Научная статья на тему 'Corrosion-preventing liquids based on organic complexes of imidazoline acids of sunflower oil'

Corrosion-preventing liquids based on organic complexes of imidazoline acids of sunflower oil Текст научной статьи по специальности «Химические технологии»

CC BY
98
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Kimya Problemleri
Scopus
CAS
Ключевые слова
IMIDAZOLINE / BISIMIDAZOLINE / ACIDS OF SUNFLOWER / CORROSION-PREVENTING LIQUIDS / ИМИДАЗОЛИН / БИСИМИДАЗОЛИН / ЖИРНЫЕ КИСЛОТЫ ПОДСОЛНЕЧНОГО МАСЛА / КОНСЕРВАЦИОННЫЕ ЖИДКОСТИ

Аннотация научной статьи по химическим технологиям, автор научной работы — Рзаева Н.Ш.

Синтезированы имидазолины и бисимидазолины, а также их комплексы с кислотами подсолнечного масла. Приготовлены консервационные масла на основе этих комплексов и минерального масла Т-30. Установлено, что имидазолиновые комплексы более эффективны, чем комплексы бисимидазолинов.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КОНСЕРВАЦИОННЫЕ ЖИДКОСТИ НА ОСНОВЕ ОРГАНИЧЕСКИХ КОМПЛЕКСОВ ИМИДАЗОЛИНОВ КИСЛОТ ПОДСОЛНЕЧНОГО МАСЛА

Imidazolines and bisimidazolines, as well as their complexes with acids of sunflower oil have been synthesized, corrosion-preventing oils on the basis of these complexes and mineral oil T-30 prepared. It found that imidazoline complexes are more effective than those of bisimidazoline.

Текст научной работы на тему «Corrosion-preventing liquids based on organic complexes of imidazoline acids of sunflower oil»

400

KÍMYA PROBLEML9RÍ № 4 201б

UOT 347.327

GÜN9BAXAN YAGI TURÇULARININ IMIDAZOLÍNL9RÍNÍN ÜZVÍ KOMPLEKSL9RÍ 9SASINDA KONSERVASÍYA MAYEL9RÍ

N.Ç.Rzayeva

AMEA Y.Msmmsdsliyev adina Neft-Kimya Prosesbri institutu Az 1025 Baki, Xocali prospekti, 30; e-mail: anipcp@dcacs. ab.az

Günsbaxan yagi tur§ulari vs polietilenpoliaminlsr (PEPA) ssasinda imidazolinlsr vs bis-imidazolinlsr sintez olunub vs onlarin günsbaxan yagi turçulari ils komplekslsri alinib. Bu komplekslsr vs T-30 mineral yagi ssasinda konservasiya mayelsri hazirlanib. Müsyysn edilib ki, bis-imidazolinin komplekslsrinin müdafis effekti imidazolinin eyni mol nisbstinds alinan komplekslsrin müdafis effektindsn azdir.

Açar sözfor: imidazolin, bis imidazolin, günsbaxan yagi turçulari, konservasiya mayelsri

GÍRͧ

ötraf mühitin süratli çirklanmasi atmosfer korroziyasinin süratlanmasina sabab olmuçdur. Bu sababdan atmosfer korrozi-yasindan müdafia sistemlarinin, o cümladan konservasiya mayelarinin yaradilmasi aktualliq kasb edir [1-2]. Artiq bu sahada on illardir ki, tadqiqatlar aparilir va bir çox tarkiblar taklif olunub [3-5]. Konservasiya

mayelarinin yaradilmasi sahasinda neft kimya proseslari institutunda geni§ tadqiqatlar aparilir [6-7]. Biz bu sahada tadqiqatlarda barpa olunan xammalardan istifadaya üstünlük vermi§ik. Taqdim olunan i§da günabaxan yagi tur§usunun imidazolinlarinin üzvi komp-lekslari asasinda konservasiya mayelarinin alinmasi va tadqiqi aparilib.

EKSPERÍMENTAL HÍSS0

Biz günabaxan yagindan triqliseridlari polietilenpoliaminlar (PEPA) asasinda parçalamaqla doymamiç yag turçulari qariçigi imidazolinlar va bis imidazolinlar sintez almiçiq. Alinan günabaxan yag turçulari va olunub:

RCOOH + H2N — H2C

_H2C_CH2_(NH_CH2CH2]-

V ;n

nhch2ch2nh2 .

R_C

N-CH2

N-ch2

h2ch2nhj-ch2ch2nh2

n-2

O

2

I_H2C_CH2_(NH-CH2CH2]-

V )n

2CH^ NHCH2CH2NH2 .

N-CH2 H2C_N.__

R_C^ I J ^^C-R

^N-ch2 H2C_N^

^ Ch2ch2nh^-ch2ch2-nh-ch2ch2n-ch3Ch2

4H-.O

2

KÍMYA PROBLEML9RÍ № 4 201б

N.Ç.RZAYEVA

401

Sonra imidazolin va bis-imidazolinin kompozisiyalar hazirlanaraq konservasiya günabaxan yagi turçulari ila müxtalif mayesi kimi yoxlanilmiçdir. komplekslari alinmiç va T-30 yagi ila

N0TÍC0L0RÍN MÜZAKÍReSÍ

Cadval 1-da günabaxan yagi turçularinin PEPA ila 1:1 mol nisbatinda alinmiç imidazolinin günabaxan yagi turçusu

ila müxtalif mol nisbatlarinda alinan kompleks va T^O yagi asasinda hazirlanmiç konservasiya mayelarinin sinaqlarinin naticalari verilir.

Cadval 1. T-30 yagi (9O%) va günabaxan yagi turçusunun imidazolininin günabaxan yagi turçusu ila müxtalif mol nisbatinda komplekslarinin (10%) asasinda konservasiya mayelarinin sinaqlarinin naticalari.

№ Konservasiya mayesi Hidrokamera, sutka Daniz suyu, sutka 0.001%-li H2SO4 mahlulu, sutka

1 T^O yagi günabaxan yagi turçusunun imidazolininin günabaxan yagi turçusu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi 106, davam edir 54 51

2 T^O yagi + 1:2 mol nisbatinda kompleks 89 40 59

3 T^O yagi + 1:З mol nisbatinda kompleks 68 43 40

4 T^O yagi + 1:4 mol nisbatinda kompleks 89 57 55

5 T^O yagi + 1:5 mol nisbatinda kompleks 95 76 72

6 T^O yagi + 1:6 mol nisbatinda kompleks 37 22 21

Cadvaldan göründüyü kimi imidazolinin günabaxan yagi turçusu ila 1:5 mol nisbatinda kompleksi daha yüksak effekta malik olur. Bu tarkib iqtisadi cahatdan da sarfalidir. Bela ki, kompleksin tarkibinda günabaxan yagi turçusunun çox olmasi bahali PEPA-nin (polietilen poliamin) az istifadasini tamin edir.

Kompleksda günabaxan yagi turçusu imidazolin ila 6:1 mol nisbatinda götürüldükda müdafia effekti 2 dafadan çox azalir. Bunun sababi odur ki, 6-ci yag turçusu molekulunun kompleks amala gatirmasi ^ün sarbast amin qrupu qalmadigindan konservasiya mayesinin

tarkibinda sarbast qalir va korroziyadan müdafianin azalmasina sabab olur.

Cadval 2-da günabaxan yagi turçusunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda alinmiç bis-imidazolinin günabaxan yagi turçusu ila müxtalif mol nisbatinda komplekslari va T^O yagi asasinda konservasiya mayelarinin sinaqlarinin nati-calari verilir. Bütün hallarda T-30 yagi 90%, kompleks 1O% gôtûrûlmûçdûr. Cadvaldan göründüyü kimi bis imidazolinin komplekslarinin müdafia effekti imidazolinin eyni mol nisbatinda alinan komplekslarin müdafia effektindan azdir.

KÍMYA PROBLEML9RÍ № 4 2016

402 GÜN9BAXAN YAGI TUR§ULARININ IMIDAZOLiNLÖRlNiN

0D0BiYYAT

Cadval 2. Cünabaxan yagi tur§usunun bis-imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila müxtalif mol nisbatlarinda alinan komplekslar va T-30 yagi asasinda konservasiya mayesinin sinaqlarinin naticalari.

№ Konservasiya mayesi Hidrokamera, sutka Daniz suyunda, sutka 0.001%-li sülfat tur§usu mahlulu,sutka

1 T-30 yagi+1:1 mol nisbatinda kompleks 41 24 23

2 T-30 yagi+1:2 mol nisbatinda kompleks 61 41 40

3 T-30 yagi+1:3 mol nisbatinda kompleks 42 25 24

1. Аббасов В.М., Керимова Н.Г., Абдуллаев Е.Ш. и др. Высокоэффективные консерва-ционные жидкости на основе минеральных масел и смешанных комплексов кобальта. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. Баку. 2004, №1(16), с.17-20.

2. Аббасов В.М., Талыбов А.Г, Алиева Л.И. и др. Консервационные жидкости на основе минеральных масел, O-и N- производных линейных а-олефинов и нефтяных кислот. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. Баку, 2006, №4(27), с.9-14.

3. Габибуллаев Р.Ф., Аббасов В.М., Талыбов А.Т. и др. Консервационные масла на основе продуктов нитрования алкенов. //Практика противокоррозионной защиты. Москва, 2007, №10(52), с.25-27.

4. Abbasov V.M., Abdullayev E.§., Agazada Y.C., Hasanov E.K. а-Olefin (Ci4H28) asasinda sintez olunmu§ nitrobirla§manin amidlarla kompozisiya-

lannin konservasiya mayelari kimi tadqiqi. // Kimya problemlari. 2012, №2, s.212-218.

5. Агазаде Е.Дж. Исследование нитросоеди-нений и амидоаминов в качестве компонентов консервационных жидкостей. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. Баку. 2013, т.14, №1 с.40-44.

6. Abbasov B.M., Abdullayev E.§., Agazada Y.C., Hasanov E.K. Nitrobirla§malar va amidoaminlar asasinda konservasiya sürtkülarinin hazirlanmasi. // Kimya problemlari. 2012. №4, s.437-444.

7. Аббасов В.М., Амиров Ф.А., Мамедханова С.А. и др. Исследование влияния нитро-производных а-олефинов CM на защитную эффективность консервационных жидкостей на основе масла Т-30 и фенолформальдегидных смол. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. Баку. 2013, том 14, №2(54),с.122-125.

REFERENCES

1. Abbasov V.M., Kerimova N.G., Abdullaev E.Sh. i dr. Highly effective corrosion-preventing liquids on the basis of mineral oils and mixed cobalt complexes. Neft kimyasi vd neft emali prosesldri - Processes of Petrochemistry and Oil Refining. 2004, no. 1(16), pp.17-20. (In Azerbaijan).

2. Abbasov V.M., Talybov A.G, Alieva L.I. i dr. Corrosion-preventing liquids on the basis of mineral oils, O- and N- derivative linear a-olefins and petroleum acids. Neft kimyasi vd neft emaliprosesldri - Processes of Petrochemistry and Oil Refining. 2006, no.4(27), pp.9-14. (In Azerbaijan).

3. Gabibullaev R.F., Abbasov V.M., Talybov A.T. i dr. Corrosion-preventing oils on the basis of alkene nitration. Praktika protivokorrozionnoj zashhity - Practice of anti-corrosion protection. 2007, no.10(52), pp.25-27. (in Russian).

4. Abbasov V.M., Abdullayev E.Sh., Agazade Y.C., Hasanov E.K. Development and study of conservation liquides based on nitro-compounds a -olefins (c14h28) and amides. Kimya problem-leri - Chemical Problems. 2012, no.2, pp.212-218. (In Azerbaijan).

KlMYA PROBLEML9Ri № 4 2016

N.§.RZAYEVA

403

5. Agazade E.Dzh. Research into nitrocompounds and amidoamins as components of corrosion preventing liquids. Neft kimyasi vd neft emali prosesldri - Processes of Petrochemistry and Oil Refining. 2013, vol.14, no.1 pp.40-44. (In Azerbaijan).

6. Abbasov V.M., Agazade E.Dzh, Abdullayev E.Sh., Hasanov E.K. Development of conservation grease on the basis of nitro compounds and amidoamine. Kimya problemleri -Chemical Problems. 2012. no.4, pp.437-444. (In Azerbaijan).

7. Abbasov V.M., Amirov F.A., Mamedhanova S.A. i dr. Research into effect of nitro-derivative a-olefins on protective efficiency of corrosion-preventing liquids C14 on the basis of T-30 oil and phenol-formaldehyde resins. Neft kimyasi vd neft emali prosesldri - Processes of Petrochemistry and Oil Refining. 2013, vol. 14, no.2(54), pp.122-125. (In Azerbaijan).

CORROSION-PREVENTING LIQUIDS BASED ON ORGANIC COMPLEXES OF IMIDAZOLINE ACIDS OF SUNFLOWER OIL

N.Sh.Rzayeva

Institute of Petrochemical Processes named after. Yu.Mamedaliyev Khojalipr., 30, Baku AZ1025, Azerbaijan Republic; e-mail: anipcp@dcacs.ab.az

Imidazolines and bisimidazolines, as well as their complexes with acids of sunflower oil have been synthesized, corrosion-preventing oils on the basis of these complexes and mineral oil T-30 prepared. It found that imidazoline complexes are more effective than those of bisimidazoline. Keywords: imidazoline, bisimidazoline, acids of sunflower, corrosion-preventing liquids

КОНСЕРВАЦИОННЫЕ ЖИДКОСТИ НА ОСНОВЕ ОРГАНИЧЕСКИХ КОМПЛЕКСОВ ИМИДАЗОЛИНОВ КИСЛОТ ПОДСОЛНЕЧНОГО МАСЛА

Н.Ш.Рзаева

Институт нефтехимических процессов им акад.Ю Мамедалиева Национальной АН Азербайджана AZ1025 Баку, пр.Ходжалы, 30; e-mail: anipcp@dcacs.ab.az

Синтезированы имидазолины и бисимидазолины, a также их комплексы с кислотами подсолнечного масла. Приготовлены консервационные масла на основе этих комплексов и минерального масла Т-30. Установлено, что имидазолиновые комплексы более эффективны, чем комплексы бисимидазолинов.

Ключевые слова: имидазолин, бисимидазолин, жирные кислоты подсолнечного масла, консервационные жидкости.

Redaksiyaya daxil olub 27.10.2016.

KiMYA PROBLEML9M № 4 2016

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.