Научная статья на тему 'Comparative analysis of influence of different-type corrosion inhibitors on the period of corrosion-preventing liquids protection'

Comparative analysis of influence of different-type corrosion inhibitors on the period of corrosion-preventing liquids protection Текст научной статьи по специальности «Промышленные биотехнологии»

CC BY
83
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Kimya Problemleri
Scopus
CAS
Ключевые слова
AMIDOAMINES OF NATURAL PETROLEUM ACIDS / AMINOIMIDAZOLINE / INHIBITORS / SYNERGISTIC EFFECT / CORROSION-PREVENTING LIQUIDS / АМИДОАМИНЫ ПРИРОДНЫХ НЕФТЯНЫХ КИСЛОТ / АМИНОИМИДАЗОЛИНЫ / ИНГИБИТОР / КОНСЕРВАЦИОННЫЕ ЖИДКОСТИ / СИНЕРГЕТИЧЕСКИЙ ЭФФЕКТ / ЗАЩИТА ОТ КОРРОЗИИ

Аннотация научной статьи по промышленным биотехнологиям, автор научной работы — Рзаева Н.Ш.

Синтезированы амидоамины природных нефтяных кислот, выделенных из Бакинской нефти, аминоимидазолины, комплексы аминоимидазолинов с растительными маслами. Проведено каталитическое окисление подсолнечного масла. На основе масла Т-30, Т-22 и синтезированных веществ были приготовлены консервационные жидкости и проведены исследования их защитных свойств в гидрокамере, морской воде и 0.001%-ом р-ре H2SO4. Концентрация используемых веществ в качестве ингибиторов коррозии в консервационных жидкостях составляет соответственно 10, 15, 20%. Как по отдельности, так и в виде композиций ингибиторы были добавлены к минеральным маслам, а далее к консервационным жидкостям. На основе проведенных исследований было установлено, что наибольшей защитной способностью обладает композиция, приготовленная на основе аминоимидазолинов, синтезированных на базе природных нефтяных кислот, и диэтилентриамина с кислотой подсолнечного масла в соотношении 1:1 с добавлением 10%-ой композиции к маслу Т-30. Данная композиция защищает Сталь-3 от атмосферной коррозии в гидрокамере, морской воде и 0.001% растворе H2SO4 в течение 287, 165 и 162 суток соответственно. Также было установлено, что при взятии в равных количествах (3.33%) подсолнечного масла, С14 нитросоединений, а также аминоимидазолина на основе кислот подсолнечного масла и ПЕПА в соотношении 1:1 наблюдается синергетический эффект.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ВЛИЯНИЯ РАЗНОТИПНЫХ ИНГИБИТОРОВ КОРРОЗИИ НА ВРЕМЯ ЗАЩИТЫ КОНСЕРВАЦИОННЫХ ЖИДКОСТЕЙ

Amidoamines of natural petroleum acids isolated out of Baku oil and aminoimidazoline, as well as complexes of aminoimidazolines with vegetable oils have been synthesized. Catalytic oxidation of sunflower oil has been carried out. On the basis of T-30, T-22 oil and synthesized substances, corrosion-preventing liquids have been produced and appropriate studies carried out to inquire into their protective properties in the hydrocamera, sea water and 0.001 % H2SO4 solution. Concentration of substances used as corrosion inhibitors in corrosion-preventing liquids is 10, 15, 20%, respectively. Both individually and compositionally, the inhibitors have been added to the mineral oils, and further to corrosion-preventing liquids. Appropriate studies revealed that the composition with aminoimidazoline synthesized on the basis of natural oil acids and diethylene triamine with acid of sunflower oil in ratio 1:1 with the addition of 10% composition to T-30 oil has the highest protective ability. Thus, the composition protects Steel-3 against atmospheric corrosion in hydrocamera, sea water and 0.001 % of the solution of H2SO4 within 287,165 and 162 days, respectively. Also, it found that when taking equal amounts (3.33%) of sunflower oil, C14 nitro compounds, as well as aminoimidazoline based on sunflower oil acids and PEPA in a ratio of 1: 1 has a synergistic effect.

Текст научной работы на тему «Comparative analysis of influence of different-type corrosion inhibitors on the period of corrosion-preventing liquids protection»

KIMYA PROBLEMLORi № 1 2018 ISSN 2221-8688

93

UOT: 622.244.661.1851

MÜXTOLiF TiP KORROZiYA iNHiBiTORLARIN KONSERVASiYA MAYELORiNiN KORROZiYADAN MÜDAFia MÜDD8TiN8 T9SiRiNiN

MÜQAYiSOLi TOHLiLi

N.§. Rzayeva

Akad. Y.H. Msmmsdsliyev adina AMEA-nin Neft-Kimya Proseslsri institutu Az 1025 Baki, Xocali pr.30;e-mail:nigar.rzayeva555@gmail.com

Baki neftlarindan ayrilmi§ tabii neft tur§ularin amidoaminlari, amino imidazolinlari, amino imidazolinlarin bitki yaglari ila komplekslari sintez olunmu§dur. Gunabaxan yagi katalitik olaraq oksidla§mi§dir. T-30, T-22 yaglari va sintez olunmu§ maddalar asasinda konservasiya mayelari hazirlanmi§ va onlarin hidrokamerada, daniz suyunda va 0.001% H2SO4 mahlulunda sinaqlar kegirilmi§dir. Konservasiya mayelarinda inhibitor kimi istifada olunan maddalarin qatiliqlari 10, 15, 20% olmu§dur. inhibitorlar ayri ayriliqda va kompozisiya §aklinda mineral yaglara alava edilmakla konservasiya mayelara alava edilmi§dir. Aparilan sinaqlar naticasinda muayyan edilmi§dir ki, an yuksak natica tabii neft tur§usunun dietilentriamin ila amino imidazolinin gunabaxan yagi tur§usu ila 1:1 kompleksi T-30 yagina 10% alava edilmakla alinan konservasiya mayesi daha yuksak mudafia qabiliyyatina malikdir. Bela ki, bu kompozisiya hidrokamerada, daniz suyunda va 0.001% H2SO4 mahlulunda Polad-3 numunasini uygun olaraq 287, 165 va 162 sutka atmosfer korroziyasindan mudafia edir. Hamginin muayyan edilmi§dir ki, oksidla§mi§ gunabaxan yagi, C14 radikalli nitrobirla§ma va gunabaxan yagi tur§usunun polietilen poliamin ila(PEPA) 1:1 mol nisbatinda alinmi§ amino imidazolinin barabar miqdarda goturuldukda (har birini 3.33%) sinergetik effekt alda olunur.

Agar sozldr: tabii neft tur§ularin amidoaminlari, amino imidazolinlari, inhibitor, konservasiya mayelari, sinergetik effekt, korroziyasindan mudafia

GiRi§

Hazirda inki§af etmi§ sanaye ölkalarinin an aktual problemlarindan biri da metal avadanliqlarin, texnikanin, texniki qurgularin atmosfer korroziyasindan müda-fiasidir [1]. Bu problemin getdikca daha aktual olmagi atmosferin aqressiv kompo-nentlarla (H2S, CO2, SO2, SO3, NO2 va s.) 9irklanma saviyasinin artmasidir [2]. Bu baximdan atmosfer korroziyasindan müdafia ü9ün samarali konservasiya mayelarinin va sürtkülarinin yaradilmasi sahasinda geni§ tadqiqatlar aparilir [3-5]. Bela tadqiqatlar

sirasinda AMEA-nin Akad.Y.H. Mammad-aliyev adina neft-kimya proseslari institutunda son 25 ilda aparilan ugurlu i§lar da var [6-8 ].

Qeyd edak ki, Xazar hövzasi böyük neft va qaz ehtiyatlarina malikdir va Xazar danizinda va onun sahillarinda bir 9ox yataqlarda neft va qaz 9ixarilir. Digar tarafdan, Xazarda neft va neft mahsullari tranziti intensivla§ir. Bu baximdan, yüksak keyfiyyatli konservasiya mayelarinin yaradilmasi sahasinda geni§ tadqiqatlar aparilir.

EKSPERiMENTAL HiSSO

Biz a§agidaki sintez etdiyimiz maddalar va mineral yaglarin asasinda kompozisiyalar hazirlami§iq:

1. Tabii neft tur§usunun imidazolinin amini

2. Günabaxan yaginin tur§usu (hidroliz ila alinib)

3. Tabii neft tur§usunun dietilentriamin (DETA) ila imidazolinin amini

4. Qargidali yagi tur§usu ila polietilen poliamin (PEPA) 2:1 mol nisbatindan alinan amid

5. C14 radikalina malik nitrobirla§ma

6. Oksidla§mi§ günabaxan yagi

Sintez olunmu§ maddalar va mineral yaglar asasinda a§agidaki kompozisiyalar (konservasiya mayelari) hazirlanib:

I. T-30 yagi (90%) + tabii neft tur§usunun PEPA ila amino imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila 1:2 mol nisbatinda kompleksi (10%)

II. T-30 yagi (90%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin günabaxan yaginin tur§usu ila 1:1mol nisbatinda kompleksi (10%).

III. T-30 yagi (85%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (15%).

IV. T-30 yagi (80%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (20%).

V. T-30 yagi (90%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin qargidali yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (10%).

VI. T-22 yagi (90%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda alinmi§ amidoamin (5%) +C14 radikalli nitrobirla§ma (5%)

VII. T-22 yagi (90%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (5%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (5%)

VIII. T-22 yagi (90%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (3.33%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (3.33%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 1:1 mol nisbatinda imidazolin amini (3.33%)

T-22 yagi (90%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (3.33%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (3.33%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda amino imidazolinin (3.33%)

IX. T-30 yagi (90%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin qargidali yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (10%)

X. T-30 (85%) + tabii neft tur§usunun DETA ila amino imidazolinin qargidali yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (15%).

XI. T-30 (85%) + tabii neft tur§usunun

DETA ila amino imidazolinin-qargidali yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi (20%).

XII. T-46

XIII. T-22

XIV. T-1500

XV. T-46 yagi (90%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda amido amini (5%) + C14 nitrobirla§ma (5%)

XVI. T-46 yagi (90%) + tabii neft tur§ularinin PEPA ila 1:1 mol nisbatinda amino imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila 1:2 mol nisbatinda kompleksi (10%)

XVII.T-46 yagi (90%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (5%)

XVIII. T-46 yagi (10%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (3.33%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (3.33%) +günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 1:1 mol nisbatinda imidazolin amin (3.33%)

XIX. T-46 yagi (10%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (3.33%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (3.33%) +günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda amino imidazolinin (3.33%)

XX. T-1500 yagi (90%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda amido amini (5%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (5%)

XXI. T-1500 yagi (90%) + tabii neft tur§usunun PEPA ila 1:1 mol nisbatinda alinmi§ amino imidazolinin (5%) + günabaxan yagi tur§usunun PEPA ila 2:1 mol nisbatinda alinmi§ amidoamini (5%)

XXII.T-1500 yagi (90%) + oksidla§mi§ günabaxan yagi (5%) + C14 radikalli nitrobirla§ma (5%)

Caval 1-da hazirlanmi§ konservasiya mayelarinin hidrokamerada, daniz suyunda va 0.001 %-li sulfat tur§usunda sinaqlarinin naticasi verilir.

MUXTOLiF TiP KORROZiYA iNHiBiTORLARININ 95

Cadval 1: Muxtalif funksional qruplara malik inhibitorlar asasinda hazirlanmi§ konservasiya mayelarinin sinaqlarinin naticalari.

Konservasiya mayelarinin sinaqlarinin naticalari Hidrokamerada mudafia muddati, sutka Daniz suyunda mudafia, sutka 0.001%-li H2SO4 mahlulunda mudafia muddati, sutka

I 210 115 112

II 287 165 162

III 250 167 165

IV 296 170 168

V 202 103 102

VI 187 142 140

VII 184 132 130

VIII 186 139 138

IX 185 137 134

X 202 103 102

XI 103 82 80

XII 195 98 97

XIII 36 10 9

XIV 46 14 12

XV 39 11 9

XVI 74 19 17

XVII 116 82 82

XVIII 92 74 75

XIX 157 87 88

XX 92 54 78

XXI 130 82 80

XXII 117 75 72

XXIII 114 74 72

Yalniz III, IV, XI va XII kompozisiyalarda inhibitorlarin umumi qatiligi uygun olaraq 15, 20, 15 va 20% olub. Digar kompozisiyalarda inhibitorlarin umumi miqdari 10% olub. Cadvaldan gorunur ki, an yuksak natica II numunada olmu§dur, uygun

olaraq 287, 165, 162 sutka.

Bu effektin sababi amino imidazolin ila gunabaxan yagi tur§usunun amala gatirdiyi kompleksda protonla§mi§ azot atomunun olmasidir.

R—

N-

-CH2

'n-CH2

|CH2CH2-NH-CH2— CH2—NH3

+

R COO"

Protonla§mi§ azot atomlarina malik inhibitor molekullari metal sathina daha yax§i xemosorbsiya olunur. Digar tarafdan aks yuklu funksional qruplar bir-birini cazb etdiyindan inhibitorun kation va anion hissalari metal sathinda daha six yerla§arak aqressiv komponentlarin sathla tamasina tam mane olur.

Cadvaldan gorunur ki, amino imidazolinin gunabaxan yagi tur§usu ila 1:2 mol nisbatinda kompleksi (I), 1:1 nisbatinda kompleksa (II) nazaran daha zaif mudafia qabiliyyatina malikdir.

Bela ki, birinci halda mudafia muddati

uygun olaraq 210, 115 va 112 sutka oldugu halda, II kompleksda uygun olaraq 287, 165 va 162 sutkadir.

Tadqiqatlar naticasinda müayyan edilmi§dir ki, oksidla§mi§ günabaxan yagi va C14 radikalli nitrobirla§ma asasinda da yüksak müdafia qabiliyyatli konservasiya mayelari yaratmaq olar. Bela ki, VII-ci kompozisiya kifayyat qadar uzun müddatli müdafiani tamin edir va uygun olaraq 184, 132, 130 sutka ta§kil edir. Digar tarafdan bu kompozisiyanin yaradilmasi ü9ün istifada olunan komponentlarin sintezi daha alveri§lidir, daha ucuz xammallara asaslanir.

N9Tica

1. Müayyan edilmi§dir ki, tabii neft tur§ulari, günabaxan va qargidali yaglari, C14 radikalli nitrobirla§malar, PEPA, DETA va mineral yaglar asasinda yüksak effektli konservasiya mayelari yaratmaq mümkündür.

2. Müayyan edilmi§dir ki, tabii neft tur§ularinin PEPA ila 1:1 mol nisbatinda alinmi§ amino imidazolinin günabaxan yagi tur§usu ila 1:1 mol nisbatinda kompleksi daha effektiv inhibitordur. Bela ki, onun T-30 yaginda 10%-li mahlulu an yüksak müdafia effekti gostararak

hidrokamerada, daniz suyunda va 0.001%-li sulfat tur§usu mahlulunda Polad-3 numunasini uygun olaraq 287, 165 va 162 sutka muddatinda atmosfer korroziya-sindan mudafia edir.

3. Muayyan edilmi§dir ki, mineral yaga alava olunan oksidla§mi§ bitki yaglari inhibitor effektina malikdirlar va onlar amidoaminlar, amino imidazolinin, amino imidazolinin bitki yaglarinin tur§ulari ila komplekslari va yuksak molekullu a-olefinlarin nitro toramalari ila sinerqik kompozisiyalar amala gatirillar.

REFERENCES

1. Vigdorovich V.I., Shhel N.V. Theoretical Foundations and Practical Development of Few-Component Anticorrosive Oil-Based Conservation Materials. Fizikokhimiyapoverkhnosti i zashchita materialov -Protection of Metals and Physical Chemistry of Surfaces. 2005, vol. 41, no. 4, pp. 427-434. (In Russian).

2. Vigdorovich V.I., Cygankova L.E., Shel N.V. Evaluation of the contribution of external and internal factors to anti-corrosion effectiveness of hydrocarbon film and further line of research. Vestnik Tambovskoqo Universiteta. Seriya Yestestvenniye i tekhnicheskiye nauki - Tambov University Reports. Series Natural and Technical Sciences. 2014, vol. 19, no 1, pp. 153-160. (In Russian).

3. Prohorenkov V.D., Knjazeva L.G., Petrashev A.I., Vigdorovich V.I., Epifancev S.S. Protection against atmospheric corrosion by oil waste inhibited by purification products. Report 1. Evaluation of physical-chemical properties of residual products of purification and regeneration of motor oil waste. Praktika protivokorrozionnoj zashhity - Practice corrosion protection. 2005, no. 4 (38), pp. 40-50. (In Russian).

1. Vigdorovich V.I., Prohorenkov V.D., Knjazeva L.G. Protection against atmospheric corrosion by oil waste inhibited by purification products. Report 2. Electrochemical studies. Praktika protivokorrozionnoj zashhity - Practice corrosion protection. 2005, no. 4(38), pp. 50-58. (In Russian).

MUXT9LiF TiP KORROZiYA iNHiBiTORLARININ

97

4. Prohorenkov V.D., Vigdorovich V.I., Knjazeva L.G., Epifancev S.S Protection against atmospheric corrosion by oil waste inhibited by purification products. Report 3. Evaluation of physical-chemical properties of residual products of purification and regeneration of motor oil waste.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Praktika protivokorrozionnoj zashhity - Practice corrosion protection. 2006, no. 1(39), pp. 16-22. (In Russian).

5. Aghazade Y.J. The synthesis of amidoamines and nitro-compounds and their study as the components of the conservation liquids. Processes of petrochemistry and oil-refining. 2013, vol. 14, no. 1 (53), pp. 39-42. (In Azerbaijan).

6. Abbasov V.M., Amirov F.A., Mamedkhanova S.A., Aliyeva L.I., Aghazadeh Y.J., Gasanov E.K. Investigation of influence of nitroderivatives of a-olefins Q4 on protective efficiency of the conservationa liquids on the basis of oil T-30 and phenolformaldehyde resins. Processes of petrochemistry and oil-refining. 2013, vol 14, no. 2(54), pp. 110-113. (In Azerbaijan).

7. Abbasov V.M., Abdullayev E.S., Agazade Y.C., Hasanov E.K., Aghakishiyeva H.M., Mammadova N.M., Mammadov A.M. Development and study of conservation liquides based on nitro-compounds a -olefins (Ci4H28) and amides. Kimya problemleri - Chemical Problems. 2012, no. 2, pp. 212-217. (In Azerbaijan).

COMPARATIVE ANALYSIS OF INFLUENCE OF DIFFERENT-TYPE CORROSION INHIBITORS ON THE PERIOD OF CORROSION-PREVENTING LIQUIDS PROTECTION

N.Sh. Rzayeva

Acad.Y.H.Mamedaliyev institute of Petrochemical Processes, ANAS Khodjaly,30, AZ1025 Baku, Azerbaijan; e-mail:nigar.rzayeva555@,gmail.com

Amidoamines of natural petroleum acids isolated out of Baku oil and aminoimidazoline, as well as complexes of aminoimidazolines with vegetable oils have been synthesized. Catalytic oxidation of sunflower oil has been carried out. On the basis of T-30, T-22 oil and synthesized substances, corrosion-preventing liquids have been produced and appropriate studies carried out to inquire into their protective properties in the hydrocamera, sea water and 0.001 % H2SO4 solution. Concentration of substances used as corrosion inhibitors in corrosion-preventing liquids is 10, 15, 20%, respectively. Both individually and compositionally, the inhibitors have been added to the mineral oils, and further to corrosion-preventing liquids. Appropriate studies revealed that the composition with aminoimidazoline synthesized on the basis of natural oil acids and diethylene triamine with acid of sunflower oil in ratio 1:1 with the addition of 10% composition to T-30 oil has the highest protective ability. Thus, the composition protects Steel-3 against atmospheric corrosion in hydrocamera, sea water and 0.001 % of the solution of H2SO4 within 287,165 and 162 days, respectively. Also, it found that when taking equal amounts (3.33%) of sunflower oil, C14 nitro compounds, as well as aminoimidazoline based on sunflower oil acids and PEPA in a ratio of 1: 1 has a synergistic effect.

Keywords: amidoamines of natural petroleum acids, aminoimidazoline, inhibitors, synergistic effect, corrosion-preventing liquids

СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ВЛИЯНИЯ РАЗНОТИПНЫХ ИНГИБИТОРОВ КОРРОЗИИ НА ВРЕМЯ ЗАЩИТЫ КОНСЕРВАЦИОННЫХ ЖИДКОСТЕЙ

Н.Ш.Рзаева

Институт нефтехимических процессов Национальной АН Азербайджана Пр. Ходжалы 30, AZ1025, Баку, Азербайджан, e-mail:nigar.rzayeva555@gmail. com

Синтезированы амидоамины природных нефтяных кислот, выделенных из Бакинской нефти, аминоимидазолины, комплексы аминоимидазолинов с растительными маслами. Проведено каталитическое окисление подсолнечного масла. На основе масла Т-30, Т-22 и синтезированных веществ были приготовлены консервационные жидкости и проведены исследования их защитных

свойств в гидрокамере, морской воде и 0.001%-ом р-ре Н2Б04. Концентрация используемых веществ в качестве ингибиторов коррозии в консервационных жидкостях составляет соответственно 10, 15, 20%. Как по отдельности, так и в виде композиций ингибиторы были добавлены к минеральным маслам, а далее к консервационным жидкостям. На основе проведенных исследований было установлено, что наибольшей защитной способностью обладает композиция, приготовленная на основе аминоимидазолинов, синтезированных на базе природных нефтяных кислот, и диэтилентриамина с кислотой подсолнечного масла в соотношении 1:1 с добавлением 10%-ой композиции к маслу Т-30. Данная композиция защищает Сталь-3 от атмосферной коррозии в гидрокамере, морской воде и 0.001% растворе Н2Б04 в течение 287, 165 и 162 суток соответственно. Также было установлено, что при взятии в равных количествах (3.33%) подсолнечного масла, С14 нитросоединений, а также аминоимидазолина на основе кислот подсолнечного масла и ПЕПА в соотношении 1:1 наблюдается синергетический эффект. Ключевые слова: амидоамины природных нефтяных кислот, аминоимидазолины, ингибитор, консервационные жидкости, синергетический эффект, защита от коррозии.

Redaksiyaya ёахИ о1иЬ 06.01.2018.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.