Научная статья на тему 'Значение и развитие корпоративного управления в современных условиях'

Значение и развитие корпоративного управления в современных условиях Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
492
100
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
иќтисодиёт / сармоя / идоракунї / ташкилот / корпоративї / ваколат / саҳњомї / инњисор / фирма / шўрои директорон / Экономика / КАПИТАЛ / управление / организация / корпоротивное управление / акционерное общество / обесценивание / совет директоров / Economics / capital / Management / Organization / corporative management / joint-stock company / stock-holding society / FIRM / Depreciation / the counsel of directors

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Шамсиев Фуркат Каримович, Shamsiev F. K.

В статье рассматриваются особенности корпоративного управления компаниями, которые выходят на фондовый рынок, привлекая значительные инвестиционные ресурсы для дальнейшего долгосрочного развития и повышения капитализации. Наличие в компании системы корпоративного управления является для инвесторов своеобразным сигналом об эффективности её деятельности, характере и стиле управления, вследствие чего ими принимается решение о возможности вложения в нее инвестиций. Для того, чтобы целенаправленно выстраивать в компании систему корпоративного управления, необходимо проводить мониторинг и бенчмаркинг лучших мировых примеров корпоративного управления. Современным руководителям необходимо профессионально разбираться не только в терминологии корпоративного управления, но и иметь обширные знания в смежных областях: экономике, финансах, менеджменте, налогообложении, бухгалтерском учете, психологии, юриспруденции, аудите.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The given article considers the peculiarities of corporative management of companies, which go all over the fund market, attracting the considerable investment resources for further long-term development and the growth of capital. The presence of system corporative management in the company is an original signal for the investors about the effectiveness of its activity, character and the style of management, in the consequence of what they make decisions about the possibilities of investment to it. In order to arrange the system of corporative management in the company, it is necessary to conduct monitoring and benchmarking of the best world examples of corporative management. It is necessary for the modern leaders to know not only the terminology of corporative management, but also to have a large scope in contiguous spheres: economy, finance, management, tax, book-keeping, psychology, jurisprudence and audit.

Текст научной работы на тему «Значение и развитие корпоративного управления в современных условиях»

Абдуллоева Мадина Гайратовна,-

соикатели кафедры мировой экономики ТГУПБП

Предпосылки возникновения и развития аграрного рынка в Республике

Таджикистан

В статье рассматриваются проблемы, сложившиеся при формировании и развитии аграрного рынка в Республике Таджикистан. Авторы рассматривают проблему обеспечения продовольственной безопасности страны, соответствие спроса и предложения продукции сельского хозяйства на отечественном рынке. Они также анализируют особенности экономической среды, состояние рынка продовольствия в республике и предлагают основные пути совершенствования экономических отношений и способы усиления государственного регулирования в развитии аграрного рынка в республике.

Shokirov R.C., Abdylloeva M. G.

Features and directions of agrarian market promotion in Tajikistan

The author of the article touches upon the problems in formation and promotion of agrarian market in Tajikistan. The features of economic food market is analyzed and offered the main directions in improvement of economical attitudes strengthening of state regulation in development of this field. He also analyses the particularities of the economic ambience, state of business provisions in republic and offers the main ways of economic relations improvement and ways of the government regulation reinforcement in development of agrarian market in republic.

Шамсиев Фуркат Каримович,-омузгори кафедраи Менелменти ДД^БСТ. МОШИЯТ ВА РУШДИ ИДОРАКУНИИ корпоратиш ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

Рушди иктисодиёт ва мураккабшавии муносибатаои моликиятдор'1 дар ташкилотао роабариятро водор менамояд, ки барои лалби сармоя ва идоракунии ташкилот усулаои нави идоракуниро истифода намоянд. Зеро дар замони муосир Ч сармоягузорони ваташ ва ч сармоягузорони хорил диккат ба он медиаанд, ки ташкилотаои амалкунанда то Ч андоза дархост ва талаботаои онаоро лонибдор'1 намуда, манфиатаои онаоро аифз менамояд.

Шумораи зиёди сармоягузорон омодаанд барои ташкилотаое, ки системаи идоракунии хуб доранд, паанкунии озоди ахбор байни шахсони манфиатдор (сармоягузорон) дар он муназзам аст, шаффофияти истифодаи моликият, эатироми аукуки сармоягузорон амал менамояд, аарч'1 бештар сармоягузор'1 намоянд. Зеро роабарияти чунин ташкилотао имкон доранд, ки тамоми уададориаои иктисод'1, иштимо'1, сиёс'1 ва экологии хешро беатар илро намуда, устувории инкишофи молиявии ташкилотро таъмин созанд.

Амалия исбот менамояд, ки идоракунии самараноки корпоратив'1 дар фаъолияти ташкилот барои баланд бардоштани ракобатнок'1, роаи ворид

гардидан ба бозори сармоя ва таъминоти аамалонибаи таккиёти иктисодиётро фароаам меоварад. Идоракунии корпоратив! - ин шарти махсус омодакардашуда аст, ки органи болоии идоракуш тамоми ваколатаои худро барои манфиатаои саааомон ва умуман ломеа истифода менамояд. Ин боиси боварии саааомон ба ташкилот мегардад. Модели ташкилии он аз маллиси умумии саааомон, органи идоракуш ва шÿрои директорон иборат буда, макоми асосиро дар идоракунии корпоратив'1 сохтор ва фаъолияти органи идоракунанда (шÿрои директорон) ишгол менамояд.

Дамъияти сах,аом! шакли нисбатан пах,ншудаи ташкилотаои корпоратив! ба шумор меравад. Соли 1602 дар Голландия «Голландский Ост-Индская ва Вест-Индская» компания ташкил карда шуд, ки онао бо сармояи бузурги худ диккати дигар давлтаоро лалб мекарданд. Минбаъд чунин ламъиятао дар Англия, Франсия ва дигар давлатао ривол ёфтаанд. Пайдоиши идоракунии корпоратив! низ ба аамин давра рост меояд. Чунин ламъиятао дар собик Давлати Шÿравї x,анÿз солх,ои 20 - ум мавлуд буданд. Соли 1927 дар бораи ламъиятх,ои сах,аом'1 низомномаи махсус тасдик шуда буд. Вале бо баробари кав1 шудани низоми маъмурии идоракуш дар иктисодиёт дар солх,ои 30-юм ламъиятх,ои са^аом'1 бардам дода шуда, ба лои онх,о корхонах,ои давлат! ташкил шуданд. Чунки бо ин усули ташкили хочагидор! субъектони холаг! хусусияти инаисор! гирифтанашон мумкин буд. Танх,о баъзе ламъиятх,ои сах,аомии алокаманд бо муносибатаои хорил!, ба монанди «Интурист», внешторгбанк ва гайрах,о нигох, дошта шуданд.

Омили инкишофи ламъиятх,ои сах,аом! дар мархдлаи кунун! на танх,о мутобик будани ин шакли ташкилот ба шароити иктисоди бозор!, балки хусусигардонии корхонах,ои давлат! ва коммунал! низ мебошад, ки чун коида бо рох,и табдилдих,ии онх,о ба ламъияти сах,аом! амал! мегардад. Афзалияти идоракунии корпоратив! дар фаъолияти ин гуна ташкилотао аз инао иборатанд:

S Афзоиши самаранокии фаъолияти ташкилот;

S Таъмини имкониятао барои сармояи беруш;

S Паст гардидани арзиши сармоя дар ташкилот;

S Мустаакам гардидани имили ташкилот байни иштирокдорон

ва умуман ломеа;

Идоракунии корпоратив! — кисми таркибии менелменти фирма буда, барои муайян намудани равияао ва аспектаои зарурии стратегияи инкишофи фирма равона карда шудааст. Дар лараёни идоракунии корпоратив! масъалааои асос!, максадгузор!, банакшагир! ва интихоби стратегияи ташкилот аз лониби моликиятдорон (саааомон) ва шÿрои директорон коркард ва интихоб мегардад.

Гузариш аз системаи маъмурии фармондеа! ба системаи идоракунии давлат! дар шароити иктисодиёти бозоргош барои ташкилоту корхонааои лумаурии мо ва умуман давлат низ вазифааои навро гузошт. Роабарони ташкилоту корхонааоро имрÿз зарур аст, ки дар системаи идоракунии ташкилот навовариаое, ки хоси шароити нав аастанд ворид намуда, баари

пешрафти ташкилоти хеш ва аамзамон рушди иктисодиёти кишвар саами арзандаи худро гузоранд.

Чуноне ки Президенти кишвар Ланоби Олї Эмомал Раамон дар як баромади худ зикр намуда буданд: «Мо дар назди худ вазифа гузоштаем, ки дар солдои наздик Толикистонро аз кишвари содиркунандаи ашёи хом ба кишвари содиркунандаи молу мадсулоти тайёр табдил дидем. Бо ин максад рушди сохди саноат, аз лумла саноати сабук ва коркарди мадсулоти кишоварзиро самти афзалиятноки сиёсати давлат карор дода, солдои охир бунёди корхонадои нав ва баркарорсозии корхонадоеро, ки бо сабабдои гуногун аз фаъолият бозмондаанд, суръат бахшида истодаем... Бунёди корхонадои саноатї ба мо имкон медихдд, ки дар баробари афзун гардонидани иктидори истедсоливу содиротии кишвар барои ахолии кобили меднат х,азорх,о лойи нави корї мухдйё созем. Зеро ин масъала, яъне бо шугл фаро гирифтани теъдоди хдрчи бештари одамон х,оло яке аз мушкилоти лиддии Толикистон мебошад».1

Саамгузорї аз лониби роабарон аамон вакт муяссар мегардад, ки ташкилоту корхонааои амалкунандаи лумаурї пурра аз лониби сармоягузорони ватанї маблаггузорї карда шуда, самоягузорон дар баробари маблаггузорї намудан дар идоракунии ташкилот иштирок намоянд. Ин тарзи муносибат бо сармоягузорон танао дар идоракунии корпоративї мушоаида мегардад. Яъне дар раванди идоракунии корпоративї саааомон на танао ба сифати сармоягузор, балки аамчун иштирокчии асосї дар фаъолиятаои ташкилот баромад мекунанд.

Чуноне ки принсипаои идоракунии корпоративї нишон медиаад, роабарият ба илрои чунин амалао уададор аст:

Таъмини пурраи аама гуна аисоботао ба саамиядорон; Таъмини аимояи аукуки саамиядорон;

Муносибати якхела бо аамаи иштирокдорон (саамиядорон); йимояи самараноки мурофиаи судї;

Таъминоти пурра, аакикї, бамавкеъ ва кушоди ахборот оид ба вазъи молиявї, натилаао, моликият, идоракунї ва г.;

Эатироми аукукаои манфиатдорон;

^ йавасмандгардонии иштирокдорон бо роаи баланд

бардоштани некуааволї, ташкили лойаои нави корї, устувории иктисодї ва г.;

Албатта имруз идоракунии корпоративї аам ба таври назария ва аам ба таври амалия дар фаъолияти ташкилотао лорї карда шудааст. Ба таври назариявї идоракунии корпоративї аамчун фанни мустакил дар донишгоааои кишвар барои донишлуёни ихтисосаои мухталиф, махсусан

1 Суханронии Президенти Лумхурии Толикистон Эмомал1 Радмон дар маросими ифтитоди корхонаи ресандагии «Спитамен-текстайл», 29-уми ноябри соли 2009.

иктисод'1 ва аукукшинос'1 мавриди омÿзиш ва баарабардор'1 карор дода шудааст.

Ба таври амалия бошад, чуноне ки маълумотаои омор1 нишон медиаанд, аз огози соли 2007 (дар асоси барномаи ташкилоти байналмилалии IFC -корпоратсияи байналмилалии молияв'1 ) то имрÿз зиёда аз 40 ташкилотаои ватан'1 бо усули идоракунии корпоратив'1 фаъолият менамоянд (бештар ташкилотаои боню), ки натилааои хуби молияв'1 ва иктисодиро дороанд. Вале ин нишондиаанда нисбат ба микдори умумии ташкилотаои лумаур'1 хело паст мебошад. Ин камбудиао шояд ба сабаби суст инкишофёбии сохтори идоракунии ташкилотао дар микёси кишвар бошад, ё худ бархе аз роабарони ташкилотаои амалкунанда сохтори идоракунии низоми амриро беатар мешуморанд? Ин муаммои сарбаста аст.

Албатта пурра дигар кардани сохтори идоракунии ташкилот бе иштироки роабарони талрибадор гайриимкон аст. Вале роабарони ташкилотаоро зарур аст, ки ин тарзи идоракуниро бо иштироки роабарони ташкилотаое, ки бо системаи идоракунии корпоратив'1 фаъолият менамоянд, амал1 гардонанд. Ё худ бо лалби омÿзгорони донишгоааои тамоюли иктисод1 дошта ва мутахассисони соаа барои фаамондадиаии системаи корпоратив'1 бо розигии роабарияти ташкилоту корхонаао семинарао ташкил карда шавад.

йамин тарик, барои лалби сармояи ватаниву хорил1 ва нигох, доштани рушди устувори иктисодиву ич,тимоии корхонаву ташкилотаои ваташ роабарони ташкилотаоро лозим меояд, ки низоми идоракунии худро тагйир диаанд, то аамкадами замона бошанду дар вартаи шадиди ракобатаои бозор1 муваффакият ба даст оваранд.

Вожаи.ои калидУ: иктисодиёт, сармоя, идоракуш, ташкилот, корпоратив1, ваколат, сах,аом1, инаисор, фирма, шÿрои директорон.

Ключевые слова: экономика, капитал, управление, организация, корпоротивное управление, акционерное общество, фирма, обесценивание, совет директоров.

Key words: economics, capital, management, organization, corporative management, joint-stock company, stock-holding society, firm, depreciation, the counsel of directors.

Адабиёт:

1. Амбарцумян Ж. Русско-английский и англо-русский глоссарий по корпоративному управлению. - Алматы: Проект IFC по корпоративному управлению в Центральной Азии, 2009. - 94 с.

2. Антонов В.Г., Крылов В.В., Кузьмичев А.Ю. и др. Корпоративное управление: Учебное пособие / Под ред. В.Г. Антонова. - М.: ИД «Форум»: ИНФРА-М, 2006. - 288 с.

3. Большой англо-русский и русско-английский словарь./ Составители А.П. Алексеев, Т.В. Яшкова. - М.: ЗАО Центрполиграф, 2009. - 767 с.

4. Ивина Л.В. Современный англо-русский толковый бизнес-словарь./Л.В. Ивина В.А., Воронцов. - М.: АСТ: Астрель: Хранитель, 2007. - 349 с.

5. Орехов С.А., Селезнев В.А. Основы корпоративного управления: Учебник. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Маркет ДС, 2008.-320 с.

6. Сомонаи интернетии www. 5ka. ru.

7. Суханронии Президенти Лумхурии Толикистон Эмомал1 Рах,мон дар маросими ифтитох,и корхонаи ресандагии «Спитамен-текстайл» 29-уми ноябри соли 2009.

Шамсиев Фуркат Каримович,-

преподаватель кафедры менеджмента ТГУПБП.

Значение и развитие корпоративного управления в современных условиях

В статье рассматриваются особенности корпоративного управления компаниями, которые выходят на фондовый рынок, привлекая значительные инвестиционные ресурсы для дальнейшего долгосрочного развития и повышения капитализации. Наличие в компании системы корпоративного управления является для инвесторов своеобразным сигналом об эффективности её деятельности, характере и стиле управления, вследствие чего ими принимается решение о возможности вложения в нее инвестиций.

Для того, чтобы целенаправленно выстраивать в компании систему корпоративного управления, необходимо проводить мониторинг и бенчмаркинг лучших мировых примеров корпоративного управления. Современным руководителям необходимо профессионально разбираться не только в терминологии корпоративного управления, но и иметь обширные знания в смежных областях: экономике, финансах, менеджменте, налогообложении, бухгалтерском учете, психологии, юриспруденции, аудите.

Shamsiev F.K.

The meaning and the development of corporative management in modern

conditions

The given article considers the peculiarities of corporative management of companies, which go all over the fund market, attracting the considerable investment resources for further long-term development and the growth of capital. The presence of system corporative management in the company is an original signal for the investors about the effectiveness of its activity, character and the style of management, in the consequence of what they make decisions about the possibilities of investment to it.

In order to arrange the system of corporative management in the company, it is necessary to conduct monitoring and benchmarking of the best world examples of corporative management. It is necessary for the modern leaders to know not only the terminology of corporative management, but also to have a large scope in contiguous spheres: economy, finance, management, tax, book-keeping, psychology, jurisprudence and audit.

Шакиров Равшан Сиддикович,-

соискатель кафедры мировой экономики ТГУПБП

НЕОБХОДИМОСТЬ РЕГУЛИРОВАНИЯ АГРАРНОГО РЫНКА ТАДЖИКИСТАНА

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.