CC BY
33
981 Цаз¥МУ ХАБАРШЫСЫ
АППЕНДИКУЛЯРЛЫ ПЕРИТОНИТ Т^рсынов
С.Д. Асфендияров атындагы ^аз¥МУ балалар хирургиясы кафедрасы
Балалардын корсак; куысы хирургиялык аурулары арасында кеп тараган жэне агымы жагынан ете ауыр, ал емдеу тэсiлдерiнде KYHi 6YriHre дейiн бiрынFай кезкарас жок, балалар емiрiне ен каушпа перитонит болып саналады. Осы себептерден аппендикулярлы перитонитгi (А.П.) емдеу К^азакстанда да ете кYPделi мэселе болып саналатыны кYмэнсiз.
БYгiнгi кYнi елiмiздiн, Ресейдщ бiздiн колымызга тYCкен арнаулы гылыми эдебиеттерiнде А.П. таралуы немесе онын емдеу тэсiлдерiн зерделеуге арналган комакты ж^мыстар жоктын касы. Ресейдiн «Балалар хирургиясы» журналында кейiнгi 15 жылда осы такырыпта жазылган небэрi 10 шакты ж^мыс таптык, бiрак олардын кебi 30, 50 - 60 перитонитке шалдыккан балаларды зерттеген гылыми багыттагы ж^мыстар. 2600 аппендикулярлы перитонитке жасаган операцияны сараптаган ен кеп дерекп макаланы А.Т.Пулатов (2007) Ресейдщ «Балалар хирургиясы» журналында жарияланган. Бiрак б^л макала А.П. жiктелуiне арналган. Fаламторда неге екенi тYсiнiксiз, мэлiметтердiн барлыгы дерл1к ескi деректер.
Сондыктан б^л макала Кдз¥МУ балалар хирургиясы кафедрасы орналаскан Алматы калалык № 1 КБА накты деректерiне CYЙенiп, бiздiн елдегi А.П. таралуы мен жишпн, емдеу тэсiлдерiнiн тиiмдiлiгiн сараптап жэне оны баска елдердiн гылыми эдебиеттерiнде жарияланган нэтижелерiмен, ягни, шетелде колданылатын ем нэтижелерiмен салыстыру максатында жазылды. Б^л ж^мысты жазу Yшiн «гылымды жетелейтiн, алга CYЙрейтiн тек шын статистикалык дерек» деген кагиданы ^стам кылдык.
Осы мэселердi шешу Yшiн бiздер Алматы каласындагы № 1 КБА кабылдау белiмiне 2005-2009 жылдар аралыгында Ж.А. жэне А.П. кудшмен тYCкен 29083 наукастын ауру тарихы мен емдеу тэсiлдерiнiн нэтижелерш зерделедiк.
Кдбылдау белiмiне Ж.А. кудшмен тYCкен 29083 аурудын 7680 (26,4%) ауруханага жаткызылган, онын 2550 (33,2%) ота жасалынган. Ягни, ауруханага Ж.А. кудшмен жаткызылган балаларда 5130 (66,8 %) ауруы дэлелденбеген. Ю.Ф.Исаковтын дереп бойынша операция 25% балаларга жасалады.
Ж.А. ота жасалган 2550 балалардын 363 (14,2%) перитонитке аскынган. А.Ф.Дроновтын (2003) эртYрлi гылыми эдебиеттен жинаган мэлiметтерi бойынша жедел аппендицит 6,2 - 25,6 %, ал О. В. Карасева, Л.М.Рошаль (2007) 10% жагдайда перитонитке аскынады деп керсетедг
Перитонит 345 (95%) балаларда отага дешн, ал калган 18 (5%) ауруларда ота кезшде аныкталган. Бул мэлiмет Ж.А. iрiндi-шiрiктi тYрлерiнiн клиникалык керiнiстерiнiн А.П. уксастыгына немесе перитонит агымыньщ кейбiр наукастардагы ерекшелiгiне байланысты болуы ыктимал.
363 отанын 221 (60,9%) лапаротомиялык (ЛТ), ал калган 143 (39,1%) лапароскопиялык (ЛС) тэсвдермен жасалган. Сощы керсетк1ш ЛС тэсшн перитониттi емдеуде кенiнен колданыла бастаганынын дэлел1. Ота кезiнде 363 аурудын 325 (89,5%) жайылмалы немесе iрiндi-нэжiстi перитонит (1.Н.П) аныкталуы, бул балалардын ауруханага кеш тYсуiне байланысты екеш акикат. Сонымен катар, бул дерек бiрiншiден, ата аналардын ез балаларынын денсаулыгына деген немкурайлы кезкарасы мен олардын медициналык сауаттылыгынын темендiгiн жэне дэртерлер тарапынан халык арасында насикат жумыстарынын нашарлыгын байкатады. ЛТ тэсшмен 221 (60,9%), ЛС эдiспен142 (39,1%) балаларга ота жасалган. Жергшкп жэне жайылмалы перитонитке жасалган барлык оталарда Волкович-Дъяконов терi тiлiгi немесе ЛС тэсш колданылды.
1.Н.П жасалган 118 отанын 69 (58,5%) ЛТ, 49 (41,5%) ЛС тэсшмен орындалган. Л.М.Рошальдщ (2007) клиникасында 95,1 % А.П. ЛС тэалмен жасалады.
1.Н.П. кезiнде ЛТ жасалган 69 аурудын 48 (70%) ота узартылган Волкович-Дъяконов терi тiлiгi, ал калган 21 (30%) бiрден корсак куысынын орталык-теменгi терi тiлiгi аркылы жасалган (№ 12 кесте). Волкович-Дъяконов терi тiлiгiмен басталган 69 ЛТ отанын 5-де (8,3% ) ота iрiндердiн iшек аралыктарына тарап кетуiне жэне iшек салдануынын II-III сатысына байланысты, корсак куысынын орталык-теменп терi тiлiгiмен жалгастырылган. ЛС жасалган 49 аурудын 11(22,4 %)-де ота кезшде жарылган аппендикулярлы абсцесс, шектщ салдануы мен кан айналымынын бузылуына аскынган iрiндi нэжiстi жайылмалы перитонит аныкталгандыктан, ота ортангы-теменп терi тiлiгiмен жалгастырылган. I.Н.П ота жасалган 118 ауруга iшек интубациясы жасалды. ДэстYрлi жэне ЛС тэалмен жасалган Ж.П сон аскынулар болтан жок. Жайылмалы перитонитке ЛС тэсшмен жасалган 71 отадан кейiн, тек 1 (1,4%) гана отадан кешн инфильтрат байкалган. Аскынулар кебiнесе 1Н.П жасалган отадан кейiн байкалды. 1Н.П ЛТ жасалган 69 отадан кешн 10 (14,5 %) балаларда аскынулар болды. Онын 2 инфильтрат, 4 жаранын iрiндеуi жэне 4 отадан кешн перитонит жалгаса берген. Бул деректер В.А.Ивановтын ( 1999) керсетк^мен карайлас, олар 58 балага жасалган перитониттен кейiнгi 13% аскыну болады деп жазады.
1Н.П ЛС жасалган 49 отадан кешн, 2 (4,1%) балага перитониттщ жалгасуына байланысты кайта ота жасалды.
Сонымен, перитонитке ЛТ тэсiлмен жасалган 221 отадан кешн жогарыда айтылган аскынулар 10 (4,5%), ал ЛС эдюпен орындалган 142 отадан сон 3 (2,1%) кездесп. Бул дерек ЛС тэсшмен жасалган отадан
99| Цаз¥МУ ХАБАРШЫСЫ
кейiн аскынулардын ете аз кездесетiнiн дэлелдейдi. Ал жалпы перитонитке жасалган 363 отадан кешнп эртYрлi аскынулар 14 (3,8%) наукаста болды.
Перитониттен кейiнгi влiм 3-17% (В.М.Одинак.,1995), Ресейдiн эртYрлi аймактарында 14-24 % жишкте кездессе деп Т.И.Борщикова (1999), О.В. Карасева, Л.М.Рошаль (2007) кешнп 15 жылда перитониттен влiм болган жок деп жазады. 2005-2009 жылдар аралыгында Ж.А. пен перитонитке жасалган операциядан кейiн влiм болтан жок.
Кортынды. Ауруханага Ж.А. кудщмен жаткызылган 7680 балалардын 5130 (66,8 %) ауру дэлелденбед^ ал калган 2550 (33,2%) ота жасалды. Ж.А. 363(14,2%) балаларда перитонитке аскынды. Жергшкп жэне жайылмалы перитонитте отаны Волков-Дъяконов терi тiлiгiмен жасаган тиiмдi. Жергшкп, жайылмалы жэне 1.Н.П аппендикулярлы абсцесске, шектщ салдануынын 11-111 дэрежесiне аскынбаса отаны ЛС жасаган онтайлы. вйткеш перитонитке жасалган ЛС отадан кешн аскынулар вте аз кездеседi.
Волков-Дъяконов терi тiлiгiмен ЛТ немесе ЛС жасалган ауруларда iрiндi нэжiстi жайылмалы перитонит аппендикулярлы абсцесске, iшектiн салдануынын 11-111 дэрежес мен кан айналымынын б:рылуына аскынса, отаны к¥рсак куысынын ортанFы-твменгi терi тiлiгiмен жалгастыру кажет. вйткенi Волкович-Дъяконов терi тiлiгiмен немесе ЛС тэсшмен бYткiл к¥рсак куысын iрiн мен нэжiстен толык тазалауга, асказан iшек жолдарын увиты шек коспаларынан босатуга, iшек iшiнiн кысымын твмендетуге кажеттi жагдайда интубация жасауга мумшндж болмайды. 1шек интубациясы перитониттщ iшек салданыуынын II- III дэрежесше аскынган 23 (19,5%) балаларга жасалады.
ЛТ тэсiлмен жасалган отадан кешн аскынулар 10 (4,5%), ал ЛС эдютен сон 3 (2,1%) кездесп, ягни ЛС тэсiлiмен жасалган отадан кешн аскынулар аз кездеседг Жалпы перитонитке жасалган 363 отадан кешн эртYPлi аскынулар 14 (3,8%) наукаста кездеседг 2005-2009 жылдар аралыгында Ж.А. пен перитониттен жасалган отадан кешн влiм болган жок.
^олданылFан эдебиеттер тшмь
1.Т.И.Борщикова, Ф.К.Манеров, Ю.Д.Прокофенко. Материалы Всероссийской науч. -прак. конф. Новокузнецк, 1999., 207-208 бет.
2.А.Ф.Дронов,В.И.Котлобовский,И.В.Поддубный. Журнал Хирургия.-2003.-№7.
3.О.В. Карасаева, Л.М.Рошаль, А.В.Брянцев ж.б. Лечение аппендикулярного перитонита у детей. Журнал «Детская хирургия», №3, 2007, 23 - 27 бет.
4.В.М.Одинак. Ранная релапротомия у детей. Автореф.дис.доктора.мед.наук. - М.,1995
5.А.Т.Пулатов. О классификации острого аппендицита и аппендикулярного перитонита у детей. Журнал «Детская хирургия», №1, 2007, 36 - 40бет.
Резюме
В статье всесторонне проанализированы распрастраненность аппендикулярного перитонита у детей, особенности тактики оперативного лечения и изучены послеоперационные осложнения. Представлены сравнительные результаты с литературным данными.
Summury
In the paper the prevalenceof periappendiceal maas, the tactic features of operative treatment was analizedand the postoperative complications was investigated. The comparative results with literary informations was described.
БАЛАЛАР 1ШК1 М¥ШЕЛЕР1НЩ ЖАРАЦАТАНУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ПАЙДА БОЛГАН 1Ш ПЕРЕДЕС1НЩ ЗАЦЫМДАЛУЫН АНЬЩТАУДАГЫ ЖЭНЕ ЕМДЕУДЕГ1 ЛАПАРОСКОПИЯНЬЩ
АЛАТЫН ОРНЫ.
Тусшкалиев А.Б.
Марат Оспанов атындагы Батыс-Казакстан мемлекеттiк медицина университет^
Актвбе каласы, Казакстан
Iш куысынын мYшелерiнiн жабык жаркаттануы балаларда кездесетiн барлык жаракаттардын 3-5% к¥райды жэне негiзiнен катты согылганда, автоквлiктiк жаракаттарда немесе жогардан к¥лаганда байкалады. Iшкi мушелердщ кезкелген жаракаттарында твтенше ауыр кауiп тугызуы мумшн, сондыктан ш^гыл жагдайда шара колдануды кажет етедi [1].
!ш куысынын мYшелерiнiн жаракаттануларында YДемелi анемия байкалатын кан кету, гемодинамикалык б^зылыстар байкалып, перитонитке алып келедi. Б^л жагдайлар мерзiмiнде аныктаудын жэне тшсп хирургиялык емдi тандаудын твтенше мацыздылыгын арттыра тYседi [2].
Зерттеудщ максаты: Балалар iшкi мYшелерiнiн жаракаттык закымдалуына байланысты пайда болган перитонит аныктауда жэне хирургиялык емде лапароскопиянын алатын орнын аныктау.
Зерттеу материалдары мен эдiстерi: Ж^мыстьщ негiзiне 2002-2010 жылдары iш куысымушелершщ жаракаттарымен Марат Оспанов атындагы мемлекеттк медицина униерситетшщ балалар хирургиясы
