Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНИШ ЖАРАЁНЛАРИ'

ЎЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНИШ ЖАРАЁНЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
555
114
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
кичик бизнес / тадбиркорлик / статистик индикатор / барқарор ривожланиш / ҳудудий ривожланиш / small business / entrepreneurship / statistical indicator / sustainable development / regional development

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ойдин Олимжонова Холиқова

Мақолада кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасини ривожланиш ҳолати ва унга таъсир қилувчи омиллар,соҳани ривожлантиришнинг ижтимоий-иқтисодий жиҳатлари ва таркибий ўзгаришларини баҳолаш бўйича илмий хулосалар ва таклифлар баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SMALL BUSINESS AND PRIVATE ENTREPRENEURSHIP DEVELOPMENT PROCESSES IN UZBEKISTAN

The article presents scientific conclusions and recommendations for assessing the state of development of small business and private entrepreneurship and the factors affecting it, socio-economic aspects of the development of the industry and structural changes.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК СОҲАСИНИ РИВОЖЛАНИШ ЖАРАЁНЛАРИ»

УЗБЕКИСТОНДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК СОХДСИНИ РИВОЖЛАНИШ ЖАРАЁНЛАРИ

Ойдин Олимжонова Холикова

Вебстр университети магистранти

АННОТАЦИЯ

Маколада кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик сохасини ривожланиш холати ва унга таъсир килувчи омиллар,сохани ривожлантиришнинг ижтимоий-иктисодий жихатлари ва таркибий узгаришларини бахолаш буйича илмий хулосалар ва таклифлар баён этилган.

Калит сузлар: кичик бизнес, тадбиркорлик, статистик индикатор, баркарор ривожланиш, худудий ривожланиш

SMALL BUSINESS AND PRIVATE ENTREPRENEURSHIP DEVELOPMENT

PROCESSES IN UZBEKISTAN

ABSTRACT

The article presents scientific conclusions and recommendations for assessing the state of development of small business and private entrepreneurship and the factors affecting it, socio-economic aspects of the development of the industry and structural changes.

Key words: small business, entrepreneurship, statistical indicator, sustainable development, regional development

Мамлакатимизда ахоли бандлигини таъминлаш ва даромадларини ошириш, мамлакат экспорт салохиятини юксалтириш, баркарор ижтимоий-иктисодий ривожланишни таъминлашда тадбиркорлик, жумладан, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг ривожланганлик даражаси асосий омиллардан бири хисобланади.

Тадбиркорлик, кенг маънода, шахсий манфаатга асосланган, субъект олдида турган максадга эришишга каратилган, унинг бевосита иштирокида узининг шахсий омилларига асосланиб, амалга ошириладиган, оила хужалигини юритишдан тортиб, махсулот ишлаб чикариш ва сотиш хамда хизматлар курсатишгача булган юмушлар билан боглик аклий фаолият сифатида каралади. Тор маънода, тадбиркорлик фаолияти факат иктисодий соханинг турли-туман даражаларидаги махсулот ишлаб чикариш жараёнларини, яъни сохибкорликни ифодалайди[1].

Мустакиллик йилларининг илк кунларидан бошлаб, мамлакатимизда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик (КБХТ) сохасини ривожлантиришга алохида эътибор бериб келинмокда.Бу борада бир катор конунлар, Президент Фармонлари, Вазирлар махкамаси карорлари ва бошка сохани ривожлантиришга оид бир катор меъёрий -хукукий хужжатлар кабул килиниб, тадбиркорлик сохасини ривожлантиришга ижобий таъсир курсатиб келмокда.

Айникса,Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7-февралдаги "2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегиясидахам миллий иктисодиётни ривожлантириш ва эркинлаштириш, миллий иктисодиёт баркарорлигини таъминлаш хамда хусусий секторни куллаб кувватлаш ва ривожлантириш каби устувор вазифалар белгилаб берилди[2].Ушбу вазифаларни амалга оширишда республикамизда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг турли даражаларда ривожланиш омиллари ва тенденцияларини статистик усулларда бахолаш, статистик курсаткичлар тизимини ишлаб чиккиш, иктисодий ривожланиш стратегияларининг эконометрик моделларини тузиш ва статистик прогнозлашнинг илмий-услубий асосларини такомиллаштириш мухим ахамият касб этади.

Статистик тахлиллар 1990 йилларда Узбекистон ялпи ички махсулоти (ЯИМ)да кичик тадбиркорликни улуши атиги 1,0 фоиз атрофида булганлигини курсатиб, мазкур ислохотларнинг самараси уларок, 2019 йил якунларига кура, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг улуши ЯИМда 56,5 фоиз, саноат махсулотлари хажмида 45,3 фоиз, кишлок хужалиги махсулотлари хажмида 98,2 фоиз, асосий капиталга киритилган инвестициялар хажмида 39,1 фоизга етди ва жами ахолининг 78,2 фоизи мазкур сохада мехнат килмокда[3].

Мамлакатимизда амалга оширилган статистик тадкикотлар кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш ижтимоий-иктисодий жихатдан 3 та омилни ривожлантиришга олиб келишини курсатмокда. Яъни:

биринчидан: ахолининг даромад омили сифатида хаёт даражасини юксалишига олиб келади;

иккинчидан:иш билан бандлик омили сифатида ишсизликни камайтиришга олиб келади;

учинчидан:махсулот ва хизмат омили сифатида диверсификациялашга олиб келади.

Мамлакатимизда худудий тадбиркорлик фаолиятини баркарор ривожлантиришга оид Узбекистон Республикаси Президентининг карорлари, Вазирлар Махкамасининг карорлари хамда сохани ривожлантиришга каратилган норматив - хукукий хужжатлар ишлаб чикилган. Айникса мамлакатимиз Президентининг 2016 йил 6-октябрдаги "Тадбиркорлик фаолиятининг жадал ривожланишини таъминлашга, хусусий мулкни хар томонлама химоя килишга ва

ишбилармонлик мухитини сифат жихатидан яхшилашга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги ПФ-4848-сонли фармони[4], 2019 йил 20-ноябрдаги "Мамлакатда бизнес мухитини янада яхшилаш ва тадбиркорликни куллаб-кувватлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК- 4525-сонли карори[5]мазкур фаолиятга тегишли булган вазифаларни амалга оширишда алохида урин тутади.

Статистик маълумотларга кура, республикамизда 2020 йил 1январь холатига жами 353921та кичик бизнес ва хусусий тадбикорлик субъектлари руйхатдан утган булиб, унданфаолият олиб бораётгани 334767тани (94,6 %)ташкил килган. Ёки 19 154 таси (5,4 %) амалда фаолият курсатмаган.

2019 йилда республикамиз худудлари буйича кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик сохасининг ялпи худудий махсулот (ЯХМ)даги улуши Жиззах вилоятида юкори даражага етиб, 84,1 %ни ташкил этган. Бу курсаткич Наманган вилоятида 79,2 %, Сурхондарё вилоятида 78,2 %, Самарканд вилоятида 77,5 %, Бухоро вилоятида 75,7 % ни ва Хоразм вилоятида 75,3 %ни ташкил килган. Сирдарё, Андижон, Фаргона вилоятлари, Тошкент шахри ва Кашкадарё вилоятида 60-73 фоиз оралигида булган. Коракалпогистон Республикаси, Тошкент ва Навоий вилоятларида бу курсаткичлар республика курсаткичи(56,5 %)дан кам, мос равишда 54,4 %, 52,7 % ва 31,3 % ни ташкил этган.

Статистик тахлиллардан куришимиз мумкинки, республикамизда кичик тадбиркорлик субъектларини вариацион кенглиги жуда юкори. Масалан, республика буйичаЯИМда кичик тадбиркорлик субъектлари хиссаси 55-56 фоизни ташкил этса, бу курсаткич Жиззах вилоятида энг юкори булиб, 2019 йилда 84,1 фоиз, Навоий вилоятида энг кам булиб, 31,3 фоизни ташкил этади. Вариацион оралиги 52,8 фоизни ташкил этади. Тахлилларимизга кура, кичик бизнес субъектларининг энг юкори яшовчанлик коэффициенти Наманган, Бухоро, Самарканд ва Жиззах вилоятларига тугри келмокда. Энг паст курсаткичлар Коракалпогистон, Тошкент ва Навоий вилоятларига тугри келган.

2017-2018 йиллардагига нисбатан 2019 йилда кичик бизнеснингЯХМдаги улуши барча худудларда камайганини курсатади. Тадбиркорлик мухитини янада кулайлаштириш, солик тизимини соддалаштириш ва ракобат мухитини пасайтириши мумкин булган кераксиз имтиёзларни бекор килиш купгина кичик бизнес субъектларини йирик корхона сифатида фаолият юритиши ва йирик корхоналарнинг фаоллиги ошишига сабаб булгани билан изохлашимиз мумкин.

Кичик бизнес тараккиёти учун алохида шарт-шароитлар яратилиши, солик, божхона ва бошка тулов имтиёзларининг белгиланиши, нисбатан арзон кредит ресурслари такдим этилиши натижасида мамлакатимизда, кичик бизнес корхоналари сони ошиб бормокда. Яна 2019 йилда тадбиркорлик мухитини яхшилашга доир амалга оширилган ислохотлар 2019 йилнинг узида

республикамизда 92874 та янги кичик бизнес субъекти ташкил этилишга сабаб булди. 2019 йилнинг январь-декабрида ташкил этилган кичик корхона ва микрофирмалар (фермер ва дехдон хужаликларисиз) утган йилнинг шу даврига нисбатан сезиларли ошди(1-жадвал).

1-жадвал

Узбекистонда кичик бизнес субъектларининг 2005-2020 йилларнинг 1-январидаги демографик холати динамикаси1

Курсаткичлар

Йилл ар Руйхатданутган КБХТсубъектлари сони Фаолиятюритаётган КБХТ субъектлар сони Фаолиятюритмаётган КБсубъектлар сони Янги ташкилэтилган КБХТсубъектлар сони Тугатилган КБХТ субъектлар сони Фаолиятюритаётган КБХТулуши, % Фаолиятюритмаётган КБХТулуши, % Яратилиш коэффициенти, % Тугатилиш коэффициенти, % Соф яратилишкоэффициенти,%

2005 138444 99780 38664 21181 15621 72,0 28,0 15,2 11,2 4,0

2006 137503 100751 36752 20365 21319 73,3 26,7 14,8 15,5 -0,7

2007 147903 112260 35643 23197 13734 76,0 24,0 15,6 9,2 6,4

2008 157843 129211 28632 25995 16883 81,8 18,2 16,4 10,6 5,8

2009 165305 135561 29744 24750 17740 82,1 18,9 14,9 10,7 4,2

2010 179693 152246 27447 34318 19632 84,7 15,3 19,0 10,9 8,1

2011 193800 164052 29747 32314 18498 84,7 15,3 16,6 9,5 7,1

2012 205184 177876 27308 31242 19746 86,6 13,4 15,2 9,6 1,5

2013 206589 177551 29038 21078 19260 85,9 14,1 10,2 9,3 0,9

2014 213643 189867 23776 26334 20342 88,8 11,2 12,3 9,5 2,8

2015 221140 196014 25126 26037 18740 88,6 11,4 11,7 8,7 3,0

2016 225998 207104 18894 26896 22646 91,6 8,4 11,9 10 1,9

2017 225560 210594 14966 31279 25207 93,4 6,6 13,8 11,1 2,7

2018 242379 229666 12713 38167 21924 94,7 5,3 15,7 9,0 6,7

2019 276237 262930 13307 48922 15601 95,2 4,8 17,7 5,6 12,1

2020 353921 334767 19154 92874 15646 94,5 5,5 26,2 4,4 21,8

1 Узбекистан Республикаси Давлат Статистика думитаси маълумотлари асосида муаллиф томонидан тайёрланди.

Энг куп кичик корхона ва микрофирмалар савдо сохасида 36300(39,1 %), саноат сохасида 19496(21,0 %), курилиш сохасида8730 (9,4 %), кишлок, урмон ва балик хужалигида 7469(8,0 %), яшаш ва овкатланиш буйича хизматлар сохасида 7233(7,8 %) ташкил этилган.

2-жадвал

2019 йилнинг январь-декабрда кичик тадбиркорликнинг асосий

курсаткичлар динамикаси[6]

Курсаткичлар Улчов бирлиги 2018 2019 (+;-)

Фаолият бирлик 262930 334767 71837

юритаётган кичик

корхона ва микрофирмалар

сони

Янги ташкил бирлик 48922 92874 43952

этилган кичик

корхона ва микрофирмалар

сони

Кичик тадби жорликнинг улушлари

ЯИМ % 60,4 56,5 -3,9

Саноат % 37,4 34,9 -2,5

^ишлок, урмон ва баликчилик % 98,3 98,3 00

хужалиги

Инвестиция % 38,0 47,0 9,0

Курилиш % 73,25 75,4 2,2

Савдо % 86,3 84,3 -2,0

Хизматлар % 56,0 52,1 -3,9

Юк ташиш % 55,5 54,6 -0,9

Юк айланмаси % 79,6 77,4 -2,2

Иуловчи ташиш % 89,6 90,7 1,1

Иуловчи % 94,8 94,9 0,1

айланмаси

Экспорт % 27,2 28,7 1,5

Импорт % 56,2 54,2 -2,0

Республикамизда кичик бизнес субъектларининг соф яратилиш коэффициенти тахлил килинганда, 2019 йил якунига кура, 21,8 %га тенг булган

Öynca, 2005 fiunga 6y KypcaTKHH araru 4,0 %hh Tarnrnn этган. Co$ ^para^um öyfiHHa WKopu Hara^anap 2010 fiunga 8,1 %ra, 2018 fiunga 12,1 %ra TeHr öynraH.2005 fiunga 138444 Ta khhhk ÖH3Hec cyöteKraapu CH^arnga pyfixaTgaH yTraH Öynca, 6y KypcaTKHH 2010 fiunga 179693 Ta öynuö, 129,7 %hh TamKHn этгaн. 2015 fiunga pyfixaTgaH yTraH khhhk ÖH3Hec cyöteKraapu cohh 221140 Ta öynuö, 2005 fiunra HHCÖaraH 159,7 % ra eTraH.

Pecny6nHKaMH3ga ^aonHAT wpHTaeTraH khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap coHHga 2019 fiunga 2018 fiunra HHCÖaTaH ce3Hnapnu ycum Ky3araggH. Arap pecny6nHKaMH3ga 2018 fiunga 262930 khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap ^aonHAT onuö öopraH Öynca, Öy KypcaTKHH 2019 fiunga 334767 Ta eTgu eKH 71837 Tara (127,3%) KynafiraHHHrHHH KypumHMro MyMKHH. Y3 HaBÖaruga ypraHHnaeTraH fiunnapga AHru TamKHn этнпгaн khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap x,aM 43952 Ta (189,8 %) ra eTraH (2-^agBan).

TaxgunnapHMrora Kypa, khhhk TagöupKopnHKHHHr ynymu afipHM TapMOKgap öyfiHHa KaMafiHrn тeнgeнцнacнгa эгa öynraH. ^yMnagaH caHoarga -2,5 %, caBgoga -2,0 %, xu3Maraap -3,9 %,roK Tarnurn -0,9 %, wk afinaHMacu -2,2 % ra nacafiraH. fflyHHHrgeK, Taxgun KH^HHaeTraH fiunnapga ннвecтнцнa xa^MHHHHr khhhk TagÖHpKopnHKgaru 47,0 %ra TeHr öynuö, yTraH fiunra HHCÖaraH 9 % ra omraH, Kypunurn 2,2 % ra, fiynoBHH Tarnurn 1,1 % ra, fiynoBHH afinaHMacu 0,1 ^orora x,aMga экcпopт 1,5 % ra ycraH.AMMo khmhok, ypMoH Ba öanuKHHHHK xy^anuruga yTraH fiunra HHCÖaTaH y3rapumcH3 KonraH.

3-^agBa^

H^THCogHH ^ao^HHT Typ^apu ßyHHHa HHru TamKH^ TonraH khhhk KopxoHa Ba

MHKpo^npMa^ap guHaMHKacu

D

2018 fi. aHBapt- 2019 fi. AHBapt- (+;-)

geKaöpt geKaöpt

Y3ÖeKHCToH 48922 92874 43952

PecnyönHKacH.

KopaKannorucToH 2177 3645 1468

PecnyönHKacH

Buno^raap

AHgu^öH 3131 6632 3501

Eyxopo 3024 6154 3130

^H33ax 2319 3432 1113

KarnKagape 2365 5154 2789

HaBoufi 1810 7129 5319

HaMaHraH 2709 5447 2738

CaMapKaHg 4312 7980 3668

CypxoHgape 2781 4845 2068

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Uzbekistan www.scientificpr02ress.uz Page 1

I

Cupgape 1354 3153 1799

TomKeHT 5080 9671 4591

OaproHa 3780 6712 2932

Xopa3M 2009 4668 2659

TomKeHT m. 12071 18252 6181

Eapna xygyg^apga 2019 nunga 2018 Hunra HucGaTaH khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap AHru TamKHn этнm h^oGhh gHHaMHKaga Ky3aranraH.2019 hhh MoGaHHuga AHru TamKHn TonraH khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap xygyngap 6yHHna энг Kyn TomKeHT maxpuga 18252 Ta , TomKeHT Bunotfrnga 9671 Ta, CaMap^aHg Bunotfraga 7980Ta, HaBOHH Bunotfrnga 6712Ta, AHgu^oH Bunotfraga 6632 TaHH TamKun этгaн. 3Hr nacT KypcaTKHHCupgape Bunotfraga Ky3aranH6, 3153 TaHH TamKun этгaн(3-®;agвaп).

2019 hhh ^HBapt-geKaGpt onnapuga yTraH HHHHHHr my gaBpura HucGaTaH AHru TamKun TonraH khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upManap GyHHHa энг Kynu ^unoroop TyMaHuga 2279 Ta, CaMap^aHg maxpuga 222Ta, YHTena TyMaHHga2195 TaHH TamKHn этgн. roHycoGog TyMaHuga -2121 Ta, OnMa3op TyMaHHga2041 Ta, MHp3o-Ynyr6eK TyMaHuga 1983 Ta,AHgu^;oH maxpuga -1895 Ta,Eyxopo maxpuga 6y KypcaTKHH 1800 TaHH TamKun этgн (4-^agBan). [6]

4-^agBa^

flHrn TamKH^ TonraH khhhk KopxoHa Ba MHKpo^upMa^ap SyfiHna ro^opn KypcaTKHHra эгa waxap Ba TyMaH^ap gHHaMHKacH, Snp^HK

fflax,ap Ba TyMaH^ap 2018 H. 2019 h. ^ap^H (+;-)

Hunoroop TyMaHH 1474 2279 805

CaMapxaHg maxpu 1319 2222 903

YHTena TyMaHH 985 2195 1210

roHycoGog TyMaHH 1652 2121 469

O^Ma3op TyMaHH 1208 2041 833

MHp3o-Y^yr6eK 1433 1983 550

TyMaHH

Ah^h^oh maxpu 983 1895 912

Eyxopo maxpu 987 1800 813

fflanxoHToxyp 1226 1672 446

TyMaHH

MupoGog TyMaHH 1089 1661 572

khhhk 6u3Hec Ba xycycun TagGupKopnuKHHHr h^thmohh - HKTHcogun ^aonHATHHH ypraHum Ma^caguga 6u3 ToMoHHMH3gaH Maxcyc aHKeTa cypoBHoMacu Ty3unu6, xygygnapgaru TagGupKopnuK ^aonutfraapu ypraHuG nuKHngu Ba Harn^anap acocuga hhmhh xynocanap Gepungu. EyHga xygyg^apga ^aonuaT KypcaraeTraH 200 Ta caHoaT, 100 Ta KumnoK xy^anuru MaxcynoTnapHHH K;aHTa umnoBHH KopxoHanap, 100 Ta Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 1500

дурилиш корхоналари ва 200 та фермер хужалиги, 300 та дехдон хужалиги, 100 транспорт ва алода, 300 та савдо, 500 та хизмат курсатиш ва сервис, 200 та оила бизнеси билан шугулланувчи жами 2000 та тадбиркорлик субъектлари танлаб олинди.

Тадбиркорлар учун тайёрланган анкета 30та саволдан иборат булиб, улар 3 гурухга ажратилади, яъни 1-гурух. Ижтимоий холатни акс эттирувчи саволлар; 2-гурух. Идтисодий саволлар. 3-гурух. Тадбиркорлик субъектининг истидболдаги ривожланишини белгилаш мадсадидаги саволлар.

Уларда хужаликнинг кайси турдаги махсулот ишлаб чидариш ёки хизматлар курсатиш билан шугулланишлари, ишлаб чидариш ёки хизматлар курсатиш учун зарур булган хом ашё ёки материалларни олиш манбалари, ишловчилар сони (шу жумладан, ёлланиб ишловчилар), тадбикорлик фаолиятидан олинган даромад, ишлаб чидариш харажатлари, яратаётган махсулотининг хажми (диймат ва натурада), уларнинг давлатга тулайдиган соликлари, сармояга нисбатан олаётган даромадлари, микдори (%), якка тартибдаги мехнат фаолиятига салбий таъсир курсатувчи омиллар, тадбиркорларнинг давлат томонидан куллаб-кувватланиши, бу фаолиятдан олинаётган соф даромад (фойда), тайёр махсулотларни сотиш манбалари, олинаётган даромаднинг оила эхтиёжига етарлилиги ёки етарли эмаслиги, якка тартибдаги мехнат фаолияти билан шугулланувчи тадбиркорларнинг бир-бирларига узаро муносабати (ижобий ёки салбий) ва бу сохани янада ривожлантириш учун таклиф ва истакларни узида мужассамлаштирган.

Анкета саволларига жавобларни урганиш натижасида, шу нарса кайд дилиндики, тадбиркорларнинг асосий муаммолари молиявий маблагларнинг етишмаслиги (58,1%), бозорда радобатнинг кучлилиги (46,2%) солид туловининг юдори даражадалиги (45,9%), назорат органларининг турли хил бахоналар билан нодонуний аралашуви (14,4 %), туловга добилиятли талабнинг йудлиги (56,8%), транспорт харажатларининг юдорилиги (21,5%) кабилардан иборатлиги анидланди ва бошдалар.

Юдоридагилардан келиб чидиб, республикамиз ва унинг худудларида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик сохасини янада ривожлантириш учун дуйидаги таклифларни баён этамиз. Яъни:

1.Кичик бизнес субъектларининг инновацион ривожланишини самарали ташкил этиш буйича анид мадсад ва стратегияни ишлаб чидиш лозим. Бунда кичик бизнес субъектининг идтисодий-инновацион ривожланишининг интеграл курсаткичларини анидлаш ва истидбол курсаткичларини белгилаб олиш мадсадга мувофид.

2.Х,удудларда кичик тадбиркорлик субъектларининг бардарор ривожланишини таъминлашда дуйидагиларни амалга ошириш зарур: худудий

тадбиркорлик субъектларида ишлаб чикариш самарадорлигини интенсив омиллар, ишлаб чикаришнинг илгор шакллари хисобига ошириш;тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш максадида йирик миллий ва хорижий компанияларнинг булимлари, филиалларини жойлаштириш; туман ва шахарларда худудий тадбиркорлик фаолиятини истеъмол товарлари ишлаб чикаришга йуналтириш; туман ва шахарлар уртасида худудий тадбиркорлик субъектлари ривожланишидаги фаркларни камайтириш ва х.к.

3.Иктисодиётни модернизациялаш ва тузилмавий силжишлар асосида экспортни рагбатлантириш ва экспортга йуналтирилган ишлаб чикаришни ривожлантиришга кенг имкониятлар яратилиши лозим. Бунинг учун кичик тадбиркорликнинг товар ва хизматларини ташки бозорда муваффакиятли сота оладиган махсус ташки савдо ташкилотларини ривожлантириш; сифатни бошкаришнинг халкаро тизимини амалиётга татбик этиш йули билан товарлар ракобатбардошлигини ошириш; экспортга чикарилаётган юкларга транспорт хизмати курсатиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирларини ишлаб чикиш зарур ва бошкалар.

REFERENCES

1. Гуломов С.С. Кичик бизнес ва тадбиркорлик асослари.-Т.: 1996.-130 б.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси тугрисида»ги ПФ-4947-сонли Фармони. Узбекистон Республикасининг Конун хужжатлари туплами, 2017 йил, 6-сон, 70-модда.

3. Узбекистон Республикаси Давлат статистика кумитаси маълумотлари

4. Узбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 6 октябрдаги "Тадбиркорлик фаолиятининг жадал ривожланишини таъминлашга, хусусий мулкни хар томонлама химоя килишга ва ишбилармонлик мухитини сифат жихатидан яхшилашга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги ПФ-4848-сонли фармони.^.^

5. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 20 ноябрдаги "Мамлакатда бизнес мухитини янада яхшилаш ва тадбиркорликни куллаб-кувватлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК- 4525-

сонлиКдрориЛех.иг.

6. Узбекистоннинг ижтимоий-иктисодий холати. Статистик туплам. - Тошкент, Давлат Статистика кумитаси, 2020 йил -143 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.