ANDROID OPERATSION TIZIMDA MOBIL QURILMALAR UCHUN ELEKTRON DARSLIK ISHLAB CHIQISH XUSUSIYATLARI Текст научной статьи по специальности «Компьютерные и информационные науки»

Ziyadullaev D.Sh., texnika fanlari nomzodi

dotsent Djoldasbayeva A.B. Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Nukus filiali "Axborot ta'lim texnologiyalari" kafedrasi assistent

Shamsieva S.D. Muxammad al - Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

talabasi Ziyodullaev S.D. Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

talabasi

ANDROID OPERATSION TIZIMDA MOBIL QURILMALAR UCHUN ELEKTRON DARSLIK ISHLAB CHIQISH XUSUSIYATLARI

Annotatsiya: Maqola ANDROID operatsion tizimda mobil qurilmalar uchun elektron darslik ishlab chiqish xususiyatlari haqida yoritilgan. Unda ishlab chiqilgan dasturdan pedagogik ta'lim talabalari o'rtasida "masofaviy ta'lim texnologiyalari" fani bo'yicha materiallarni nazariy ishlab chiqishni tashkil etish uchun foydalaniladi. Mobil ilovaning mavjudligi talabalarga o'zlari uchun qulay bo'lgan istalgan vaqtda uni mobil qurilmasidan ishga tushirish va nazariy materialni o'rganish imkonini beradi.

Kalit so'zlar: ANDROID operatsion tizim, mobil qurilma, Google Play xizmati.

Ziyadullaev D.Sh., candidate of technical sciences

associate professor Djoldasbayeva A.B.

assistant

department of "Information Technology" Nukus branch of TUIT named after Muhammad al-Khwarizmi

Shamsieva S.D. student

Tashkent University of Information Technologies named after Muhammad al-

Khwarizmi Ziyodullaev S.D.

student

Tashkent State University of Economics

FEATURES OF ELECTRONIC TEXTBOOK FOR MOBILE DEVICES IN

ANDROID OPERATING SYSTEM

Annotation: The article describes the features of the development of electronic textbooks for mobile devices in the ANDROID operating system. The program is used to organize the theoretical development of materials on the subject of "distance learning technologies" among students of pedagogical education. The availability of a mobile application allows students to launch itfrom a mobile device and study theoretical material at any time convenient for them.

Keywords: ANDROID operating system, mobile device, Google Play service.

WWW ning rivojlanishi hayotning barcha sohalarida o'zgarishlarga olib keldi. Ayni paytda, ko'proq va yanada ko'proq odamlar muloqot qilish, xarid qilish, turli xarajatlarni to'lash, kino chipta sotib olish va hokazo kundalik hayotida Internet texnologiyalaridan foydalanish hayotda internetning mavjudligi ko'pchilik odamlar uchun odatiy holga aylangan. WWW imkoniyatlari tufayli odamlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning mohiyati o'zgardi. Hozirgi kunda har qanday xizmatni olish masofa yoki vaqt bilan cheklanmaydi.

Internet texnologiyalarining rivojlanishi ta'lim sohasida ham o'zgarishlarga olib keldi. Agar internetga ulanish bo'lsa, har qanday vaqtda va har qanday joyda ta'lim olishi mumkin, ta'lim olishni yanada qulay qiladi. Mashg'ulotlarda yangi texnologiya - mobil trening ishlab chiqilmoqda [1].

YuNESKO xodimlari mobil ta'limni "joy va vaqtdan qat'i nazar, ta'lim jarayonini tashkil etish uchun alohida va boshqa axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (mexanizmlar) bilan birgalikda mobil texnologiyadan foydalanish" deb tushunadilar [2]. Shu bilan birga mobil texnologiyalar deganda mobil telefonlar, planshetlar, elektron kitob o'quvchi va boshqa ko'chma mobil qurilmalar tushuniladi.

Mobil qurilmalar orqali o'rganish bir qator afzalliklarga ega •

* Iqtisodiy samaradorlik;

* Kirishning katta erkinlik;

* Vaqt va geografik chegaralarning yetishmasligi;

* Axborot bilan ishlashda moslashuvchanlik;

* O'z-o'zini o'rganish;

* Ta'limning boshqa turlari bilan birlashtirish qobiliyati;

* Talabalar ishini optimallashtirish;

* Interaktiv kontentdan foydalanish qobiliyati .

Mobil qurilmalar bozori doimo rivojlanib, takomillashib bormoqda. Tobora ko'proq foydalanuvchilar Internetga kirish uchun mobil qurilmalardan foydalanayapti.

Mobil qurilmalardan foydalanish vositalaridan biri mobil ilovalardir. Misol uchun, ixtisoslashgan Google Play xizmati [3] turli xil Android dasturlariga kirishni ta'minlaydi. Ushbu xizmatning tahlili (1-jadvalga qarang) quyidagi o'quv qo'llanmalarining mavjudligini ko'rsatdi: chet tillarni o'rganish uchun arizalar, turli fanlar bo'yicha EGE Yegeda o'qitish uchun arizalar, dasturlashni o'rgatish uchun arizalar, ma'lumotnomalar va boshqalar.

1-jadval Android OS asosida o'quv dasturlari buyicha ukuv kullanmaning umumiy ko'rinishi

Turkumlar

Ilovalar misollar

QIYOSIY TA'LIM OQUV QOLLANMA

MUNDABIJA

SO"I EOil-H 4

l-bob. QIYOSIY TAU11 VA QIYOSIY FEBAGOG1KAN1NG FAN S IF AT IDA EJVOJLAM5H1 -

1.1. Qiyraiy ta'lim tuslnmdialari va tlammE zamoraj'iy ti'liti an ali voti aa ia' hü

1.2. Qiyony ta IiT-ULile taiixiy livajlani Ehi m qiycsiy tatli Li 14

1.3. Qiyoaiy ta Limri slijga cua[hxixic Mti e-hi uzhnid iabab bo:lEaii onillai 24

1.4. Qiycsiy ta'lim :ar.::::r.E nvojlfimzindfl ^aliarz- tsrkkilotlHi vaiEl ami l. e iaoli n-ati 30

1.5. Ta'lim Botasiri i e Lob :i: h i j xaiiarz lajiibalamirE ab ami vati 37

l.S. ."ahit. mamlakaiLafiia o cuv-zLilai biLimim baLsLash nazorlaii 61

IM. £U»№HIY DUNYODA TA115.J MUAIIMOLARI VA TAU1I T1Z11HM EOSHQAJUSH 70

2.1. E^l-orjva mamlakaiLaii va O'AakUtor oliv ta'lim tizimi qiyosiy tahli Li 70

Qivo&ivta Limia milliv ia limtizimiri aniclaEb vojitalari 75

2.3. Ki^"oilaEEäECT."laiLar ta Lim tizimi BG

2.4. E^TSpa mamlakaiLaii ¿a cliytaTimriDEXusustyatlaii via taikibi lOfi

bob. XXI - ASR QIYOSIY TATL11J1 119

3.1. Z'H'l rC'J asiLaida xiiijda xalqaro ta'Lim makari 119

3.2. Xorijiv mamlakaiLaida makrab ta'limi tizimlaii 133

j.j. Ta Limi tizimi ¿.asiiEiLaii vataxroldeiviaii 153

3.4. D±i tilli ta'lim tizimlaii 1S2

J.i. Ta'lim tizimiri boBtcarist: zam-HLT-iv vondafbuvlai 172

3.i. Jatan mamlakaiLaii La pscaEOE kamLaiEa bo'lsaD abtiyoj va y 1 arri tavv-adast masalalaii ISO

XLXOSA 152

FOYDALAKILGAN ADABIYOTLAR 153

&LOS5ARJY 15S

O'quv qo'llanmalari katta bo'lishiga qaramay, mobil ta'lim uchun ilovalarni ishlab chiqish bo'yicha uslubiy ishlanmalar yetarli emas. Shu munosabat bilan tadqiqotimizning maqsadi Android OS ishlaydigan mobil qurilmalar uchun elektron darslik yaratish metodikasini ishlab chiqish va sinovdan o'tkazish edi.

Bu metodika ADDIE39 pedagogik loyihalash tamoyillariga asoslanadi [4]. Grafik usulda model 1-rasmda ko'rsatilgan.

39 ADDIE - bu ko'plab o'quv dasturlarini ishlab chiquvchilar va ular kurslarni loyihalashtirishda foydalanadigan o'quv dasturlarini loyihalash doirasi.

Rasm 1. Model ADDIE

Tahlil qilish bosqichida elektron darslikning talabalar tayyorlashning umumiy tizimida tutgan o'rni va o'rnini hisobga olgan holda elektron darslik yordamida o'rganish maqsadlarini oqilona cheklash hamda undan foydalanib o'rganishning kutilayotgan natijalarini oldindan aytib berish lozim. Bu bosqichni muvaffaqiyatli o'tish uchun elektron darslikning kimga mo'ljallanganligini aniq belgilash, uning qanday tuzilishga ega bo'lishini aniqlash va elektron darslikning vazifalarini aniqlash lozim.

Elektron darslikni loyihalash bosqichida vositalarni tanlash amalga oshiriladi, uning asosiy bloklari va o'rganish strategiyasi aniqlanadi va tartib, interfeys va navigatsiya xususiyatlari aniqlanadi.

Rivojlanish fazasi 2-rasmda ko'rsatilgan.

Rasm 2. Elektron darslikning rivojlanish bosqichi

Amalga oshirish bosqichida elektron darslikning dasturiy ta'minoti oldingi bosqichlarda hisobga olingan barcha resurslar va talablarni hisobga olgan holda amalga oshiriladi: dastur taqdimotini yaratish; tarkibni to'ldirish; arizani disk raskadrovka qilish; elektron darslikni ko'rib chiqish; dastlabki bosqichda hisobot uchun savollar (shakllantiruvchi baholash).

Baholash bosqichi ishlab chiqilgan elektron darslikning sifatini eksperimental tekshirish va baholashni o'z ichiga oladi. Elektron darslik sifatini baholash uchun quyidagi mezonlar ishlab chiqildi:

> elektron darslik mazmuni, maqsad va vazifalari;

> materiallar tuzilishi; kontent sifati;

> javob dizayn;

> oson navigatsiya;

> aniq maqsadlar;

> ko'lamini uchun vositalar mavjudligi;

> qidiruv vositalari mavjudligi;

> geribildirim mavjudligi.

Bayon etilgan metodikaga muvofiq "masofaviy ta'lim texnologiyalari" fanining "masofaviy ta'lim texnologiyalarining mohiyati, tuzilishi va mazmuni" bo'limini o'rganuvchi talabalar uchun Android asosida mobil qurilmalar uchun elektron darslik ishlab chiqildi [5-6].

Dasturga kirganingizda asosiy ekran ochiladi, bu yerda elektron darslik bo'limlari joylashgan bosh menyu joylashadi (3-rasm).

KIRISH

QIYOSIY TA'LIM

Ko'rsatkich 3. Asosiy ilova ekranining interfeysi Dastur kodining bir bo'lagi 4-rasmda ko'rsatilgan.

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?> <androidx.constraintlayout. widget.ConstraintLa yout

xmlns:android="http://schemas.android.com/a pk/res/android"

<Button

android :id="@+id/kirishM"

android:layout_width="wrap_content"

android:layout_height="75dp"

android :text="Mundarija"

android:layout_marginTop="10dp"

android:textSize="35sp"

app:layout_constraintVertical_bias="0'

android:textColor="#00BCD4"

android:layout_marginl_eft="20dp"|

android:layout_marginRight="20dp"

xmlns:app="http://schemas.android.com/apk/r es-auto"

xm lns:tools="http://schemas.android. com/tools

android:layout_width="match_parent" android:layout_height="match_parent' android:background="#AD2BC4" tools:context=".MainActivity4">

app:layout_constraintLeft_toLeftOf="parent'

app:layout_constraintRight_toRightOf=" parent'

app:layout_constraintBottom_toBottomOf="pa rent"

app:layout_constraintTop_toTopOf="parent"/>

Ko'rsatkich 4. Dasturning asosiy ekran interfeysining dastur kodi

Ma'lum bir bo'lim tanlangandan so'ng tegishli nazariy blok ochiladi (5-

rasm).

Ko'rsatkich 5. Elektron darslikning nazariy bo'limi

Ushbu dasturdan pedagogik ta'lim talabalari o'rtasida "masofaviy ta'lim texnologiyalari" fani bo'yicha materiallarni nazariy ishlab chiqishni tashkil etish uchun foydalaniladi. Mobil ilovaning mavjudligi talabalarga o'zlari uchun qulay bo'lgan istalgan vaqtda uni mobil qurilmasidan ishga tushirish va nazariy materialni o'rganish imkonini beradi [6].

Bizning fikrimizcha, bunday mobil ilovalardan foydalanish o'qitishning mavjudlik, ommaviy, tizimli foydalanish, innovatsiya va texnologiyani amalga oshirish orqali ta'lim jarayonining samaradorligini oshiradi. Pedagogik dizayn tamoyillarini hisobga olgan holda Android OS ishlaydigan mobil qurilmalar uchun o'quv dasturlarini ishlab chiqish bo'yicha tavsiya etilgan metodikadan turli o'quv fanlari uchun elektron mobil darsliklar yaratishda foydalanish mumkin.

Adabiyotlar ruyxati:

1. Rekomendatsii po politike v oblasti mobilnogo obucheniya [Elektronntiy resurs] - Rejim dostupa: http://iite. unesco.org/ pics/ publications/ ru/files/3214738.pdf.

2. Romanova M.V., Savelev K.N. Razrabotka elektronntix obrazovatelntix resursov/ZNovtie informatsionntie texnologii v obrazovanii materialbi VIII mejdunar. nauch.-prakt. konf. Ros. gos. prof.-ped. un-t. Yekaterinburg, 2015. -S. 364-367.

3. Servis Google Play [Elektronntiy resurs] - Rejim dostupa: play.google.com.

4. Znakomimsya s ADDIE [Elektronnbiy resurs] - Rejim dostupa: http://armikael.com.

5. Karmanova Ye.V. Organizatsiya uchebnogo protsessa s ispolzovaniem distansionnMx obrazovatelnMx texnologiy : [ElektronnMy resurs] : uchebnoe posobie / Yekaterina Vladimirovna Karmanova; FGBOU VPO «Magnitogorskiy gosudarstvennMy texnicheskiy universitet im. G.I. Nosova». - Elektron. tekstovMe dan. (2,23 Mb). - Magnitogorsk : FGBOU VPO «MGTU», 2016.

6. Primenenie distansionnMx texnologiy v vbisshem uchebnom zavedenii: monografiya / I.I. Bobrova, Ye.G. Trofimov, Ye.V. Karmanova, Ye.V. Chernova, L.F. Ganieva, K.A. Ruban, V.N. Makashova - Magnitogorsk: Izd-vo Magnitogorsk. gos tex un-ta im G.I.Nosova, 2016.- s.97.