CC BY
20УДК 070:930.1(477)«1918/1939»
В. У. Коваль
Беларуси дзяржауны тэхналапчны ушверсгот
БЕЛАРУСКАМОУНАЯ В1ЛЕНСКАЯ ПЕРЫЁДЫКА ЯК Г1СТАРЫЧНАЯ КРЫН1ЦА ПА Г1СТОРЫ1 УКРА1НСКАЙ ДЫЯСПАРЫ (1918-1939)
Дадзены артыкул шюструе выдавецкую дзейнасць беларусау Вшьна у мiжваенны перыяд. Беларускамоуныя газеты i часотсы з'яулюцца яскравай пстарычнай крынщай у галше палиыч-ных, сацыяльных, эканамiчных, нацыянальных, адукацыйных i культурных сувязей памiж бела-рускiмi i украiнскiмi эмiгрантамi. У артыкуле засяроджваецца увага на гiсторыi беларускамоу-най прэсы, беларускай i украшскай эмiграцыi.
Кансалщаваная украшская дыяспара адыграла асаблiвую ролю у развiццi беларусау замеж-жа. Сродш масавай iнфармацыi у Вшьна стваралi пазiтыуны вобраз украiнскiх эмпрнатау. Бела-руская прэса надавала спецыяльную увагу украiнцам, асаблiва ix палпычнай i грамадскай ак-тыунасцi.
Матэрыял можа быць запатрабаваны не только беларускiмi гiсторыкамi, але i спецыялiстамi Украины. Тэма узаемасувязей беларуск1х i украшсшх эмiгрантау у м1жваенны перыяд з'яуляецца вельмi актуальнай для прынцыповых палиычных рашэнняу у сучаснай геапалггычнай сiтуацыi.
Ключавыя словы: беларускамоуная перыёдыка, прэса, пстарычная крынiца, дыяспара, бе-ларуская эмпрацыя, укра1нская дыяспара.
V. U. Koval
Belarusian State Technological University
BELARUSIAN-LANGUAGE PERIODICALS OF WILNO AS A HISTORICAL SOURCEIN THE HISTORY OF UKRAINIAN DIASPORA (1918-1939)
The article illustrates the publishing activity of Belarusians in Wilno during the inter-war period. Belarusian-language newspapers and magazines are the significant historical source of the political, social, economic, national, educational and cultural ties between Belarusian and Ukrainian emigrants. It is focused on the history of Belarusian-language press, Belarusian and Ukrainian emigration.
The consolidated Ukrainian Diaspora played a particular role for the development of Belarusians abroad. The printed mass media in Wilno depicted the positive image of Ukrainian emigrants. Belarusian press devoted special attention to Ukrainians, especially their political and public activity.
The material may be useful not only for Belarusian historians, but also for the experts of Ukraine. The cooperation between Belarusian and Ukrainian emigrants during the inter-war period is a very actual topic for the principal politic decision in the modern world situation.
Key words: Belarusian-language periodicals, press, historical source, Diaspora, Belarusian emigration, Ukrainian Diaspora.
Уводзшы. Беларускамоуная прэса, якая вы-давалася у Вшьна у м1жваенны перыяд, з'яуля-лася адной з асноуных крынщ шфармацьп для жыхароу Заходняй Беларусь На старонках газет i часотсау друкавалюя звестю публ1чнага ха-рактару, навшы пал1тычнага, эканам1чнага i ку-льтурнага жыцця. Перыёдыка, як правша, цу-доуным чынам адлюстроувала настро1 грамадс-тва i перакананш у вшенсюм асяродку беларусау, меркаванш нацыянальна-арыентаванай ш-тэл1генцы1, а таксама щэалапчную палемшу у Заходняй Беларусь Безумоуна, пал1тычны юру-нак газет i часотсау вызначауся пазщыям1 ау-тарау щ выдауцоу перыёдыю, таму ацэню ад-ных i тых жа фактау у артыкулах выданняу розных аргашзацый не заужды супадаль
Вшенскую перыёдыку неабходна разгля-даць у якасщ масавай пстарычнай крынщы пры вывучэнш мшулага беларускай i украшскай дыяспар м1жваеннага часу. У адрозненне ад эм1гранцкай беларускай прэсы адзначанага пе-рыяду шматлтя выданш Заходняй Беларус был1 больш папулярным1 i пашыраным1, пэу-ныя газеты i часотсы мел1 вялтя тыражы, большасць з 1х выдавалася рэгулярна.
Асноуная частка. У м1жваенны перыяд Вшьня стала культурным i пал1тычным цэнтрам Заходняй Беларуси якая на той час уваходзша у склад Другой Рэчы Паспал1тай. Менав1та там праводзш яскравыя акцып найбольш уплывовыя беларусюя пал1тычныя аб'яднанш, разгарнул1 сваю дзейнасць
культурныя цэнтры i нацыянальныя грамадсюя аргашзацып. Суполкi вiленскiх журналютау, палпычных дзеячоу i настаушкау намагалiся сваёй перыёдыкай задаволiць густ любога чытача, там фактычна рыхтавалi да друку газеты i часопiсы для кожнай чытацкай аудыторып i сацыяльнай групы. У Вiльнi рэгу-лярна выходзш дзесяткi беларускамоуных газет i часошсау, дзе надавалася асаблiвая увага пытанням палiтычных перспектыу беларускай нацьп, эканамiчным аспектам развiцця яе этшч-ных тэрыторый, а таксама актульным культурным навiнам. З усяго машву прэсы можна вы-лучыць найбольш папулярныя групы выданняу: грамадска-пал^ычныя, лiтаратурна-мастацкiя, рэлiгiйныя, прафесiйныя, гумарыстычныя.
Найбольш поуная i багатая калекцыя прэсы мiжваеннай Вiльнi захоуваецца у аддзеле рэд-кiх кнiг i рукатсау Цэнтральнай нацыянальнай бiблiятэкi iмя Якуба Коласа Нацыянальнай ака-дэмii навук Беларуси Частка нумароу адзнача-ных газет i часошсау размешчана у Нацыянальнай бiблiятэцы Беларусi, асобныя экземпляры -у Беларускiм дзяржауным архiве-музеi лгара-туры i мастацтва.
Дадзеная група масавых гiстарычных крынщ выкарыстоуваецца спецыялiстамi не у поунай ступенi. 1снуе патрэба у распрацоуцы методыкi выкарыстання матэрыялау перыёдыкi спецыя-лiстамi у галiне крынщазнауства, бо нярэдка артыкулы на старонках газет i часошсау могуць адзначацца суб'ектытазмам аутарау, рэкламным характарам цi щэалапчным цiскам на рэдакцыю.
Разам з тым шэраг маладых сучасных бела-рускiх даследчыкау на высокiм прафесшным узроуш звярнулiся да матэрыялау прэсы Заход-няй Беларусi, выкарыстоуваючы апошшя мета-далагiчныя распрацоую. Сур'ёзным аналiзам i наватарскiмi ацэнкамi адрознiваюцца публша-цыi А. Горнага [1], у яюх перыядычны друк За-ходняй Беларус выкарыстоуваецца як шматас-пектная пстарычная крынiца, унiкальная i каш-тоуная па сваёй сутнасцi.
Ступень свабоды выдауцоу вiленскай прэсы цалкам адпавядала yнутранапалiтычнай атуа-цыi у Другой Рэчы Паспалiтай. Максiмальная колькасць матэрыялау пра дзейнасць беларусау замежжа i пра навiны yкраiнскай дыяспары была апублiкавана на пачатку 1920-х гадоу. Пер-шапачатковы плюралiзм думак у перыёдыцы быу спынены узмацненнем польскай цэнзуры, што дэманструюць вiленскiя газеты i часопiсы другой паловы 1920-х гадоу. У 1930-я гады ау-тары матэрыялау намагалюя не кранаць тэму складанага жыцця эмiгрантаy, бо за падобныя артыкулы польсюя чыноУнiкi маглi канфiска-ваць увесь тыраж. З 1930-х гадоу ужо склалася
жорсткая мадэль кантролю за прэсай нацыянальных меншасцей.
Прыкладам польскiх рэпрэсiyных метадау у дачыненш да беларускага перыядычнага друку стала справа папулярнай беларускамоунай газеты «Крынща», якую улады зачынiлi у 1925 г. Варта адзначыць, што дадзенае выданне мела сваiх шматлiкiх прыхшьшкау у асяродку эмш-рантау, адводзша нямала месца iх навiнам i па-дзеям, сiстэматычна пiсала пра супрацоунщтва беларусау i yкраiнцаy замежжа. На аснове той жа вшенскай прэсы можна зрабщь выснову, што у 1925 г. рэдактара газеты Б. Туронка ары-штавал^ а выданне зачынiлi. «17/УШ.1925 г. па загаду сьледавацеля III вокругу м. Вшьш быу арыштаваны рэдактар «Кгушсу» Б. Туронак i пасаджаны у вастрог на Лукiшках» [2], - тса-лася у газеце «Жыцьцё беларуса».
Б. Туронку было прад'яулена абвiнавачанне у дзесяцi эпiзодах парушэння закона на старонках розных нумароу «Крынщы». Нягледзячы на тое, што польсюя улады зачынiлi дадзенае пе-рыядычнае выданне, беларуская штэлшенцыя не магла пагадзiцца з лшвщацыяй газеты. «Крынiца» была адной з найстарэйшых беларускамоуных газет у Вшьш, якая выдавалася 9 гадоу, з яюх 2 гады - у Мшску i Петраградзе, а апошшя 7 - у Вшьш [3]. Фактычна уся рэдак-цыя «Крынiцы» увайшла у склад новай газеты пад назвай «Беларуская крынща», якая пераня-ла традыцыю усебакова асвятляць дзейнасць эмшрантау у розных крашах свету.
Згодна з польсюм законам, журналiсты мелi права не падтсваць свае артыкулы, таму вял> кая колькасць вострых палiтычных матэрыялау публшавалася без iмёнаy цi псеудашмау аутарау. Пры аналiзе вшенскай прэсы гэты факт значна ускладняе працу гiсторыкаУ, бо у боль-шасцi выпадкау на сённяшнi дзень аутарства yзнавiць проста немагчыма. Разам з тым крым> нальная адказнасць за выхад прэсы ускладалася на рэдактара щ выдауца перыёдыкi, якi меу права не называць аутара [4]. Менав^а па дадзенай юрыдычнай схеме уся вша за публша-цып «Крынiцы» усклалася на яе рэдактара Б. Туронка.
Нягледзячы на щск польсюх улад, прэса За-ходняй Беларусi i беларускай эмiграцыi намага-лася уздымаць пытанне нацыянальнай дыскры-мшацып у Другой Рэчы Паспалгай. Карэспан-дэнты у вiленскiх газетах i часопiсах рэгулярна падкрэслiвалi, што беларусю i yкраiнскi народ разам вымушаны змагацца з палiтычным i эка-намiчным цiскам у Польшчы.
Вiленская прэса з абурэннем публшавала матэрыялы не толькi пра масавыя арышты беларусау, але i пра барацьбу за нацыянальныя правы украшцау. «Як i у мiнулыя гады, i сёлета
польсюя улады зрабiлi масавыя арышты сярод украшцау, асаблiва на Валыш i у Палесьсi. ... Прощ 7-мiльённага украшскага народа тасуец-ца пляновая сыстэма гвалтау, пазбауляючы яго элементарных нацыянальных правоу», - шсала газета «Жыццё беларуса» [5]. У падобных ар-тыкулах беларусы разам з украiнцамi выступалi саюзнiкамi i змагарамi за свае нацыянальныя правы.
Вялiкая увага на старонках перыёдыю нада-валася пытанням развщця Заходняй Украiны, УССР i дзейнасщ украшскай дыяспары. У пэу-ных выданнях нават вылучалася асобная руб-рыка, каб размяшчаць iнфармацыю пра навшы украшскага народа. Напрыклад, выдауцы газеты «Беларуская крынща» вялi спецыяльную рубрыку «З украiнскага жыцця», якая рыхта-вался сiстэматычна, што пераконвае у яе папу-лярнасцi.
Да выданняу, якiя надавалi значную увагу дзейнасцi эм^рантау, неабходна аднесцi нас-тупныя газеты i часопiсы: «Наша прауда», «Воля працы», «Беларускi Звон», «Жыццё бела-руса», «Вольны сьцяг», «Наш сьцяг», «Голас Беларуса», «Родны край», «Сын Беларуса», «Беларуская доля», «Калосьсе», «Бюлетэнь Та-варыства Беларускае Школы», «Змаганьне», «Bielaruskaja Кгуп1еа», «Кгушса», «Kaladny zwon». Большасць перыядычных выданняу рыхтавалася да друку кiрылiцай, аднак частка газет i часопiсаy выходзша лацiнкай.
Вiленская прэса актыуна вытсвалася бела-русамi замежжа, з матэрыялау газет i часопiсаy эмiгранты магт даведацца пра стан рэчау на радзiме, пра эканамiчную i палтганую сггуа-цыю на Бацькаушчыне. Найбольшую папуляр-насць вiленскiя выданнi мелi у Чэхаславакii i Злучаных Штатах Амерыю. Амерыканскiя беларусы напiсалi шчыры лiст у газету «Крыш-ца», тэкст якога быу апублшаваны у адным з нумароу за 1926 г. «Шо hod, jak ту atrymliwaem «Krynicu» i су^ису jaje, jana nam mocna padaba^asia, Ьо prypaminaje nam rodny kraj, swaju wiosku» [6], - тсалася у лiсце. Дадзены матэрыял на сённяшш дзень тлума-чыць нам: выдауцы вшенсюх газет i часошсау добра yсведамлялi, што да iх кола чытачоу ад-носяцца таксама беларусы замежжа. Менав^а таму на старонках перыядычных выданняу Вiльнi спецыяльна публiкавалi рубрыкi пра дзейнасць беларусау у Чэхаславакii, Аргенцiне, ЗША, Латви, Лiтве, Францыi i г. д. Пытанням узаемадзеяння беларускiх i украшсюх эмiгран-тау надавалася асобная увага, бо фактычна усе падобныя артыкулы прадстаyлялi украшскую дыяспару у выключна пазiтыyным святле.
У сваёй прэсе беларусы падрабязна апiсвалi адкрыццё yкраiнскiх музеяу, навуковых цэнт-
рау i yнiверсiтэтаy замежжа. Не абышлi увагай беларусюя карэспандэнты набор студэнтау у вы-шэйшыя yкраiнскiя навучальныя установы замежжа («Вестю з Прагi») [7], а таксама у прэсе апiсвалiся юруню дзейцасцi навуковых шсты-тутау украшскай дыяспары («Адкрыццё украш-скага навуковага шстытута у Берлiне») [8]. Аутары выданняу сачылi за дзейнасцю устаноу, пiсалi пра iх уплыу на беларускую грамаду, аналiзавалi магчымасць выкарыстання украшс-кага арганiзацыйнага вопыту для беларусау у эм^ацьп. Прыкладам можа быць артыкул «Музей Вызвольнай Барацьбы Украiны» з газеты «Беларуская Крынща» за 1926 г. «и Prazie Ceskaj, z inicyjatywy й^^к Иniw. Sarhaniza-waйsia Muzej Wyzwolnaje BaraCby йkrainy. Meta muzeju - Zbirannie i pierachawannie pamiatak, dakumantaй, slowam, usialakich reCaй, majuC biezpasiaredni abo pasiaredni Zwiazak z wyzwol-naju baraCboju Иkrainy, a asabliwa йsieswietnaje wajny, rewalucyj, dy nacyjanalnaj wajny za nieza-^^йс Иkrainy» [9], - пiсалася у газеце.
У рэпартажы падкрэслiвалася магчымасць i неабходнасць наведаць украiнскi музей белару-самi Прагi, таму там быу апублшаваны даклад-ны адрас установы. Для тых асоб, яюя не мелi такой магчымасцi, але защкавшся музеем, ау-тар матэрыяла (артыкул не падпiсаны) прапана-вау пашукаць неперыядычны часопiс «Вiсцi», што рыхтавауся да друку супрацоУнiкамi Музея вызвольнай барацьбы Украшы.
Тэма супрацоунщтва беларускага i yкраiнс-кага студэнцтва у Празе патрабуе глыбокага i усебаковага даследавання. Вiленская прэса пераконвае, што беларусы з энтузiазмам далучал> ся да мерапрыемствау украiнскай моладзi у Чэ-хаславакii. Напрыклад, газета «Крынща» сютэ-матычна друкавала матэрыялы пра yзаемасувязi студэнцкiх арганiзацый.
Выданне падкрэслiвала, што на Кангрэсе украшскага студэнцтва, якi у 1925 г. адбывауся у Празе, выступалi з прадмовай таксама бела-рускiя дэлегаты: «Dziela slawiansaje «pryjaZni» cikaйna adznaCyC, sto, apraCa bielarusaй, nichto z slawianaй nia witaй» [10]. Публiчна прывiтаy удзельнiкаy Кангрэса член Студэнцкай аргаш-зацыi беларускага сялянскага саюза Федар Клаусыч.
Таксама газета «Крынща» шсала пра актыу-ны удзел беларускай моладзi у Тыднi украшс-кiх высокiх школ у Празе у артыкуле «З жыцця украшсюх бежанцау у Празе» [11]. Правядзен-не акцыi рэгулярна суправаджалася разнастай-най i цiкавай культурнай праграмай, выконвал> ся народныя yкраiнскiя танцы i песнi.
Часам пэуныя матэрыялы з вшенскай прэсы пра дзейнасць устаноу дапауняюць сучасныя беларускiя даследаванш фактурай пра iх працу
i каштоУнымi дэталямi кiрункаy уплыву щ кры-нiц фiнансавання. Безумоуна, апублшаваная у мiжваенны час iнфармацыя, можа пашырыць звесткi пра ступень уздзеяння шстытуцыяналь-ных цэнтрау украiнскай дыяспары на беларус-кiх эмiгрантаy.
У адным з такiх артыкулау з газеты «Бела-руская крынiца» пад назвай «Новая Беларуская установа у Празе» [12] апiсваецца адкрыццё Беларускага навуковага кабшета у лiстападзе 1927 г. пры Украiнскiм iнстытуце грамадазнау-ства. Пра yкраiнскi iнстытут сучасныя вучоныя узгадваюць часта, але варта падкрэслщь вы-ключную ролю установы для беларускай эмiграцыi, пры якой дзейшчау беларускi наву-кова-даследчы цэнтр.
Матэрыял артыкула падрабязна пералiчвае юруню дзейнасцi Беларускага навуковага кабi-нета, што цудоуным чынам дэманструе маш-табную падтрымку yкраiнскага грамадства. Ка-бшет займауся збiраннем i сiстэматызацыяй ма-тэрыялау па гiсторыi, лiтаратуры, геаграфп, мастацтву Беларусi; арганiзацыяй бiблiятэкi бе-ларускiх выданняу, таму выпiсваy беларускую перыёдыку у Прагу; навуковым вывучэннем ку-льтурна-гiстарычнай спадчыны беларускага народа, яго сацыяльна-эканамiчных, геаграфiч-ных i гаспадарчых асаблiвасцей; развiваy ста-лыя мiжнародныя сувязi; намагауся вызначыць месца i ролю беларусау у псторып Заходняй Еу-ропы i г. д.
Асобную групу артыкулау складаюць матэ-рыялы пра культурнае супрацоунщтва беларус-кiх i украшсюх эмiгрантаy. Распаусюджанай практыкай для беларусау замежжа стала запра-шэнне прафесiйных украшсюх спевакоу на на-цыянальныя святы i вечарыны. Блiзкая пеучая традыцыя дазволiла yкраiнскiм музыкам выкон-ваць беларусюя песнi, нiбыта свае родныя. На-прыклад, у арыткуле «Вечар беларускай песнi у Празе» [13] атсваецца правядзенне беларускага мерапрыемства, на якiм сваiм майстэрствам i талентам вызначылiся yкраiнскiя спевакi. Дадзены матэрыял i ацэнкi аутара былi тыповы-мi для беларускiх эм^рантау, бо yкраiнскiя му-зыкi нярэдка дапамагалi у арганiзацыi культурных вечарын. Аутар падкрэслiвае, што асаблiвы поспех мела выступленне вядомай украшскай спявачкi, прафесара Украiнскага iнстытута у
Празе паш Д'ячэнка, яна выконвала лiрычныя, абрадавыя, сямейныя i жарта^выя песш. Ук-раiнcкi прафесар паш Д'ячэнка спецыяльна для публiкi прачытала лекцыю пра песенную тра-дыцыю, а яе пeдагагiчная дзейнасць была да-поунена чароуным выкананнем спевау.
Бeларуcкiя эмiгранты неаднаразова пачына-лi дабрычынныя акцыi па збiранню матэрыяль-ных сродкау на карысць арот Заходняй Белару-ci, студэнтау щ малазабяспечаных грамадзян. Вiлeнкая газета «Новае жыцьцё» намагалася cicтэматычна публiкаваць звестю пра сумы ах-вяраванняу, а часам на старонках выдання дру-кавалicя i прозвiшчы cамiх ахвярадауцау. На жаль, падобныя акцыi мeлi нерэгулярны харак-тар. Мeнавiта таму выдауцы вшенскай прэсы часта звярталicя да прадстаушкоу беларускай дыяспары з проcьбамi аб дапамозе, пры гэтым прапаноувалася выкарыстаць паспяховы украiнcкi вопыт. «Amerykanskija Ukraincy afiarawali blizu 1.500 dalaraü na narodnyja pa-treby ü Zachodniaj Ukrainie. Pryhozy hety pas-tupak Amerykankich Ukraincaü pawinien sluzyc prykladam nasym Bielarusam u Amerycy» [14], -пicалаcя на старонках газеты «Беларуская крынiца». Рэгулярна публшавалюя матэрыя-лы пра дабрачынны характар дзeйнаcцi укра-iнcкiх эм^рантау на карысць свайго народа, што на старонках вшенскай прэсы ставшася у прыклад беларусам.
Заключэнне. Таюм чынам, вiлeнcкая прэса мiжваeннага перыяду з'яуляецца комплекснай пстарычнай крынiцай мiнулага беларускай эмiграцыйнай хваль Разам з тым матэрыялы дадзеных газет i чаcопicау могуць значна да-поУнiць сучасныя даcлeдаваннi па псторьи Украiнcкай дыяспары, якая рабша выразны уплыу на дзейнасць беларусау замежжа. На ста-ронках выданняу пад жорстюм наглядам польс-кай цэнзуры атсваюцца супольныя палiтыч-ныя, эканамiчныя i культурныя беларуска-укра-iнcкiя праекты. Ушкальнасць беларускамоунай мiжваeннай прэсы у яе поунай адпавeднаcцi часу. Сютэма зваротнай cувязi з чытачамi дазвол> ла карэспандэнтам пeрыёдыкi адлюстраваць актуальную грамадскую думку пэунага перыяду, а таксама зрабщь уплыу на масавую свядо-масць аУдыторыi у фармiраваннi пазiтыунага вобраза украiнcкай эм^рацып.
Лiтаратура
1. Горны А. Вобраз беларускага паланафшьства на старонках беларускамоунага друку мiжваeн-най Польшчы // Acta Albaruthenica. 2013. T. 13. C. 293-304.
2. Доля «Krynicy» i яе рэдактара // Жыцьцё беларуса. 1925. № 7. С. 3.
3. Доля «Krynicy» i яе рэдактара // Жыцьцё беларуса. 1925. № 7. С. 3.
4. Сарока П. В. Умовы развщця польскага i беларускага перыядычнага друку на тэрыторып Заходняй Беларуа (1920-1939 гг.) // Наука - 2009: сб. науч. статей: в 2 ч. 2009. Ч. 2. С. 37.
5. Апэляцыя украшцау да сусветнай ашни // Жыцьцё беларуса. 1925. № 14. С. 1.
6. Awin L. Bielarusy ü Amerycy // Bielaruskaja Krynica. 1926. № 5. C. 6-7.
7. BecTKi 3 npari // Eenapyœi 3BOH. 1922. № 15. C. 4.
8. Adkryccie ükrainskaha nawukowaha instytutu ü Berline // Bielaruskaja Krynica. 1926. № 43. C. 6.
9. Muzej Wyzwolnaje Baracby Ükrainy // Bielaruskaja Krynica. 1926. № 5. C. 7.
10. Kanhres ukrainskaha studenstwa // Krynica. 1925. № 30. C. 7.
11. K. Z zyccia ukrainskich biezancaü u Prazie // Krynica. 1924. № 4. C. 6.
12. Nowaja Bielaruskaja üstanowa ü Prazie // Bielaruskaja Krynica. 1928. № 14. C. 3.
13. N. Wiecar bielaruskaj piesni ü Prazie // Bielaruskaja Krynica. 1927. № 27. C. 1.
14. Z zyccia ükrainskaha // Bielaruskaja Krynica. 1927. № 30. C. 3.
References
1. Gorny A. Image of Polish patriotism among Belarusians on the pages of the Belarusian-language press of Poland during inter-war period. Acta Albaruthenica, 2013, vol. 13, pp. 293-304 (In Belarusian).
2. Destiny of «Krynitsa» and the editor. Zhyts'tse belarusa [Life of Belarusian]. 1925, no. 7, p. 3 (In Belarusian).
3. Also.
4. Saroka P. V. Conditions of development in Polish and Belarusian periodicals on the Western Belarus (1920-1939 rr.). Nauka - 2009 [Science - 2009], 2009, part. 2, p. 37 (In Belarusian).
5. Address of Ukrainians to world consciousness. Zhyts'tse belarusa [Life of Belarusian], 1925, no. 14. p. 1.
6. Awin L. Belarusians in America. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1926, no. 5, pp. 6-7. (In Belarusian).
7. News from Prague. Belaruskiy zvon [Belarusian toll], 1922, no. 15, p. 4 (In Belarusian).
8. Opening of scientific institute in Berlin. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1926, no. 43. p. 6 (In Belarusian).
9. Museum of struggle for freedom of Ukraine. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1926, no. 5, p. 7. (In Belarusian).
10. Congress of Ukrainian students. Krynitsa [Source], 1925, no. 30, p. 7 (In Belarusian).
11. K. About life of Ukrainian emigrants in Prague. Krynitsa [Source], 1924, no. 4, p. 6.
12. New Belarusian institution in Prague. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1928, no. 14, p. 3. (In Belarusian).
13. N. Party of Belarusian sings in Prague. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1927, no 27, p. 1 (In Belarusian).
14. About Ukrainian life. Belaruskaya Krynitsa [Belarusian Source], 1927, no. 30, p. 3 (In Belarusian).
iH^apMa^iH npa ayTapa
KoBa^b Bo^bra Xnafl3iMipayHa - KaHgbigar ricTapbiHHbix HaByK, CTapmbi BbiKnagnbiK Ka^egpw ricTopbii Eenapyci i nariTarorii. Eenapyœi g3ap^ayHbi тэхнaтariннbI ymBepcroT (220006, r. MiHCK, Byr. CBapgnoBa, 13a, Рэсny6mкa Eenapycb). E-mail: koval@belstu.by
Information about the author
Koval Volha Uladzimirauna - Ph. D. History, senior lecturer of the Department of History of Belarus and Political Science. Belarusian State Technological University (13a, Sverdlova str., Minsk, Republic of Belarus). E-mail: koval@belstu.by
nacmyniy 14.03.2015
