CC BY
20
ТДУ 371.315.5 ТКБ 74.2
Ра^монов Шариф Мадиномович, номзади илмуои педагогика, декани факултаи физикаи Донишгоуи давлатии педагогии Тоцикистон ба номи С.Айни (Тоцикистон, Душанбе)
Рахмонов Шариф Мадиномович, кандидат педагогических наук, декан факультета физики Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни (Таджикистан, Душанбе)
Rahmonov Sharif Madinomovich, candidate of pedagogical sciences, dean of Physics Faculty under the Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Ayni (Tajikistan, Dushanbe), E-mail: rahmonov_sharif64@mail.ru
Вожа^ои калиди: аккредитатсия, аккредитатсияи давлати, технологияи аккредитатсия, нишондиуандауои аккредитатсия, асосуои методологи, талабот, ицозатнома, муассисауои таусилоти миёнаи касби
Дар мацола дар бораи асосуои методологии технологияуои аккредитатсияи давлатии муассисауои таусилоти миёнаи касби сухан меравад. Муаллифи мацола бар асоси маводи фароуамоварда иддао мекунад, ки аккредитатсия дар уама зинауои таусилот, алахусус дар муассисауои таусилоти миёнаи касби нацши мууим дорад. Вай уамчунин таъкид мекунад, ки нишондиуандауои аккредитатсия уолат, имконият ва натицауои фаъолияти таълимиро дар муассисауои таусилоти миёнаи касби арзёби мекунанд.
Ключевые слова: аккредитация, государственная аккредитация, технология аккредитации, показатели аккредитации, методологические основы, требования, разрешение, средние профессиональные учебные заведения и др.
В статье рассматриваются методологические основы технологии государственной аккредитации средних профессиональных образовательных учреждений. На основании материалов, представленных в статье, автор утверждает, что аккредитация играет большую роль на всех уровнях образования, в частности в средних профессиональных образовательных учреждениях. Также он подчеркивает, что показатели аккредитации отражают состояние, возможности и результаты образовательной деятельности в средних профессиональных образовательных учреждениях.
Key-words: accreditation, state accreditation, accreditation technology, accreditation indicators, methodological grounds, requirements, resolution, secondary vocational establishments.
The article dwells on methodological ground of state accreditation technology of secondary vocational establishments. Designing on the premise of materials provided the author of article asserts that accreditation occupies a great role in all levels of education, in particular at secondary vocational establishments. As well as, the author lays an emphasis upon the idea that accreditation indicators evaluates condition, opportunity and the results of educational activities at secondary vocational schools.
Президента Тоцикистон Эмомалй Рахмон хамеша ба сохаи маориф таваччухи хоса зохир намуда, дар мулок;оту вохурихояш бо ахли маориф чихати ба сатхи тахсилоти чахонй мувофщ намудани тахсилоти кишвар таъкид менамояд.
Аз чумла, дар суханронй дар Мачлиси ботантана бахшида ба рузи Истщлоли давлатй -8-сентябри соли 1996 чунин ^айд намудааст: "Мо бояд тамоми низоми таълиму тарбияро дар мамлакат бо назардошти ниёзхои Исти^лолияти давлат, самтхои пешрафти чомеа, арзишхои маънавию ахлок;ии халк;амон дар пайвастагй бо арзишхои умумибашарй тачдиди назар намоем"
[3].
Чунин раванд, ки амалигардонии дастуру супроишхои рохбари давлатро дар самти низоми таълиму тарбия ба назардошти пешрафти чомеъа, арзишхои маънавию ахлок;ии шахрвандони чумхурй ва мувофщ намудан ба арзишхои умумибашарй шинохти дарачаи тахсилот ва хуччатхои намунаи давлатии хатми муассисахои таълимй (шаходатномаи хатми муассисахои
А СОСТОЙ методии технологияи
АККРЕДИТАТСИЯИ ДАВЛАТИИ МУАССИСАУОИ ТАУСИЛОТИ МИЁНАИ КАСБИ
МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ АККРЕДИТАЦИОННОЙ ТЕХНОЛОГИИ В СРЕДНИХ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ
METHODOLOGICAL GROUNDS OF STATE ACCREDITATION TECHNOLOGY AMONG SECONDARY VOCATIONAL SCHOOLS
тахсилоти асосй ва умумй, дипломи хатми муассисахои тахсилоти ибтидой, миёна ва олии касбй ва инчунин баъди муассисаи тахсилоти олии касбй) ба талаботи чомеаи чахонй мувофи; намудан, ин аз аттестатсия, аккредитатсия ва ичозатномадихй гузаронидани муассисахои таълимй мебошад, ки амалигардонии он ба низоми тахсилоти чахонй моро наздик намуда хуччатхои хатмкардагони муассисахои таълимии мо дар хоричи кишвар ба инобат гирифта шуда (дар асоси баробарарзишй), мутахассисони болаё;ат ва дорои майорату малакаи хуби касбии омоданамудаи муассисахои тахсилоти ибтидой, миёна ва олии касбй дар хоричи кишвар фаъолият карда метавонанд.
Дар асоси Конуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи маориф» ва дигар санадхои меъёрии ба танзимдарорандаи фаъолияти муассисахои тахсилоти миёнаи касбй аккредитатсияи давлатии ин зинаи тахсилотро макомоти чумхуриявии идоравии идоракунии тахсилот мегузаронад.
Хангоми му;аррар намудани ма;оми аккредитатсияи давлатй, барои таъмини талаботхои ягонаи давлатй дар самти ташхиси аккредитатсия руйхати нишондихандахо бо ;арори мушовараи ма;оми акредитатсикунанда тахия ва тасдик карда мешаванд [1].
Як кисми нишондихандахо хангоми мукаррар кардани навъи муассисахо, масалан: баходихии мундарича ва сифати омодасозии мутахассисон, таъминоти техникй ва иттилоотй раванди таълим истифода карда мешаванд. Ин нишондихандахо дар натичаи озмоиш, дар давраи аттестатсияи муассисахои таълимй бахогузорй карда мешаванд. Баходихии мутоби;ати мундарича ва сифати омодасозии хатмкунандагон ба талаботи стандартхои давлатии тахсилоти миёнаи касбй ва сатхи барномахои татбикшавандаи ин зинаи тахсилотро аккредитатсияи давлатй муайян менамояд.
Масъалаи муайян намудани ма;ом ва ё навъи муассисахои таълимй (коллеч ва ё техникум) бо татбики сатхи гуногуни барномахои тахсилот дар доираи як шахси ху;у;й марбут аст. Дар баробари ин бояд ;айд намуд, ки муассисаи таълимй барномахои тахсилоти миёнаи касбй ва зинаи аввалини муассисаи тахсилоти олиро татбиккунанда, аккредитатсияро хамчун зиннаи аввали муассисаи тахсилоти олй мегузарад, ба монанди коллечхои сохтории муассисахои тахсилоти олии касбй (Коллечи омузгори ба номи Хосият Кдххораваи Донишгохи давлатии омузгории Точикистон ба номи С.Айнй, Коллечи омузгории Донишгохи давлатии Хучанд ба номи Б^афуров ва дигар муассисахои таълимии сохтории муассисахои тахсилоти олии касбй).
Бояд ;айд намуд, ки дар полати муассисаи таълимй барномахои тахсилоти миёнаи касбй ва ё баъзан барномахои муассисахои тахсилоти олии касбиро амалй намудан, муассиса хднгоми гузаштани аз аккредитатсияи давлатй бо монеаи зиёд дучор мешавад, зеро таъмин кардани мутобикати талабот ба муассисахои олии таълимй аз руи теъдоди омузгорони дорои дарача ва унвонхои илмй, аз руи х,ачми татби;ии тахкикотхои илмй ва дигар меъёрхои аккредидтатсиной мушкилотро дар чунин шакли муассисахо ба миён меорад. Хднгоми муассисаи тахсилоти миёнаи касбй барномахои тахсилоти ибтидоии касбиро татбик намудан, ма;оми муассиса аз руи сатхи миёнаи касбии тахсилот муайян карда мешавад. Аммо муассисаи тахсилоти ибтидоии касбй мутоби;и мукаррароти типпй барномахои муштараки тахсилоти ибтидой ва тахсилоти миёнаи касбй ва дар баъзе холатхои дигар бошад, барномахои алохидаи тахсилоти миёнаи касбиро татбик намояд. Дар ин холат, дар шароити тагйирёбии тамоми хуччатхои таъсисшаванда, мукаррар кардани навъи муассисаи тахсилоти ибтидоии касбй ё тахсилоти миёнаи касбй дар асоси меъёрхои муайянкунандаи ма;оми муассиси таълимй монеа ба миён меоварад. Намудхои муассисахои тахсилоти миёнаи касбй бо тартиб ва мукаррароти намунавй (коллечхо) дар низоми маорифи чумхурй зухуроти нав мебошанд. Тафрикаи муассисахои тахсилоти олй ба донишгоххо, академияхо ва донишкадахо хануз аз давраи то исти;лолият ташаккул ёфта буд ва то ба хол бокй мондааст.
Литсейю гимназияхо дар давраи соби; шуравй ба мактабхои ягонаи мехнатии умумитаълимй табдил ёфта буданд, вале дар хар сурат, дар тахсилоти миллй анъанахои худро доранд. Ташкил намудани коллечхоро дар системаи маорифи чумхурй хамчун муассисахои тахсилоти миёнаи касбй дар ;атори техникумхо, хамчун таъсири тамоюлхои инкишофи низомхои чахонии тахсилот баррасй кардан мумкин аст.
Бояд ;айд кард, ки коллеч дар давлатхои гарб муассисаи таълимии баъди муассисахои тахсилоти миёнаи умумй буда, барномахои тахсилоти олии касбиро амалй менамояд ва хамчун муассисаи тахсилоти олии касбй хисобида мешаванд. Коллечхое, ки мухлати тахсилашон чор сол мебошанд, барномахои зинаи бакалавриро татбик карда, хатмкунандагони он дарачаи тахсилоти бакалаврро касб менамоянд.
Коллеч дар Иттиходи давлатхои мустакил, аз чумла дар Тохикистон — муассисаи тахсилоти академй не, балки муассисаи тахсилоти касбй буда, барномахои таълимии омодасозии кадрхои коргарии зинаи миёнаи касбии дорои дарачаи ихтисоси(касбй) коргарии сатхи баландро омода менамояд [2, с.67].
Мукоиса намудани коллеч бо техникум фаркияти онхо аз хам нишон медихад, ки дар мукаррароти типпй шабех буда, бинобар ин, талаботи давлатй ба намуди муассисахои тахсилоти миёнаи касбй, бо нишондихандахои аккредитатсияи давлатй ва бо ифодахои меъёрии онхо, масалан бо микдори барномахои аттестатсияшудаи сатхи баланди омодасозии мутахассисони касбй, хайати сифатии кадрхои омузгорон (маълумоти олй, дарачахои ихтисос, дарача ё унвони илмй), комютеркунонии раванди таълим ва ба хачми фаъолияти таълимию методии хайати омузгорон муайян карда шудаанд.
Талаботу меъёрхои дакик кабулгардида ва як хел татбикшаванда, барои муайян намудани фарки намуди муассисахои таълимй, барои он заруранд, ки беназоратй дар фаъолият ва таблиготи муассисахои гайридавлатй ва беасос ташкил ва кабул намудани карор доир ба тагйир додани макоми давлатии муассисахои ин шакл нисбатан кам карда шавад. Аз ин ру, чихати тагйир додани шакл, бояд аввал зарурияти таийир додани мундаричаи фаъолиятро ба инобат гирифтан зарур аст.
Методхои гузарондани аккредитатсияи давлатй, инчунин руйхати нишондихандахо барои тамоми муассисахо ягона буда, новобаста аз мансубияти идоравй ва шаклхои ташкилию хукукии онхо, асос ёфтанд.
Нишондихандахои аккредитатсияи давлатй танхо самтхои асосии фаъолияти муассисахои таълимиро ба назар мегирад, ки бевосита ба сифати фаолияти раванди таълиму тарбия равона гардидаанд. Нишондихандахои бахододашаванда дар натичаи таъсири идорй кобилияти тагйир ёфтан ва асосан, бояд на аз мухити ихотакарда, балки аз худи муассисаи таълимй вобаста бошанд. Руйхати нишондихандахо барои кабули карори асоснок оид ба эътирофи муассисахо ва мукаррар намудани навъ намуд ва макоми он бояд на кам аз 20 меъёр бошад [5].
Нишондихандахои аккредитатсияи давлатй шароит, раванд имконият ва натичаи фаъолияти таълимии муассисахои тахсилоти миёнаи касбиро бахогузорй менамояд. Ба талаботи асосй таъминоти техникй ва иттилоотй раванди таълим (фонди китобхона, мавчудият ва истифодаи компютерхо, проектор ва тахтаи электронй), хайати сифатии омузгорон ва заминаи моддию техникй мансубанд.
Нишондихандахои раванди фаъолияти таълим:- мундарича ва сохтори тайёр намудани мутахассисони касбй, татбики барномахои сатхи асосй ва сатхи баланди омодасозии мутахассисон, барномахои тахсилоти иловагии касбй, низоми идоракунй ва назорати сифати тахсилот, хачм ва самаранокии фаъолияти таълимию методиии хайати омузгорон, хачми корхои тачрибавию озмоишй ва корхои тарбиявй бо донишчуён мебошанд.
Нишондихандаи натича:-сифати мутахассисони омодакардашуда дар муассисаи таълимй, ки дар хочагии халки чумхурй фаъолият менамоянд ва талабот нисбат ба чунин мутахассисон дар бозори мехнати дохил ва хоричй кишвар мебошад.
^исми зиёди нишондихандахои аккредитатсионй, хангоми санчиши дохилй ва берунии фаъолияти муассисаи таълимй бахогузорй карда мешавад. Маълумоти омориро оид ба натичахои санчиши худбаходихй ва озмоиши беруниро мутахассисони касбй (коршиносон) тахлил ва натичагирй менамоянд, хулосаи аккредитатсияи давлатй аз руи натичахои санчиш хангоми баходихй хамаи самтхои муассисаи таълимй муайян карда мешаванд.
Хднгоми муайян намудани нишондихандаи натича омода намудани мутахассисон, мавчудият ва мутобикати накшахои таълимй, барномахои таълимии ба талаботи стандартхои давлатии тахсилоти миёнаи касбй(СДТ) бахогузорй карда мешаванд. Мутаассифона, хангоми фаъолияти муассисахои таълимй аз руи стандартхои кухнаи тахсилот, инчунин татбики барномахои сатхи баланди омодасозй хангоми аз руи онхо мавчуд набудани Стандарти давлатии тахсилот низ мушохида мешавад.
Нишондихандаи сифати омода намудани мутахассисони касбй дар асоси натичаи тахлилхои аттестатсияхои чамъбастии хатмкунандагон дар се соли охир, натичахои аттестатсияи дохлитаълимгохй (худбаходихй) доир карда аз руи хамаи фанхои накшаи таълимй ва меъёрхои аттестатсионии хайати коллективи омузгорон бахогузорй карда мешавад.
Бояд ;айд намуд, ки меъёрхои педагогй хангоми ташхис дар шакли пурсишхои назоратии шифохй ё хаттй гузаронида шуда, аммо истифодаи маводи педагогии андозагиранда ва методикаи тахлилу тафсири натичахо бо истифода аз технологиями муосири иттилоотй самарабахштар мебошад.
Таъминоти иттилоотию методии раванди таълим аз руи мавчудият, хачм ва вазъи фонди китобхона ва таъминоти иттилоотй, истифодаи тахтаи электронй ва намуди намоишии барномахои омузиши компютер, тренажерхо ва г. баходихй карда мешаванд.
Барои нишондихандаи таъминоти моддию техникии раванди таълим, мавчудият ва кофй будани бинохои таълимию озмоишгохй ва тачхизоти ёрирасон, хучрахои махсус, тачхизоти истехсолии дар раванди таълим истифодашаванда ахамияти мухим доранд. Дар бисёр мавридхо, муассисаи таълимй хачми кабули гайрибучетии донишчуёнро зиёд намуда, инчунин дар шакли тахсили думоха ва хатто семохаи курсхои кутохмуддати омода кардани касбхои коргариро ташкил менамояд, ки дар ин холат ба меъёрхои бехдоштии санитарй-эпидеомологии фаъолияти будубоши таълимгирандагон риоя наменамоянд. Хдмзамон, дар ин холат ба чойи меъёри муайянгардида ба як донишхе 5-6 метри квадратй хамагй 2-3 метри квадратй рост меояд, ки ин хам хангоми ташхиси аккредитасионй монеа эчод менамояд [2].
Мивдори муайянгардидаи заминаи моддию техникй(таълимию озмоишгохй) барои як донишчуи гуруххои таълимй, хангоми додани ичозатнома ба муассисаи таълимй дар асоси меъёрхои муайянгардида тавсия дода шуда, ин барои муайян намудани теъдоди ;абули донишчуён ба муассисаи таълимй меъёри асосй хисобида мешавад, ки ин на дар хамаи муассисахо дар солхои охир ба инобат гирифта мешавад. Баъзан чунин мушохида мешавад, ки макомоти ичозатномадихии субъекти чумхуриявй дар ичозатнома ин меъёрхоро нобаробар ё тамоман ба инобат нагирифта кайд наменамоянд. Аммо комиссияи аккредитатсионй ва аъзони чаласаи мушовараи Вазорати маориф ва илми Чумхурии Точикистон ба масъалаи мутоби;ати ин нишондихандахо ба меъёри ичозатномадихй ба инобат гирифта баррасй ва бахогузорй менамояд. Нокифоягии ани;и таносуби ин меъёрхо ба кам шудани мухлати аккредитатсияи давлатии муассисахои таълимй таъсир мерасонад.
Дар нишондихандахои аккредитатсионии низоми корхои тарбиявии донишчуён дар муассисаи таълимй; шароити истикомати донишчуён дар хобгоххо, хизматрасонии онхо, таъмини гизо, машгулият ба варзиш ва корхои гайритаълимиро дар назар дошта шуда, ин нишондиханда, то айни хол танхо хусусияти ииттилоотй дошта, аммо дар айни хол, мутоби;и хуччатхои меъёрии амалкунадаи соха, хангоми аккредитатсияи давлатй ба инобат гирифта мешавад, ки ба ташаккули системаи кори тарбиявии ба максад равонашудаи донишчуён мусоидат хохад кард.
Солхои охир, тачрибаи мусбати муассисахои таълимй доир ба тарбия ва ташаккули шахсият ва шахрванд аз бисёр чихат фаромуш шуда буданд. Ба воситаи талаботи аттестатсия ва аккредитатсия мухиммияти функсияхои таълимро хамчун раванди ба максад равонашудаи таълим ва тарбия муайян кардан мумкин аст. Ч,ихати бахо додан ба самаранокии кори тарбиявй низоми ченакхо ва баходихии натичаи кори тарбиявй тахкикоти махсуси илмиро талаб мекунанд, хамзамон мавчудияти шароитхо ва далели амалигардонии функсияи тарбиявй дар муассисаи таълимй принсипиалй бокй мемонад.
Хулосаи комиссия бояд бахои озмоиширо бо муайян кардани ифодахои меъёрй дар раванди корхои тарбиявй дарч намоянд.
Асосан нишондихандахои меъёрй барои намуди муассисахои таълимиро бахогузорй намудан дар асоси санадхои меъёрй- ху;у;ии соха муайян карда мешаванд.
Нишондихандаи мухимтарини муайянкунандаи фарки коллеч ва техникумхо, руйхати барномахои татбикшавандаи таълимй ва сохтори омодасозии кадрхо мебошад. Масалан, барои коллеч: мавчудияти ичозатнома, хиссаи муайяни гурухи донишчуён ва далели аттестатсияи барномахои сатхи баланди омодасозй кифоя аст. Барои он, ки барномаи сатхи баланди омодасозй мутахассисон аз аккредитатсия гузаронида шавад, он бояд дар фаъолияти ичозатномадихй ва хулоса доир ба аттестатсияи муассисаи таълим дарч гардида бошад.
Бе ичозатома татбик кардани он мухолифи конунгузории соха мебошад; агар он аз ташхиси аттестатсиянй нагузарад, ин шароит барои эътирофшавии хамчун коллеч мушкил ба миён меорад
Нишондихандаи иттилоърасонии муассисахои таълимй ба руйхати нишондихандахо аз соли 2003-ум барои низоми раванди муччахазгардонй ва истифодаи техникаи муосири хисоббарор,
технол огияхои иттило отй, имконияхои интернет барои баланд бардоштани сифати омодасозии мутахассисон, ворид карда шудааст.
Омили мухимтарини сифати омодасозии мутахассисон ва самаранокии тамоми фаъолияти таълимии муассисахои таълимй, хайати сифатии кадрхои педагогй: тахсилоти олй доштани омузгорон, дарачахои ихтисос, дарача ва унвонхои илмии онхо, хиссаи омузгорони кормандони асосй ва мунтазам гузаштани такмили ихтисос мебошад.
Нишондихандаи фаъолияти таълимй ва таълимию методии коллективи омузгорони муассиса низ мушкилоти муайянеро ба миён меорад. Аммо ин талабот гайритабии ё калбакй (бофта) нест, зеро навиштан ва нашр кардани дастурхои таълимй ва тавсияхо - шарти зарурии ба омузгор сохиб гардидан ба дарачаи ихтисос, навиштани маколахои илмй ва дастурхои таълимй бошад, барои дарёфти дарача ва унвони илмй мебошад. Бар замми ин, фаъолияти таълимию методй барои сатхи баланди омодасозии мутахассисон дар коллечхо шарт ва зарур аст.
Ифодахои меъёриро аз руи нишондихандахои аккредитатсия, барои хар як гурух, дар асоси хисоботи оморй мукаррар кардан мумкин аст. Тахкикоти илмй доир ба коркарди технологияи аккредитатсияи муассисахои тахсилоти касбй аллакай муддати 24 сол гузаронида мешаванд. Дар ин муддат, маълумоти зиёди оморй ва тахлилй чамъ оварда шуд, ки ба такмил додани руйхати нишондихандахои аккредитатсионй ва мукаррар кардани нишондихандахои меъёрии он дар асоси усулхои аз чихати илмй асоснок гардида, имкон дод.
Х,амин тавр, принсипи мухимтарини идораи низоми тахсилот мавчудияти маълумоти кофй ва боэътимод доир ба вазъияти фаъолияти муассисаи таълимй мебошад.
Ч,амъоварии иттилоот ва азнавсозии хамасолаи он, имкон медихад холат ва тамоюлхои инкишофи низоми тахсилоти миёнаи касбй пайгирй ва талаботи хадди акалли кофии дастраси аксарияти муассисахои давлатй мукаррар карда шавад. Меъёрхои бо рохи эмпирикй мукарраршуда, ба таври хассос ба холати тамоми низоми тахсилот, хамчун иттилооти ба низом дарварадашуда таъсир намуда наметавонад. Теъдоди меъёрии нишондихандахои аккредитатсия вобаста ба холати низоми, комилан асоснок хам зиёд ва хам кам шуда метавонанд.
Барои гузаштани аккредитатсияи давлатии муассисаи тахсилоти миёнаи касбй, ба он касб намудани макоми аккредитатсионии объективй ва асоснок, ва инчунин технологияи иттилоотию тахлилии натихаи карори комиссияи аккредитатсионй дар ин самт такмил дода мешавад [2].
Иттилооти тахлилй аз руи хар як нишондиханда дар шакли диаграммахо пешкаш карда мешавад, ки натичахои фаъолияти муассисаи таълимии алохида, масалан коллечхоро дар заминаи тамоми коллечхои Точикистон ва коллечхои сохавиии мутобик нишон медиханд. Карор доир ба аккредитатсияи давлатй дар асоси мачмуи тамоми нишондихандахои муайян ва микдорй кабул карда мешавад. Усули оморй математикй имкон медиханд, ки мувофикати натичахои фаъолияти муассисахои таълимй ба ифодахои меъёрии нишондихандахои аккредитатсионй бахогузорй карда шуда, эхтимолияти мансубияти муассисахо ба намуди муайян пешбинй карда шавад [5].
Хулоса, зарурати чамъоварии маълумоти пурра доир ба муассисахое таълимие, ки ичозатнома барои пешбурди фаъолияти таълимиро дар сохаи тахсилоти миёнаи касбй доранд ва аз аттестатсияи давлатй ва аз ташхиси аккредитатсионй гузаштаанд хукуки гирифтани шаходатнома оид ба аккредитатсияи давлатиро бо мачмуи барномахои таълимй доранд, ки дар ин асос муассисаи таълимй хукуки ба хатмкунандагон додани дипломи намунаи давлатиро новобаста аз шакли ташкилию хукукй пайдо менамоянд.
ПАЙНАВИШТ:
1.Низомномаи аккредитасияи давлатии муассисахои тахсилоти ибтидой ва миёнаи касбй (карори мушовараи Вазорати маориф ва илми Ч,умхурии Точикистон аз соли 2018)
2.Рахмонов, Ш.М. Педагогические основы организации и проведения аттестации средних профессиональных образовательных учреждений в Республике Таджикистан. Диссертация на соискание ученой степени кандидата педагогических наук/Ш.М.Рахмонов.-Душанбе, 2009.-184 с.
3.Суханронии Президенти Ч,умхурии Точикистон Эмомалй Рахмон дар Мачлиси ботантана бахшида ба рузи Истиклоляти давлатй, 8-сентябри соли 1996.
4Донуни Ч,умхурии Точикистон «Дар бораи маориф»-Душанбе, 2013//https://majmilli.tj
5Дарори Хукумати Чумхурии Точикистон «Дар бораи Тартиби гузаронидани аттестасия, аккредитатсия ва ичозатномадихии муассисахои таълимии Чумхурии Точикистон» аз 05.02.2003, №145
REFERENCES:
1. Regulations on State Accreditation of Primary and Secondary Vocational Institutions (Board enactment of the Ministry of Education and Science of Tajikistan Republic from 2018).
2.Rahmonov, Sh.M. Pedagogical Grounds of Organization and Carrying out of Attestation of Average Professional Educational Institutions in Tajikistan Republic: candidate dissertation in pedagogy / Sh.M.Rahmonov. - Dushanbe, 2009. - 184 p.
3. Speech of Tajikistan Republic President, Emomali Rahmon at the Solemn Meeting Dedicated to the State Independence Day, September 8, 1996.
4. Tajikistan Republic Law "On Education" - Dushanbe, 2013 // https: //majmilli.tj
5. Tajikistan Republic Government Enactment "On the Procedure for Certification, Accreditation and Licensing of Educational Institutions of Tajikistan Republic" from 05.02.2003, 45145.
