CC BY
17FTAXP 14.35.09
ЖОГАРЫ ОЦУ ОРЫНДАРЫНДА СЫНДАРЛЫ ОЦЫТУ ТЕОРИЯСЫН САПАЛЫ МЕЦГЕРТУ МЭСЕЛЕЛЕР1
Ж.С. Султанова1, Р.А. Набуова 2, А.М. Жубандыкова3
Каза^ улттыц цыздар педагогикалыц университетi, Алматы, Казацстан zhanagul_sultan@list.ru, nabuovaroza@gmail.com, akgul71@mail.ru
Каз1рп танда жанартылган бшм беру багдарламасындагы 7 модуль идеяларын ЖОО-нын бшм беру жуйесше енпзу м1ндетгер1 туындап отыр. Басты мацсатымыз жанартылган бшм беру жуйес1 непзщде ЖОО-нын оцу удер1с1не 7 моуль идеяларын цолдану болып табылады. Мацаланын шрюпе бел1мшде зерттеу тацырыбымыз бойынша галымдардын ой-тужырымы арцылы талдау жасалган. Студенттердщ дереккездер, тын материалдармен цысца мерз1мд1 жоспарды эз1рлеуде модуль идеяларын юршпре отырып, бшм алушылардын цолдана алу дагдыларын цалыптастырудын эдю-тэалдер1 мен стратегияларын тэж1рибе жумыстарында цолдану нэтижелер1 арцылы керсетшед1. Оцыту удерю тшмдшпн арттыруда студенттермен 7 модуль идеяларын сабац удер1с1не юршпрудщ цажеттшп, кездесетш кедергшерд1 жою, менгеру жолдары айцындалады. Мацаланын цорытынды бел1м1нде 7 модульд1 сабац удер1с1нде юрштпру, ыцпалдастыру арцылы студенттер ез ой-пшршщ дурыстыгына, тапсырмалар жуйес1н орындауда талдау, багалау арцылы кез жетк1зсе, оцу эрекепнде ез пшрш таразылап тус1нуге, ез ойын дэлелдеуге мумк1нд1к алатындыгын практикалыц сабац жэне студенттердщ ез1нд1к жумыстарында цолданылган тэжiрибелiк жумыстар арцылы керсетедг
TYÜiH свздер: сын тургысынан ойлау, оцу Yшiн багалау, оцуды багалау, талантты, дарынды бала, жас ерекшел1ктер1, оцытуды басцару, квшбасшылыц
Казацстандагы бшм беру жуйесшде сонгы жылдардагы елеулi езгерiстер Казацстан Республикасы педагог кадрларынын бiлiктiлiгiн арттырудын денгейлiк курстары жэне жанартылган бшм беру багдарламасынын енгiзiлуiмен байланысты жYргiзiлiп жатцаны айцын.
Ка^рп танда педагогикалыц мамандыцтын цундылыгы, педагогтщ енбек кYрделiлiгiне аса кенiл белшуде.
Педагоггiк iс-эрекет - бул бiр адамнын басца адамга тiкелей эрекет жасауы емес, олардын езара эрекеттесуь Сондыцтан педагогтiн эрекет объектiсi педагогикалыц Yдерiс болып табылады. Осынын негiзiнде педагогикалыц кэсiп цундылыцтары айцындалды:
- Бшм алушынын тулгасын, онын цуцыгы мен бостандыгын цурметтеу;
- басца сешмдерге, элем мен дэстYрлерге деген кезцарастарына толеранггiлiлiк бiлдiру;
- мэдени алуан тYрлiлiгiне ашыцтыгы;
- икемдшп, бейiмделу цабiлетi, эмпатияга деген цабшетц
- тулга цундылыцтарын, тiл мен коммуникацияны тYсiну;
- ез безмен бiлiм алу, талдамалыц жэне сыни ойлау дагдылары;
- коммуникативтiк жэне тшдш дагдылары;
- ынтымацтастыц дагдылары, дауларды шешу цабiлетi
Мiндеггерi: Педагогикалыц мамандыцтан бойынша даярлайтынтын ЖОО-нын алдында турган мiндеттердiн бiрi кэсiби, бэсекеге цабшетп маман кадр дайындау. Педагогтын кэсiби стандарты жэне «Атамекен» КР ¥лттыц кэсiпкерлер палатасынын ЖОО-нын бшм беру багдарламаларына цойылган талаптарында педагогтын юкерлш пен дагдыларын, бiлiмi, бшп мен цузiретгiлiгiне аса кенiл белшген. Сонымен бiрге педагогтiн кэсiби стандартында бес енбек цызметi белгiленген: 1) оцыту; 2) тэрбиелеу; 3) эдютемелш; 4) зерттеушшк; 5) элеумеггiк-коммуникативтiк. Стандарттын маныздылыгы сонда -педагогикалыц эрекетке цойылатын талаптарды цамтиды [1; 2].
ЖОО-гы болашац педагог маманнын кэшби даярлыгы кэсiби шеберлiкке мацсатты даярлаумен цоса, педагогикалыц шыгармашылыц цызметке дайындаумен тiкелей ыцпалдасуы тиiс. Сондай-ац, болашац педагог мамандарга ез пэнiн оцытудагы эдiс-тэсiлдердiн мазмуны мен тYрлерiн езгерту цажеттшп туындайды.
Зерттеу жумысымыздыц максаты: жацартылган бiлiм беру жYЙесi негiзiнде енгiзiлген 7 модуль идеяларын ЖОО-ныц оку Yдерiсiне eHri3y, студенттердщ болашак кэсiби iс-эрекеттерiнде колдану дагдыларын калыптастыру.
Окытушы жацартылган бiлiм беру багдарламасы Heri3ri аспектiлерi окытудыц уш багытын: эмоциялык, элеyметтiк жэне когнитивт салаларын ескерген жен. Бул болашакта бiлiм алушыныц ез бетiмен тацдау жасауына, окыту мен окуда езгерютерге алып келyiне, окытушылар бiлiм алушылардыц кажеттшктерш жэне топтагы iс-эрекеттерiн калай жоспарлау керектiгiне багыттайды.
ЖОО-да окылатын пэннщ деректерiн, езiндiк жумыстардыц тапсырмаларын, кецес беру уакытын, окытушыныц талаптарын, багалау критерийлерiн, аралык бакылау кестесш жэне эдебиеттер тiзiмiн курайтын оку багдарламасы - Силлабус (SYLLABUS) екеш мэлiм.
Жацартылган бiлiм беру багдарламасындагы 7 модуль идеяларын оку удерюше енгiзiлyi педагогтiц кэсiби стандартымен ундесш колданылуы кажет.
Жетi модуль «Окыту мен окудагы жаца тэсшдер», «Сын тургысынан ойлауга уйрету», «Оку ушш багалау жэне окуды багалау», «Акпараттык-коммуникациялык технологияларды колдану», «Талантты жэне дарынды балаларды окыту», «Окушылардыц жас ерекшелштерше сэйкес окыту жэне оку» жэне «Окытуды баскару жэне кешбасшылык» идеяларын ыкпалдастыруда тэжiрибемiзге суйене отырып, талдау жасап керелiк:
Жан Пиаже: «Аралас жастагы топтар бiлiм алушыларга анагурлым жаксы дамыган жэне нашарлау дамыган курдастарымен езара эрекет жасау ушш кец мумюндш бередi, бул олардыц танымдык жэне элеyметтiк дагдыларын дамытуга кемектеседi» деген тужырымын басшылыкка ала отырып, бiрлескен оку ортасын куруга багытталып, ягни бiрлескен окудыц непзп аспектiсi топ мyшелерiнiц ужымдасу аркылы бiлiмге, келiсiмге кол жеткiзyiне непздеущ максат етiлдi [2; 13].
Мерсер (2005): «Бшм алушылар топтарда жумыс iстегенде, олар «окытушы-студент» сухбаты туршдеп езара ю-кимылга Караганда мейлiнше «симметриялы» болып табылатын езара ю-кимылга тартылады, осылайша, негiзделген дэлелдердi келтiрiп, кадагаланатын окигаларды сипаттауда тyрлi мyмкiндiктерге ие болады» деген тужырымына кез жетюзуге болады [3; 25].
Корытындысында топтык жумыс барысын бакылау, зерттеу керсеткендей жеке жумыс жасаганга караганда бiрлескен топтык жумыста студенттер ресурстарды жэне эртyрлi идеяларды: Венн диаграммасы, менталды карта, ермекшi, фишбоун эдiстерi аркылы бiрiктiре отырып, кyрделi енiм ала алганы байкалды.
Тiзбектелген сабактар топтамасында топтык жумыс барысында мынадай кедергшер айкындалды:
- Стyденттердiц топта езара эрекеттесу кезiндегi уш-терт стyденттiц белсендшшшц жогары, калгандарыныц жумыста шынайы камтылмай, баскалардыц келецкесiнде отыруы;
- топтык жумыстыц соцында топ мyшелерiнiц ортак шешiмге келе алмай, келiспеyшiлiк жагдайлардыц орын алуы;
- жиi кездесетш кедергiнiц бiрi - топка тапсырманы орындауга уакыт берiлiп койган соц, шшара топтардыц ненi жасау керектшн элi тyсiнбей жатканы немесе максатка сай енiмдi дайындай алмауы;
Окыту мен окудагы жаца тэсiлдер модулшщ басым багыты диалогтiк окытуда сурактар элемi ете кызыкты жэне мацызды екенiне кез жеткiзyге болады. Олай болса, диалог куруга мyмкiндiк тугызатын ашык сурактар жyйесiн калай курастыруга болады? Студенттер окытудыц диалогтiк эдютерш енгiзyде кандай стратегияларды пайдаланганы тиiмдi? Топтык жумыс барысында эцгiменiц уш тyрiн: кyмyлятивтiк, эцгiме дебат, зерттеушшк эцгiменiц ербyiне калай ыкпал жасауга болады?
Осындай сурактар тецiрегiнде жауап iздей отырып, диалогтiк окыту эдютерш аныктай бiлy, тyсiнy, практикада колдана алу, талдай бiлy, сурак кою жуйесш калыптастыру аса мацызды жумыс багыты - деп айкындалды.
Сурактар сабакта эртyрлi максаттар yшiн пайдаланылуы мyмкiн, сурактар коюдыц тиiмдi максаттарга багытталуы, белгiлi пэндер аясында сурактар кою техникасын дайындау, ягни осы тужырымды басшылыкка ала отырып, тапсырма, жаттыгу, тренингтер жyргiзy аркылы мецгертугебагытталды.
Орыс психологы Лев Выготский сейлеу мен ойлау езара тыгыз байланысты деп жазган. Сейлеу yдерiсi бiзге дуниеш тану yшiн колданылатын ойларымызды айту жэне тужырымдамаларды дамыту аркылы бшм алуымызга кемектеседi. Карым-катынас жэне тусшу тэжiрибе барысында жаксарады. Демек тусшущ дамыту yшiн сейлеу кабiлетi ете мацызды. Эрине кур сейлеyдiц езi жеткiлiксiз - эцгiме дамытуды кажет ететiн пэнге шогырланган болу керек. Осы тужырымды басшылыкка ала отырып, топта студент-студент арасындагы диалоги тугызуга багытталган стратегия мен эдiстерге студенттердщ ездерiнiц катысуымен iс-эрекетте керсетуге багытталган тапсырма, тренинг етюзшдг
176
Студенттерге окытудыц диалогпк эдютерш енгiзуге арналган стратегиялар: «Джигсо», кYрделендiрiлген тапсырмалар: «Блум таксономиясыньщ» жогары ойлау децгейлерше, кузырлылык, «ТВ шоу», «Суракты реттеушi эдiсi» эдютерш студенттердщ катысуымен iс-эрекет тургысында керсете отырып, талкыланды. Бул эдiстердi студенттердщ езiн-езi багалау куралы ретiнде пайдаланылды. Осы ойды негiзге ала отырып, сабак YPДiсiнде эр кадам, эр ю-эрекетте диалогтiк окытудыц мацыздылыгын тYсiне отырып, жYЙеленген жумыстардыц жYргiзiлуi мацызды.
Багалауды еткiзу Yшiн, бiлiм алушылардыц ненi бiлетiндiгiн жэне не ютей алатындыгын, сонымен катар олар кандай киындыктармен кездесуi мYмкiн екендiгiн аныктау кажет. Мэлiметтердi интерпретациялау негiзiнде багалауды камтитын корытынды жасалады [4; 57]. Демек, багалауды жYзеге асырганда студент ецбегше, бiлiм игеру децгешне, тапсырманы орындау шамасына бакылау жYргiзiп, эр багалау критерийлерше тYсiндiрмелер жасап, корытынды шыгару аса мацызды болып табылады. Окытушы мен студент Yшiн олардыц кай максаттарга жеткiсi келетiнiн бiлу мацызды, ал ол максатка жету елшемдерш тYсiнудi талап етедi [5; 14].
Оку Yшiн багалау жэне окуды багалау модулшщ негiзгi идеяларын басшылыкка ала отырып, сабак Yдерiсiнде топтамасында «А», «В» багалау паракшалары, «Екi жулдыз, бiр усыныс», «Мадактау сэндвичi», ауызша жэне жазбаша керi байланыс жэне «Табыстылык траекториясы» сынды стретагиялар колданылды.
Студенттердiц «Мадактау сэндвичi» аркылы жYргiзген багалау паракшалары
Оку Yшiн багалау ерекшелштерк оку Yшiн багалау, сезiм, символ аркылы берiледi, ынталандырушы, жетелеуш^ калыптастырушы, критерий айкындау аркылы жэне бага койылмайды, сезбен берiлетiнiн, ал окуды багалауда - окуды багалау, жиынтык багалау, санмен койылады жэне мониторинг жYргiзiлетiнi багытталатынын эрбiр ю эрекеттен кейiн талдау жасауга багытталды.
Калыптастырушы багалау карым-катынастардыц вербалды жэне вербалды емес тэсiдерi аркылы жYзеге асыру тиiмдi деп аныкталады. Эйткеш, мундай карым-катынастар окытушы мен студент арасында тец кукылы серiктестiк сипатында езiндiк тэжiрибенi жетiлдiру Yшiн тиiмдi болар керi байланысты жYЙелi жYргiзiп отыру, тренер ретiнде студенттiц кызыгушылыгына байланысты калыптастырушы пiкiрде жулдыз жэне тшектщ тепе-тендiгiн сактауды Yнемi ескершш, отырылуы керек.
Калыптастырушы багалау мэселесiн зерттеушшер Брангерт-Драунс, Кулик пен Морган жэне Элавар мен Корно ез жумыстарында: «формативт багалау - бiлiм алушылармен керi байланыстыц Yзiлiссiз легi», «бшм алушыныц алга жылжуы Yшiн жеткшкп акпараттыц болуына байланысты езiнiц жеке актацдактарын бiлуiне кемектесетiн орынды комментарийлер жэне анык та тYсiнiктi усыныстар» деп тYсiндiредi [6; 37 б.].
Студенттердщ керi байланыс беруде элi де сындарлы (конструктивтi) пiкiр бере алмай жаткандыгы керiндi. Бiздiц пайымдауымша, керi байланыс беру сыни ойлаудыц жогары дагдысын талап ететiндiгiн, студенттерде элi де болса калыптаскан дагдыныц жетiспей жаткандыгы байкалды. Студенттерге болашак практикасында керi байланыс бере алуын жетiлдiру мен белсендiлiгiн арттыру кажеттшп туындап отыр.
Fалым Эннис «Сыни тургыдан ойлау дэлелдердi (акпаратты) немесе сейлемдер мен пайымдауларды багалаудыц тэртшке келтiрiлген ойлау кызметi болып табылады, бул устанымдарды дамытуды жэне шешiм кабылдауды багыттай алады» (1992) деп тужырым жасаса, сыни ойшылдар: фактшер мен пiкiрлер арасындагы айырмашылыкты кередц егжей-тегжейлi кадагалау жасайды; болжамдарды ашып, олардыц терминдерiн аныктайды; жэне сенiмдi логикалык жэне салмакты дэлелдер негiзiнде логикалык пайымдау жасайды.
Ca6arç YДepiсiнiц eн бо^хн^ стyдeнттepгe сыни т^еб^х^н ойтаудыц тeоpияльщ aспeктiсiнe бaFыттaлFaн стpaтeгия мeн эдiстepдi: «Фишбоун», «вpмeкшi», «Кeмпipцосaц», «Mema^i кapтa» оцыту мeн оцу тэжipибeсiндe цолдaнa aлyFa бaFыттaй отьфып сын туpFысынaн ойлay эдiстepiн eнгiзyгe apнaлFaн стpaтeгиялapды: «Ойтаудыц aлты цaлпaFы», «Блум тaксономиясыныц aлты ойлay дeцгeшнe», «Кузьфлыльщ» тaпсыpмaлapын цуpaстыpy т.б. кeздeлдi. Бул эдiстep ap^brnbi тeоpия мeн пpaктикaны уштaстыpyFa бaFыттaлды.
Сын туpFысынaн ойлayды ^мтитын стpaтeгиялapдыц кзйсысы нeFуpлым тиiмдi болып тaбылaтынын ойлay, Бeнджaмин Блумныц жэнe бaсцaлapдыц жумысыныц шeцбepiндe сыни туpFыдaн ойлay оныц жiктeyiндeгi ойлayдыц aлты дaFдысыныц e4 жоFapFысы болып тaбылaды.
Сын туpFысынaн ойлayFa Yйpeтy модyлiндe Дe Бононыц aлты ойлay цaлпaFы бойыншa «Жaсыл ^лт^ты» тaцдaFaн топ eздepiнiц кepсeтiлiмiн «ТВ шоу» эдга ap^brnbi кepсeттi. Осы rap^^iM ap^brnbi тaлaнтты дapынды оцушьта тaлдay суpaкrapын цою aprçbmbi стyдeнттep бойындa суpaц цою дaFдылapыныц цaлыптaсa бaстaFaнын бaйцaлды.
Эдвapд дe Бононыц 6 ойтау цaлпaFынa бaйлaнысты ойлayдьщ arç цaлпaFы бойыншa PISA, TIMSS хaльщapaльщ зepттeyлepiнeн дэлeлдi цунды пiкipлepдi aйцындaсa, KeK цaлпaц aтaцты сыншы Дэвид К^ст^д^ тужьфымын такты оймeн жeткiздi, мэсeлeн, «Сын туpFысынaн ойтау - eзiндiк ойлay, пpоблeмaлapды шeшyдiц бaстaмaсы, жaцa нэpсeнi тaбa бшу, ойды жiктeyшi жэнe apeKerriK ойтау» дeгeн ой пiкipлepiн кeмпipцосaц эдю ap^brnbi жeткiзe бiлдi. Осы тустa стyдeнттepдiц цосымшa aцпapaт кeздiктepiн тиiмдi туш^ы^ такты логикaльщ туpFыдa тужьфым жaсaй бiлгeндepi бaйцaлды.
«Тaлaнтты жэж дapынды бaлaлapды оцыту» модyлi жeтi модулдщ iшiндe мaцызды болып тaбылaды. Сeбeбi болaшaц бaстayыш сынып муFaлiмi e3 оцyшылapыныц бойынaн тaлaнты мeн дapынын aньщтayдaн repi тaлaнтты жэж дapынды бaлaлapмeн жумыс жYpгiзyдe оцытудыц эpтYpлi стилшщ тaлaптapынa сэйкeстiгiн ami^ray мaцыздыpaц.
Оцытудыц эpтYpлi стилдepi тypaлы aйтapльщтaй жeткiлiктi жaзылFaн. Бipнeшe Yлгiлepi 6ap, Колбa жумысындa жэнe оныц ужымдapы оцyшылapды тepт топ^ жiктeyдi усынaды: бeлсeндiлep, peлeктоp, тeоpияшыл жэж пpaкмaтик. Айтapльщтaй кeцiнeн тapaFaн Yш стилiн бeлгiлeйдi: визyaлды, ayдиaлды жэж кинeстикaльщ. Визyaл оцyшылap мaFынaльщ кapтa, диaгpaммaлapды, дeскpиптивтi тiлдi, сондaй-aц, блок-сызбaлapды, тYCтepдi пaйдaлaнaды. Аyдиaл оцyшылap Ke6rneœ тaлцылayды, ayызшa тYсiндipмeлepдi eстy ap^brnbi цaбылдayды, кYлкiлi оциFaлap мeн эзш-остакгы пaйдaлaнyды унaтсa, кинeстик-оцyшылap Yлгiлep, сaбaц yaцытындa цозFaлыс-цимылдapды жaсaй отыpып, топ цaтысyшылapы peтiндe Yнeмi пpaктикaльщ сaбaцтapды жaцсы кepeдi. 3p aдaм aтaлFaн сaнaттaн тыс эpeкeт eтe aлaтыны бeлгiлi. МуFaлiмнiц шeбepлiгi оцyшылapдыц ap типтepiн тaнyдa жэнe олapдыц 6a6brn цaлaй тaбa бiлyдe.
Тaлaнтты жэж дapынды бaлaлapды оцыту модyлi идeялapыныц 6ipi - дapынды оцушыны дaмытyFa бaFыттaлFaн кYpдeлeндipiлгeн оцу тaпсыpмaлapын дaйындay болып тaбылaды,
Сaбaцтыц пpaктикaльщ бeлiмiндe стyдeнттep бaстayыш сынып оцyльщтapын бaсшыльщцa aлa оытыpп, eKi топ Блум тaксономиясы, eKi топ цузьфлыльщ тaпсыpмaлap жYЙeсiн эзipлeдi.
Мaцсaт стyдeнттepдi кYндeлiктi сaбaц бapысындa суpaцты бipтiндeп кYpдeлeндipiп цоюFa (Блум тaксономиясы бойыншa) жэж сыни ойлayы мeн кYpдeлeндipiлгeн тaпсыpмaлapды пpaктикaдa цолдaнa aлy дaFдылapын цaлыптaстыpyFa бaFыттaлды.
Стyдeнттepдiц Блум тaксономиясынa цуpaстыpFaн тaпсыpмa
17S
БYкiл элемге кец тарап отырган Lesson Study тэсш колданысы жагынан баска елдерде калыптаскан ретшен соншалыкты ерекшеленедi деуге болмас. Пит Дадлидщ сипаттауынша, алгашкыда енгiзiлуге тиiстi взгерiстердi аныктау Yшiн Lesson Study тобыныц бiрiншi отырысы втедi, одан кейiн бiрлесе отырып бiрiншi сабак жоспарланады. Сабакты 6ip мyFалiм вткiзiп, калган эрiптестерi ол сабакты кадагалайды. Сабакты талдар алдында мyFалiмдер окушылардан сухбат алады. Содан кешн окушылардыц пiкiрiн, вздершщ кадагалау барысында байкаган мэселелерiн ескере отырып, сабакты корытады жэне циклдщ екiншi сабагын жоспарлайды.
Кафедраныц окытушы профессорларыныц катысуымен Lesson Study тэсiлiн колдану аркылы А,В,С децгейт бiлiм алушыларды бакылау жэне талкылау жYргiзiлдi, студенттщ iс-эрекетiн бакылаушы окытушылар мэтiн, деректермен жумыс жYргiзуi, топтагы iс-эрекетi, накты вз тэжiрибесiнiен фактiлерге CYЙене отырып, ойын жеткiзуi, ойды тужырымдамалы тYрде жеткiзе алуы, топтагы студенттермен карым катынасы сынды критерийлерi бойынша айкындалды жэне бiрлескен талкылау жYргiзiлдi.
Студентердi оку Yдерiсiндегi бакылау паракшалары
Lesson Study тэсш окытушылардыц Yздiксiз кэаби дамуына жол ашылды, жаца эдю-тэсшдер бiлiм алушылардыц гылыми жумыстары, зерттеулерше оц ыкпал еттi, бiрлесе жумыс аткарган iс-эрекет аркылы окытушылардыц ынтымактастыгы арта тYCтi деуге болады [7; 10 б.].
Сабакта колданылатын барлык стратегиялар логикалык тургыда взара байланысты бiрi сызыкка тiзiлiп, бiрiн-бiрi толыктыратындай болганда гана вз нэтижесiн бередг
Корытындылай келе, болашакта жетi модуль идеяларын кiрiктере отырып, сабак жYргiзуде твмендегi жумыс багыттары жетiлдiруiмiз кажет:
1. Бiлiм алушылардыц 1) бшмдш кажеттiлiктерiн, дайындыгыныц децгейiн, 2) олардыц вмiрлiк тэжiрибесiнiц мвлшерi мен сипатын аныктап, оны оку YPДiсiнде колдана алу мYмкiндiгiн, 3) когнитивтi жэне оку стильдерш аныктаудыц жYЙесiн жасау. (Змеев С.И. бойынша)
2. Студенттердi окуга уэждейтiн (элсiз, киындык кел^ретш тустарын) жэне сыни ойлауды дамытуга тYрткi болатын тапсырмалар жYЙесiн одан жетiлдiру, деректер базасын калыптастыру.
3. Алдагы уакытта аудиторияныц кажеттiлiгiне керi байланыс аркылы сауалнама алу, арнайы бакылау жэне зерттеу жYргiзе отырып, бiрiздiлiктi жоспар жасауга багытталу.
Бшм берушiлерге сараланган тапсырмалардыц жYЙесiн жасау; Багдарламаныц «Талантты жэне дарынды балаларды окыту» жэне «Окушылардыц жас ерекшелштерше сэйкес окыту жэне оку» модульдершщ теориялык идеясын мyFалiмдердiц жеке ерекшелт мен кабiлетiне карай тапсырмаларды (проблемалык, кузырлылык, кецейтiлген, дидактикалык, танымдык, логикалык) курастыруга койылатын талаптарды басты назарда устай отырып, мецгертуге багыттау.
4. Болашакта топтык жумыстарды топ iшiнде квшбасшы студент жетiлдiру, оларга коуч болу дагдыларын мецгерту аркылы бiлiм алушылардыц взара окытуды жетiлдiру.
Шолиердiц «Непз кураушы идеялар бiрден взгермейдi, сол сиякты жаца тэсiлдер де лезде орындалмайды. Эз практикацызда орын алган взгерю туралы ойлану пайдалы болады» тужырымын эркез назарда устауым кажет деп ойлаймыз.
¥лы ойшыл Эбу Насыр эл-Фараби: «ДYниедеri ец оцай нэрсе - бiреуге акыл айту, ец киыны - взш-взi тэрбиелеу» деген тужырымды басшылыкка алып, когамныц да алдындагы вз мiндеттерiмдi айкын ацгарып, дурыс шешiмдер кабылдап, оларды оцтайлы жYзеге асыруда Yнемi iзденiсте болатын педагог маман кадр дайындауды басты мiндетiмiз деп санаймыз.
Бшм беру ю1нде 4К моделше: креативтiлiктi, сыни ойлауды, коммуникативтiлiктi дамытуга жэне командада жумыс iстей бiлуге басты назар аударылудьщ да ce6e6i бiлiктi маман дайындаудьщ Heri3ri болып табылатыны сезс1з.
БYгiнгi кун талабы — маманнын кэсiби багыттылыгын, iскерлiгiн калыптастыру. Сондыктанда бiлiм беру Yдерiсi гылымнын соцгы жетiстiктерiне негiзделiп курылуы тиiс.
na^a4aHbWFaH эдебиеттер ™iMi
1. Педагогтщ кэаби стандарты (2018) // Атамекен» Казахстан Республикасы ¥лттык кэсшкерлер палатасынын Баскарма терагасынын 2017 жылгы 8 маусымдагы № 133 буйрыгына косымша, Астана. Б.133
2. Назарбаев зияткерлж мектептер1 (2015) КР педагог кызметкерлершщ бшктшпн арттырудын денгейл1 багдарламасынын непзвде эз1рленген педагог кадрларды даярлайтын жогары оку орындарыныц б1т1руш1 курс студенттерше косымша бшм беру багдарламасы // Студентке арналган нускаулык, «Назарбаев зияткерлж мектептерЬ) ДББ¥// Астапа. 13б. (жанартылган бшм беру багдарламасы)
3. Мектептеп тэж1рибе кезещнде орындауга арналган тапсырмалар (2013) // Yшiншi (непзп) денгей, ушшш1 басылым. Астана. - 19-20 б.
4. Назарбаев Зияткерлж мектептерi (2016) Бастауыш сынып муFалiмдерiне арналган критериалды багалау бойынша нускаулык: Оку-эдют. курал. «Назарбаев Зияткерлiк мектептерЬ) ДББ¥ //О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованын редакциясымен. Астана. Б. 55 (жанартылган бiлiм беру багдарламасы)
5. Mercer N., Littleton K. (2007) Dialogue and the development of thinking. A sociocultural approach. NY: Routledge.
6. Lesson Study: Pete Dudley's guide. http:// lessonstudy.co.uk/wp-content/uploads/2013/07/Lesson-Study-Handbook-Russian.pdf
7. Байгаринова Ж.К. (2016) Сабакты зерттеу (Lesson study): А-дан Я-га дейiн: эдiстемелiк усынымдар. Астана: «Назарбаев Зияткерлш мектептерЬ) ДББ¥ Педагогикалык шеберлiк орталыгы - 36 б.
Проблемы качества освоения теории критического обучения в высшем образовании
Ж.С. Султанова, Р.А. Набуова, А.М. Жубандыкова Казахский национальный женский педагогический университет, г. Алматы, Казахстан zhanagul_sultan@list.ru, nabuovaroza@gmail.com, akgul71@mail.ru
В настоящее время назрела необходимость внедрения в систему высшего образования идей 7 модулей обновленной образовательной программы. В вводной части статьи проанализированы взгляды ученых по теме исследования. Результаты применения студентами методов и стратегий развития способностей, интеграции идей модулей обновленной программы отражаются в результатах экспериментальной работы с использованием разработок краткосрочных планов с необходимыми материалами. В процессе повышения эффективности учебного процесса обучающиеся узнают, как интегрировать идеи 7 модулей в процесс урока, как решать проблемы, с которыми они сталкиваются. В заключительной части статьи посредством интеграции 7 модулей в процессе занятий студенты убедились в правильности своего мнения, анализе и оценке выполнения системы заданий, демонстрировали возможность осмыслить свое мнение в учебной деятельности, аргументировать свою точку зрения через практические занятия и задания, использованные студентами в самостоятельной работе.
Ключевые слова: критическое мышление, оценивание обучения, талантливые и одаренные дети, возрастные особенности, управление, лидерство.
Problems of quality of mastering the theory of critical learning in higher education
Zh.S. Sultanova, R.A. Nabuova, A.M. Zhubandykova Kazakh National Women's Teacher Training University, Almaty, Kazakhstan zhanagul_sultan@list.ru, nabuovaroza@gmail.com, akgul71@mail.ru
Currently, there is a need to introduce the ideas of 7 modules of the updated educational program into the higher education system. In the introductory part of the article the views of scientists on the research topic are analyzed. The results of the students ' application of methods and strategies for the development of abilities, integration of the ideas of the modules of the updated program are reflected in the results of experimental work using the development of short-term plans with the necessary materials. In the process of improving the efficiency of the educational process, students will learn how to integrate the ideas of the 7 modules into the lesson process, how to solve the problems they face. In the final part of the article, through the integration of 7 modules in the course of classes, students were convinced of the correctness of their
180
opinions, analysis and evaluation of the system of tasks, demonstrated the ability to comprehend their opinions in educational activities, to argue their point of view through practical classes and tasks used by students in independent work.
Keywords: critical thinking, learning assessment, talented and gifted children, age characteristics, management, leadership.
PegarnHara 22.12.2019 tyctl
