Научная статья на тему 'Жеңіл бас-ми жарақаты бар науқастардағы посткоммоционды бҧзылыстарының терапевтикалық коррекциясы'

Жеңіл бас-ми жарақаты бар науқастардағы посткоммоционды бҧзылыстарының терапевтикалық коррекциясы Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
128
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Жеңіл бас-ми жарақатының емі. / Treatment of cushy cranium-cerebral traumas

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Л.М. Есен, М.С. Алмуханбетова, М.Н. Бостанов

Посткоммоционды бұзылыстары бар 28 науқаста «Фенотропил» препаратынының терапевтикалық эффективтілігін бағалау бойынша психовегетативті, когнитивті, диссомниялық, церебрастеникалық бұзылыстарды түзетуде қауіпсіз, әрі тиімді жоғары терапевтикалық эффективтілік кӛрсеткішіне ие болды, препарат науқастардың ӛмір сүру сапасын арттырды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE THERAPEUTIC CORRECTION POSTCONSUSSION FRUSTRATIONS OF PATIENTS CUM CUSHY CRANIUM-CEREBRAL TRAUMAS

The assessment of the therapeutic efficiency of the drug "Phenotropil" in the treatment of 28 patients suffering from after coma disorders showed high therapeutic efficiency and safe use in correcting cerebrastenia, dissomnia, cognicia, psycho-vegetative disorders. The drug significantly improves the life quality of patients.

Текст научной работы на тему «Жеңіл бас-ми жарақаты бар науқастардағы посткоммоционды бҧзылыстарының терапевтикалық коррекциясы»

Вестник КазНМУ, №2-2015

УДК 616.831-001.31;616.831-001.34:616.8-085.2/3

Л.М. ЕСЕН, М.С. АЛМУХАНБЕТОВА, М.Н. БОСТАНОВ

Халыцаралъщ Цазац-Тур!к УниверситетI, Шымкент медицина институты, неврология, психиатрия кафедрасы

Шымкент цаласы, Цазацстан Республикасы

ЖЕЩЛ БАС-МИ ЖАРАЦАТЫ БАР НАУЬДСТАРД^Ы ПОСТКОММОЦИОНДЫ Б¥ЗЫЛЫСТАРЫНЬЩ

ТЕРАПЕВТИКАЛЬЩ КОРРЕКЦИЯСЫ

Посткоммоционды бузылыстары бар 28 науцаста «Фенотропил» препаратыныныц терапевтикалыщ эффективт!л1г!н багалау бойынша психовегетативтI, когнитивтI, диссомниялыщ, церебрастеникалыц бузылыстарды тузетуде цаутаз, эр! тшмд! жогары терапевтикалыщ эффективтшк кврсетк/шше ие болды, препарат науцастардыц ем!р суру сапасын арттырды. ТYйiндi свздер: Жещл бас-ми жарацатыныц емI.

К1р1спе. Бас-ми жаракаты жалпы жаракат курылымы бойынша 39 дан 50%-га дей!нг! керсетк!шт! курайды, заманауи медицинадагы приоритета жэне элеуметт!к мадызга ие мэселелерд!д арасында жетекш! орын алады. БД¥ мэл!мет!не суйенсек, бул керсетк!ш жаракаттыд алдын-алуга шараларына багытталган материалдык жабдыктар мен интеллектуальды куштер жумсалганына карамастан жылына 2%-га дей!н есед! [1,2].

К^аз!рг! тадда бас-милык закымданулар курылымында жед!л бас-ми жаракаты аздаган орынга ие, салыстырмалы салмагы 73-88% курайды. Эдебиеттер мэл!меттер!не сэйкес жед!л бас-ми жаракатын алган пациенттерде милык функцияларды калпына келт!ру б!рнеше жылдар !ш!нде баяу журед!. Зардап шеккендерд!д шамамен 30-40% жед!л бас-ми жаракатынан кей!нг! бас ауруымен, бас айналуымен, эмоциональды-вегетативт!, когнитивт! жэне м!нез-кулыкты бузылыстарымен журет!н аскынулармен,

микроорганикалык неврологиялык симптоматикалардыд болуы немесе болмауымен сипатталады. Атап айтканда когнитивт! бузылыстар кептеген наукастарды бурынгы ем!р суру калпына экелмейд! жэне наукастардыд ем!р суру сапасыныд нег!зг! бузылу себеб!н!д б!р! болып табылады, жед!л бас-ми жаракатын алган 30% наукастарда узак уакытка созылган едбекке каб!летт!л!кт!д темендеу эс!ресе !с-эрекетт!д маманданган турлер!н!д темендеу! байкалады [3-5].

Сондыктан жед!л бас-ми жаракатыныд таралуы жэне онымен байланысты бузылыстар жед!л бас-ми жаракатын медициналык жэне элеуметт!к-экономикалык жолдарын талап етет!н ез!нд!к мэселеге айналдырады.Элеуметт!к-экономикалык кезкарастары бойынша наукастар !ш!нен едбекке каб!летт! жастагы жастар арасында мэселе курделенед! [6,7].

Зерттеу максаты. Посткоммоционды бузылыстары бар наукастарды емдеуде «Фенотропил» препаратыныд терапевтикалык эффективт!л!г!н багалау. «Фенотропил» - айкын антиамнестикалык касиетке ие ноотропты препарат, бас мидыд интегративт! !с-эрекет!н белсенд!ред!, есте сактаудыд консолидациясын кушейтед!, ынта мен акыл-ой !с-эрекет концентрациясын жаксартады, оку урд!с!н жед!лдетед!,ми т!ндер!н!д гипоксияга жэне уытты эсерге турактылыгын жогарылатады,тырысуга карсы эсерге ие, ауырсынуды басатын эсер керсетед!, кед!л куйд! кетеред!, физикалык жумыска каб!летт!л!г!н арттырады. Препараттыд мардымсыз психостимулирлеуш! эсер! анксиолитикалык белсенд!л!г!мен б!рлесед!. «Фенотропил» зат алмасу процес!не ти!мд! эсер етед!, бас миыныд кан айналымын жаксартады, тотыгу -калпына келу процес!н куаттандырады, глюкоза утилизациясын есепке ала отырып, агзаныд энергетикалык потенциалын жогарылатады, бас мидыд ишемияланган аймактарында регионарлы кан агуын жаксартады, бас мидагы серотонин жэне дофамин, норадреналин мадызын жогарылатады, мидыд б!регей биоэлектрикалык белсенд!л!кт!д мадыздылыгына эсер етпейд! [8].

Зерттеу эдiстерi мен жабдыктары. Зерттеуд!д нег!зг! топтары диагностирленген посткоммоционды

бузылыстары бар 28 наукастан турады, олардыд 16-сы ер

адам жэне 12-с! эйел адам, жас шамалары 19-дан 46 жас арасындагылар, орташа 29 жас.

Посткоммоционды синдромы бар наукастарда жед!л когнитивт! бузылыстар туракты ынта,зей!нн!д калыпты жагдайда туруымен жэне концентрация бузылыстары тур!мен, жед!л мнестикалык бузылыстарымен, сейлеу продукциясыныд жэне ассоциация туз!лу!

жылдамдыгыныд темендеу!мен кер!н!с беред!. Аныкталган когнитивт! бузылыстар астениялык бузылыстарыныд, эмоциональды бузылыстарыныд айкындылыгымен ерекшеленед!. Эмоциональды

бузылыстар жед!л депрессивт! эпизодтармен, кептеген наукастарда басым куйзел!с аффект!с!мен б!рге журед!. Вегетативт! бузылыстар парасимпатикалык эсермен б!рге журет!н парасимпатикалык жэне симпатикалык регуляцияныд дисбалансымен сипатталады. Наукастардагы бас мидыд биоэлектрикалык белсенд!л!к керсетк!штер! альфа -ритм реактивт!л!г!н!д темендеу!мен жэне дизритмияныд жогары дедгей!мен сипатталады. Нег!зг! топтагы пациенттер «Фенотропил» препаратын тадертедг! уакытта 100-200 мг б!рретт!к дозада 40 кун бойы кабылдаган. Посткомационды бузылыстармен стандартты ноотропты препаратты сол уакытта кабылдаган 30 наукас бакылау тобын курады.

Эффективт!л!кт! багалау пациенттерд!д айкын субъективт! шагымдарыныд нег!з!нде, анкета кемег!мен, патологиялык симптомдардыд айкындыгын келемд! багалау(балл бойынша), астеникалык жагдайдыд шкала керсетк!штер!н!д динамикасын, пациентт!д ем!р сапасыныд шкаласы, Шульте таблицасын жэне Крепилин тесттерд!, Лурия тесттерд! когнитивт! бузылыстарда пайдаланумен

жург!з!лд!.«Фенотропил» препаратыныд етк!зг!шт!г!н объективт! клиникалык мэл!меттерд!д нэтижес!н жэне пациенттерд!д субъективт! сезг!шт!г!н динамикасы нег!з!нде емдеу процес!нде багалау. Статистикалык еддеулер вариационды статистикалар эд!стер!н колданумен б!рге жург!з!лед!. Керсетк!штерд!д орташа мадызын (М) жэне олардыд стандартты кател!ктер!н есептед! (т). Зерттелген керсетк!штерд!д орташа мадыздылыгы мен айырмасы арасында нактылык Стьюдент критерий! бойынша аныкталды, мумк!нш!л!кт! багалай

отырып,мадыздылык дедгей! 95 %-дан аз болмауы ти!с (р< 0,05).

Нэтижелер мен талкылаулар. Пациенттерд!д субъективт! шагымдарын багалау нэтижелер!н талдау «Фенотропил» препаратымен емдеу барысында Бас ауруы, жумыска каб!лет!н!д темендеу!, уйкысыныд бузылуы, кед!л-куйд!д темендеу!, жылауыктыгы, коркыныш жэне куйзел!с сез!мд!г!, есте сактаудыд темендеу! сиякты шагымдары жылдам эр! мадызды регресс керсете б!лд!. Пациенттерде

«Фенотропилд!» кабылдауда бер!лген шагымдар регресс! байкалады, 89,1±2,1%. Наукастардагы аналогиялык шагымдар бакылау тобында 69,8±3,1 жагдайда (р<0,05) байкалады. Нег!зг! топтагы пациенттерде астеникалык жагдайды багалау нэтижелер! емдеуге дей!нг! аралыкты курайды. 82,1±1,2; сонан сод - 50,1±1,2 (р<0,05), «Фенотропил» препаратын астенияга карсы эсерге ие болгандыктан посткомационды бузылыстарды тузетуде мадызды роль аткарады.

Вестник КазНМУ, №2-2015

Бакылау топтарындагы пациенттерде мадыздылык оптимистикалыкка саналмайды: 67,2±1,7; 49,91±1,8 сэйкес (р<0,05).Есте сактауды жэне ынтаныд нэтижелерш талдау ушш нейропсихологиялык эдктерд колдану Лурия тест1 бойынша «Фенотропил», кабылдаган наукастар тобында кыска уакытты есте сактау келем1 эжептеу1р ескендМн керсетть сол себепт кисык есте сактау темен кетер1лумен сипатталады, бул мнестикалык функциялардыд жэне ынтаныд жаксаруын байкатады (р<0,05^ Ынтаныд концентрациясын жэне турактылыгын зерттеу нэтижелерш Шульте таблицасыныд кемепмен журпзгенде керсеткштердщ динамикасыныд од нэтижесш керсете бшд1: емдеуге дешн -50,9±2,1с.; емдеуден сод - 37,2±1,7 с., бакылау тобына сэйкес: 51,0±2,1с.;43,6±1,2 с. (р < 0,05). «Фенотропилмен» емдеу барысында наукастыд ем1р сапасын багалау нэтижелерш талдау пациенттердщ эмоциональды жэне элеуметтш жагдайы эжептеу1р жаксарганын, физмкалык, психологиялык интеграциялык керсеткштердщ жаксарганын байкатты. 0м1р сапасын

жалпы кабылдаудыд орташа керсеткМ емдеуге дешн 6,8±1,3,курайды, емдеу курсынан сод - 8,3 ±2,1, бакылау тобына сэйкес :7,0±1,3; 7,6 ±2,1(Р<0,05). «Фенотропилмен» емдеу курсыныд арасында препараттыд етгазпштМн багалау нэтижелер1 наукастарда препараттыд жаксы етгазпштМне ие болды, емдеу кезедшде кер1 эсерлер байкалмады.

Корытынды. Жедш бас-ми жаракатыныд

посткоммоционды бузылыстармен калпына келт1ру кезедшде жаракаттан кешнп милык дисфункцияныд белплер1 жиынтыгы «Фенотропил» препаратымен белсенд1 емдеуд журпзу ушш жаксы керсетгаш болып табылады.

«Фенотропил» препараты жогары терапевтикалык эффективтткке ие жэне психо-вегетативть когнитивт^ диссомниялык, церебрастениялык бузылыстарын тузетуде каушйз,сонымен катар пациенттердщ ем1р суру сапасын жогарылатады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Воскресенская, О. Н. Неврологические аспекты сотрясения головного мозга. - 2003. - С.145 - 162.

2 Акарачкова, Е. С. Головокружение при синдроме вегетативной дистонии: диагностика и лечение.Фарматека. - 2007. - № 15. - С. 61 -65.

3 Воробьёва, О. В. Посттравматические головные боли. Consiliummedicum. - 2001. - Т. 1. - № 2. - С. 73 - 75.

4 Алексеев, В. В. Головные боли после лёгкой черепно-мозговой травмы. - 2007. - Т. 17. - № 4. - С. 14-19.

5 Алексеенко, Ю. А. Современные подходы к диагностике и ведению легкой черепно-мозговой травмы. Мед. новости. - 2003. - № 1. - С. 71-73.

6 Коваленко А. П. Вегетативные расстройства у больных с последствиями легкой черепно-мозговой травмы. Проблемы нейрогенетики, ангионеврологии, нейротравматологии: сборник. - СПб.: 2006. - С. 411 - 413.

7 Волкогонова, JI.Ю. Проявления астенического синдрома у военнослужащих с лёгкой ЧМТ в зависимости от личностно-характерологических особенностей // Медицинский журнал. - 2005. - № 7. - С. 71-75.

8 Бурбелло А.Т.,Шабров А.В.,Денисенко П.П. Современные лекарственные средства. - СПб.: 2006. - С. 148.

Л.М. ЕСЕН, М.С. АЛМУХАНБЕТОВА, М.Н. БОСТАНОВ

ТЕРАПЕВТИЧЕСКОЕ КОРРЕКЦИЯ ПОСТКОММОЦИОННЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ С ЛЕГКИМИ

ЧЕРЕПНО-МОЗГОВЫМИ ТРАВМАМИ

Резюме: Оценка терапевтической эффективности препарата фенотропил показала высокую терапевтическую эффективность у 28 больных с посткоммоционными расстройствами, а так же показал безопасность коррекции цереброастенического, диссомническо-когнитивного, психовегетативного расстройства, повысил качество жизни пациентов. Ключевые слова: Лечение легких черепно-мозговых травм.

L.M. YESSEN, M.S. ALMUKHANBETOVA, M.N. BOSTANOV

THE THERAPEUTIC CORRECTION POSTCONSUSSION FRUSTRATIONS OF PATIENTS CUM CUSHY CRANIUM-CEREBRAL TRAUMAS

Resume: The assessment of the therapeutic efficiency of the drug "Phenotropil" in the treatment of 28 patients suffering from after coma disorders showed high therapeutic efficiency and safe use in correcting cerebrastenia, dissomnia, cognicia, psycho-vegetative disorders. The drug significantly improves the life quality of patients. Keywords: Treatment of cushy cranium-cerebral traumas

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.