Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА ИННОВАЦИЯЛАРНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИНИШИНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ'

ЎЗБЕКИСТОНДА ИННОВАЦИЯЛАРНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИНИШИНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

418
67
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Инновация / иқтисодиёт / модернизация / техник / технологик / илм-фан / технологик / давлат / хусусиятлар. / Innovation / economics / modernization / technical / technological / science / technological / state / features

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Гулнора Файзуллаевна Исмоилова, Малика Мухамаджоновна Парпиева

Ўзбекистонда инновацияларни давлат томонидан тартибга солинишининг хусусиятлари ва иқтисодиётда инновацион жараёнларни ривожланиши, илмийтехник салоҳиятидан самарали фойдаланиш имконини беради. Бу жараённи ислоҳ қилиш натижасида корхоналар замонавий турдаги технологиялар билан таъминланади ва янги маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ихтисослашади. Бу эса маҳаллий товарлар бозорини кенгайтиришга ва мамлакатимиз ялпи ички маҳсулотлари ҳажмида инновацион маҳсулотлар ҳажмини ортишига олиб келади. Ушбу мақолада иқтисодиётд соҳада инновацияларни давлат томонидан тартибга солинишининг хусусиятлари масалалари илмий жиҳатдан ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Features of the state regulation of innovations in Uzbekistan and the development of innovative processes in the economy allow for the effective use of scientific and technical potential. As a result of reforming this process, enterprises will be provided with modern types of technologies and will specialize in the production of new products. This will lead to the expansion of the domestic market of goods and increase the volume of innovative products in the GDP of the country. This article scientifically deals with the organization of innovative activities in the field of economics.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА ИННОВАЦИЯЛАРНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИНИШИНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

УЗБЕКИСТОНДА ИННОВАЦИЯЛАРНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИНИШИНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ

Гулнора Файзуллаевна Исмоилова

Тошкент ахборот технологиялари университети доценти fayzullayevna72@mail.ru

Малика Мухамаджоновна Парпиева

Тошкент ахборот технологиялари университети ассистенти malikaparpieva1983@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Узбекистонда инновацияларни давлат томонидан тартибга солинишининг хусусиятлари ва иктисодиётда инновацион жараёнларни ривожланиши, илмий-техник салохиятидан самарали фойдаланиш имконини беради. Бу жараённи ислох килиш натижасида корхоналар замонавий турдаги технологиялар билан таъминланади ва янги махсулотлар ишлаб чикаришга ихтисослашади. Бу эса махаллий товарлар бозорини кенгайтиришга ва мамлакатимиз ялпи ички махсулотлари хажмида инновацион махсулотлар хажмини ортишига олиб келади. Ушбу маколада иктисодиётд сохада инновацияларни давлат томонидан тартибга солинишининг хусусиятлари масалалари илмий жихатдан ёритилган.

Калит сузлар: Инновация, иктисодиёт, модернизация, техник, технологик, илм-фан, технологик, давлат, хусусиятлар.

ABSTRACT

Features of the state regulation of innovations in Uzbekistan and the development of innovative processes in the economy allow for the effective use of scientific and technical potential. As a result of reforming this process, enterprises will be provided with modern types of technologies and will specialize in the production of new products. This will lead to the expansion of the domestic market of goods and increase the volume of innovative products in the GDP of the country. This article scientifically deals with the organization of innovative activities in the field of economics.

Keywords: Innovation, economics, modernization, technical, technological, science, technological, state, features.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

КИРИШ

Маълумки замонавий миллий иктисодиёт самарадорлигининг асосини табиий ва мехнат ресурслари билан бир каторда, мамлакатнинг инновация салохияти ташкил этади. Бундан фойдаланиш макроиктисодий баркарорлик, реал секторлар ракобатбардошлигини таъминлаш, етакчи тармокларни техник ва технологик даражасини кутариш ва бошкаришнинг замонавий усулларини жорий этишда кенг имкониятларни очиб беради. Бу имкониятлар аввало фундаментал тадкикотлар, илм-фан янгиликлари, янги билимлар, замонавий ахборот технологиялари ва хизмат курсатиш усулларида намоён булади.

Инновациялар иктисодиётни модернизациялашни, ишлаб чикаришнинг техник ва технологик базасини узлуксиз янгиланишини, янги ракобатбардош махсулотларни узлаштириш, товарлар ва хизматларнинг жахон бозорларига самарали кириб боришини таъминлашга йуналтирилади. Инновацион йуналишга асосланган иктисодий усиш ривожланишнинг эволюцион натижаси булиб, унинг мохиятини фундаментал фанлар, янги илмий ишланмалар, назарий ва амалий кашфиётлар, бошкарувнинг янгича усуллари ташкил этади. Бунда асосий эътибор иктисодий фаолиятдан кутилаётган максад, унга эришиш йуллари, бу йуналишда ракобат мухитининг мавкеи ва таъсирига каратилмоги лозим.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Инновацион жараёнларни давлат томонидан тартибга солинишининг зарурлиги биринчи навбатда, уларнинг иктисодиёт ва умуман жамият учун усиб бораётган ахамиятидан келиб чиккан. Иктисодиётнинг тузилиши инновациялар таъсири остида узгаради. Ахир ресурслардан фойдаланишнинг самарадорлигини усиши хисобига уларни бир кисми бушайдилар ва фаолятнинг бошка сохаларига кайта таксимланадилар. Масалан, кишлок хужалигида банд булганларнинг улуши кискаради, хизматлар сохасида эса усади. Бундан ташкари, инновациялар янги ишлаб чикаришлар, сохаларни вужудга келиши ва мавжуд булганларни аста-секин бархам топишининг бевосита сабабачи буладилар. Инновацияларнинг жамиятни иктисодий ташкил килинишини хам узгартирадилар. Янги ижтимоий институтлар ва хужалик ташкилотлари (масалан, венчурли фирмалар) пайдо буладилар, улар уртасидаги узаро алокалар узгарадилар. Мулкнинг тузилишида силжишлар содир булади. Бошкарув технологияси такомиллашади: вертикал таъсир курсатишлар борган

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

сари горизонталлар билан тулдирилади ва алмаштирилади. Иктисодиётни давлат томонидан тартибга солишнинг мазмуни хам узгаради. Инновацион жараёнлар борган сари каттарок социал ахамият касб этадилар. Янгилик киритишлар билан яратиладиган иктисодий усиш нафакат ахолини турмуш даражасини ошишига имкон беради, балки бандлик муаммоларини янги юкори иш хаки туланадиган иш жойларини ташкил килиниши хисобига хал килиниши, таълим ва согликни саклаш даражасини оширишга ёрдам беради. Хрзирги дунёдаги инновацион жараёнларнинг интенсивлиги экологик муаммоларни анча кескинлаштирган. Бир катор йуналишлар буйича атроф мухитга антропоген юклама мушкул чегарага якинлашмокда, уни оркасида моддаларни табиатдаги меёрий узгариб туришини бузилиши мукаррардир. Бошка томондан, факат инновациялар ёрдамида инсон ва табиат уртасидаги муносабатни уйгунлаштириши мумкин. Худди илмий - техник ютуклар ишлаб чикаришнинг тузилмаси ва истеъмолни рационаллаштириш хамда кайтадан айланувчи технологияларни таркатиш йули билан урни тулдирилмайдиган ресурслардан фойдаланишни ва зарарли чикиндиларни камайтиришга имкон беради. Бу муаммолар жахон хамжамияти томонидан кабул килинган, баркарор экологик мувозанатни кузда тутувчи 21 - асрда баркарор ривожланиш концепцяси муносабати билан айникса долзарбдир. Утган аср хужалик хаётини муддат билан интернационаллашуви билан маълум булади. Купинча интеграциянинг юкори даражасида эга халкаро характер инновацион жарёнларни хам касб этади. Х,ар хил мамлакатларни инновацион сохада кооперациялашиши ресурсларни янги илмий - техник натижаларни олиш, хам буюмли ва хам буюмли булмаган шакллардаги технологияларнинг трансферти, жахон илмий - инновацион инфратузилмасини яратилиши уз мохиятига кура глобар характерга эга инновацияларни амалга ошириш максадида бирлаштирилиши оркали содир булади. Илмий - техник тараккиётнинг хозирги куламларида купгина инновацион лойихаларни битта, хатто энг ривожланган мамлакатларни амалга оширишга кучлари етмайди. Аммо мамлакатда худди шундай илмий - техник база, хамда хориждан инновацияларни кабул килишни таъминловчи механизмлар мавжуд булмаса жахон инновацион жараёнларига тулаконли интеграциялашишнинг иложи булмайди. Мамлакатнинг мехнат таксимотига кушилишининг даражаси ва самарадорлиги товарлар ва хизматларнинг жахон бозорларидаги унинг тутган урни, малакали мутахассисларнинг мавжудлиги билан таърифланади. Ушбу параметлар табиий

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

ресурсларга эксклюзив эгалик килиш ёки экстенсив характердаги бошка афзалликлар билан камрок даражада ва махсулотнинг ракобатбардошлигини таъминловчи инновациялардан фойдаланиш билан борган сари купрок даражада белгиланадилар.

Миллий иктисодиётнинг глобал ракобатбардошлигини инновацион жараёнларни ривожланиши даражасига богликлиги - инновацияларнинг умумдавлат ахамиятидаги мухим жихатидир. Аммо инновацион жараёнларни давлат томонидан тартибга солинишининг зарурияти нафакат уларнинг умуммиллий ахамияти, балки иктисодий мазмуни билан хам асосланган. Бир томондан, бозор иктисодиётига инновациялар - хужалик юритувчи субъектлар фойдасини бозор талабини яхширок каноатлантириш, ишлаб чикариш харажатларини ракибларникига нисбатан камайтириш хисобига купайтиришнинг асосий вазифасидир. Бошка томондан, классик бозор механизмларини амалда булиши шароитларида илмий - техник натижаларни олиш ва уларни хужалик амалиётига татбик этиш анча кийинлашади. Бозор иктисодиётига эга хорижий мамлакатларнинг тажрибаси шуни курсатадики, илмий - техник ривожланиш масаласида бозорни автоматлаштирилишига тулик суяниш мумкин эмас. Янгилик киритишлардан фойдаланиш факат у ёки бу корхона ёки минтаканинг хусусий муаммоси булмайди, у купрок ижтимоий характерни касб этади, чунки у ёки бу малакатни ривожланишининг социал-иктисодий истикболлари борган сари у ерда инновацион жараёнлар канчалик узвий бораётганига богликдир. Инновацион жараёнларни бошкаришнинг марказлаштирилган усулларининг устуворлиги жахон амалиёти томонидан исботланган. Ушбуни хамда бизнинг иктисодиётимизнинг узига хослигидан келиб чиккан холда илмий - техник тараккиёт сохасида давлат томонидан тартибга солишдан воз кечиш ва бозор механизмлари ва хусусий ташаббусга умид боглаш енгилтаклик булиб куринади.

Инновацион фаолият тугрисидаги конун хужжатлари ушбу Конун ва бошка конун хужжатларидан иборатдир. Ушбу Конуннинг максади инновацион фаолият сохасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат. Агар Узбекистон Республикасининг халкаро шартномасида Узбекистон Республикасининг инновацион фаолият тугрисидаги конун хужжатларида назарда тутилганидан бошкача коидалар белгиланган булса, халкаро шартнома коидалари кулланилади. Ушбу Конунда куйидаги асосий тушунчалар кулланилади:

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

инновация — фукаролик муомаласига киритилган ёки шахсий эхтиёжлар учун фойдаланиладиган, кулланилиши амалиётда катта ижтимоий-иктисодий самарага эришишни таъминлайдиган янги ишланма;

инновацион инфратузилма — инновацион фаолиятни моддий-техник, молиявий, ташкилий-услубий, ахборот, консультатив ва бошка жихатдан таъминлайдиган корхоналар, ташкилотлар, муассасалар, мулкчиликнинг исталган шаклидаги улар бирлашмаларининг мажмуи;

инновацион лойиха — янги ишланмалар яратиш учун бажариш муддатларини, ижрочиларни, молиялаштириш манбаларини ва тегишли инфратузилмани шакллантиришни назарда тутувчи тадбирлар мажмуи;

инновацион фаолият — янги ишланмаларни ташкил этиш, шунингдек ишлаб чикариш сохасида уларнинг утказилиши ва амалга оширилишини таъминлаш буйича фаолият;

инновациялар яратиш учун давлат буюртмаси — Узбекистон Республикаси Давлат бюджети маблаглари ва конун хужжатларида такикланмаган бошка манбалар хисобига инновацион лойихани бажариш учун топширик;

технологиялар трансфери — янги ишланмани у олинадиган (ишлаб чикариладиган) сохадан амалда куллаш сохасига утказишга каратилган тадбирлар мажмуи;

янги ишланма — мавжуд ухшаш интеллектуал фаолият натижаларига нисбатан янги белгиларга эга булган, амалда куллаш мумкин булган ва амалиётда ундан фойдаланганда катта ижтимоий-иктисодий самарага эришишни таъминлай оладиган интеллектуал фаолият натижаси (ишлаб чикариш, маъмурий, тижорат ёки бошка хусусиятга эга янги ёки мукаммал технология, хизмат ва ташкилий-техник ечим).

Инновацион фаолиятни давлат томонидан тартибга солиш -Инновацион фаолият сохасидаги давлат сиёсатининг асосий йуналишлари куйидагилардан иборат:

инновацион ривожлантиришнинг хукукий жихатдан тартибга солинишини таъминлаш;

инновацион фаолият сохасидаги устувор йуналишларни белгилаш, шу жумладан технологик тараккиётни прогнозлаштириш асосида белгилаш;

инновацион фаолиятни амалга ошириш учун зарур шарт-шароитлар ва инфратузилмани яратиш;

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

инновацион фаолият субъектларини давлат томонидан куллаб-кувватлаш ва рагбатлантириш;

инновацион фаолият сохасидаги республика, тармок ва худудий давлат дастурларини ишлаб чикиш хамда амалга ошириш;

инновацион фаолиятга инвестицияларни жалб этишга кумаклашиш; инновацион фаолият сохасида давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш;

инновацион фаолият сохасида кадрларни тайёрлашни, кайта тайёрлашни ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш;

инновацион фаолият сохасида халкаро хамкорликни ривожлантириш. Инновацион жарённи ривожланишини бошкаришнинг узаги деб давлатнинг илмий - техник сиёсатини хисоблаш зарур. Ижтимоий ривожланишнинг барча элементлари ва бугинларида инновациялар (янгилик киритишлар, илмий-техник ютуклар)ни яратиш ва тадбик этиш буйича жараёнлар, хамда фан ва техника ютукларини (хам ишлаб чикриш-техник ва хам истеъмол белгиланишида) узида руёбга чикарувчи илмий-техник сиёсатининг объекти буладилар. Давлат илмий - техник сиёсати:

- илмий - техник ютукларни татбик этилиши ва ишлаб чикаришни янгиланиши туфайли махсулотнинг ракобатбардошлигини таъминловчи инновацион фаолиятни ошишига кумаклашиши;

- замонавий технологик тартибнинг асосини ташкил килувчи базисли ва яхшиланувчи инновациялари хар томонлама куллабкувватланишини таъминлаш;

- ракобатли бозор инновацион механизмини самарали фаолият юритиши учун шароитлар яратиши;

- технологияларнинг минтакалараро ва халкаро трансфери, халкаро инвестицион хамкорлик, миллий инвестицион тадбиркорликни манфаатларини химоялашга кумаклашиш зарур.

Инновацион фаолиятни давлат томонидан куллаб- кувватланишининг аник шаклларига куйидагилар кирадилар: тугридан тугри молиялаштириш;

якка кашфиётчилар ва кичик татбик этувчи корхоналарга имтиёзли банк ссудаларини бериш;

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

катта солик имтиёзларидан фойдаланувчи венчурли инновацион фондларни ташкил килиш; якка кашфиётчилуар учун давлат патентли божларини пасайтириш;

ресурсни тежовчи кашфиётлар буйича патентли божларни тулаш муддатларини кечиктириш; технологиялар, технопарклар тармогини ташкил килиш ва хк.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Давлат илмий - техник сиёсатини амалга оширишда фойдаланадиган тартибга солишнинг(тугридан тугри ва воситали) шакллари ва усуллари бозор муносабатларини вужудга келиши даврида хал; хужалигини ижтимоий иктисодий узгаришларида эгилувчан ва адекват булиши керак. Ушбу боскичда давлатнинг фаолияти инновацияларни татбик этиш ва таркатишни хар томонлама рагбатлантиришга каратилиши керак. Юкорида баён этилганларни барчаси Узбекистонда илм сохасидаги фаолият ва инновацияларни давлат томонидан тартибга солиниши учун иктисодий хукукий механизмларни ишлаб чикиш зарурлигини таъкидлайди. Республика Вазирлар Махкамаси Мувофиклаштирувчи кенгаши кошидаги фан ва технологиялар буйича марказ томонидан Узбекистонда инновацион фаолиятни ривожлантириш ва технологияларни тижоратлаштириш дастури таёрланмокда, у бунинг учун керакли инфратузилмани: инновацион фаолиятнинг барча жихатлари (мулкчилик хукукларини тартибга солишдан тортиб кулай инвестицион мухитни яратиш, фондли ва венчурли молиялаштириш тизими вужудга келтиришгача) учун хукукий базани; мамлакат инновацион салохияти мониторинги учун ахборот блокини; технологиялар ва куп илм истеъмол килувчи махсулотларни илмий сохадан ишлаб чикаришга, миллий ва хорижий бозорларга трансферти (узатиш) тизимларини, технологик менежмент сохасида мутахассисларни тайёрлаш учун таълим базасини яратишни кузда тутади. "Узбекистон Республикасидаги инновацион фаолият хакида", "Технологияларнинг трансферти хакида", "Тижорат сири хакидаги" конунлар, Вазирлар Махкамасининг "Икки томонлама (харбий ва фукаролик) кулланишдаги технологияларни узатиш тартиби хакида", "Узбекистон Республикаси фукароларига хорижий шериклар билан лицензион битимлар буйича ваколатли мукофотлар тулаш тартиби хакида", "Экспортга мулжалланган ишлаб чикишларни хорижий патентлантиришга валюта

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

маблагларини ажратиш тартиби хакидаги" бир катор карорлари ишлаб чикилмокда. Уларни кабул килиниши "Аклий мулк хакида" ва "Хизмат кашфиётлари хакидаги" амалдаги конунлар билан биргаликда илмий-техник фаолиятни амалга ошириш ва аклий ва саноат мулки объектларидан фойдаланиш жараёнида вужудга келадиган узаро муносабатларнинг хукукий механизмларини йулга куйишга имкон беради. Узбекистон Республикаси Президентининг "Ишлаб чикаришни модернизациялаш ва техник-технологик кайта жихозлашни рагбатлантиришнинг кушимча чоралари хакида"ги Фармони кабул килинган.

Хдкдкдй иктисодий шароитлар ва мамлакатдаги фан ва технологияларнинг у ёки бу сохасини жахон даражасига нисбатан ривожланганлиги даражасига кушилган холда, илмий-техник сиёсатнинг белгиланган стратегиясини танлаб олиш талаб килинади. Жахон тажрибасидан фан, техника ва технологияларни ривожланишининг учта тамойили: умумий, селектив (танлаб олинадиган) ва бошкалардан урганиш маълум. Фан ва технологияни умумий ривожланиши стратегияси, яъни барча мавжуд йуналишлар ва сохаларда илмий тадкикотлар ва технологик ишлаб чикаришларни утказиш хозирги вактда республика учун кабул килиб булмайдиган, келажакда эса мамлакатни жахон илмий хамжамиятига интеграциялашиши ва унинг доирасидаги "Мехнат таксимоти" туфайли максадга мувофик булмаслиги мумкин. Узбекистон учун селектив ривожланиш ва илгор илмий-техник ишлаб чикаришларни бошкалардан урганиш стратегияларини бирлаштирувчи йул максадга мувофикрок куринади.

Биринчиси (селектив) мавжуд илмий-техник салохият ва унинг харакатларини устувор давлат илмий-техник сиёсатига жамлаш асосида иктисодиётнинг базавий сохалари учун. Иккинчиси - республикада кучсиз ривожланган ва жахон даражасидан анча оркада колган, аммо иктисодиёт учун гоятда зарар йуналишлар учун. Инновацион жараёнларнинг курсатиб утилган таърифлари, хамда давлатнинг хозирги жамиятдаги иктисодий ва ижтимоий роли давлат идораларининг инновацион фаолитяни тартибга солиш буйича вазифаларини белгилаб беради. Улардан энг мухимлари куйидагилар: 1. Инновацион фаолиятни мувофиклаштириш. Давлатнинг вазифаси -инновацион жараёнларнинг умумий стратегик мулжалларини белгилаш ва хар хил тузилмаларнинг инновацияларни амалга оширишдаги кооперацияси ва узаро хамкорлигига кумаклашиш.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

2. Инновацияларни рагбатлантириш. Бу ерда марказий уринни ракобатни рагбатлантириш, хамда инновацион жараён иштирокчиларига хар хил молиявий субсидиялар ва имтиёзлар эгаллайдилар. Инновацион хатарларни давлат томонидан кисман ёки тулик сугурталаш катта ахамиятга эга.

3. Инновацион жараёнларнинг хукукий базасини яратиш. Нафакат ижтимоий ва технологик узгаришларга мувофик меъёрларнинг баркарорлиги ва уз вактида тузатиш киритилишини таъминловчи зарурий конунларни, балки уларга риоя килишнинг хакикий амалдаги механизмларини шакллантириш мухимдир. Илмий-техник махсулотларни яратувчилар ва ииноваторлар хукукларини давлат томонидан химоялаш алохида уринга эга.

4. Инновацияларни ходимлар билан таъминлаш. Давлат укув юртларидаги укиш дастурларининг мазмуни инновациялар генераторларининг ижодий салохиятини ривожланиши ва хам мутахассисларни янгилик киритишларни кабул кила олишига кумаклашиши керак. Инновацион инфратузилмани шакллантириш.

5. Давлат ахборот тизимлари - янгиликларни таркатишнинг асосий каналларидан бирининг фаолиятини таъминлайди, инноваторларга юридик маслахат ва бошка хизматларни курсатади. Давлат яна инновацион субъектлар уртасида воситачи булиши, уларга шерикларни кидириб топиш, давлат кафолати остида битимлар тизимиюда ёрдам курсатиши мумкин.

6. Инновацион жараёнларни институционал таъминлаш. Бу ерда асосийси давлат сектори (мудофаа, согликди саклаш, таълим) сохаларида ИТТКИ бажарувчи ва янгилик киритишларни амалга оширувчи давлат ташкилотлари ва булинмаларни ташкил килишдир.

Давлат яна иктисодиётда инновацияларни махсулотлаштириш ва такдим этиш нуктаи назаридан энг самарали ташкилий тузилмалар (йирик корпорацилар, кичик бизнес ва хк.) таркатишга кумаклашади. 7. Инновацион фаолиятнинг ижтимоий мавкеини ошириш. Давлат илмий - техник ютуклар ва янгиликларни таргибот килиш, инноваторларни маънавий рагбатлантиришни ташкил килади, уларнинг социал химоясини таъминлайди ва хк. 8. Инновацион жараёнларнинг халкаро жихатларини тартибга солиш. ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР

Замонавий иктисодий ривожланишнинг мухим омили булиб инновацион ривожланиш хисобланади. Инновация - бу фан ютукларидан ва илгор тажрибадан фойдаланишга асосланган техника, технология бошкарув сохасида

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

янгилик киритиш, ва шунингдек бозорда тан олинган моддийлашган энг янги илмий гоядир. Бу тушунчага янада кенгрок ёндашиш хам мумкин: бу гоялар, изланишлар, ишланмалар трансформацияси натижаси, ижтимоий ишончга кишиларнинг амалий фаолиятида куллаш оркали интилувчи янги ёки такомиллаштирилган илмий-техник ёки ижтимоий-иктисодий ечим. Менежментда инновациялар харидорлар томонидан янги ёки янада такомиллашган деб кабул килинувчи нафларни таклиф этувчи товарлар ёки хизматларни яратиш ва такдим этиш деб таърифланади. Бирок, инновацияларга тегишли асосий хусусиятларга янгилик; бозор талабини кондириш; тижорат оркали сотиш киради. Инновацион фаолият тараккиёти бир текис ривожланувчи жараёндир. Доим мазкур сохада асосий кушимча усишни таъминлаган етакчи тармоклар, тармокости сохалар ва корхоналар мавжуд. Мамлакатда компанияларнинг инновацион фаоллик даражаси махсулотлар, хизматлар, технологик жараёнларнинг янги ёки такомиллаштирилган турларини ишлаб чикиш ва жорий килиш билан шугулланувчи корхоналарнинг умумий корхоналар сонига нисбати сифатида аникланади. Инновацион инфратузилма фундаментал ва амалий тадкикотларни, лойихавий, тажриба-конструкторлик ва технологик ишланмаларни, лойихаларни бевосита амалга оширувчи ёки уларга хизмат курсатувчи, шунингдек илмий-техник фаолиятга молиявий, маркетинг, ахборот-маслахат, хукукий ва бошка хизматларни курсатувчи, уз функциялари ва мулкчилик шакллари буйича турли куринишдаги институционал тузилмалар тармогини ифодалайди. Ривожланган ва айрим ривожланаётган мамлакатларда илмий-техник тараккиётнинг жадаллашиши ва таркалиши миллий, минтакавий ва тармок даражасида инновацион тизимларнинг шаклланишига ва амал килишига кумаклашди. Инновацион тизим таркибига куйидагилар киради: - инновацион жараённинг бевосита иштирокчилари; - инновацион фаолият билан шугулланувчи ёки уни куллабкувватловчи институтлар; - давлат бошкарув органлари; - инновацион фаолият олиб борилаётган мухит; - ушбу жараён иштирокчилари уртасидаги узаро алокалар; - ахборот таркатиш, технологиялар трансферти ва инновацияларни ёйиш каналлари; - инновацион фаолиятни амалга ошириш учун зарур булган барча ресурслар йигиндиси сифатида инновацион салохият. Хрзирги замон иктисодиётида ракобатдошлик даражасини ошириш масаласига инновацион ёндашиш талаб этилади. Инновацион технологияларни, замонавий илмий ютукларни саноат тармокларига жадал жорий килиш оркали жахон

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

хужалиги тизимида миллий иктисодиётнинг ихтисослашувини кенгайтириш ва саноат ишлаб чикариши таркибини диверсификация килиш имконини берадиган янги ракобат устунликларини яратиш зарур. Халкаро ракобатга яхши бардош берувчи махсулотнинг куп кисми нисбатан замонавий техника ва технологиядан фойдаланувчи, янги бошкарув ва ташкилий ечимларни жорий килувчи ташкилотларда ишлаб чикарилади. Айрим ривожланаётган ва утиш иктисодиётли мамлакатлар тажрибаси курсатишича, инновацион жараённи хорижий инвестициялар, лекин хар кандай эмас, балки узок муддатли хамда янги технологиялар ва замонавий менежмент билан бирга кириб келувчи инвестициялар ёрдамида жадаллаштириш мумкин. Ушбу мезонларга факат бевосита хорижий инвестициялар жавоб беради. Иктисодиётнинг реал сектори тармоклари инновацион фаоллигини ошириш ва рагбатлантиришнинг ташкилийиктисодий механизмларини ишлаб чикиш хамда хаётга кенг жорий этиш бугунги куннинг долзарб масалаларидан биридир. Реал секторда инновацион фаолият юрита оладиган кадрлар тайёрлаш, тармокларда илгор технологияларга асосланган чукур технологик модернизациялаш ва инновацион ривожлантиришни амалга ошириш, янги технологияларни яратиш имконини берувчи тизим билан характерланади. Куплаб ривожланган ва жахон иктисодиётида етакчи урин тутадиган мамлакатлар тажрибаси курсатишича, ракобатдошликка эришиш ва дунё бозорларига чикиш, биринчи навбатда иктисодиётни изчил ислох этиш, таркибий жихатдан узгартириш ва диверсификация килишни чукурлаштириш, юкори технологияларга асосланган янги корхона ва ишлаб чикариш тармокларининг жадал ривожланишини таъминлаш, фаолият курсатаётган кувватларни модернизация килиш ва техник янгилаш жараёнларини тезлаштириш хисобидан амалга оширилиши мумкин. Мамлакатни модернизациялаш, саноат тармоклар ракобатбардошлиги, ишлаб чикариш самарадорлигини ошириш ва иктисодий усишини таъминлашда инновацион фаолиятни рагбатлантириш мухим ахамият касб этади. Хорижий инвестициялар иштирокидаги реал сектор корхоналарининг инновацион ривожланиш йуналиши турли хил омилларга асосланган узаро боглик жараёнларни узида намоён этади. Ушбу жараёнлар хужалик юритувчи субъектларнинг иктисодий самарадорлигига турлича таъсир курсатади. Реал сектор тармокларида инновацион ривожлантиришга салбий таъсир курсатувчи омилларга карши курашиш ва инновацион фаолликни ошириш максадида ишлаб чикаришни ташкил килиш, техника ва технологияларни

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

такомиллаштиришнинг асосий йуналишлари куйидагилардан иборат: - янги махсулот турларини ишлаб чикариш учун тулик янги технологик жараёнларни яратиш ва куллаш оркали махсулот сифатини ошириш, хомашёдан фойдаланишни яхшилаш ва хом-ашё базасини кенгайтириш; - ишлаб чикариш кувватларидан окилона фойдаланиш, техник ва иктисодий курсаткичларни яхшилаш максадида мавжуд тизимни такомиллаштириш; - ишлаб чикаришни автоматлаштириш ва механизациялаш даражасини ошириш, технологик жараёнларни бошкаришда автоматлашган тизимни яратиш; - тармокда ихтисослашув ва кооперация алокаларини янги усулларидан кенг фойдаланиш. Иктисодиётда фан ва техникага хар кандай мамлакатнинг ижтимоийиктисодий ривожланишини хал килувчи омили сифатида каралади. Фан ва техникани ишлаб чикаришга кенг тадбик этилиши, инсоннинг интеллектуал салохиятини ривожланишига, турмуш тарзининг юксалишига, саноатнинг кенг ривожланишига имконият яратди ва жамиятнинг социал структурасига ижобий таъсир курсатади. Ривожланишнинг инновацион типи (ингл. Innovation model of development, нем. Innovationsentwicklungf) - ижтимоий ишлаб чикаришда янги илгор технологияларга ургу бериш, юкори технологиялар асосида махсулотлар ишлаб чикариш, микро ва макроиктисодий жараёнларда илгор ташкилий ва бошкарув карорларини кабул килиш - технопарк , техно полис, кам энергия талаб технологиялардан фойдаланиш сиёсати, ишлаб чикариш фаолиятини интеллектуалаштириш, иктисодиётни софтлаштириш ва сервислаштириш билан характерланади. Инновацион иктисодиётда асосий урин юкори ишлаб чикариш, илм талаб технологияларига ва инсон фаолиятининг турли сохаларини инновацион ташкил этишга, иктисодиётда инновацион тизимни шакллантиришга, компьютер технологиялари ва телекоммуникация тизимларига каратилади. Жахон хужалиги ривожланишининг замонавий боскичида мамлакатларнинг халкаро мехнат таксимотидаги урни уларнинг тараккиётнинг инновацион жихатларини яратиш ва ишлаб чикаришга татбик этиш, илмий-техник тараккиёт ютукларидан амалиётда фойдаланиш кобилияти билан аникланади. Муваффакиятли инновацион ривожланишга таъсир килувчи асосий омиллар куйидагилардан иборат: - илмий-тадкикот ва тажриба-конструкторлик ишларига юкори харажатлар; - инновацион инфратузилманинг мавжудлиги; - тадкикот марказлари ва бизнес уртасидаги алока; - давлатнинг рагбатлантирувчи роли; - илгор ахборот ва телекоммуникацион технологиялардан фойдаланиш; - ижодий турдаги юкори малакали

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

ресурсларнинг мавжудлиги. Иктисодиётнинг юкори технологик тармокларини шакллантириш инновацион фаолликни ривожлантиришни, энг аввало хозирги шароитларда тез узгараётган бозор коньюнктурасини хисобга олган бозорга машиналарнинг техник-технологик, базавий тизимларини, янги турдаги махсулотларни тизимли йуналтиришни талаб килади. Инновацион фаоллик барча бошкарув даражаларида ва айникса микродаражада ишлаб чикиладиган тегишли инновацион сиёсат ва стратегияни такозо этади. Инновацион махсулотни, патентларни, интеллектуал мулк объектларига эгалик хукукларини сотишдан, шунингдек ИТТКИ ва инновацион технологияларга тугри ва портфел сармоялардан олинадиган фойдадан ажратмалар куринишида инновационинвестицион ресурсларни олиш учун керакли шартшароитларни яратиш мухим. Шу сабабдан такрор ишлаб чикаришнинг инновацион-инвестицион жараёнлари билан боглик узаро молиявий, кредит ва бюджет муносабатларининг бутун тизимида меъёрий-хукукий базани ривожлантириш ва мустахкамлаш зарур. Замонавий шароитларда корхоналарни иктисодий ривожлантиришнинг янги моделини шакллантириш амалга оширилмокдаки, унинг энг мухим тавсифларидан бири инновацион жараёнларни фаоллаштириш хисобланади. Шунга боглик равишда Узбекистонда миллий инновацион тизим (МИТ)ни шакллантириш нафакат илмий-техник соханинг, балки миллий иктисодиёт ракобатбардошлигини оширишнинг мухим вазифаси хисобланади. Давлат томонидан тартибга солиш тизимининг унсури сифатида иктисодиётни инновацион ривожлантириш дастури куйидагиларга эга булиши керак: -иктисодиётни инновацион ривожлантиришнинг аник ифодаланган максадлари; -шакллантирилган максадларга эришишни таъминловчи фнукцияларни бажарувчи бошкарув органлари; -бошкарув функцияларини амалга ошириш учун етарли булган таритибга солиш объектининг ахборот куринишини шакллантирувчи тизим; -тартибга солиш ва куллаб-кувватлаш куроллари, улар ёрдамида давлат бошкарув органлари корхоналарга ва мухитга уз функциялари доирасида таъсир курсатадилар. Мавжуд илмий-техник салохиятдан самарали фойдаланиш факат изчил ва узлуксиз амалга оширилаётган илмий-техник сиёсат ёрдамида бажарилиши мумкин. Мазкур сиёсат республиканинг реал ижтимоий-иктисодий шартшароитларига мос келиши ва уни ривожлантиришнинг энг мухим муаммоларини хал этишга каратилган булиши керак. Ишлаб чикаришнинг жадаллаштирилган модернизацияси, корхоналарнинг техник ва технологик файта куроллантириш асосида

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

замонавий кувватларни яратиш бугунги кунда жахон бозорида ракобатбардош махсулот ишлаб чикаришни ташкил этишга имкон беради. Инновацион-технологик ривожланиш катта молиявий маблагларни ва маълум вактни талаб килади. Бу жихатдан устуворликлар иктисодиётнинг халкаро савдода анъанавий устунликларга эга тармокларини жадал ривожлантиришга берилади. Бу кишлок хужалиги ва минерал хомашёни ишлаб чикариш ва чукур кайта ишлов бериш буйича мехнат ва ресурсталаб тармоклардир. Инновацион ривожланишнинг амалга оширилиши хар бир алохида тармокка нисбатан максадга йуналтирилган саноат сиёсатини назарда тутади. Илмий-техник салохиятнинг самарадорлиги муаммосини хал этишда юкорисамарали илмий-техник махсулотни ишлаб чикишнинг хар бир бугинида - гоялар, тажрибавий намуна тугилишидан бошлаб то уларни ишлаб чикаришга жорий этишгача ва маълум бир иктисодий самара олишгача булган сохадаги ишларни фаоллаштиришга куч-кувват ва маблагларни туплаш алохида ахамиятга эга. Илмий-техник сохада хорижий иштирокнинг самарали шакли булиб кушма инновацион тузилмаларни тузиш хисобланади. Айни вактда тугри хорижий инвестицияларни жалб килиш уларни маълум даражада чеклаш билан бирга олиб борилиши максадга мувофик. Масалан, ишлаб чикариш инфраструктурасини (энергия тармоги, кувурутказгичлар,

телекоммуникациялар, йулдош ва махсус алокалар ва х.к.) ривожлантиришга каратилган илмий-техник ва тажриба конструкторлик тузилмаларда ва ишланмаларда хорижий шерикларнинг иштирок этишини чеклаш зарур. Ушбу сохаларда хорижий иштирокнинг бошка шаклларидан, масалан хорижий кредитлар ва карзлардан фойдаланигш максадга мувофикдир. Бизнинг фикримизча, инновацион сиёсатнинг инновацион йуналтирилганлигини кучайтириш ва уни фаоллаштириш катор кечиктириб булмайдиган куйидаги вазифаларни кузда тутади:

ихтирочилик ва новаторликни хар томонлама иктисодий куллабкувватлаган холда илмий-техник дастурларни амалга оширишнинг инновацион-мотивацион механизмларини такомиллаштириш; "фан-ишлаб чикариш" замонавий тизимини шакллантириш, бунда унинг алохида булинмаларини (тадкикот, конструкторлаш, ишлаб чикиш, ишлаб чикаришга жорий этиш ва узлаштириш) сармоялаш таркибини жиддий яхшилаш кузда тутилади;

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

фундаментал тадкикотларни ривожлантиришга йуналтирилаётган инвестициялар улушини купайтириш. Шундай килиб, Узбекистонда хорижий инвестициялар иштирокидаги саноат корхоналари инновацион фаолияти самарадорлигини ошириш, мамлакат табиий бойликларидан окилона фойдаланиш, саноат корхоналарининг экспорт салохиятини ва мамлакат иктисодиётидаги ахамиятини ошириш, тармокнинг фаолиятини баркарор ривожлантириш пировардида ахоли турмуш фаровонлигини ошиши ва мамлакат иктисодиётини баркарор усишига имкон яратади.

Замонавий иктисодий ривожланишнинг мухим омили булиб инновацион ривожланиш хисобланади. Инновация - бу фан ютукларидан ва илгор тажрибадан фойдаланишга асосланган техника, технология бошкарув сохасида янгилик киритиш, ва шунингдек бозорда тан олинган моддийлашган энг янги илмий гоядир. Бу тушунчага янада кенгрок ёндашиш хам мумкин: бу гоялар, изланишлар, ишланмалар трансформацияси натижаси, ижтимоий ишончга кишиларнинг амалий фаолиятида куллаш оркали интилувчи янги ёки такомиллаштирилган илмий-техник ёки ижтимоий-иктисодий ечим. Менежментда инновациялар харидорлар томонидан янги ёки янада такомиллашган деб кабул килинувчи нафларни таклиф этувчи товарлар ёки хизматларни яратиш ва такдим этиш деб таърифланади. Бирок, инновацияларга тегишли асосий хусусиятларга янгилик; бозор талабини кондириш; тижорат оркали сотиш киради. Инновацион фаолият тараккиёти бир текис ривожланувчи жараёндир. Доим мазкур сохада асосий кушимча усишни таъминлаган етакчи тармоклар, тармокости сохалар ва корхоналар мавжуд. Мамлакатда компанияларнинг инновацион фаоллик даражаси махсулотлар, хизматлар, технологик жараёнларнинг янги ёки такомиллаштирилган турларини ишлаб чикиш ва жорий килиш билан шугулланувчи корхоналарнинг умумий корхоналар сонига нисбати сифатида аникланади. Инновацион инфратузилма фундаментал ва амалий тадкикотларни, лойихавий, тажриба-конструкторлик ва технологик ишланмаларни, лойихаларни бевосита амалга оширувчи ёки уларга хизмат курсатувчи, шунингдек илмий-техник фаолиятга молиявий, маркетинг, ахборот-маслахат, хукукий ва бошка хизматларни курсатувчи, уз функциялари ва мулкчилик шакллари буйича турли куринишдаги институционал тузилмалар тармогини ифодалайди. Ривожланган ва айрим ривожланаётган мамлакатларда илмий-техник тараккиётнинг жадаллашиши ва таркалиши миллий, минтакавий ва тармок даражасида

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

инновацион тизимларнинг шаклланишига ва амал килишига кумаклашди. Инновацион тизим таркибига куйидагилар киради: - инновацион жараённинг бевосита иштирокчилари; - инновацион фаолият билан шугулланувчи ёки уни куллабкувватловчи институтлар; - давлат бошкарув органлари; - инновацион фаолият олиб борилаётган мухит; - ушбу жараён иштирокчилари уртасидаги узаро алокалар; - ахборот таркатиш, технологиялар трансферти ва инновацияларни ёйиш каналлари; - инновацион фаолиятни амалга ошириш учун зарур булган барча ресурслар йигиндиси сифатида инновацион салохият. Хрзирги замон иктисодиётида ракобатдошлик даражасини ошириш масаласига инновацион ёндашиш талаб этилади. Инновацион технологияларни, замонавий илмий ютукларни саноат тармокларига жадал жорий килиш оркали жахон хужалиги тизимида миллий иктисодиётнинг ихтисослашувини кенгайтириш ва саноат ишлаб чикариши таркибини диверсификация килиш имконини берадиган янги ракобат устунликларини яратиш зарур. Халкаро ракобатга яхши бардош берувчи махсулотнинг куп кисми нисбатан замонавий техника ва технологиядан фойдаланувчи, янги бошкарув ва ташкилий ечимларни жорий килувчи ташкилотларда ишлаб чикарилади. Айрим ривожланаётган ва утиш иктисодиётли мамлакатлар тажрибаси курсатишича, инновацион жараённи хорижий инвестициялар, лекин хар кандай эмас, балки узок муддатли хамда янги технологиялар ва замонавий менежмент билан бирга кириб келувчи инвестициялар ёрдамида жадаллаштириш мумкин. Ушбу мезонларга факат бевосита хорижий инвестициялар жавоб беради. Иктисодиётнинг реал сектори тармоклари инновацион фаоллигини ошириш ва рагбатлантиришнинг ташкилийиктисодий механизмларини ишлаб чикиш хамда хаётга кенг жорий этиш бугунги куннинг долзарб масалаларидан биридир.

Реал секторда инновацион фаолият юрита оладиган кадрлар тайёрлаш, тармокларда илгор технологияларга асосланган чукур технологик модернизациялаш ва инновацион ривожлантиришни амалга ошириш, янги технологияларни яратиш имконини берувчи тизим билан характерланади. Куплаб ривожланган ва жахон иктисодиётида етакчи урин тутадиган мамлакатлар тажрибаси курсатишича, ракобатдошликка эришиш ва дунё бозорларига чикиш, биринчи навбатда иктисодиётни изчил ислох этиш, таркибий жихатдан узгартириш ва диверсификация килишни чукурлаштириш, юкори технологияларга асосланган янги корхона ва ишлаб чикариш тармокларининг жадал ривожланишини таъминлаш, фаолият курсатаётган

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022

ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-125-141

кувватларни модернизация килиш ва техник янгилаш жараёнларини тезлаштириш хисобидан амалга оширилиши мумкин. Мамлакатни модернизациялаш, саноат тармоклар ракобатбардошлиги, ишлаб чикариш самарадорлигини ошириш ва иктисодий усишини таъминлашда инновацион фаолиятни рагбатлантириш мухим ахамият касб этади.

REFERENCES

1. Шумпетер Й.А. Теория экономического развития. М.: Прогресс, 1983. Стр.278-285.

2. Артемьев И.Е. Рынки технологии в мировом хозяйстве. - М.: Наука, 2009.

3. Коротаев А.В. Новые технологии и сценарии будущего, или Сингулярность уже рядом? - М.: Издательство ЛКИ/URSS, 2009.

4. Мировая экономика: прогноз до 2020 года /под ред. акад. А.А. Дынкина - М.: Магистр, 2008.

5. Меньшиков С.М. «Кристофер Фримен: Длинные волны в экономике». М., ЛЕНАНД, 2014 г. 208-214 стр.

6. Назарова Г.Г., Салихова Н.М. Жахон иктисодиётининг глобаллашуви. Укув кулланма. Т.: ТДИУ, "Иктисодиёт", 2011. - 320 б.

7. Назарова Г ва бошкалар. Халкаро менежмент. Дарслик. Т.: ТДИУ, 2011.

8. Чепель С.В. Роль институционального фактора в обеспечении условий перехода к инновационной модели экономического развития. //Стратегии модернизацики и обеспечения долгосрочного устойчивого экономического роста. - Т.: SMI - ASIA, 2011.

10. Berghall Elina, Kiander Jaakko. "The Finnish Model of STI Policy: Experiences and Guidelines", KNOGG Thematic Network. WP4 Country Report - Finland. Government Institute for Economic Research, Helsinki 2003. Р.

11. Гун Цзяньвэнь - Построение региональной инновационной системы и углубляющееся реформирование. Экономические и социальные перемены: факты, тенденции, прогноз - 2013 Стр.142-148.

12. World Economic Forum (WEF). 2012. The Global Competitiveness Report 20122013. Geneva: World Economic Forum.

13. Узбекистон: жахон молиявий-иктисодий инкирози, инновацион тараккиёт ва миллий иктисодиёт ракобатбардошлигини ошириш /УзР ФА Иктисодиёт институти; А.Ф.Расулевнинг тахрири остида, - T.:KONSAUDITINFORM-NASHR, 2011.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.