CC BY
35>q )> d )> :>
"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №8 ASTRONOMIYA FANINI O'QITISHDA INNOVATSION
#
TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI
* ; i>
»
Mirzaqandova Sohibjamol Xolmo'min qizi
Navoiy davlat pedagogika institute talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.7295324
' t
1>
Annotatsiya: Ushbu maqolada ta'limda innavatsion texnologiyalar haqida tushunchalar keltirilgan.
Kalit so'zlar: Pedagogik texnologiya, yordamchi ta'lim vositalari, ta'lim berishning texnik vositalar.
Ta'lim yangi bosqichga ko'tarilmoqda, o'quvchilar fikr darajasi kengaymoqda, axborot olish osonlashmoqda, bunday o'sish jarayonida o'qitishda innovatsion texnologiyalardan foydalanmaslik darsning samaradorligini pasaytirib yuboradi. Bunday hollarda o'qituvchi o'z kasbiga puxta yondashgan holda darslarni tashkil etsa bir umr hurmat-e'tiborda bo'ladi. Bugungi kunda axborot ko'lami juda kengayib ketdi. Agar o'qituvchi o'z ustida ishlamasa avvalgi o'rgangan bilimlari yetarli
»
m?
bo'lmay qoldi. Dars mavzulari kundalik hayotdagi keskin voqealar bilan bog'lab o'tilsa, turli innovatsion texnologiyalardan foydalanilsa dars esda qolishiga erishilishi mumkin. O'qituvchi o'quvchilarga innovatsion usullardan foydalanib, fanlararo bog'lagan holda ekologik-gigiyenik bilimlar bilan darsni to'ldirishi zarur.
Pedagogik texnologiyaning eng asosiy negizi - bu o'qituvchi va o'quvchio'quvchining belgilangan maqsaddan kafolatlangan natijaga hamkorlikda erishishlari uchun tanlangan texnologiya tushuniladi. O'qitish jarayonida maqsad bo'yicha kafolatlangan natijaga erishishida qo'llaniladigan har bir ta'lim texnologiyasi o'qituvchi va o'quvchi o'rtasida hamkorlik faoliyatini tashkil eta olishi, har ikkalasi ijobiy natijaga erisha olishi, o'quv jarayonida o'quvchio'quvchilar mustaqil fikrlay olishlari, ijodiy ishlay olishlari, izlanishlari, tahlil eta olishlari, o'zlari xulosa chiqara olishlari, o'zlariga, guruhga, guruh ularga baho bera olishi, o'qituvchi ularning bunday faoliyatlari uchun imkoniyat va sharoit yarata olishi
J-jt
o'qitish jarayonining asosi hisoblanadi. Har bir dars, mavzu, o'quv fanining o'ziga xos texnologiyasi bo'lib, ya'ni o'quv jarayonidagi pedagogik texnologiya -bu yakka
tartibdagi jarayon bo'lib, u o'quvchi ehtiyojidan kelib chiqqan holda bir maqsadga
j "1 > ' ^^ 1 >
yo'naltirilgan, oldindan loyihalashtirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan
! K*
pedagogik j arayondir.
Ta'lim vositalari - o'quv materialini ko'rgazmali taqdim etish va shu bilan birga o'qitishni samaradorligini oshiruvchi yordamchi materiallar hisoblanadi. Ta'lim
u™_________________i: _________^-..i™
berishning texnik vositalari -o'quv materialini ko'rgazmali namoyish etishga, uni * : j*
"-w-isr88- I
>q )> d )> :>
"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №8
tizimli yetkazib berishga yordam beradi, o'quvchilarga o'quv materialini
#
tushunishlariga va eslab qolishlariga imkon beradi.Bunday vositalarga quyidagilar misol bo'lishi mumkin: diaproektor, grafoproektor, doska-bloknot, doska-stend,
Yordamchi ta'lim vositalari - grafiklaT, chizmalar, na'munalar, tarqatma materiallar va boshqalar. O'quv-uslubiy materiallar - o'quv materiallar, o'zlashtirilgan o'quv materiallarini mustahkamlash uchun mashqlar. Bular o'quvchilarning mustaqil ishlarini faollashtirishga yordam beradi (ish varaqasi,
! Ш-
eslatma, nazorat varaqasi, matnlar). O'quvchilarni o'quv bilish faoliyatlarini jadallashtirishga yordam beruvchi har xil turdagi ta'lim vositalarini tanlash va ulardan foydalanish quyidagilarga bog'liq:
1. Maqsadni belgilash;
2. Asosiy bilim manbaiga;
3. Ta'lim usuliga;
4. O'quv materialining yangiligi va murakkabligiga;
5. O'quvchilarni o'quv imkoniyatlariga.
Innovatsion texnologiya- (innovatsiya inglizcha "innovate"- yangilik kiritish, yangilik, texnologiya esa yunoncha "texnos"- san'at, mahoratva "logos"- fan) ta'lim-tarbiya shakllari, metodlari va usullariga yangicha yondashish deganidir. Innovatsion
»
texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o'qituvchi va o'quvchi faoliyatiga yangilik, o'zgarishlar kiritishdir.
Mavzuni o'rganishning taxminiy bosqichlari quyidagilardan iborat deb bilamiz:
1. Mavzu va uning rejasi beriladi;
2. O'quv faoliyati natijalari eslatiladi;
3. Mavzuni uning ahamiyatga qisqa to'xtalinadi;
Л А/Гтгттт +11п1лпп+1пг1л o 1 m 1 rt 1л n ПРАПГ!П rv'm+пт 7л1л1
4. Mavzuni tushuntirish ketma- ketligi texnologik loyiha asosida o'qituvchi maqsadiga mos kelishi lozim;
5. O'quvchilar diqqatini jalb etib, mavzu savollari haqida muammoli vaziyatlar hosilqilish;
6. Tushuntirish jarayonida o'quv adabiyotlari yoki tarqatma materal bilan ishlashga ahamiyat beriladi;
7. O'quvchining tarqatma materal yoki o'quv adabiyotlardan asosiy
I П-ШЛ1 л'л1ПИ T m Тглг71п1л1л1 n 7~1 I /Л-f 1 n 1л /Y
tushunchalarni o'qish va yozishni tashkil etishga imkoniyat yaratish;
8. Mavzuni o'rganish darajasini tekshirish, o'quvchilarga og'zaki savollar berib borish orqali (masalan, analitik geometriya tushunchasining mohiyati nima?);
9. O'quvchilar javoblariga izoh berish yoki to'ldirish, to'g'ri javoblarni rag'batlantirish;
Maktab ta'limining bugungi vazifasi, o'qituvchilarning yangi innovatsion axborot texnologiyalari orqali dars davomida samarali foydalanib, o'quvchilarga
------- ---------------- orqali dars ---------- samarali -----------, o ------------
ma'lumotlarni aniq va tushunarli qilib yetkazib berish hisoblanadi. Shuning uchun * : j*
"^isr8'- a >
: * ^ * n>
ы> >>
* : >
й*
>>
#ф>
^ >3> 1
Я>
>3»
Ы у-
О И* ЩУ
Ы*
>
Ы )>
"Talqin va tadqiqotlar" Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №8
ham dars davomida o'qituvchi o'quvchilaming matematika fanini tushunarli, aniq qilib o'rganib borishi uchun ham, darslarni yangi innovatsion zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanib tashkil etish va o'rgatish maqsadga muvofiqdir. Xulosa qilib aytganda aniq fanlarning o'qitilish sifati va samaradorligini oshirish maqsadida pedagogik texnologiyalarni zamonaviy axborot texnologiyalari imkoniyatlari asosida 3 turdagi o'quv mashg'lotlariga: ya'ni ma'ruza, amaliy va laboratoriya mashg'ulotlarining o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda keltirilganlarni kompleks holda qo'llash tavsiya etiladi. Zamonaviy metodlar va ta'lim samaradorligini oshirishga yordam beruvchi texnologik treninglar o'quvchilarda mantiqiy, aqliy, ijodiy, tanqidiy, mustaqil fikrlashni shakllantirish bilan birga ularning qobilyatlarini rivojlantirish, raqobatbardosh yetuk mutaxassis bo'lish hamda ijobiy kasbiy fazilatlarni tarbiyalashga yordam beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. S. Alixonov."Matematika o'qitish metodikasi". cho'lpon nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi.Toshkent-2011.
2. Matematika fanini o'qitishda innovatsion yondashuvlar moduli bo'yicha o'quvuslubiy majmua.Termiz - 2020.
3. Umumiy o'rta ta'limning matematika fanidan davlat ta'lim standarti va o'quv dasturi. To shkent-2017.
I ш
Щ >
Шщ
j >
У
ïfc
>
Ы>
! >5>
Ы )>
i >4>
Ы >
Щ
Ш>
i >p
Ы p
Ы >
i >j>
Ы >
Ы+
Qj^f^S). .—
109
V>^ *ф>
Щ >
>
^й >
*Ф> *
> *ф>
Pl>
§ > >
q ж* q >3*
