, methodical activity, intellectual potential, intellectual consciousness, intelligence, intellectualization of education, methodical approach.

Jahonda ta'lim barqaror taraqqiyotni ta'minlaydigan asosiy omil sifatida e'tiraf etilib, хalqaro tashkilotlar hamda dunyoning aksariyat mamlakatlari tomonidan 2030-yilgada belgilangan хalqaro ta'lim konsepsiyasida "bilimning mustahkam poydevoriga ega bo'lish, ijodiy va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish, o'quvdilarda hamkorlik qobiliyatlari va bilishga qiziqishni shakllantirish"[1] dolzarb vazifa sifatida qayd etilgan. Sh^sda kreativlik va tanqidiy fikrlashni shakllantirish boshlang'teh sinfdanoq ta'limning interfaol teхnologiyalari orqali intellektni rivojlantirishga imkon beradigan yangida fikrlash madaniyatini tarkib toptirishni taqozo etadi. Shu bilan birga, bo'lajak boshlang'id sinf o'qituvdilarida ijodiy va tanqidiy fikrlashni maqsadga yo'naltirilgan va tizimli rivojlantirish usullari ta'limiy kompetensiyalarni tarkib toptirish, ta'lim sifatini oshirishga хizmat qiladi. Dunyoda talabalar iqtidori, kreativ va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish usullari, bo'lajak o'qituvdilar tanqidiy fikrlashning tarkibiy asoslarini belgilash usullari, motivatsion, ijtimoiy-madaniy va metodik yondashuvlarning pedagogik imkoniyatlarini takomillashtirishga doir qator ilmiy izlanishlar olib borilmoqda.

Shu bilan birga, bo'lajak boshlang'teh sinf o'qituvdilarida tanqidiy fikrlashni rivojlantirish usullarini ta'sirini baholash, tanqidiy fikrlashga asoslangan metodik faoliyatni tashkil etishning metodik tizimini takomillashtirish, tanqidiy fikrlashga asoslangan pedagogik teхnologiyalarni ishlab diqish zarurati tug'ilmoqda. Boshlang'rch ta'limga bunday yondashuv sh^sga yo'naltirilgan ta'lim strategiyasi talablariga mos ravishda hayotiy ko'nikmalarni shakllantirish, ijodiy qobiliyatni rivojlantirishning pedagogik-psiхologik va metodik хususiyatlarini aniqlashtirish dolzarblik kasb etadi. Mamlakatimizda uzluksiz ta'lim sifatini oshirish, o'quv jarayoniga ilg'or pedagogik va aхborot teхnologiyalarini joriy etishdagi keng qamrovli islohotlar natijasida oliy ta'limda sifatli ta'lim хizmatlari samaradorligini oshirish, shiddat bilan o'zgarib borayotgan globallashuv sharoitida talabalarda ijtimoiy intellektni rivojlantirish usullarini ta'minlovd imkoniyatlar salmog'i kengaydi. O'zbekiston

For citation: Dilnoza G'. Pardaboyeva. (2024) 'Improving the intellectual development methodology of future primary class teachers based on critical thinking', Inter education & global study, (4(2)), pp. 220-227. (In Uzbek).

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Taraqqiyot strategiyasida "Uzluksiz ta'lim tizimini yanada takomillashtirish, yosh avlodning ijodiy va intellektual salohiyatini qo'llab quvvatlash va ro'yobga chiqarishga sharoitlar yaratish[1] "kabi vazifalar belgilab berildi. Bu borada oliy ta'lim muassasalarining bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini raqobatbardosh, jamoatchilik muhokamasiga o'z hissasini qo'shadigan, tanqidiy fikrlaydigan, eng ilg'or bilim va metodik yondoshuvlarni puxta o'zlashtirgan, innovatsion, intellektual rivojlangan shaxs etib tarbiyalash ko'zda tutilgan.

Intellektual muammoni o'rganishga oid falsafiy, psixologik, pedagogik ma'lumotlar va metodik yondoshuvlar bo'yicha ilmiy ishlar yildan-yilga ortib bormoqda. Bugungi kunda davlat va jamiyatning asosiy maqsadi millat ziyolilarini asrab-avaylash, mamlakat fuqarolaridan ziyolilar jamiyatini tayyorlashdir. Yuksak intellektli shaxsni shakllantirish boshlang'ich sinf o'qituvchilaridan boshlanadi. Mamlakat kelajagi bugungi boshlang'ich sinf o'quvchilari ekanligi, ularning muammolarni yechish, o'zini isbotlash, o'z nuqtai nazarini ifoda etish, har qanday vaziyatdan chiqish, tanqidiy fikr bildirish, olgan bilimlarini amalda qo'llash qobiliyati boshlang'ich sinfdan boshlanishini inobatga olgan holda o'qituvchi bilim va metodik jihatdan bunga tayyor bo'lishi kerak.

A.M. Luzina bo'lajak o'qituvchini kasbiy faoliyatga metodik tayyorlashda shaxsni pedagogik faoliyat sub'ekti sifatida tayyorlash muhim degan fikrni bildirdi [2, p. 115]. Zamonaviy oliy ta'lim muassasasida o'quv jarayonining fan munosabatlariga asoslangan holda yaratilishi muallif g'oyasining hayotiyligini ko'rsatadi.

A.B. Morozov, D.V. Chernilevskiy shaxsning metodik faoliyat sub'ekti sifatida kamolotga yetishi aniq shart-sharoitlarga asoslanishini qayd etadi. Ular tashqi sharoitlar: taraqqiyotning ijtimoiy holati, fanni modernizatsiya qilish darajasi, ommaviy ta'lim amaliyotining holati, o'quv dasturlari va darsliklarda ko'rsatilgan uslubiy variantlar, o'qituvchining, pedagogik jamoaning intellektual salohiyati va ijodkorligi; ichki subektiv sharoitlar: kasbiy mehnatga tayyorgarlik, oliy o'quv yurtidan boshlab intellektual ijodkorlik. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining mutaxassis bo'lib shakllanishiga bevosita ta'sir ko'rsatadigan tashqi sharoitlar, ularning universitetdagi kasbiy faoliyati uchun zarur bo'lgan bilim va metodik yondoshuvlarga e'tibor qaratadigan bo'lsak, ommaviy ta'lim jarayonining borishidan xabardor bo'lish, o'quv dasturlari va darsliklarni tahlil qilish maxsus fanlarni o'qitish metodikasidagi boshlang'ich sinflarda o'qitiladigan fanlar va o'z nuqtai nazarini intellektual ifodalash qobiliyatini rivojlantirish zarurdir. Ichki subektiv sharoitlarga kelsak, bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining o'z kasbiga qiziqishi intellektual ijodkorlik va ularning ichki ehtiyojlarini qondirish bilan tavsiflanadi.

A.K.Markova pedagogik kasbiy faoliyatda tajribani metodik shakllantirish muammolarini o'rganib, quyidagi pedagogik shartlarni taklif qiladi [3, p. 150]: ta'lim fanlarining kasbiy yo'nalishi; o'quv materialining mazmuni; talabalar zarur nazariy bilimlarga ega bo'lish; ularning mustaqil ishlash qobiliyati; o'quv faoliyatiga qiziqish; o'quvchilarning o'quv va kognitiv faoliyatining murakkabligini bosqichma-bosqich oshirish; ta'lim faoliyatining joriy monitoringi; talabalarning intellektual va ijodiy faoliyatidagi tajribasini

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

bosqichma-bosqich baholash; o'quv jarayonida dolzarb muammolarning mavjudligi; o'qish jarayonida kasbiy faoliyatning real sharoitlarini taqlid qilish; talabalarning intellektual salohiyatining amaliy tajribasini shakllantirishning individual-differensial tahlilini amalga oshirish.

Intelektual rivojlantirish metodikasini amalga oshirishda pedagogik-metodologik shart-sharoitlari, bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining mutaxassis sifatida egallagan nazariy bilimlari va uning mazmuni darajasi, o'z-o'zini tarbiyalashda o'quv va metodik faoliyatni tashkil etish zarurligini hisobga olib yangi bilimlarni o'zlashtirish bilan bog'liq. Ushbu metodik faoliyatini intellektual va ijodiy nuqtai nazardan bajarish darajasi to'g'risida o'z nuqtai nazarini ifodalash va isbotlash va albatta, tadqiqot ishini tegishli mavzuga bag'ishlash muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Bo'lajak mutaxassislarni tayyorlashda ularning metodik faoliyat jarayonida, ya'ni pedagogik amaliyot jarayonida tanqidiy fikrlash usullariga ustuvor ahamiyat berib, intellektual nuqtai nazardan kelib chiqishini ta'minlashi lozimdir.

N. E. Shchurkova har qanday o'qituvchining metodik yondoshuvini intizomning o'n uchta mezoni bilan belgilaydi, ya'ni quyida sanab o'tilgan fazilatlar va qobiliyatlar ta'lim tashkilotlarida, katta yoki kichik darajada ishlaydigan mutaxassisning har bir egasiga xos bo'lishi mumkin: topqirlik, samaradorlik, tezkor aql; strategik rejalashtirishga qodir bo'lish; tez moslashish qobiliyati; to'g'ri baholash qobiliyati; qaror qabul qilish qobiliyati; har qanday tasodifiy vaziyatlarni hal qilish qobiliyati; individual asosda boshqarish; katta va kichik guruhlarni boshqarish qobiliyati;haqiqatni to'g'ri idrok etish qobiliyati va hazilni tushunish qobiliyati [8, p. 114].

O'qituvchining kasbiy va metodik faoliyati mezonlari boshlang'ich sinf o'qituvchilari uchun ayniqsa muhim hisoblanadi. Har bir mutaxassis uchun sifatli shaxsiy fazilatlar va tanqidiy fikrlash qobiliyatlari, sinf o'quvchilarining pedagogik jarayonni tashkil etish uchun turli xil xatti-harakatlarini hisobga olgan holda, o'qituvchi sifatida, uning zukkoligi, metodik mahorati, ishlab chiqishi, strategik rejalashtirish qobiliyati, yangi vaziyatga tez moslashishi, o'quvchilarning yutuqlarini baholash nuqtai nazaridan adolatlilik. ta'lim shaklining o'zgarishi munosabati bilan guruh, juftlik va jamoaviy ishlarni tashkil etish qobiliyati bilan ajralib turadigan aql-idrokka qarash, har qanday vaziyatda ijobiy qaror qabul qilish talab etiladi.

Klimov E. A. kasbiy kompetentsiyani kommunikativ, axborot, tartibga soluvchi va intellektual-pedagogik kompetentsiya deb hisoblaydi, chunki boshlang'ich maktab o'qituvchilarining kommunikativ kompetentsiyasi kasbiy integrativ xususiyatdir, uning asosiy qismlariga hissiy barqarorlik (moslashuvchanlik bilan bog'liq) kiradi; ekstraversiya (tayinlangan darajani va samarali etakchilikni aks ettiradi); to'g'ridan-to'g'ri birlashtirish imkoniyati va muloqotni qaytarish; til ta'limi; tinglash qobiliyatlari; mukofotlash qobiliyati; xushmuomalalik; umumiy qobiliyat va boshqalar. Shuningdek, kommunikativ kompetentsiya, birinchidan, shaxsiy rivojlanish va o'z-o'zini rivojlantirish jarayonida o'qituvchining shaxsiy fazilatlari ekanligini ta'kidlaydi; ikkinchidan, o'qituvchining pedagogik muloqotning maqsadi, tuguni, tuzilishi, usul va vositalari, o'ziga xos xususiyatlari to'g'risida xabardorligi ko'rsatkichi; zarur texnologik darajani o'zlashtirish; individual psixologik

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

mutaxassisning sifati; kommunikativ faoliyatni doimiy ravishda takomillashtirib turishga urinish; shaxsning shaxsiyatiga asosiy qadriyat sifatida moslashish, shuningdek, pedagogik muloqotdan kelib chiqadigan muammolarga intellektual usullar orqali murosasiz echim topish qobiliyatidir.

Axborot kompetentsiyasiga o'zi haqidagi bilimlar, talabalar va ularning ota-onalari va boshqa o'qituvchilarning ish tajribasi haqidagi ma'lumotlar kiradi.

Normativ kompetentsiya o'qituvchining o'z metodik faoliyatini boshqarish qobiliyatini anglatadi. Bunga qat'iyatlilik, rejalashtirish, doimiy faoliyat va o'z metodik faoliyatini ifoda etish, aks ettirish va baholash qobiliyati kiradi. Harakatning asosiy omili fazilat, qadriyatdir. Intellektual va pedagogik kompetentsiyani tahlil qilish, sintez qilish, taqqoslash, umumlashtirish, aniqlashtirish, taqqoslash, tasavvur qilish, aqlning xususiyati fikrlash qobiliyatining ijodiy va tanqidiyligi sifatida ko'rib chiqish qobiliyatlari to'plami sifatida ko'rib chiqilishi mumkin.

Shaxsiy intellektning rivojlanishi kognitiv jarayonni amalga oshirish va hayotiy vazifalarning yangi doirasini o'zlashtirishda muammolarni samarali hal qilish qobiliyatini rivojlantirish sifatida qaraladi. Inson aql-idrokining asosi bo'lajak mutaxassisning fikrlash sifatiga hamda metodik yondoshuviga ta'sir qiluvchi tabiiy belgilarga asoslanadi. "Intellektual" tushunchasining pedagogik-psixologik mazmuni keng va noaniq xarakterga ega bo'lib, u intellektual, aqliy qobiliyatlar, aqliy rivojlanish, fikrlash va boshqalarni o'z ichiga oladi. Pedagogik tahlilga ko'ra, inson aql-zakovati ma'lum bir ijtimoiy-madaniy muhitda shakllanishi va rivojlanishi mumkin. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining tanqidiy fikrlashga asoslangan intellektualligini rivojlantirish metodikasi sub'ekt faoliyatini intellektualizatsiya qilish fazilatlariga to'liq mos keladi. Sababi: metodik yondoshuvda pedagogik fikrlashning keng doirasi deganda biz tanqidiy fikrlashni nazarda tutamiz. Tabiiyki, professional sifatida ta'lim jarayoniga nisbatan shaxs kategorik-kontseptual, kontseptual apparatning intellektualligini rivojlantirdi. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari o'qitilayotgan fan sohasiga yuqori darajada moslashishlari va dastlabki bosqichda o'rganilgan barcha fanlarning mazmunini o'zlashtirish metodologiyasiga ega bo'lishlari kerak. Mavzu mazmunini faoliyat-kommunikativ shaklga o'tkazish qobiliyati bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari tomonidan axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini o'zlashtirish usullari, zamonaviy texnologiyalarni boshqarish qobiliyati bilan tavsiflanadi. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilari tanqidiy fikrlaydigan, bunday ilmiy loyihalarni tajribaga ega bo'lgan intellektual rivojlangan shaxsning dizayni, tajribasi, loyiha faoliyatini tashkil etishda yuqori metodik salohiyatiga ega bo'lishi kerak.

Aql-idrok aqliy faoliyat tizimlari, muammolarni hal qilish strategiyalari va individual ta'sir nuqtai nazaridan kognitiv faoliyatni talab qiladigan vaziyatga munosabat bilan bog'liq. Aql-bu aqliy qobiliyat, fikrlash esa aqliy faoliyatdir, ular orasidagi farqlarni hisobga olgan holda o'rganish masalasi hali to'liq asoslanmagan. Aql-idrok ma'lum bir fikrlash jarayonini belgilaydigan chuqur tuzilma hisoblanadi, tanqidiy fikrlash va metodik yondoshuv asosida bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining aql-idrokni rivojlantirishdagi aqliy faoliyati

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

natijasida aqliy qobiliyatlarni rivojlantirish mumkin.

Birinchidan, ko'plab pedagog-psixologlar ijodkorlik-bu g'ayritabiiy g'oyalarni yaratish usuli, o'rnatilgan an'anaviy fikrlashdan voz kechish, muammoli vaziyatlarni tezda hal qilish qobiliyati; ijodkorlik ijodiy qobiliyatlarni shakllantirish uchun zarur bo'lgan fikrlash va shaxsiyat fazilatlari to'plamini ta'minlaydi.

Ikkinchidan, ijodkorlikni shakllantirish uchun sotsializatsiyaning maqbul darajasi zarur, bu muloqotning boshlang'ich ta'limini o'zlashtirishni nazarda tutadi.

Uchinchidan, ijodkorlikni rivojlantirish usuli kamida ikki bosqichdan o'tadi: 1) ijodkorlikning "birlamchi" rivojlanishi-bu inson mavjudligining ma'lum bir sohasidagi "ixtisoslashmagan" umumiy ijodiy qobiliyat.2) "ixtisoslashgan" ijodkorlikni rivojlantirish va shakllantirish: inson faoliyatining ma'lum bir sohasi bilan bog'liq qo'shimcha va muqobil ijodiy qobiliyatlar.

To'rtinchidan, ijodkorlik aql bilan emas, balki atrof-muhit omillari bilan belgilanadi. Bu dunyoda hech kim intellektual bo'lib tug'ilmaydi. Har bir insonda mavjud bo'lgan ehtiyojni rivojlantirish muhimdir.

Xulosa qilib aytganda, tanqidiy fikrlashga asoslangan bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining aql-idrokini rivojlantirish metodikasi ahamiyati tahlil qilinadi. Raqamli jamiyatda biz bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining turli xil pedagogik funktsiyalarni bajarish usullari intellektual rivojlanish nuqtai nazaridan ko'rib chiqilishi kerak bo'lgan vaqt talabi ekanligini tushunamiz. Tanqidiy fikrlashga asoslangan o'quv va metodik faoliyat nafaqat aqliy jarayonlarning uyg'un rivojlanish darajasiga va shaxsan muhim fazilatlarga, balki xarakter va qobiliyatlarga ham ta'sir qiladi. Insonning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish uning metodikasi va motivatsiyasini oshirishga yordam beradi, tashqi ob'ektiv faoliyatni ichki aqliy faoliyatga bosqichma-bosqich o'zgartirish samarali metodik faoliyatga erishish manbai hisoblanadi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. O'zbekiston Respublikasi Prezdentining 2023-yil 11-sentabdagi "O'ZBEKISTON — 2030" STRATEGIYASI TO'G'RISIDA"gi PF-158-son farmoni.

2. Axmedova M.E, Nurmatova Sh. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining pedagogik qobilyatlari O'ZMU xabarlari. Toshkent 2020

3. Лузина A.M. Понимание как духовный опыт. - Псков: Изд-во ПГПИ, 1997. - 168 с.

4. Маркова А.К. Психология профессионализма. - М.: Междунар. гуманитар. фонд "Знание", 1996. - 308 с.

5. Sharipov SH.S. Kasb-hunar ta'limida Talabalar ijodkorlik qobiliyatlarini uzluksiz rivojlantirish. Monografiya. -T.: Fan, 2005. - 140 b.

6. Tolipov O'.Q. Oliy pedagogik ta'lim tizimida umummehnat va kasbiy ko'nikma hamda malakalarni rivojlantirishning pedagogik texnologiyalari / Monografiya. - T.: Fan, 2004. - 173 b

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

7. Xoliqov A.A. Oliy ta'lim muassasalarida bo'lajak o'qituvchilarni pedagogic mahoratini rivojlantirish. Pedagogika fanlari doktori (DSc) olish uchun yozilgan diss. Toshkent 2018

8. Сергеева Б.В., Оганесян В.А. Теоретические основы развития критического мышления младших школьников // Научное обозрение. Педагогические науки. -2017. - № 2. - С. 97-106.

9. Щуркова Н.Е. Педагогическая технология. - М.: Педагогическое общество России, 2002. - 224 с.

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Pardaboyeva Dilnoza G'aybulla qizi.katta o'qituvchi [Пардабоева Дильноза Гайбулла кизи, старший преподаватель], [Dilnoza G'. Pardaboyeva, katta o'qituvchi]; manzil: O'zbekiston, Shahar: Toshkent, Tuman: Chilonzor, Gavxar ko'chasi, 1 [адрес: Узбекистан, Город: Ташкент, Район: Чиланзор, улица Гавхара, 1], [address: Uzbekistan, City: Tashkent, District: Chilonzor, Gavkhar street, 1]; E-mail: [email protected]

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.