Научная статья на тему 'ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ РИВОЖИДА АНТРОПОТЕХНИКАНИНГ АҲАМИЯТИ'

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ РИВОЖИДА АНТРОПОТЕХНИКАНИНГ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

103
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Жисмоний тарбия / спорт / жамият / антропотехника / фалсафий ёндашув / инсон / турмуш тарзи / Physical Education / Sports / Society / Anthropotechnics / Philosophical Approach / Human-being / Lifestyle

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Н. Н. Назаров

Мақолада спорт техникаси ҳақида асосий тушунчалар келтирилган. Жисмоний маданиятни ривожлантиришда антропотехниканинг маъноси ҳам ёритилган. Спорт натижаларига еришишда антропотехниканинг роли аниқланади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The basic representations about sports technique are given in the article. Meaning оf antropotechnique in development of physical culture also is submitted. The role of antropotechnique in achievement of sports results is determined

Текст научной работы на тему «ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ РИВОЖИДА АНТРОПОТЕХНИКАНИНГ АҲАМИЯТИ»

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ РИВОЖИДА АНТРОПОТЕХНИКАНИНГ

АХДМИЯТИ

Н. Н. Назаров

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети доценти

АННОТАЦИЯ

Маколада спорт техникаси хакида асосий тушунчалар келтирилган. Жисмоний маданиятни ривожлантиришда антропотехниканинг маъноси хам ёритилган. Спорт натижаларига еришишда антропотехниканинг роли аникланади

Калит сузлар: Жисмоний тарбия, спорт, жамият, антропотехника, фалсафий ёндашув, инсон, турмуш тарзи.

ABSTRACT

The basic representations about sports technique are given in the article. Meaning оf antropotechnique in development of physical culture also is submitted. The role of antropotechnique in achievement of sports results is determined

Keywords: Physical Education, Sports, Society, Anthropotechnics, Philosophical Approach, Human-being, Lifestyle

КИРИШ

Бутун инсоният томонидан куп йиллик тарих давомида яратилган моддий ва маънавий бойликлар мажмуаси умумжахон маданиятини ифодалайди. Хрзирги замон фалсафаси нуктаи-назаридан маданият инсон фаолияти технологияси, инсон тажрибасини туплаш ва етказиб бериш, шунингдек уни бахолаш ва англаш деб каралади. Бунда инсоннинг шахсий жихатлари, унинг яширин имкониятларининг ошиши хам куриб чикилади. Инсон моддий ва маънавий маданий бойликлар яратиб, фаолиятининг турли сохаларига фойдали ва инсоний, янги ва ижодий фикрлар киритиб, жамиятда тараккиётни вужудга келишига хисса кушади.

Жисмоний тарбия ва спорт хам жамиятнинг тарихий ва фалсафий ривожланиш махсули хисобланади. Бунда жисмоний тарбия факатгина гавда маданияти сифатида эмас, балки моддий ва маънавий бойликлар мажмуаси сифатида хам талкин этилади. Жисмоний тарбия ва спорт назариясининг ривожланиши,

April, 2022

654

замонавий кишининг маънавий ва жисмоний имкониятларининг куп киррали муаммоларини, шунингдек, унинг рухий ва жисмоний такомиллашувига йуналтирилган восита, усул хамда технологияларни тадкик килиш илмий билимлар, вазифалар ва ривожланиш конуниятларига таянади.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Фалсафа бошка фанлар каби жисмоний тарбия ва спорт тугрисидаги билимлар, уларнинг таркибий кисмлари бу сохадаги назарий ва амалий фанларнинг барча кенг куламдаги мажмуини ишлаб чикишдаги услублар асоси хисобланади. Бу хакда "В.Столяров, Н.Пономарев, Е.Косевич, И.Ротов, В.В.Кузнецов. Л.Матвеев, В.Люкевич, Н.Голотов, И.Муравов, В.Понамарчук, В.Бальсевич, Л.Лубышев, L. King, H.Lenk, M.Demel, Z.Cendrowski, R.Trzesniowski, Z.Krawczyk" [1] каби олимлар узларининг фалсафий ва услубий ишларида таъкидлаб утишган.

Энг мухим фалсафий услубий муаммо спорт техникаси йуналишида категориялар, асосий конун-коидалар, мезонлар ва курсаткичларни ишлаб чикиш хисобланиб, улар ёдамида фалсафий коидалардан жисмоний тарбия ва спорт амалиётига утишда булиб, бу эса, фалсафий услублардан муайян билим жараёни ва амалий фаолиятда хар томонлама фойдаланиш имкониятини беради. Жисмоний тарбия айрим таркибий кисмлардан тузилган бир бутун тизим булиб, услубий ва технологик масалалар, яъни барча илмий йуналишларни ишлаб чикишдаги фанлараро тадкикотларни хал килишда синергетик ёндашувни куллаш объекти хисобланади.

Спорт техникаси, янги спорт жихозлари машк килиш мосламалари, кайд килувчи ва ахборот берувчи мосламаларни яратиш буйича тадкикот олиб бориш ва ишлаб чикиш жисмоний тарбия ва спорт хакидаги фанлар тизимидаги фанлараро алокаларни ёркин ифодалайди. Спорт техникаси лойихасини ишлаб чикиш инсон фаолиятининг узига хос куриниши булиб, унинг ривожланиши ижтимоий-иктисодий омиллар, жамият эхтиёжлари билан аникланади. Бу жараён асосида ижодий иш ётади ва тадкикотнинг бу объекти хусусиятлари кенг камровлидир.

Техника ривожланишини тахлил килишга фалсафий ёндашув техника ва ахборот технологиялари ривожланган жамиятдаги инсон мавжудлигининг янги шакли билан богликдир. Техниканинг узи кадим замонларданок фалсафий фикр юритиш мавзуси булиб келаётган булсада, техника фалсафаси кейинги ун йилликларда янги фан сифатида ажралиб чикаётган билимлар сохасидир. Спорт техникаси

April, 2022

655

фалсафаси бугунги кунда уз муаммоларини уртага ташлаб, уларни кейинчалик хал килиш йулларни белгиламокда. "Техниканинг мисли курилмаган парвози, ишлаб чикариш технологияларининг тараккиёти инсониятнинг олам, одам хакидаги карашларини чилпарчин килиб ташлади. Радио, телеведения, хисоблаш техникаси, космосга чикиш, ядро энергиясини жиловлаш, ген инженерияси, пластик материаллар бунга ухшаш техникавий янгиликлар аждодларимизнинг тушига хам кирмаган кулайликларни яратиб турмуш кечириш тарзини тубдан узгартириб юборди" [2]. Хрзирги замон техника фалсафаси яратувчи ва ундан фойдаланувчи инсон муаммоларини тадкик килади. Техник мухит таъсирида инсон менталетити узгаради, этник фарклар йуколади. Ана шуларни инобатга олган холда "техникага карши" окимлар вужудга келмокда.

Илгари техника фалсафий муаммо була оладими? деган савол куйилган булса, эндиликда спорт техникаси фалсафа мавзуси була оладими? деган савол куйилмокда. Хрзирги вактда техника фалсафасининг маданий-фалсафий ва антропологик концепциялари урганилган ва урганилмокда. Техника фалсафаси диккат марказида энг аввало халк фаравонлигининг ошишига техника тараккиётининг таъсирини урганиш муаммолари туради. Техника жахон маданияти бир кисми булиб, у хаётимизнинг иктисод, сиёсат, миллатлараро манфаатлар ва албатта спортнинг ажралмас кисми хисобланади. Илмий техника тараккиёти шароитида инсоннинг ташки мухит ва ишлаб чикаришнинг узгарувчан шароитларига мослашуви катта ахамият касб этади. Ижтимоий, иктисодий ва техник туб узгаришлар жараёнида инсон табиий мухитдан анча фарк килувчи "иккинчи мухитни" яъни, "сунъий хаёт мухити"ни яратади. Айтиш мумкинки, техника ривожи инсоннинг маънавий дунёси ривожланишига караганда жадал суратларда ривожланиб бормокда.

Турмуш тарзида ишлаб чикаришдаги уз фаолиятини яхшилаш учун инсон азалдан турли техник воситаларни яратиб келган ва куллаган. Инсоннинг ривожланиши техник узгаришлар жараёнида бу воситалар узлуксиз мураккаблашиб борди ва такомиллашди. Худди шу жараён спорт анжомлари ва тренажёрлар яратилишида хам руй берди. Жисмоний тарбия ва спорт ривожланишининг муайян боскичларида мавжуд машгулот воситалари ижобий ахамиятга эга булган, лекин кейинчалик улар спорт тайёргарлигининг яхшиланиши ва спорт ютукларининг усишига етарли имкон бермади. Тажрибага таянган маълумотлар асосида техник курилмалардан фойдаланиб, янги ягона такомиллашган

April, 2022

656

восита ва усулларни диалектик излаш руй берди. Хрзирги пайтда машгулот дарслари шароитларини кулайлаштириш максад килиб олинган. Курилма ва тренажёрларни ясашда эргономика, биомеханика, инженерлик психологияси, дизайндан янги билимлар вужудга келмокда ва ривожлантирилмокда. Хрзирги замонда техник воситаларни куллаш билан буладиган жисмоний машкларни бажариш шароитларидаги инсон фаолиятини урганувчи янги илмий йуналишларни шакллантириш зарурияти тугилди. Бундай илмий йуналишларнинг ривожланиши талабларга жавоб берувчи сифатлар даражасининг ошиши ва харакат куникмаларини эгаллашда мантикий хисоб ва бошкарув вазифаларининг кенг спектрини таъминлаб бериши мумкин. Замонавий спорт техникаси "атроф-мухит-инсон" тизимида таркибий кисм булиб, бу тизим спорт машгулотида исталган натижаларга эришиш ва фазода, сув остида шошилинч ёрдамга мухтож географик минтакаларда ва одатдаги мехнат фаолиятида инсоннинг ишлаш кобилиятини саклаб туриши учун бошкарув ва узаро таъсирнинг ягона механизмига буйсунади.

Спорт техникаси сифатида урганиш ва шугулланиш учун машгулот курилмалари, жисмоний юкламаларни бажаришда организм холати хамда фазо ва вакт курсаткичлари тугрисидаги маълумотларни олиш учун асбоб ва аппаратларни томошабоглар, микрорайонлар, мактаб ва аквамайдонларда жойлаштирилиши яхши самара беради. Организмни даволаш ва унинг вазифаларини тиклашда кулланувчи кенг доирадаги техник воситалар тиббий техникага мансуб булиб, улар тиббиёт йуналишларида урганилади. Инсоннинг куп киррали фаолияти билан спорт техникаси узаро чамбарчас богликдир. Жисмоний тарбия ва спортдаги техник воситаларнинг бутун спектри антропотехникага мансубдир, чунки у инсон манфаатлари учун мулжалланган. Унинг кулланиш сохалари жисмоний тарбия, жисмоний тайёргарлик ва спорт машгулоти кабилардир. Жисмоний тарбия ва спорт воситалари, шу жумладан техник воситалар шахснинг жамиятда узини-узи бошкариши, янада кулай шароитлар яратиш ва иктисодий самарадорликка имкон яратиши учун йуналтирилган.

Жисмоний тарбиянинг ижтимоий-иктисодий самарадорлигини аникловчи омилларга касаллик микдорини камайтириш ва умрни узайтириш, мехнат унумдорлигини ошириш, жамоадаги баркарорлик, ишга лаёкатлилик ёшини узайтириш, укувчи ва талабаларда жисмоний тарбияда юкори спорт натижаларига эришиш, жарохатдан кейинги тикланиш машгулотлари сифатини яхшилаш кабилар киради.

April, 2022

657

Жисмоний тарбия ва спортдаги антропотехниканинг ижтимоий, техник ва экологик атроф-мухит билан узаро муносабатлари алохида ахамият касб этади. Спорт техникаси ва инсоннинг баркамол ривожланишида узвий богликлик намоён булади. Жисмоний воситаларни куллаш жисмоний тарбия жараёнида илм олиш ва тарбия масаларини кушиб олиб боришга имкон беради. Моддий тафаккур ва амалиёт жараёнида спорт техникасини яратувчи техник ва услубий билимлар тизимини келтириб чикаради.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Юкори малакали спортчиларни тарбиялашдаги инсоннинг харакат имкониятлари захираларини очиб бериш йулларини излашни талаб килади. Бунга тадрижий ривожланиш жараёнида шаклланган табиий харакатларни тулалигича такрорламасдан, балки юзага келган зарурият асосида келиб чиккан машкларни бажариш оркали эришиш йулларини курсатади. Бу ерда гап сунъий бошкарилувчи мухитни таъминлаб берувчи тренажёрлар, техник воситалардан фойдаланиш ва инсоннинг юкори ва энг юкори жисмоний имкониятларини очувчи машгулотларнинг узаро боглик тизими хакида боради.

Рус файласуф олими В.В.Кузнецов XXII Москва Олимпиадаси арафасида антропомаксимология илмий назариясини илгари суради. У бемор эмас, балки спорт ва бошка шошилинч хаётий вазиятларда мужизалар яратишга кодир соглом одам хакида маълумотлар беради. Юкори ютуклар спорти инсоннинг ута юкори имкониятларини илмий урганиш учун беками-куст шароитлар яратишини таъкидлайди(2). Спорт ривожланиш, таккослаш ва кобилиятларни намоён килишнинг тарихан юзага келган мусобака шакли булиб, техник воситалар эса энг юкори курсаткич харакатларини ишлаб чикиш ва спортда рекорд натижаларга эришиш имкониятини беради. Х,аёт фаолиятининг тикланиши узаро таъсирни назорат килиши мумкин булган шароитлар енгиллаштирувчи ва эхтиётловчи курилма ва мосламалар ёрдамида самаралирок булади. Болалар билан буладиган машгулотларда ёшдаги фаркларни хисобга олиб, согломлаштириш майдончаларида янги курилма ва мосламалар яратиш купрок фойда келтиради.

Техник воситалар организмнинг рухий, жисмоний юкламаларга мослашувига, харакатлар мослашувининг яхшиланишига, организм фаолиятининг такомиллашувига имкон беради. Касбий-амалий жисмоний тайёргарлик ва тренажёрлар, куришга оид, тактик тахлил килувчи асбобларга ва инсоннинг рухий

April, 2022

658

фаолиятига талаблар йил сайин ошиб бормокда. Жисмоний согломлик холати жамиятдаги кадриятлар тизимига боглик узига хос шаклга эга булганлиги сабабли техник воситалар ва касбий-амалий жисмоний тайёргарликнинг ахамияти янада ортади.

Жамиятдаги аксиологик устунликлар аввало жисмоний тарбиядаги антропотехника инсоннинг хаётий эхтиёжларини кондиришга йуналтирилган. Жисмоний тарбиядаги тараккиёт диалектикаси унинг моддий таъминоти, яъни ашёлар олами билан жиддий богликдир. Шунингдек, мехнат куролари ва воситалари вазифасини бажарувчи техник воситалар хам ашё сифатида катнашиб, улар инсонлар уртасидаги алокаларни узаро муносабатларининг турли куринишдаги шаклларида намоён булади. Антропотехниканинг шак-шубхасиз мухимлиги унинг кулланиши ва кейинчалик такомиллашуви инсонга факат фойда келтиришдан, яъни ижобий ижтимоий натижалардан иборатдир.

Инсон манфаатлари учун соглом хаёт ва ижтимоий-маданий мухит яратиш зарур. Бундай мухит спорт зал, бассейн, махсуслаштирилган тренажёр залидан иборат согломлаштириш мажмуасида яратилади. Харакатларнинг таъсирини енгиллатувчи, машгулот курилмалари ва тренажёрлардаги кенг куламдаги таъсирлар буйича муайян кетма-кетликда танлаб олинган машклар мажмуасини куллаш охир окибатда согломлаштирувчи жисмоний тарбия гояларини самаралирок булишига олиб келади. Х,ар бир шугулланувчининг шахсий узига кулай жисмоний холатини аниклаш ва унга эришишда тугри йулни топишига имкон беради. Экологик тахдид табиий шароитларда, айникса юкори нурланиш булган мухитли жойларда жисмоний тарбия машгулотларини чегаралаб куйишга олиб келади. Кандай килиб ифлосланган очик хавода машгулотлар утказиш ва сув хавзаларида сузишга ургатиш, узок вакт офтобда юриш шишларнинг пайдо булишига олиб келишини била туриб офтобда тобланиш мумкин?. Ана шундай шароитларда болаларни спортда юкори натижаларга эришишга йуналтириш, катта жисмоний юкламаларга бардош беришга олиб келиш мумкинми?. Бугунги кунга келиб, жисмоний тарбия ва спорт назарияси амалиётда юкоридаги каби бир катор саволларга тулик жавоб бера олмайди.

Жисмоний тарбия ва спортда ургатиш аввалом бор харакат куникмаларини эгаллаш жараёни билан богликдир. "Аввало, ёшларда жисмоний тарбия ва спортга катта иштиёк ва кизикиш уйготиб, уларни бу сохага узлуксиз жалб кила оладиган,

миллий таълим тизими доирасида утказиладиган, ёшларни

April, 2022

согломлик ва гузаллик гоялари руйхатида тарбиялайдиган оммавий спорт харакатини шакллантириши зарур(5). Укувчи талабалар сонининг тобора ортиб бориши янги укув тарбия технологиялари ёрдамида янада купрок натижа билан руёбга чикади. Бунда укитишда кургазмали ва тушунтириш усулларини куллаш билан бир каторда видеокомпьютер технологиялари, бошкарилувчи узаро таъсир курилмалари ёрдамида амалий укитишдан фойдаланиш самаралирокдир.

Техник воситалар ёрдамида укитиш укувчилар билим доирасини кенгайтиради, укитиш сифати ошади, укувчиларнинг укиш ва машгулотга булган шахсий ёндашуви ижобий томонга узгаради. Тартибга солинган таркибли машклар шароитларида жисмоний юкламаларни бажаришда назорат килинувчига узаро таъсир шароитлари яратилади. Шу билан бирга компьютерлашган тренажёр тизимини куллаш билан боглик имкониятлар туфайли мураббий ёки укитувчига энди бажарилган ишнинг хисоб китобини олиб бориш ва тахлил утказиш керак булмай колади. У педагогик жараёнларнинг ижодий томонига диккатини каратиб, машгулотларда якка тартиблиликни амалга ошириши мумкин. Шу билан бирга жисмоний тарбия ва спортда укитиш жараёни оддий ахборот беришдангина иборат булмасдан, балки мураккаб рухий жараён эканлигини хисобга олиш керак. Антропентехникани укув машгулот жараёнига онгли равишда олиб кириш учун техник гояларни ута кулай ривожлантириш талаб килинади. Шахсга узига ёкадиган жисмоний машкларни танлашда катта эркинлик берилади.

Жисмоний тарбия назарияси ва амалиётининг феномен хусусиятларининг бошка доирадагилардан фарки шундан иборатки, у инсондаги ижтимоий ва биологик борликни ута табиий йул билан бирлаштиради ва унинг ривожланишида умумфалсафий услубиёт асосида бирлаштирувчи омил сифатида махсус ишлаб чикилган жисмоний тарбия билим ва технологиялари булиши лозим. Антропотехника жисмоний тарбияда тадкикотлар ва ишланмаларнинг инсонпарвар йуналиши хисобланади. У инсон фаолиятининг табиий ва таркибий кисмини ифодалаб, унинг кобилиятларини оширади. Замонавий инсон бутун технократик мухит ва антропотехникага нисбатан "homo gapiens technikus" булиб колади. Инсон жисмоний тарбия йуналишида антропотехниканинг фаол иштирокчи булади. Техника тараккиётининг ютукларидан янги аппарат ва тренажёрлар куринишида фойдаланади. Шу туфайли узини-узи такомиллаштириб боради. Антропотехника хеч качон анъанавий машгулот

April, 2022

660

воситаларига карши эмас, уни рад этмайди. Х,ар бир кишининг хаётда булгани каби узини-узи руёбга чикаришида хамда жисмоний ривожланишини бошкариши учун харакат фаоллигининг янги эхтиёжлари кондирилишига ёрдам беради. Инсоннинг бутун умри давомида харакат фаоллиги унинг хаёт тарзининг зарурий таркибий кисми булиб колади. Замонавий спорт техникаси атрофдаги нарсалар мухитининг узгаришига таъсир килади ва шу билан бирга бу узгаришларнинг ижтимоий ахамияти ортади. Янги антропотехника мутахасисларининг вазифаси инсонни ураб турувчи нарсаларнинг уйгунлашувига кенг имкониятлар очишдир. Бу муаммони фалсафий англаш ва уни кейинчалик услубий хал килишнинг жуда мухимлиги шу билан богликки, булар спортда гайратни оширувчи воситаларни куллаш каби салбий холатларга карши хисобланади. Антропотехника тадбик килувчи янги технологиялар инсон хаёти учун хавфли дорилардан фойдаланмайдиган рухий жисмоний захира имкониятларини очишга имкон яратади.

Инсон мураккаб ахборот энергетика тизими булиб, организмга таъкикланган кузгатувчи дорилар ва аноболикларни олиб кириш унинг мувозанати ва соглом хаёт фаолиятининг бузилишига сабаб булади. Инсоннинг аклий ва жисмоний ривожланиши хакидаги билимларнинг тупланиши янги фан спорт информатикаси пайдо булишига олиб келди. XXI асрдаги информатика ва компьютер техникаси ютуклари спорт амалиётида биологик карши алокага асосланган бошка фан билан бир каторда янги технологияларни куллаш имконини беради. Масалан, мушакларнинг электр фаоллиги катталиги хакидаги ёруглик ва овоз ахборотларини уланган электродларда кайд килиниши оркали билиб бу жараённи онгли равишда бошкариш мушаклар кучини ривожлантириши мумкин.

ХУЛОСА

Шубхасиз, олий малакали спортчиларни тайёрлашда инсон организми биоэнергетикасининг яширин захиралари тугилиши ва ишлатилиши учун аппаратлар куллана бошлайди. Масалан, юрак кон томир тизими холатини назорат килишда мушак мотонейтронлари ва амия нейронлари интеллектуал изометрик юкланмалар яратишда юкланмаларни узгартирувчи электромиограмма асбоби шулар жумласидандир. Бундай аппаратлар янги авлод антропотехникаси хисобланади. Унинг ёрдамида шахснинг космологик сифат ва кобилиятларидан фаркли булган рухий жисмоний сифат ва кобилиятларини англаш ва

April, 2022

661

такомиллаштиришга асосланган инсон мавжудлигининг янги илмий усуллар мажмуаси руёбга чикади. Хулоса урнида таъкидлашимиз лозимки, "Техника тараккиёти инсонларнинг уз согликлари хакида купрок уйлашларини шарт килиб куймокда. Шу боис жисмоний тарбия билан шугулланиш кишилар турмуш тарзининг зарурий элементига айланиб бормокда" [3]. Антропотехникадан фойдаланиш спортнинг ривожланишида ижобий натижа беради. Спортдаги ютуклар кулами ошишига кенг йул очади. Шунинг учун хам антропотехника ютукларидан спорт йуналишида фойдаланиш самарадорлигини ошириб боравериш давр талаби булиб колаверади.

REFERENCES

1. Столяров В.И. Актуальные проблемы философии и социологии спорта// Теор. и практ. физ. культ. 1980, № 12, с. 7-10. Бальсевич В.К., Наталов Г.Г., Чернышенко Ю.К. Конверсия основных положений теории спортивной подготовки в процессе физического воспитания // Теор. и практ. физ. культ. 2018, № 6, с. 15 - 25. Krawczyk Z., Kosiewicz J. Filozofia kultury fizycznej. Koncepcje i problemy. T. I, II. - Warszawa, 2016.

2. Каримов Иброхим. Маънавият фалсафа ва хаёт.Т.Фан нашриёти.2017.-81-б.

3. Шатерников.Э.К. Насриддинов.Ф.Н., инсон омилини шакллантиришда жисмоний тарбия ва спорт.Тошкент"Укитувчи". 2013 йил. 94-бет

4. Назаров Нурали Нормирзаевич. Жисмоний тарбия-соглом турмуш тарзини шакллантириш омилларидан бири сифатида. Ижтимоий фикр. 2016 йил, 3-сон, 50-55-бетлар.

5. Назаров Нурали Нормирзаевич. Спортнинг маънавий тамойиллари ва соглом авлод тарбияси. УзМУ Хабарлари махсус сон. 2013 йил, Махсус сон, 87-89-бетлар.

6.Якубов Фазлиддин Мухитдинович. Таълим жараёнида жисмоний маданият ва рухий баркамоллик уйгунлиги. "Science and Education" Scientific Journal. Uzbekistan. August 2020 1, 106-113.

7. Якубов Фазлиддин Мухитдинович. Булажак жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларида спорт тафаккури ва унинг услубларини яратиш оркали тафаккур тарзини такомиллаштириш йуллари // "Фан-спортга" илмий-назарий журнали, 2019 -№4 - Б. 23-28.

8. Назаров Нурали Нормирзаевич. Спорт ва унинг фалсафий мазмуни. Фалсафа ва хукук. 2011 йил, 1-сон, 36-37-бетлар.

9. Якубов Фазлиддин Мухитдинович. Жисмоний тарбия ва спорт мутахассислари тафаккур тарзини спорт семиотикаси оркали ривожлантириш

йуллари. "УзМУ ХАБАРЛАРИ" илмий амалий журнали, 2019. -№1/2 - Б. 211-215.

April, 2022

662

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.