Научная статья на тему 'ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ОЛИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШЛАРИ ВА МУТАХАССИСЛИКЛАРИ БИТИРУВЧИЛАРИНИНГ СПОРТ АГЕНТИ КАСБИНИ ЎЗЛАШТИРИШГА ТАЙЁРЛИГИ'

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ОЛИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШЛАРИ ВА МУТАХАССИСЛИКЛАРИ БИТИРУВЧИЛАРИНИНГ СПОРТ АГЕНТИ КАСБИНИ ЎЗЛАШТИРИШГА ТАЙЁРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
34
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЗАМОНАВИЙ ПРОФЕССИОНАЛ СПОРТ / СПОРТДА АГЕНТЛИК ФАОЛИЯТИ / СПОРТ АГЕНТИ / КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯЛАР / СПОРТ АГЕНТЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Хаётов А.Х.

Мақолада профессионал спортдаги агентлик фаолиятининг ўзига хос хусусиятлари очиб берилган бўлиб, спортда агентлик фаолиятини сифатли амалга ошириш учун муайян касбий компетенцияларни эгаллашнинг аҳамияти асослаб берилган, жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасалари битирувчиларининг ушбу касбни эгаллашга тайёрлик даражаси аниқланган. Замонавий профессионал спортнинг бугунги кун ривожланиш тенденциялари шу каби касбларнинг пайдо бўлиши ва ривожланишини тақозо этади. Жисмоний тарбия ва спорт соҳасида мутахассислар тайёрловчи олий таълим муассасалари ўқув режа ва дастурларини ишлаб чиқишда буни ҳисобга олишлари зарур. Талабаларнинг касбий компетенцияларини замонавий спорт меҳнат бозорининг талабларидан келиб чиққан ҳолда шакллантириш лозим.В статье раскрываются особенности агентской деятельности в профессиональном спорте, обосновывается важность овладения определенными профессиональными компетенциями для качественного осуществления агентской деятельности в спорте, определяется степень готовности выпускников высших учебных заведений, специализирующихся в области физической культуры и спорта, к овладению данной профессией. Тенденции развития современного профессионального спорта требуют появления и развития подобных профессий. Вузы, готовящие специалистов в области физической культуры и спорта, должны учитывать это при разработке учебных планов и программ. Профессиональные компетенции студентов должны формироваться в соответствии с требованиями современного спортивного рынка труда.The article reveals the features of agency activities in professional sports, substantiates the importance of mastering certain professional competencies for the high-quality implementation of agency activities in sports, determines the readiness degree of graduates of higher educational institutions specializing in the field of physical culture and sports to master this profession. The development trends of modern professional sports require the emergence and development of such professions. Universities that train specialists in the field of physical culture and sports should take this into account when developing curricula and programs. Professional competencies of students should be formed in accordance with the requirements of the modern sports labor market.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ОЛИЙ ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШЛАРИ ВА МУТАХАССИСЛИКЛАРИ БИТИРУВЧИЛАРИНИНГ СПОРТ АГЕНТИ КАСБИНИ ЎЗЛАШТИРИШГА ТАЙЁРЛИГИ»

Наука о спорте: проблемы и перспективы

16-17 ёщдаги усмирларда бошка гурухларга нисбатан асаб-мушак аппарати купрок машкланган, харакат ма-лакалари анча юкори шаклланган. Шунинг учун улар анча баркарор хамда юкори натижаларга эга булишди.

Адабиётлар:

1. Т.С.Усманходжаев. Иссик иклимли шароитларда спортчилар орга-низмига шаркона массажанинг таъсири. Афтореферат кан. наук. М.1969.

2. В.И.Васичкин. Про массаж. Большое справочник про массажа.М.:2015.

3. Н.Ермакова. Новейшая энциклопедия массажа. М.:2017. Стр 64.

4. Д.А.Макунин. Массаж и лечения. П.: 2019. Стр 54.

УУК (УДК, UDC): 796.01

у w

Муаллиф билан боFлаш учун:

sunshine_83@mail.ru

Катта укитувчи А.Х. ХАЁТОВ1

1Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик шахри, Узбекистон

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ ОЛИЙ ТАЪЛИМ ЙУНАЛИШЛАРИ ВА МУТАХАССИСЛИКЛАРИ БИТИРУВЧИЛАРИНИНГ СПОРТ АГЕНТИ КАСБИНИ УЗЛАШТИРИШГА ТАЙЁРЛИГИ

Аннотация

■liotation

В статье раскрываются особенности агентской деятельности в профессиональном спорте, обосновывается важность овладения определенными профессиональными компетенциями для качественного осуществления агентской деятельности в спорте, определяется степень готовности выпускников высших учебных заведений, специализирующихся в области физической культуры и спорта, к овладению данной профессией. Тенденции развития современного профессионального спорта требуют появления и развития подобных профессий. Вузы, готовящие специалистов в области физической культуры и спорта, должны учитывать это при разработке учебных планов и программ. Профессиональные компетенции студентов должны формироваться в соответствии с требованиями современного спортивного рынка труда.

Ключевые слова: современный профессиональный спорт, агентская деятельность в спорте, спортивный агент, профессиональные компетенции, подготовка спортивных агентов.

Мак,олада профессионал спортдаги агентлик фаолиятининг узига хос хусусиятлари очиб берилган булиб, спортда агентлик фаолиятини сифатли амалга ошириш учун муайян касбий компетенцияларни эгаллашнинг ахамияти асослаб берилган, жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасалари битирувчиларининг ушбу касбни эгаллашга тайёрлик даражаси аник,ланган. Замонавий профессионал спортнинг бугунги кун ривожла-ниш тенденциялари шу каби касбларнинг пайдо булиши ва ривожланишини так,озо этади. Жисмоний тарбия ва спорт сохасида мутахассислар тайёрловчи олий таълим муассасалари ук,ув режа ва дастурларини ишлаб чик,ишда буни хисобга олишлари зарур. Талабаларнинг касбий компетенцияларини замонавий спорт мехнат бозорининг талабларидан келиб чикдан холда шакллантириш лозим.

Калит сузлар: замонавий профессионал спорт, спортда агентлик фаолияти, спорт агенти, касбий компетенциялар, спорт агентларини тайёрлаш.

The article reveals the features of agency activities in professional sports, substantiates the importance of mastering certain professional competencies for the high-quality implementation of agency activities in sports, determines the readiness degree of graduates of higher educational institutions specializing in the field of physical culture and sports to master this profession. The development trends of modern professional sports require the emergence and development of such professions. Universities that train specialists in the field of physical culture and sports should take this into account when developing curricula and programs. Professional competencies of students should be formed in accordance with the requirements of the modern sports labor market.

Key words: modern professional sports, agency activities in sports, sports agent, professional competencies, training of sports agents.

Кириш. Бугунги кунда куплаб ривожланаётган мамлакатларда профессионал спортни ривожлан-тириш, спортга кизикишни ошириш ва бунинг на-тижасида уни янада оммалаштириш масалаларига спортни давлат таъминоти тизимидан узини узи таминлаш тизимига утказишнинг бир йули сифа-тида каралмокда. Чунки профессионал спорт алла качон шоу, томоша элементларига эга булган, катта молиявий маблаFлар айланадиган бизнесга айланиб улгурди. Унинг эркин ривожланишини таъминлаш максадида давлатлар ва халкаро спорт ташкилотла-ри томонидан барча шарт-шароитлар, шу жумладан миллий ва халкаро хукукий асослар яратилмокда, спорт сохасидаги ижтимоий муносабатлар ислох килинмокда.

Мазкур ислохотлар профессионал спорт муноса-батлари иштирокчиси сифатида фаолият курсатади-ган ва профессионал спортчининг фаолиятида унга

хамрохлик килувчи янги касбларга булган эхтиёжни юзага келтирди. Бунинг окибатида спорт юристлари, менежерлари, промоутерлар ва албатта спорт агент-лари пайдо булди. Замонавий профессионал спорт муносабатларини уларнинг хизматларисиз тасаввур килиб булмайди, айникса спортдаги агентлик фаолия-ти энг мухимларидан бири хисобланади.

Профессионал спорт амалиёти шундан далолат бермокдаки, спортчи карьерасини муваффакиятли юргизишда хамда мехнат бозорида ижобий имид-жини яратишда бундай фаолият тури нихоятда зарур. Гап шундаки, юкори савиядаги мусобакаларда катнашаётган ва шу савияга мос булиш учун тинмай мехнат килишга, уз устида ишлашга мажбур булган профессионал спортчининг иш берувчи билан тузилган мехнат шартномаси шартларининг нозик жихатларини урганиш, уларни тушунишга деярли имкони йук. Бундай холатда, спортчига унинг карье-

см о см ю

со от Г о d со

раси билан боглик юридик, тижорат ва хатто маиший масалаларни яхши тушунадиган мутахассис керак булади. Асосий масалалар сифатида куйидагиларни курсатиш мумкин: бир спорт клубидан иккинчи клубга трансферни амалга ошириш, яшаш жойини узгартириш, янги иш жойини топиш ва куплаб бошка масалалар.

Аммо, шуни таъкидлаш жоизки, спортда агентлик фаолияти ва у оркали спорт агенти касби амалда мавжуд булсада, ушбу фаолиятни тартибга солиш хамда спорт агентининг хукукий макомини белгилаш билан боглик хал килинмаган масалалар талайгина.

Спорт агенти касби нисбатан ёш касблардан булиб, Жисмоний тарбия ва спорт тугрисидаги Узбекистон Республикаси Конунининг 3-моддасида "Спорт буйи-ча агент" тушунчагасига берилган таърифни хисобга олмаганда, профессионал спортда агентлик фаолияти билан шугулланишга оид юридик тушунча хеч кайси норматив хукукий хужжатда учрамайди. Вахоланки, Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 4 декабрдаги ПФ-5887 сонли «Узбекистонда футболни ривожлантиришни мутлако янги боскичга олиб чикиш чора-тадбирлари тугрисида»ги фармонида халкаро стандартлар асосида футбол буйича агентлар (восита-чилар)нинг фаолиятини тартибга солиш ва уларни ак-кредитациядан утказиш тартиби тугрисидаги низомни ишлаб чикиш ва тасдиклаш мухим вазифалардан бири сифатида белгиланган эди. Бундай холат, спортдаги агентлик фаолияти бир катор етакчи Халкаро спорт ташкилотларида юридик нуктаи назардан охиригача хал килинмаган масала эканлиги билан хам боглик булиши мумкин.

2011 йилдан ФИФА аввал уз расмий хужжатла-рида мавжуд булган "спорт агенти" атамасидан воз кечди ва унинг урнига "воситачи" атамасини киритди. Аммо бошка халкаро спорт федерацияларида "спорт агенти" атамаси кулланилади (хоккей, енгил атлетика, баскетбол).

Коидага кура, спортдаги агентлик фаолияти билан асосан юристлар, собик менежерлар, тренерлар ва спортчилар, спортчига карьераси давомида, унга ёр-дам бериш вазифасини буйнига олган кариндошлари шугулланишади. Куп холларда, профессионал спорт-чининг муваффакиятли спорт карьераси "оилавий бизнесга" айланади.

Малакали "спорт агенти" нафакат спортчига, балки иктидорли спортчини кулга киритиш ниятида музокара олиб бораётган ва шартнома тузишга тайёр клубларга, спорт жамоаларининг таркибини шакл-лантираётган тренерларга, салохиятли спортчига ^ инвестиция киритишни мулжаллаган тадбиркорларга о хам зарур мутахассисдир. Спорт агенти уз ишининг устаси сифатида, кенг доирадаги билимга эга булиш ^ ва ушбу фаолиятнинг энг нозик жихатларини тушу-• нишдан ташкари, маълум бир касбий компетенция-га ларга хам эга булиши керак. Жисмоний тарбия ва о спортга ихтисослашган олий таълим муассасаларида ю бундай билим ва маълумот даражасини олиш мум-| кинми? Мазкур тадкикот иши айнан, шу саволнинг § жавобига багишланган.

Наука о спорте: проблемы и перспективы

Тадкикотнинг максадини жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасаси "Жисмоний тарбия ва спорт менежменти" йуналиши битирувчисининг "спорт агенти" касбини эгаллашга тайёрлигини аниклаш ташкил этади.

Тадкикотнинг вазифалари куйидагилардан иборат:

- Спорт агентининг касбий компетенцияларини шакллантириш;

- Жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасаси битирувчиларининг "спорт агенти" касбини эгаллашга тайёргарлик даражасини бахолаш.

Тадкикот методлари: профессионал спортдаги фаолиятни ташкил этишга оид илмий ишларни урга-ниш; киёсий тахлил; суровнома ва сухбат.

Тадкикот объекти. Спортдаги агентлик фаолияти.

Тадкикот предмети. Жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасаси битирувчисининг "спорт агенти" касбини эгаллашга тайёрлиги.

Ишчи гипотеза - жисмоний тарбия ва спортга ихтисослашган олий таълим муассасаларидаги таълимнинг замонавий тизими спорт менежменти сохасида инновацион касбларнинг пайдо булишини хисобга олмайди.

Тадкикотни ташкил килиш. Узбекистон спор-тида агентлик фаолиятининг шаклланиши ва амалга оширилиши билан боглик муаммолар профессионал спортда фаолият курсатувчи мутахассислар билан олиб борилган сухбатлар натижасида аникланди. Тадкикотнинг мазкур боскичида 12 та мутахассис ва 3 та спорт агенти орасида суров утказилди.

Тадкикотнинг иккинчи боскичи Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети "Жисмоний тарбия ва спорт менежменти" бакалавриат таълим йуналиши ва магистратура мутахассислиги битирувчиларининг фикрини билиш хамда "спорт агенти" касбини эгаллашга тайёрликлари буйича узларини кандай бахолашларини аниклаш имконини берди.

Тадкикотнинг асосий натижалари. Спорт мехнат бозорида агентлик фаолиятининг пайдо бу-лишига биринчи навбатда спортнинг тижоратлашуви сабаб булди. Айнан шу сабаб спортга ва унинг атри-бутларига янгича карашнинг пайдо булишига, жум-ладан спортчига нисбатан товар сифатида карашнинг шаклланишига олиб келди. Трансфер бозорининг ривожланиши спортдаги агентлик фаолиятининг касб сифатида шаклланишига олиб келган сабаблардан яна биридир. Чунки спортчи ушбу бозорда олди-сотди ке-лишувининг объекти булиб иштирок этади. Шундай килиб, спорт агентларига нисбатан спортга оид ижти-моий мунособатларда маълум бир функцияларни бажарувчи профессионал мутахассислар сифатидаги эхтиёжнинг юзага келиши табиий холдир.

Олимпия Хартиясидан олимпия уйинларида кат-нашувчи спортчининг макомини хаваскор спортчи сифатида белгиловчи сахифанинг чикариб ташла-ниши хам халкаро спортнинг тижоратлашув йулида

Наука о спорте: проблемы и перспективы

ривожланишига туртки булди.

Дунёда ва хусусан Европада клублар футболи йирик корпарациялар бизнесига айланмокда. Бунинг исботи футбол буйича жадон чемпионатлари стати-стикасини сунгги 2018 йил Жадон чемпионати стати-стикаси билан солиштирганда яккол намоён булади. Олдинги жадон чемпионатларида терма жамоаларга жалб килинган дунёнинг энг яхши уйинчилари де-ярли барча китъалардаги турли давлатларда фаолият курсатадиган турли-туман клублардан булган булса, 2018 йилги ЖЧда Европанинг энг яхши клублари деярли тулик таркиб билан катнашди. Европанинг 9 та клуби ("Реал Мадрид", "Барселона", "ПСЖ", "Бавария", "Ювентус", "Манчестер Юнайтед", "Манчестер Сити", "Челси", "Теттенхэм") турли терма жамоаларга таркибидаги 10 дан ортик футболчисини юборган.

Юкорида тилга олинган клублар иктидорли фут-болчиларни танлаб олишда уларнинг трансферлари учун катта микдордаги пул маблагларини сарфла-шади ва ишлаб олишади. Бундай шароитларда спорт агенти касби нафакат талабгор, балки даромадли дамдир.

Спортчилар маошларининг ошиши билан спорт агентларининг даромадлари дам ошиб борди, бу еса ушбу касб нуфузининг ошишига олиб келди, аммо, иккинчи томондан, шунга боглик равишда спорт агентларига куйиладиган малака талаблари дам жиддийлашди. Спорт агентларининг дизмат дакла-рини белгилаш амалиёти туликлигича спорт турлари буйича федерациялар идтиёрига берилган булиб, улар тегишли регламентларни кабул килишади дамда спорт агентларининг аккредитацияси, фаолият юри-тиши ва лицензиялаш тартибини белгилаб беришади.

Масалан, якин кушниларимиз Россия футбол итти-фоки регламентига кура, бир футболчи учун туланади-ган максимал дак микдори шартнома суммасининг 10% ни ташкил этади. Агар уйинчи вояга етмаган булса дак микдори 5 % дан ошиши мумкин эмас.

Спорт агентининг асосий вазифалари руйхатига нималар киради? Сода мутахассислари билан суд-батлар, махсус адабиётларни урганиш ушбу саволга жавоб топиш имконини берди.

Агентлик фаолиятининг асосий йуналишларига куйидагиларни киритиш лозимлиги аникланди:

- спорт "трансфер бозори"нинг ривожланиш тенденцияларини билиш ва тушуниш;

- трансфер битимини тузишда юридик жидатдан куллаб-кувватлаш, спортчи ва иш берувчи уртасидаги шартномани тайёрлаш;

- ёш ва салодиятли спортчиларни топиш буйича скаутлик фаолияти;

- янги спортчиларни сотиб олишга кизикиш бил-дирган клублар билан дамкорлик килиш;

- барча шахслар, жумладан дар икки томон, яъни спортчи ва клуб реклама берувчилари ва домийлари билан тузиладиган шартномаларни юридик жидатдан профессионал даражада тайёрлаш;

- спортчини сугурталаш билан боглик ишлар;

- спортчида юзага келувчи барча юридик ва мо-

лиявий масалаларни дал килиш;

- спортчини персонал ва молиявий куллаб-кув-ватлаш.

Баъзи агентлар уз зиммасига спортчи фаолиятини PR куллаб-кувватлашни ташкил этиш, спортчи карье-расини режалаштириш, спорт карьераси тугагандан сунг кундалик маиший масалаларни дал килиш каби "оширилган мажбуриятларни" дам олишади.

Замонавий спортдаги агентлик касбига куйилади-ган юкори талаблар унинг ривожини маълум маънода чекламокда. Х,ар ким дам юкори профессионалликка эга спорт агенти була олмайди, лекин бу касбни эгалламокчи булганлар купчиликни ташкил килади. Уларни, асосан ушбу касбнинг юкори нуфузи ва катта даромадлари узига жалб килади.

Тадкикотлар шундан далолат берадики, спорт агентининг касбий малакаси куп киррали булиб, юридик ва иктисодий фанлар, спорт психологияси ва жисмоний тарбия ва спорт университетларининг ихтисослаштирилган фанлари буйича билимларга эга булишни талаб килади.

Лекин энг мудими, спортчи фаолиятининг узига хос хусусиятларини ипидан-игнасигача билиш керак. Яъни, халкаро ва миллий спорт ташкилотлари уставларини, мусобака низом ва регламентларини, трансферларга оид муносабатларнинг узига хос хусусиятларини, шартномалар тузиш ва бекор ки-лишнинг халкаро амалиётини, халкаро ва миллий спорт федерациялари томонидан кабул килинган карорларни билиши ва бу билимларни амалиётда карамогидаги спортчи манфаатларига мос тарзда куллай олиши керак.

Юкоридаги фикрлардан келиб чиккан долда уй-лаймизки, профессионал таълим спортдаги агентлик фаолияти содасида юкори малакали мутахассисларни тайёрлашга имкон яратади. Мамлакатимизда спорт агентларини касбий тайёрлаш ва кайта тайёрлаш буйича таълим дастурларининг мавжуд эмаслиги спортдаги агентлик фаолияти содасининг ривожла-нишига салбий таъсир курсатмокда.

Тадкикотимиз олдига куйилган вазифаларни ечиш жараёнида Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети "Жисмоний тарбия ва спорт ме-нежменти" бакалавриат таълим йуналишлари дамда магистратура мутахассисликлари битирувчилари-нинг спорт агенти касбига лаёкати ва тайёрликларини аниклаш зарур деб дисобладик. Бунинг учун махсус суровнома ишлаб чикилди ва суров утказилди. Бизни талабаларнинг спорт агенти касбига булган муно-сабати дамда келажакда ушбу касбни танлашга кай даражада тайёр эканликлари кизиктирди.

Тадкикот натижалари шуни курсатадики, битирувчи- о лар спорт менежменти сохасидаги ушбу фаолият турининг [¡^ мураккаблигини англаган долда, спорт агенти касбини z эгаллаш йулида куплаб кийинчиликлар мавжудлигини • тушунадилар. Шу билан биргаликда, спорт агенти касби S респондентлар учун жозибадор эканлиги аникланди (80% о респондент спорт агенти касбига ижобий бадо берди). Бу % саволга ижобий жавоб берган талабалар спортда агентлик i фаолияти билан шугулланиш учун реал имконият юзага го

келса, бу касбни эгаллаш йулида кулларидан келганча ха-ракат килишларини маълум килишди. Респондентларнинг 20%и келажакдаги фаолият тури сифатида бошка соха-ларини афзал куришган ёки аник жавоб бера олишмаган. Респондентлар деярли бир овоздан спорт агенти булиш учун турли фанлар буйича кенг билим олиш зарурлигини таъкидлаган холда, спорт менежментининг куйидаги соха-ларига алохида эътибор каратиш лозимлигини билдириб утишган:

- алокаларни урнатиш ва музокаралар олиб бориш психологияси - жавобларнинг 65%;

- спортда агентлик фаолиятининг хукукий асос-лари - 100%;

- трансфер битимларини ташкил килиш - 94%;

- спортчи брендингини ташкил килиш - 90%.

- Тадкикот материаллари асосида мамлакати-мизда спорт агентлигининг ривожланишига тусик булувчи муаммолар аникланди. Ушбу муаммолар куйидагиларни уз ичига олади:

- махаллий малакали спорт агентларига булган эхтиёж ва мамлакатимиз профессионал спортида агентлик фаолияти сохасида юзага келган амалиёт уртасидаги зиддият;

- жисмоний тарбия ва спорт таълими тизимида спорт менежерларини тайёрлашнинг мавжуд амали-ёти билан спорт агенти касбига куйиладиган талаблар уртасидаги зиддият.

УУК (УДК, UDC): 796.54

Наука о спорте: проблемы и перспективы

Бугунги кунда талабалар спорт агенти касбини эгаллаш учун зарур булган билимларни керакли хажмда олишаётгани йук. Тадкикот давомида аникланган спорт агенти учун зарур булган касбий компетенциялардан жисмоний тарбия ва спортга их-тисослашган олий таълим муассасаларида кушимча касбларга йуналтирувчи таълим дастурлар сифатида спорт агентларини тайёрлаш дастурларини шакллан-тиришда фойдаланиш мумкин.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 4 декабрдаги ПФ-5887 сон "Узбекистонда футболни ривожлантиришни мутлако янги боскичга олиб чикиш чора-тадбирлари тутрисида'ти Фармони (Конун х,уж-жатлари маълумотлари миллий базаси, 05.12.2019 й., 06/19/5887/4116-сон).

2. Вазирлар Мах,камасининг 2020 йил 22 майдаги 311 -сон "Худудий футбол ассоциациялари фаолиятини янада куллаб-кувватлаш чора-тадбир-лари тутрисида'ги Карори (Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 23.05.2020 й., 09/20/311/0639-сон).

3. Sphere of Physical Education and Sports as a Business Object / A.V. Pochinkin, N.A. Prodanova, I.L. Dimitrov, S.V. Viseiko, V.A. Zaitsev, S.N. Pozdeeva // International Journal of Psychosocial Rehabilitation. - 2020. - Volume 24, Issue 8. - P. 4772-4777.

4. Тащиян Аршак Андраникович, Иващенко Юрий Владимирович, Зайцев Василий Владимирович Особенности регулирования деятельности агентов в сфере спорта на договорной основе // Северо-Кавказский юридический вестник. 2019. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/osobennosti-regulirovaniya-deyatelnosti-agentov-v-sfere-sporta-na-dogovornoy-osnove (дата обращения: 08.08.2021).

5. Мазурина Анна Валентиновна, Алпацкая Елена Владимировна, Лихачев Олег Евграфович К проблеме подготовки специалистов в условиях глобализации и коммерциализации профессионального спорта // Ученые записки университета Лесгафта. 2019. №12 (178). URL: https://cyberleninka.ru/article/ n/k-probleme-podgotovki-spetsialistov-v-usloviyah-globalizatsii-i-kommertsializatsii-professionalnogo-sporta (дата обращения: 08.08.2021).

Филология фанлари номзоди, доцент Н.Н. ГАФФОРОВ1

Укитувчи З.У. СУЛТОНОВА1

1 Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахри, Узбекистон

и А

Муаллиф билан боглаш учун:

nodirg70@gmail.ru

Аннотация

СПОРТ АТАМАЛАРИ ИЗОХДИ ЛУГАТИНИ ТУЗИШ МУАММОЛАРИ

Annotation

В статье анализируются некоторые аспекты повышения престижа и статуса узбекского языка как государственного, использования узбекского языка в сфере физической культуры, спорта и оздоровления, создания словарей.

Ключевые слова: язык, прогресс, духовность, языковая чистота, словарь, словарь примечаний, энциклопедия, лингвистика.

Мазкур маколада узбек тилининг Давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавкеини янада яхши-лаш, жисмоний тарбия, спорт ва согломлаштириш сохасида узбек тилидан фойдаланиш, изошли лугатларни яратишдаги айрим жи^атлар та^лил этилган.

Калит сузлар: тил, тарацциёт, маънавият, тил софлиги, лугат, изошли лугат, цомус, лингвистика.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

This article is presents further improving the Uzbek language and some aspects in creating comments. This article analyzes some aspects of the Uzbek language in the field of further levels of state language, physical education, sports and health.

Key words: language, progress, spirituality, language cleanliness, dictionary, commentary dictionary, encyclopedia, linguistics language civilization development linguistics.

CM

о

CM Ю

ro та t

0 Q. w

1

Дунё тамаддунида миллатнинг урнини, халк-нинг такомил даражасини белгиловчи мухим омиллардан бири-тил. Она тилининг ривожи, унда яратилаётган маънавий мероснинг куплиги, она тилини урганиш ва ургатиш куникмасининг шаклланишига караб шу миллатга бахо берилади. Аслида дунё буйича мавжуд 7 мингдан зиёд тилдан бор-йуги 200 га якинигина расмий маком олгани хам шу жихат билан белгиланади. Теран тарихи,

такомил боскичлари, бой маънавий мероси ва мавкеига эга булган узбек тили байрамини хар йили 21 октябрь куни расман нишонлаш тугри-сидаги Президентимизнинг 2020 йил 10 апрелда имзолаган Крнуни узбек тилининг са-лохиятини ошириш, бойитиш, нуфузини янада ях-шилаш, дунё хамжамияти олдида тилимизнинг файзу таровати ва жозибадорлигини намойиш этишининг янги имконият эшикларини очди. Президентимиз

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.