Asinxron motor reaktiv quvvatini nazorat qilish va boshqarishda qo‘llaniladigan tok o‘zgartkichning dinamik tavsiflari Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

05.01.06 - *ИСОБЛАШ ТЕХНИКАСИ ВА БОШКАРУВ ТИЗИМЛАРИНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ ВА КУРИЛМАЛАРИ

d https://dx.doi.org/10.36522/2181-9637-2023-2-3 UDC: 621.398(045)(575.1)

ASINXRON MOTOR REAKTIV QUVVATINI NAZORAT QILISH VA BOSHQARISHDA QO'LLANILADIGAN TOK O'ZGARTKICHNING

DINAMIK TAVSIFLARI

Boixanov Zailobiddin Urazali o'g'li, texnika fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD), ORCID: 0000-0001-7915-4210; e-mail: zaylobiddin1992@gmail.com

Andijon mashinasozlik instituti

Annotatsiya. Ushbu maqolada asinxron motor reaktiv quvvatini nazorat qilish va boshqarish uchun tok o'zgartkichidan foydalanildi. Tok o'zgartkich asinxron motor stator pazlari va asosiy chulg'am pona orasiga joylashtirildi. Bu esa asinxron motor stator chulg'amida hosil bo'luvchi asosiy va sochiluvchan magnit oqimlar hisobiga kuchlanish ko'rinishida signal chiqaradi. Turli xususiyatli miqdorlarning o'zaro ta'sirini hisobga olgan holda, o'lchov chulg'amidan olinayotgan signalning dinamik xususiyatlarini o'rganish o'zgartkichning birlamchi va ikkilamchi signal o'zgartirish bo'laklari, signal uzatish elementlari hamda o'tish jarayonlarini tavsiflovchi differensial tenglamalarni shakllantirishda yuzaga keladigan qiyinchiliklar tufayli tadqiqotlarning ilg'or matematik apparati - graf modeli va uning analitik ifodalari asosida olib boriladi. Tok o'zgartkichning asosiy elementi o'lchov chulg'ami, ya'ni sezgir element hisoblanadi. O'lchov sezgir elementi asinxron motor stator pazlari sonidan kelib chiqib, ikki yoki uch halqali qilib joylashtiriladi. Mustaqil o'lchov chulg'amiga nisbatan o'lchashning aniqligi, ishonchliligi, sezgirligi ortadi. O'lchov sezgir element halqalari mustaqil yoki ketma-ket ulanadi. Ketma-ket ulanganda, chiqish kuchlanishining miqdori ikki marta oshadi. Mustaqil va ketma-ket ulaganimizda, asinxron motor birlamchi stator tokiga ta'sirining dinamik tavsiflar yordamida tadqiqoti olindi.

Kalit so'zlar: asinxron motor, kuchlanish, tok, stator chulg'ami, asosiy magnit oqim, sochiluvchan magnit oqim, reaktiv quvvat, boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkich.

Kirish

Asinxron motorning ishlash tamoyilidan ko'rinadiki, rotor chulg'ami elektr jihatdan stator chulg'ami bilan bog'lanmagan. Bu chulg'amlar orasida faqat magnitli bog'lanish bor va bu chulg'am energiyasi ikkinchisiga magnit maydon vositasida uzatiladi. Asinxron motor ishlash jarayonida stator va rotor chulg'amlaridagi toklar ikkita magnitlovchi kuchlarni hosil qiladi. Rotorning magnitlovchi kuchlari va statorning magnitlovchi kuchlari hisoblanadi. Bu magnitlovchi kuchlarning birgalikdagi ta'siri natijasida statorga nisbatan sinxron tezlik nx bilan aylanadigan umumiy magnit oqimi 0 vujudga keladi. Bu magnit oqimi stator chulg'ami bilan ham, rotor chulg'ami bilan ham ilashgan asosiy 0 va ikkita sochilish oqimlaridan iborat: stator chulg'amining sochilish oqimi Fs va rotor chulg'amining sochilish oqimi F . Maqolada asinxron motorning uch fazali nosimmetrik toklarini nazorat va boshqarishda qo'llanilayotgan stator tokining kuchlanish ko'rinishidagi chiquvchi signalga o'zgartiruvchi o'zgartkichning tadqiq qiladigan tavsiflari atroflicha yoritib beriladi.

Hozirgi vaqtda tok o'zgartkichlarning ko'plab turlari ma'lum. Bu holat ularning za-rur rusumdagisi va muayyan konstruksiya-sini tanlashni qiyinlashtiradi. Shu sababli o'zgartkichlar elementlari va konstruksiyasini

ИЛМ-ФАН ВА ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ PRINT ISSN 2181-9637

НАУКА И ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ ONLINE ISSN 2181-4317

SCIENCE AND INNOVATIVE DEVELOPMENT 2 / 2023

S

muayyan tamoyillar asosida tahlil qilish maqsadga muvofiq. Bu ularning prinsipial va konstruktiv o'ziga xosliklarini aniqlash imkonini beradi. Jumladan:

- optik tolali tok datchiklari;

- magnitogalvanik tok o'zgartkichlari;

- elektromexanik o'zgartkichlar;

- bir fazali uch elementli datchik;

- tok transformatorlari;

- funksional imkoniyatlari kengaytirilgan elektromagnit o'zgartkichlar;

- Honeywell kompaniyasi o'zgartkichlari -tok datchiklari.

Mavjud tok o'zgartkich va datchiklar, Xoll effektiga asoslangan tok o'zgartkich datchiklari katta toklarni o'lchashda yuqori aniqlikka ega. Magnit tizimining to'yinishi tufayli ular aniqlikda cheklovlarga ega bo'lsa-da, qo'shimcha manbalar talab qiladi va nisbatan qimmat hisoblanadi.

Ushbu tadqiqot yo'nalishida taniqli xorijlik olimlardan R. Hanitch, I. Rampias, L.A. Ostrovskiy, A.A. Preobrajenskiy, M.A. Urakseyevlar ilmiy tadqiqotlar olib borishgan. Shuningdek, respublikamizning taniqli olimlaridan N.R. Yusupbekov, K.R. Allayev, S.F. Amirov, N.B. Pirmatov, I.X. Siddikovlarning ilmiy tadqiqot ishlari ko'rib o'tilgan muammolar va masalalarning yechimiga bag'ishlangan.

Tahlillar natijalari shuni ko'rsatdiki, asinxron motorlar reaktiv quvvatini nazorat va boshqaruv tizimlarida zamonaviy texnika va texnologiyalarni kompleks qo'llash, boshqaruv va monitoring uchun zaruriy signallarni shakllantirish jarayonlarini modellashtirish va algoritmlash hamda parametrik tadqiq etish, ularning keng funksional imkoniyatli turkumlarini ishlab chiqish hamda amaliyotga joriy etish masalalari yetarli darajada o'rganilmagan.

Asinxron motorlarda elektr issiqlik va elektr kimyoviy effektlarni qo'llash mumkin, biroq amalga oshirish qiyinligi va past metrologik xarakteristika tufayli ular kam qo'llaniladi.

Asinxron motorda asosiy magnit oqim 0 stator chulg'amining magnitlovchi kuchi

ДИНАМИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ ПРЕОБРАЗОВАТЕЛЯ ТОКА, ИСПОЛЬЗУЕМОГО ПРИ КОНТРОЛЕ И УПРАВЛЕНИИ РЕАКТИВНОЙ

МОЩНОСТЬЮ АСИНХРОННОГО ДВИГАТЕЛЯ

Боиханов Заилобиддин Уразали угли,

доктор философии по техническим наукам (PhD)

Андижанский машиностроительный институт

Аннотация. В данной статье описано использование преобразователя тока для контроля и управления реактивной мощностью асинхронного двигателя. Трансформатор тока размещен между обмотками статора асинхронного двигателя и основной обмоткой. В результате возникает сигнал в виде напряжения из-за основного и блуждающего магнитных токов, генерируемых в обмотке статора асинхронного двигателя. Исследование динамических свойств сигнала, принимаемого от измерительного прибора, с учетом взаимодействия различных специфических величин, дифференциальных уравнений, описывающих переходные процессы в первичных и вторичных секциях изменения сигнала преобразователя, элементах передачи сигнала и за счет трудности в формировании, проводится на основе развитого математического аппарата - графовой модели и ее аналитических выражений. Основным элементом трансформатора тока является измерительная катушка, т. е. чувствительный элемент. В зависимости от количества пазов статора асинхронного двигателя измерительный чувствительный элемент выполнен в виде двух- или трехкольцевого. Точность измерения, надежность и чувствительность повышаются по сравнению с независимым измерительным устройством. Кольца датчиков подключаются независимо или последовательно. При последовательном соединении измерительных контуров величина выходного напряжения удваивается. Влияние асинхронного двигателя на первичный ток статора при независимом и последовательном соединении колец измерительного элемента получено с помощью динамических описаний.

Ключевые слова: асинхронный двигатель, напряжение, ток, обмотка статора, основной магнитный поток, магнитный поток рассеяния, реактивная мощность, преобразователь тока с регулируемым выходным напряжением.

DYNAMIC CHARACTERISTICS OF A CURRENT CONVERTER USED IN MONITORING AND CONTROLLING REACTIVE POWER OF AN ASYNCHRONOUS MOTOR

Boikhanov Zailobiddin Urazali ugli

Doctor of Philosophy in Technical Sciences (PhD) Andijan Machine-Building Institute

Abstract. This paper describes the use of a current transformer to monitor and control the reactive power of an induction motor. The current transformer is placed between the induction motor stator windings and the main winding. The result is a voltage signal due to the main and stray magnetic currents generated in the induction motor stator winding. The study of dynamic properties of the signal received from the measuring instrument, taking into account the interaction of various specific quantities, differential equations describing the transient processes in the primary and secondary sections of the transformer signal change, signal transmission elements and due to the difficulty in formation, is conducted on the basis of the developed mathematical apparatus - the graph model and its analytical expressions. The main element of current transformer is the measuring coil, i.e. sensitive element. Depending on the number of slots of induction motor stator the sensing element is made in the form of two- or three-ring. The measuring accuracy, reliability and sensitivity are increased compared to an independent measuring device. The sensor rings are connected independently or in series. When measuring circuits are connected in series, the output voltage value doubles. Influence of asynchronous motor on primary stator current at independent and series connection of gauge rings is obtained by means of dynamic descriptions.

Keywords: induction motor, voltage, current, stator winding, primary magnetic flux, magnetic flux dissipation, reactive power, current converter with adjustable output voltage.

kichlarining dinamik tavsiflarini tahlil qilishda U - chiqish kuchlanishlari asinxron motor

chiq A

stator toklari, o'lchash chulg'ami o'ramlari soni - wo,, shuningdek, stator tizimi parametrlariga bog'liqligini aniqlash talab etiladi (Al-Musawi, Anayi, & Packianather, 2019). Material va metodlar Asinxron motor stator toklarining qiymat-lari, parametrlari va boshqa ta'sirlarga boshqa-riluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkich signallarining vaqt bo'yicha o'zgarishini dinamik tavsiflar orqali aniqlaymiz.

Turli xususiyatli miqdorlarning o'zaro ta'sirini hisobga olgan holda, o'lchov chulg'amidan olinayotgan signalning dinamik xususiyatlarini o'rganish o'zgartkichning birlamchi va ikkilamchi signal o'zgartirish bo'laklarida, signal uzatish elementlari hamda o'tish jarayonlarini tavsiflovchi differensial tenglamalarni shakllantirishda yuzaga keladigan qiyinchiliklar tufayli tadqiqotlarning ilg'or matematik apparati -graf modeli va uning analitik ifodalari asosida olib boriladi.

Dinamik tavsiflarni tadqiq qilish uchun 4AA63A4Y3 tipli asinxron motorning texnik ma'lumotlari: Pn = 0,25 kVt, Un = 380 V, f= 50 Gts, n = 1500 ayl/min, r\ = 0,15n, х\ = 0,082П,

F1 bilan rotor chulg'amining magnit kuchi rV0,1^ xV0,17a отф = 0,65%, ning birgalikda ta'sir etishi hisobiga hosil n =0,68%, x' = 0,082П, k.

lilJ-rAlllOAlJ 1 гчлпп-v *n 1 i a

I.

bo'ladi (Allal & Abderrahmane, 2022): 0 = ^ = -^- (Vb),

RM RM

I

ga

(1)

bu yerda RM - asinxron motor magnitaviy qarshiligi.

F1 + F2 = F0 - asinxron motorning umumiy magnitaviy kuchi. Bu kuch son jihatdan stator chulg'amining sait ishlash rejimidagi magnitaviy kuchiga teng hisoblanadi.

Magnit yurituvchi kuch quyidagicha aniq-lanadi:

F0 = 0,45™^^ (A), (2)

bunda I0 - sait ishlash rejimi stator chulg'amli toki.

Asinxron motor stator toklarini kuch-lanish ko'rinishdagi chiqish signaliga o'zgart-

teng bo'lib, stator chulg'amlari tarmoqqa yulduz ko'rinishida ulanadi hamda o'ramlar soni W1 = 100 tani tashkil etadi.

Asinxron motorning stator pazlariga o'lchov chulg'ami joylangan bo'lib, uning joylashuv sxemasi xuddi stator chul-g'amlarining pazlarda joylashuv sxemasi kabi bajarilgan. Asinxron motor nominal ish hola-tida stator chulg'amlaridan o'tuvchi toklari L = L = L = 1,125 A ga, salt yurishidagi

1nom 2nom 2nom ' ° ' J °

tok I1Salt = hsau = I2Salt = 0,82 A ga teng. Tok o'zgartkich o'lchov chulg'amlarini kesib o'tuvchi maksimal magnit oqimi quyidagiga teng:

m =-— -

V2-220

4,44 f w-L 4,44-50-100

= 0,013 Vb (3)

24

ИЛМ-ФАН ВА ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ PRINT ISSN 2181-9637

НАУКА И ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ ONLINE ISSN 2181-4317

SCIENCE AND INNOVATIVE DEVELOPMENT 2 / 2023

05.01.06 - ХИСОБЛАШ ТЕХНИКАСИ ВА БОШКАРУВ ТИЗИМЛАРИНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ ВА КУРИЛМАЛАРИ

Asinxron motor birlamchi stator tok qiymatlarining amaliy CassyLab laboratoriya stendi orqali olingan dinamik tavsiflari kelti-rilgan (1-rasm).

1 -Birlamchi tamioq nominal yuklama tola. 2 - Birlamchi tarmo q salt holatdagi told

1-rasm. Asinxron motor birlamchi tarmoq nominal yuklama (1) va salt holatdagi toklarning (2) dinamik tavsiflari

Uch fazali asinxron motor reaktiv quvvati nosimmetrik kattaliklarini nazorat qilish va baholashda qo'llanilayotgan boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichning chiqish kuchlanishlarini quyidagicha yozamiz:

Ua = RaL+Yt ^a + Maxlxy, (4)

Ub=RbIb+ji (Mb + MbxIxy, (5)

Uc = RcIc + ± (LCIC + MCXIX). (6)

Uch fazali asinxron motor stator chulg'am-laridan i1, i2, i3, birlamchi toklar o'tishi natijasi-da hosil bo'lgan magnit oqimlar ta'sirida tok o'zgartkichi o'lchov chulg'amlari chiqishlarida ^ (t), ^ „(t), ^ (t) kuchlanishlar olinadi.

chiq.a^ J chiq.b^ J chiq.cv J

Tok o'zgartkichi chiqishidagi kuchlanishlar o'lchov chulg'amlarining stator pazida joyla-shishi, o'ramlar soni va parametrlariga bog'liq holda chiqish kuchlanishlari quyidagicha:

Uchiq.a(t) — R0'lch.a ' ¿chiq a (0 ^o'lch.a ^f

CO

z dt 6 dt

chiqCO d<bA{t) ,

—--г W-1 -;--г

dt 1 dt

c. Uc,

UL

fJchiq.c(t) = ~Ro'lch.c ' 1chiq с (0 ~ Lo'lch.c 1 dt dt

c- Uchiq.c(0 = Ro'lch.c ' *chi

d<&A(t) +w -—

1 dt

die chiq CO , ... d<t>A(t) ,

'n'lrh r----г W-i-;--Г

о icn.c dt ä dt

) = ~Ro'lch.c " ichiq с (0 ~~ ^o'lch.c ^ + w3 ^ ^ +

z dt

(7)

(8)

(9)

Bu yerda R ,,, , R ,,,,, R ,,, , L ,,, , L ,,,,, w,, w, w,, - o'lchov elementlarining o'ramlar

J olch.a' olch.b olch.c' olch.a olch.b 1' 2' 3' о

L ,,, - mos ravishda uch fazali tok o'zgart- soni; i,. , i,. ,, L. , - o'lchov chulg'ami

o Ich.c ° ' chiq.a chiq.b chiq.c' °

kichining aktiv qarshiliklari va induktivliklari; toklari.

I ' ell ' SC2 ' ¡lIb ' nit ' о» ' öls ' nC ' dm ' öle ' ü ' «Ii ' ой ' Ö!j

2-rasm. Asinxron motor birlamchi stator toki va tok o'zgartkichining dinamik tavsiflari

05.01.06 - ХИСОБЛАШ ТЕХНИКАСИ ВА БОШКАРУВ ТИЗИМЛАРИНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ ВА КУРИЛМАЛАРИ

Bu yerda qizil chiziq - asinxron motor stator toki o'zgarishlari, qora chiziq - tok o'zgartkich chiqishidagi kuchlanish ko'rinishidagi signal.

Dinamik tavsiflardan ko'rishimiz mum-kinki, asinxron motor o'zining turg'un holatiga t= 0-0,09 s, boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkich t= 0-0,06 s

oralig'ida erishayotganini ko'rishimiz mumkin.

Asinxron motorni stator chulg'amlari ulanishi yulduz ko'rinishli sxemada U1 kuchlanishli elektr tarmog'iga ulangan va tok o'zgartkichining dinamik tavsiflari analitik ifoda asosida tadqiq etildi:

Ua = K,

Ф1UA

uh = K,

Ur = к.

KFllUA{W'(JAlU'Asin(öi)- \

W"0a.U"a)) ■ KiF ■ (iAperSinvt + 0Аареге~Т))

( KFliUB(WXlB. U'Asm (<ut + 120°) - ^

Ф2UB I t

W'Vb U"b)) ■ KIF ■ (/Bpersin (cot + 120°) + 0Bapere-r)/ ' Kfiiuc(W'Oc> U'Asin (ù)t + 120°) — >

j r — "Ф31/С I (

\W"0c U"c)) ■ KiF ■ (Win (cot - 120°) + (lcapere~f)/

(10)

bu yerda:

КФ1иА, КФ2иЬ, КФ3иС, - mos ravishda har

bir fazaga tegishli magnit va elektr zanjiri kattaliklarining bog'lanish koeffitsiyentlari;

^Aper' 1 Bper' '' Cper' ^Aaper' ''Baper' 1 Caper' stator

tokining davriy va nodavriy tashkil etuvchilari;

U, Ub, Uc - asinxron motorning stator chulg'amlariga berilayotgan kuchlanishlar;

W"(IAU"A), W"IB, U"B, W"IQU"C - magnit o'zgartirish bo'lagining uzatish funksiyalari.

Asinxron motor birlamchi tokining o'l-chash diapazonini kengaytirishga stator chul-g'ami toklari tomonidan yaratilgan magnit oqimining nazorati yo'li bilan o'lchov chul-g'amining halqalarini o'zaro kontrollerning blokirovkalanuvchi kontaktlari bilan alohida yoki ketma-ket ulash asosida erishiladi. Ikkita halqaning ketma-ket ulanishi asinxron motor tokni kuchlanishga o'zgartkichning o'lchov chulg'ami chiqish kuchlanishining bitta alohida halqasiga nisbatan ikki karra katta-roq qiymatini ta'minlaydi:

UaZ = U1,8 + U14,15;

(11)

Ua = (4,44 -f-Wcl-^j (W1± + W12). (12)

O'lchov chulg'amining o'ramlari soni W11 = W bo'lsa, mikrokontrollerning blokirovkalanuvchi kontaktlari avtomatik tarzda ulanadi va K= 2 ga teng bo'ladi. Chunki yig'indi

summar chiqish kuchlanish tok o'zgartkichi chulg'amining bitta mustaqil halqasi chiqish kuchlanishidan ko'ra ikki karra katta bo'ladi.

Yig'indi summar chiqish kuchlanishining analitik ifodasi quyidagicha:

U„ = 2U

al

13)

Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichining o'lchov halqalarini ketma-ket ulashdagi dinamik jarayonlarni quyidagi 3-rasmda ko'rishimiz mumkin.

O.W OLIT e,J9

3-rasm. Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichning o'lchov halqalarini ketma-ket ulashdagi dinamik tavsiflari

Asinxron motor stator toklarini o'zgart-kich chiqish kuchlanishlariga bog'liqligining dinamik tavsiflarini tadqiq qilishda keltiril-gan analitik ifodalar va grafiklardan shunday xulosaga kelamizki, asinxron motor U1 kuchlanishli elektr tarmog'iga ulangandan

S

so'ng motor parametrlariga bog'liq holda, tok o'zgartkichi chiqishidagi kuchlanishlar-ning birlamchi stator tokiga ta'siri aniqlanadi.

Asinxron motor reaktiv quvvatini nazorat va boshqarish uchun taklif qilinayotgan boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichning kuchlanish ko'rinishidagi signalining asinxron motor birlamchi tarmoq stator tokiga ta'sirini aniqlash eng muhim ko'rsatkichlardan biri hisoblanadi.

Asinxron motor stator chulg'amidagi asosiy va sochiluvchan magnit oqimlar tomonidan hosil qilingan MYuKlar, rotor chulg'amidagi magnit jarayonlar va boshqa yordamchi parametrlarning ham ta'sirlarini hisobga olib, Cassylab laboratoriyasi yor-damida quyidagi dinamik tavsif olindi. O'lchov sezgir element halqalari ketma-ket ulanganda, chiqish kuchlanishining miqdori ikki karra ortishi, shu holatga mos ravishda stator chulg'ami birlamchi tokining o'zgarishi diskret signal ko'rinishida namoyon qilindi. Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok

o'zgartkichning birlamchi tarmoq tokiga bog'liqlik dinamik tavsifi 4-rasmda kel-tirilgan.

4-rasm. Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichning birlamchi tarmoq tokiga bog'liqlik dinamik tavsifi

Quyidagi 1-jadvalda asinxron motorlarni nazorat va baholash uchun qo'llaniladigan datchik qurilmalarning asosiy natijalari tav-siflarining qiyosiy tahlili keltirilgan.

№ Turi O'lchash chegarasi Xatoligi Afzalligi Kamchiliklari

1 Termojuftlik TXK(L) (0-750) °C 1 % Oddiy tuzilishga ega Tashqi muhitning magnit maydoni va haroratining ta'siri katta, nochiziqli tavsifga ega

2 Pirometr (0-6000) °C (0,2-1,0) % TermoEYuKni masofadan o'lchay oladi Aniqlik ko'rsatkichi past, uch fazali tizim nosimmetriyasini aniqlay olmaydi, tashqi muhitning magnit maydoni va haroratining ta'siri katta

3 Termo qarshilikli datchik (TCM) (0-200) °C (0,2-0,5) % Oddiy tuzilishga ega Aniqligi past, nochiziqli tavsifga ega

4 Termistor (Siemens tipi P320) (0-120) °C (0,1-0,3) % Ish holati ishonchliligi katta Uch fazali tizim nosimmetriyasini aniqlay olmaydi

5 Tok transformatori (0-150) кА (0,2-0,5) % Ish holati ishonchliligi katta, xizmat ko'rsatish sodda Katta hajm va vazn ko'rsatkichlari

6 Magnito-galvanik (0-200) кА (0,1-0,5) % O'zgartirish aniqligi va sezgirligi yuqori Tuzilmasi va o'zgartirish jarayoni murakkab, tannarxi yuqori

7 Tok o'zgartkich 0-3кА 0,1-0,5 % Uch fazali asinxron motor nosimmetriyani baholay oladi, o'zgartirish aniqligi va sezgirligi katta, tayyorlash texnologiyasi oddiy, statik tavsifi chiziqli Tashqi muhit harorati ta'siri

1-jadval

Asinxron motorlarni nazorat va baholash uchun qo'llaniladigan datchik qurilmalarning asosiy natijalari tavsiflarining qiyosiy tahlili

05.01.06 - ХИСОБЛАШ ТЕХНИКАСИ ВА БОШКАРУВ ТИЗИМЛАРИНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ ВА КУРИЛМАЛАРИ

Yuqorida bayon etilgan qurilmalarning asosiy natijalari tahlili shuni ko'rsatadiki, kontaktli o'zgartkichlarda yordamchi elektr ta'minot manbalariga ehtiyoj yo'qligiga qaramay, nisbatan katta og'irlik va quvvat iste'moliga egaligi hamda ish holati ishonchliligi pastligi, asinxron motor stator chulg'amida hosil qilingan magnit oqim, sochiluvchan magnit oqim, MYuKlarni hisobga olish imkoni chegaralanganligidan ularni asinxron motor reaktiv quvvatining nazorat va boshqaruv tizimlarida tok o'zgartkichlari sifatida qo'llash maqsadga muvofiq emas.

Taklif qilinayotgan qurilma aynan stator paziga joylashtirilgani hamda reaktiv quvvat iste'molini aniqlash imkoni katta ekanligi,

aniqligi va sezgirligi yuqori bo'lganligi uchun dinamik tavsiflari yaqqol olinadi.

Xulosalar

Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichning birlamchi tarmoq stator toki-ga ta'sirini o'rganganimizda, quvvati 0,25 kVtli asinxron motorning nominal toki 0,86 A, tok o'zgartkich toki 0,0025A ni tashkil etdi.

Bundan xulosa qilish mumkinki, 1/400 miqdorni tashkil etdi. Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkich o'lchov chulg'amining ikkita mustaqil halqasi kontrollerning o'zaro blokirovkalanuvchi kontaktlari orqali ketma-ket yoki alohida ulanishi birlamchi tarmoq stator tokiga ta'siri juda ham kichik qiymat ko'rsatkichiga ega.

REFERENCES

1. Allal, A., & Abderrahmane, K. (2022). Diagnosis of induction motor faults using the motor current normalized residual harmonic analysis method. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 141(2), pp. 208-219. doi:10.1016/j.ijepes.2022.108219

2. Al-Musawi, A., A. F., & Packianather, M. (2019, January). Three-phase induction motor fault detection based on thermal image segmentation. Infrared Physics & Technology, 104, pp. 3-7. doi:10.1016/j.infrared.2019.103140

3. Boikhanov, Z. (2022). Effect of changes in the active resistance of stator windings of an asynchronous electric motor on the output signal of a three-phase current converter. Chemical Technology. Control and Management, 1(103), pp. 48-52.

4. Boixanov, Z. (2021, December). GES asinxron dvigatellarining nosimmetrik rejimlari [Symmetric modes of HPP asynchronous motors]. Uzbekhydroenergetics(2), pp. 27-28.

5. Boixanov, Z. (2022). Boshqariluvchan chiqish kuchlanishli tok o'zgartkichlarining dinamik tavsiflari [Dynamic characteristics of current converters with controlled output voltage]. Science and Innovative Development(2). doi:10.36522/21819

6. Boixonov, Z. (2021). Elektr ta'minoti tizimida reaktiv quvvat manbalari parametrlari [Parameters of reactive power sources in the power supply system]. Machine Building, 3(4), pp. 49-53.

7. Boykhonov, Z., & Makhsudov, M. (2018). Issledovaniye elektromagnitnykh preobrazovateley toka v napryazheniye [Research of electromagnetic current-to-voltage converters]. Bulletin of Science and Practice, 4(3), pp. 150-154.

8. Brindley, K. (1991). Izmeritel'nyye preobrazovateli [Measuring converters]. (E. Sycheva, Trans.) Moscow: Energoatomizdat.

9. Dzhikayev, G. (2004). Izmeritel'nyye preobrazovateli bol'shikh peremennykh tokov v elektroenergetike [Measuring transducers of high alternating currents in the electric power industry]. Abstract of PhD thesis, Ulyanovsk.

10. Guedes, J., Castoldi, M., Goedtel, A., Cristiano, M., & Sanches, D. (2018). Parameters estimation of three-phase induction motors using differential evolution. Electric Power Systems Research, 154, pp. 204-212. doi:10.1016/j.epsr.2017.08.033

S

11. Krontiris, E., Hanitch, R., Paralika, M., Rampias, I., Stathais, E., Nabe, A., Badalov, A. (1997-2001). Energy Management Training in Uzbekistan. The final report of the Project EC T JEP-10328 - 97, TSTU, TU, TEI , Tashkent, Berlin, Athens.

12. Nandi, S., Tliyat, H., & Li, X. (2005). Condition Monitoring and Fault Diagnosis of Electrical Motors - A Review. IEEE Transactions on Energy Conversion, 20(4), pp. 719-729. doi:10.1109/TEC.2005.847955

13. Nunez, J. (2016). Real and reactive power control of induction motor drive. LSU Thesis, pp. 93-99. Retrieved from https://digitalcommons.lsu.edu/gradschool_theses/4461

14. Ocak, H., & Loparo, K. (2001). A new bearing fault detection and diagnosis scheme based on hidden Markov modeling of vibration signals. Proceedings of the IEEE International Conference on Acoustics, Speech, and Signal Processing. doi:10.1109/ICASSP.2001.940324

15. Putman, R. (2004). Industrial Energy Systems Analysis, Optimization and Control. NY, USA: ASME Press.

16. Siddikov, I., Makhsudov, M., & Boikhanov, Z. (2021). Skhema zameshcheniya i analiz raboty asinkhronnogo dvigatelya pri potreblenii reaktivnoy moshchnosti [Substitution scheme and analysis of the operation of an asynchronous motor with the consumption of reactive power]. Chief Power Engineer(7), pp. 29-30.

17. Siddikov, I., Malikov, A., Makhsudov, M., Boikhanov, Z., & Uzaqov, R. (2022). Study of the static characteristics of the secondary stator voltage converter of the currents of an induction motor. Proceedings of the AIP Conference, 020003, pp. 24-32. doi:10.1063/5.0089681

18. Tabatabaei, N., Aghbolaghi, A., N., B., & Blaabjerg, F. (2017). Reactive Power Control in AC Power Systems (Series Power Systems ed.). Springer. doi:10.1007/978-3-319-51118-4

19. Trzynadlowski, A. (2000). Control of Induction Motors. Academic Press.

20. Zavgorodniy, V., Chuchman, Y., & Voloshanskiy, Y. (1985). Russia Patent No. 1182605.

Taqrizchi: Pirmatov N.B., t.f.d., "Elektr mashinalari" kafedrasi professori, Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika unversiteti.