Научная статья на тему 'Барабанли қуритгичда иссиқлик агенти тезлиги ва маҳаллий қаршилик коэффициентларини тажрибавий тадқиқ этиш'

Барабанли қуритгичда иссиқлик агенти тезлиги ва маҳаллий қаршилик коэффициентларини тажрибавий тадқиқ этиш Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
30
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
барабанли қуритгич / қуритиш / U симон насадка / калорифер / кириш тезлиги / чиқиш тезлиги / қаршилик коэффициенти / барабанная сушилка / сушилка / U-образная насадка / нагреватель / скорость на входе / скорость на выходе / коэффициент сопротивления

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Тожиев Расулжон Жумабоевич, Ахунбаев Адил Алимович, Миршарипов Рахматилло Хабибуллаевич

Мақолада минерал ўғитларни қуритиш жараёнини асосий кўрсаткичларини белгиловчи параметрлар иссиқлик агенти тезлиги ва маҳаллий қаршилик коэффициентларини лаборатория қурилмасида тажрибавий аниқланган. Ўтказилган тажрибаларга энг кичик квадратлар усулини қўллаб, қуйидаги регрессион тенгламалар олинди ва коррелляция хатоликлари белгиланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технике и технологии , автор научной работы — Тожиев Расулжон Жумабоевич, Ахунбаев Адил Алимович, Миршарипов Рахматилло Хабибуллаевич

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Экспериментальное исследование скорости теплового агента и коэффициентов местного сопротивления в барабанной сушилке

В статье экспериментально на лабораторной установке определены параметры, определяющие основные параметры процесса сушки минеральных удобрений скорость теплоносителя и коэффициенты местных сопротивлений. С помощью метода наименьших квадратов были получены следующие уравнения регрессии, и определены ошибки корреляции.

Текст научной работы на тему «Барабанли қуритгичда иссиқлик агенти тезлиги ва маҳаллий қаршилик коэффициентларини тажрибавий тадқиқ этиш»

УДК 697.942

БАРАБАНЛИ ЦУРИТГИЧДА ИССИЦЛИК АГЕНТИ ТЕЗЛИГИ ВА МА^АЛЛИЙ

ЦАРШИЛИК КОЭФФИЦИЕНТЛАРИНИ ТАЖРИБАВИЙ ТАДЦИЦ ЭТИШ

Тожиев Расулжон Жумабоевич Фаргона политехника института, t.f.d., professor E-mail: r.toiivev@ferpi.uz, Rasuljon1945@ mail.ru tel: +998934922132

Ахунбаев Адил Алимович Фаргона политехника институти e.mail: a.axunbovev@ferpi.uz, axunbavev61 @mail.ru ORCID:0000-0001 -6764-3690

Миршарипов Рахматилло Хабибуллаевич, Фаргона политехника институти е.таЛ: r.mirsharipov@ferpi.uz, tillo1012@mail.ru

Аннотация: Маколада минерал угитларни куритиш жараёнини асосий курсаткичларини белгиловчи параметрлар - иссиклик агенти тезлиги ва махаллий каршилик коэффициентларини лаборатория курилмасида тажрибавий аникланган. Утказилган тажрибаларга энг кичик квадратлар усулини куллаб, куйидаги регрессион тенгламалар олинди ва коррелляция хатоликлари белгиланди.

Аннотация: В статье экспериментально на лабораторной установке определены параметры, определяющие основные параметры процесса сушки минеральных удобрений - скорость теплоносителя и коэффициенты местных сопротивлений. С помощью метода наименьших квадратов были получены следующие уравнения регрессии, и определены ошибки корреляции.

Abstract: In the article, the parameters determining the main parameters of the drying process of mineral fertilizers - the speed of the coolant and the coefficients of local resistances are determined experimentally on a laboratory installation. Using the least squares method, the following regression equations were obtained and correlation errors were determined.

Калит сузлар: Барабанли куритгич, куритиш, U симон насадка, калорифер, кириш тезлиги, чикиш тезлиги, каршилик коэффициенти.

Ключевые слова: барабанная сушилка, сушилка, U-образная насадка, нагреватель, скорость на входе, скорость на выходе, коэффициент сопротивления.

Keywords: drum dryer, dryer, U-shaped nozzle, heater, inlet speed, outlet speed, resistance coefficient.

Жахон кимё саноатида минерал угитларни юкори самарали турларини ишлаб чикариш, сифатли ва энергиятежамкор технология асосида куритишни таъминлаш буйича илмий изланишлар олиб борилмокда. Бу борада куритиш аппаратлари ва режимларини тахлил килиш, муаммоларни аниклаш; махсулотнинг гранулометрик таркибини оптималлаштириш оркали махсулотни йирик кисмини кайта куритишни бартараф этиш; куритиш аппаратининг ички насадкалари конструкцияси ва жойлаштириш усулини махсулотнинг харакат йуналиши ва иссиклик аэродинамикасига таъсирини экспериментал усулда тадкик этишга алохида эътибор каратилмокда.

Шу билан бирга, хозирда, озик-овкат, кимё, пахтани кайта ишлаш ва турдош саноатлар учун мулжалланган ихчам, арзон ва экспортга мулжалланган минерал угитларни куритиш технологиялари ва машиналарини такомиллаштириш буйича илмий-

тадкикот ишлари олиб борилмокда.

Утказилган назарий тадкикотлар натижаларини текшириш хамда барбанли куритгичга икки кисмли и симон насдкани куллаб кам энергия сарфида иссиклик алмашинишнинг юкори интенсивлигини белгиловчи параметрларини аниклаш максадида экспериментал тадкикотлар дастурига куйидаги тадбирлар киритилди:

-экспериментал тадкикотларни утказиш учун лаборатория курилмасини ишлаб чикиш ва ясаш;

-насадка турларига боглик холда материал хароратига таъсирини тадкик этиш;

- барабанли куритгичда иссиклик агенти тезлиги ва махаллий каршилик коэффициентларини тажрибавий тадкик этиш;

- икки кисмли и симон насадка билан жихозланган барабаниннг гидравлик каршилигини тадкик этиш;

-иссиклик агенти тезлигининг материал хдроратига таъсирини тадкик этиш;

-материал харорати узгаришининг барабан айланишлар сонига богликлигини тадкик этиш;

-материал намлиги узгаришининг барабан айланишлар сонига ва иш унумдорлигига богликлигини тадкик этиш [1-3].

Экспериментал тадкикотларни утказиш учун минерал угитларни куритувчи барабанли куритгич курилмасининг тажриба нусхаси Фаргона политехника институтининг "Технологик машиналар ва жихозлар" кафедрасида тайёрланди. 1-расмда тажриба курилмасининг схемаси тасвирланган. Тажрибавий тадкикотлар кафедра укув полигонида олиб борилди. куритгич барабани (1) таянч роликларга (8) урнатилган. куритгичга махсулот бункер (9) оркали узатилади. Бункер (9) нинг остки кисмига шибер (16) урнатилган булиб, у куритиладиган махсулотни микдорлаб узатиш вазифасини бажаради. Махсулот куритгич ичига тушганда куритгичнинг текисликка нисбатан киялик бурчаги хамда барабаннинг айланиши хисобига харакатга келади ва куритгичнинг ички танасига зигзаг усулида урнатилган икки кисмли насадкалар (5) оралигидан утади. Насадкаларнинг ички танага куритгич (1) горизонтал укига нисбатан киялик бурчагида урнатилгани иссиклик алмашиниш юзасини купайишини таъминлайди. Бу эса уз навбатида куритгичнинг (1) тулик ишчи юзасидан фойдаланиш имконини купайтиради. ^уритилаёган махсулотни барабан (1) диаметри буйлаб юкорига олиб чикади ва барбаннинг кундаланг юзаси буйича бир текисда таксимловчи насадкалардан пастга томон окиб тушади. Барабанга айланма харакатни электромотор (6) ва редуктор (7) оркали берилади. Иссиклик агенти куритгичнинг махсулот кирувчи кисмига урнатилган калорифер (4) оркали узатилади. Калорифердан (4) чикаётган иссиклик агентини вентилятор (3) оркали барабан ички юзасига юборилади. ^уритилаётган махсулот ва иссиклик агенти материалнинг насадкадан ва пастга томон окиб тушиш жараёнида контактда булади. Калорифердан чикаётган иссиклик харорати электрон термометр (12) оркали улчанади. Вентилятордан узатилаётган хаво окими тезлиги анемометр (11) оркали аникланади. Электромотор (6) ЛАТР (13) оркали ростланади. Тулик иссиклик алмашиниш жараёнидан утган махсулот куритгичнинг бушатиш бункеридан (15) туширилади [4].

1-куритгич танаси; 2-таглик; 3-вентилятор; 4-калорифер; 5-насадка; 6-электромотор; 7-редуктор; 8-таянч ролик; 9-махсулот бункери; 10-электрон босим улчагич; 11-анемометр;

12-электрон термометр; 13-ЛАТР; 14-тутун кувури; 15-махсулотни бушатувчи бункер.

1-расм. Барабанли куритгичнинг конструктив схемаси.

Тадкикотларни утказиш учун узгарувчи омилларнинг куйидаги чегаралари, насадканинг материални тукиш кисмининг киялиги Я=15;30 ва 45о, иссиклик алмашиниш зоналари сони 5 та, битта катордаги насадкалар сони 10 та (насадкалар зоналар буйича шахмат катор тартибида жойлаштирилган), калорифердан чикаётган иссиклик агентининг (хаво) тезлиги и= 1,4^14,2 м/с, курилманинг иш унумдорлиги Qунм =0,18^0,46 кг/с, куритгич барабанининг текисликка нисбатан киялик бурчаги а=2,24градус (технологик регламент буйича), куритгич барабанининг айланишлар частотаси п=4 айл/мин белгиланди.

Юкоридаги узгарувчан омиллар кетма-кетликда узгартириб борилди ва исиклик агентининг барабанга киришдаги ва чикишдаги тезлиги кийматлари хамда сарфи тажрибавий аникланди. Х,ар бир утказилган тажрибалар 5 маротабадан такрорланган холда олиб борилди ва урта арифметик кийматлар танланди. Тажриба натижалари 1; 2 ва 3-жадвалларда келтирилган [5].

1-жадвал

Насадканинг материални тукиш кисмидаги киялиги Б 1=15° булганда

№ Калорифер шибери градуси Кириш тезлиги Чикиш тезлиги ^аршилик коэффициенти

Иш унумдорлиги Qунм=0,18 кг/с

1 90о 14,2 4.23 3.35

2 75о 10.55 3.16 3.33

3 60о 7.15 2.12 3.37

4 45о 5.62 1.72 3.29

5 30о 2.60 0.77 3.35

6 15о 1.40 0.41 3.36

Уртача 3.34

Иш унумдорлиги Qунм =0,32 кг/с

1 90о 14,2 4.04 3.51

2 75о 10.55 3.02 3.49

3 60о 7.15 2.01 3.56

4 45о 5.62 1.59 3.52

5 30о 2.60 0.73 3.54

6 15о 1.40 0.39 3.53

Уртача 3.52

Иш унумдорлиги QуИм =0,46 кг/с

1 90о 14,2 3.78) 3.75

2 75о 10.55 2.83 3.72

3 60о 7.15 1.91 3.74

4 45о 5.62 1.51 3.75

5 30о 2.60 0.69 3.73

6 15о 1.40 0.37 3.76

Уртача 3.74

2-жадвал Насадканинг материални тукиш кисмидаги киялиги R=30о булганда

№ Калорифер шибери градуси Кириш тезлиги Чикиш тезлиги ^аршилик коэффициенти

Иш унумдорлиги Qунм =0,18 кг/с

1 90о 14,2 3.03 4.68

2 75о 10.55 2.26 4.66

3 60о 7.15 1.52 4.70

4 45о 5.62 1.21 4.62

5 30о 2.60 0.55 4.68

6 15о 1.40 0.30 4.67

Уртача 4.66

Иш унумдорлиги Qунм =0,32 кг/с

1 90о 14,2 2.93 4.84

2 75о 10.55 2.18 4.82

3 60о 7.15 1.46 4.89

4 45о 5.62 1.15 4.85

5 30о 2.60 0.53 4.87

6 15о 1.40 0.28 4.86

Уртача 4.81

Иш унумдорлиги Qунм =0,46 кг/с

1 90о 14,2 2.79 5.08

2 75о 10.55 2.08 5.05

3 60о 7.15 1.41 5.07

4 45о 5.62 1.10 5.09

5 30о 2.60 0.51 5.06

6 15о 1.40 0.27 5.08

Уртача 5.07

3-жадвал

Насдканинг материални тукиш кисмидаги киялиги R=45о булганда

№ Калорифер шибери градуси Кириш тезлиги Чикиш тезлиги ^аршилик коэффициенти

Иш унумдорлиги Qунм =0,18 кг/с

1 90о 14,2 2.39 5.92

2 75о 10.55 1.78 5.90

3 60о 7.15 1.20 5.94

4 45о 5.62 0.95 5.86

5 30о 2.60 0.43 5.92

6 15о 1.40 0.23 5.93

Уртача 5.91

Иш унумдорлиги Qунм =0,32 кг/с

1 90о 14,2 2.33 6.08

2 75о 10.55 1.74 6.06

3 60о 7.15 1.16 6.13

4 45о 5.62 0.92 6.09

5 30о 2.60 0.42 6.11

6 15о 1.40 0.22 6.10

Уртача 6.09

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Иш унумдорлиги Qунм =0,46 кг/с

1 90о 14,2 2.24 6.32

2 75о 10.55 1.67 6.29

3 60о 7.15 1.13 6.31

4 45о 5.62 0.88 6.32

5 30о 2.60 0.41 6.30

6 15о 1.40 0.22 6.33

Уртача 6.31

Утказилган тажрибаларнинг тугрилигини текшириш максадида каршилик коэффициентининг иш умдорлигига богликлик графиги курилди (2-расм) [6-10].

Утказилган тажрибаларга энг кичик квадратлар усулини куллаб, куйидаги регрессион тенгламалар олинди ва график богланишларнинг хар бир нуктаси учун алохида алохида ечиб курилди ва коррелляция (Д) хатоликлари белгиланди [11].

1-иш унумдорлиги Qунм =0,18 кг/с;

у = 1,4286х + 5,6462 (R2 = 0,9967) (1)

2-иш унумдорлиги Qунм =0,32 кг/с;

у = 1,4643х + 4,3781 (R2 = 0,9766) (2)

3-иш унумдорлиги Qунм =0,46 кг/с;

у = 1,4286х + 3,0762 (R2 = 0,9967) (3)

f

8 7 6 5 4 3 2 1 О

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5

Ому, кг/с

1-иш унумдорлиги QyuM= 0,18 кг/с; 2-иш унумдорлиги QyHM =0,32 кг/с;

3-иш унумдорлиги QyHM =0,46 кг/с;

2-расм. Каршилик коэффициентининг иш унумдорлигига боFликлиги.

Берилган графикдан куринадики, барабанга махсулотни тулдириш коэффициентининг ортиб бориши аппаратдаги каршилик коэффициентининг кутарилишига олиб келар экан. Бундан ташкари икки кисмли U симон насадканинг махсулотни тукиш киялик бурчагининг 15^45° кутарилиши хам барабаннинг кундаланг кесим юзасида материал пардаси коэффициентининг ортишига ва бу эса уз навбатида каршилик коэффициентининг янада кутарилишига сабаб булади [12-14].

Демак, аппаратдаги гидравлик каршиликларни аниклашда ушбу омилларни эътиборга олиш, иссиклик агентидан самарали фойдаланишни белгиловчи параметр сифатида хисобланиши мумкин.

АДАБИЁТЛАР

1. Тожиев, Р. Ж., Ахунбаев, А. А., Миршарипов, Р. Х., Муллажонова, М. М. К., & Йигиталиев, М. М. У. (2021). Анализ процесса сушки минеральных удобрений в барабанном аппарате. Universum: технические науки, (8-1 (89)), 31-36.

2. Fernandes N. J., Ataide C. H., Barrozo M. A. S. Modeling and experimental study of hydrodynamic and drying characteristics of an industrial rotary dryer //Brazilian Journal of Chemical Engineering. - 2009. - Т. 26. - №. 2. - С. 331-341.

3. Юнин В. А. и др. Процесс сушки измельченного растительного материала в барабанной сушилке //Известия Нижневолжского агроуниверситетского комплекса: Наука и высшее профессиональное образование. - 2020. - №. 1 (57). - С. 335-349.

4. Алтухов А. В. Методология совершенствования и расчета барабанных сушильных агрегатов: дис. - Шымкент, 1999.-312 с.

5. Тожиев, Р. Ж., Ахунбаев, А. А., & Миршарипов, Р. Х. (2018). Сушка тонкодисперсных материалов в безуносной роторно-барабанном аппарате. Научно-технический журнал ФерПИ,-Фергана, (2), 116-119.

6. Tojiev, R. J. (2019). Drying glass feed stock in drum drier for manufacturing glass

products. Scientific-technical journal, 22(3), 137-140.

7. Mirsharipov, R. H., & Akhunbaev, A. A. (2020). Research of Hydrodynamic Parameters of Drum Dryer. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 7(11).

8. Тожиев, Р. Д., Ахунбаев, А. А., & Миршарипов, Р. X. (2021). ИССЛЕДОВАНИЕ ГИДРОДИНАМИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ ПРИ СУШКЕ МИНЕРАЛЬНЫХ УДОБРЕНИЙ В БАРАБАННЫХ СУШИЛКАХ. Научнотехнический журнал, 4(4).

9. Tojiyev, R. J., Akhunbaev, A. A., & Mirsharipov, R. X. (2021). RESEARCH OF HYDRODYNAMIC PROCESSES WHEN DRYING MINERAL FERTILIZERS IN DRUM DRYERS. Scientific-technical journal, 4(4), 10-16.

10. Tojiev, R., Mirsharipov, R., Axunbaev, A., & Abdusalomova, N. (2020). Optimized dryer design based on system process analysis. Universum: технические науки: научный журнал, (2), 11.

11. Khabibullaevich, M. R. (2021). Drying Building Materials in a Drum Dryer. Journal of Marketing and Emerging Economics, 1(6), 93-97.

12. Mirsharipov, R. (2021). ANALIYSIS OF DRYING BUILDING MATERIALS IN A DRUM DRYER. Scientific progress, 2(8), 145-152.

13. Ахунбоев, А. А., & Хабибуллаевич, М. Р. Барабанли аппаратда дисперс материални куритиш жараёни статикаси. 2020. Фаргона политехника институти Илмий-техника журнали, 5(1), 268-272.

14. Тожиев, Р. Ж., Миршарипов, Р. Х., Ахунбаев, А. А., & Абдусаломова, Н. А. К. (2020). Оптимизация конструкции сушильного барабана на основе системного анализа процесса. Universum: технические науки, (11-1 (80)).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.