Научная статья на тему 'Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш суръатларини жадаллаштиришнинг янги имкониятлари'

Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш суръатларини жадаллаштиришнинг янги имкониятлари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1865
153
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИқТИСОДИЙ ўСИШ / МАНФААТ / ИНСОН КАПИТАЛИ / ЧЕЛОВЕЧЕСКИЙ КАПИТАЛ / HUMAN CAPITAL / ЯЛПИ ИЧКИ МАҳСУЛОТ / ДАРОМАД / ТУРМУШ ДАРАЖАСИ / ЭКОНОМИЧЕСКИЙ РОСТ / ЕCONOMIC GROWTH / ИНТЕРЕС / ВАЛОВОЙ ВНУТРЕННИЙ ПРОДУКТ / ДОХОД / УРОВЕНЬ ЖИЗНИ / "YEAR OF DIALOGUE WITH THE PEOPLE AND HUMAN INTERESTS"

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мухаммедов Мурод Мухаммедович, Турабеков Соҳибжон Шербой Ўғли

Мақолада 2017 йилнинг «Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили» деб эълон қилиниши ва уни амалга ошириш мақсадида қабул қилинган махсус Давлат дастури доирасида Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш суръатларини жадаллаштириш борасида янги имкониятлар юзага келганлиги ҳар томонлама асослаб берилган. Халқ билан давлат манфаатларини ўзаро уйғунлаштириш кейинги йилларда Ўзбекистонда эришилган юқори иқтисодий ўсиш суръатларини нафақат сақлаб қолиш, балки янада жадаллашувининг муҳим омили сифатида қаралган.В статье всесторонне обосновывается возникновение новых дополнительных возможностей по обеспечению устойчиво высоких темпов экономического роста в стране в связи с объявлением 2017 года «Годом диалога с народом и интересов человека» и принятием специальной Государственной программы по его реализации. Гармоничное сочетание интересов народа и государства рассматривается как важнейший фактор не только сохранения в Узбекистане достигнутых за последние несколько лет высоких темпов экономического роста, но и его дальнейшего ускорения.The article fully substantiates the emergence of new additional opportunities to ensure a sustained high rate of economic growth in the country in connection with the announcement in 2017 of the Year of Dialogue with the People and Human Interests and the adoption of a special State Program for its implementation. A harmonious combination of the interests of the people and the state is considered as the most important factor not only for maintaining high rates of economic growth in Uzbekistan, but also for its further acceleration.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш суръатларини жадаллаштиришнинг янги имкониятлари»

МУХАММЕДОВ Мурод Мухаммедович,

Самарканд иктисодиёт ва сервис институти профессори, иктисод фанлари доктори; ТУРАБЕКОВ Со^ибжон Шербой угли,

Самарканд иктисодиёт ва сервис институти тадкикотчиси

УЗБЕКИСТОНДА ИКТИСОДИЙ УСИШ СУРЪАТЛАРИНИ ЖАДАЛЛАШТИРИШНИНГ ЯНГИ ИМКОНИЯТЛАРИ

УДК 330.3 ББК 65.013

МУХАММЕДОВ М. М., ТУРАБЕКОВ С.Ш. УЗБЕКИСТОНДА ИКТИСОДИЙ УСИШ СУРЪАТЛАРИНИ ЖАДАЛЛАШТИРИШНИНГ ЯНГИ ИМКОНИЯТЛАРИ

Маколада 2017 йилнинг «Халк билан мулокот ва инсон манфаатлари йили» деб эълон килиниши ва уни амалга ошириш максадида кабул килинган махсус Давлат дастури доира-сида Узбекистонда иктисодий усиш суръатларини жадаллаштириш борасида янги имко-ниятлар юзага келганлиги х,ар томонлама асослаб берилган. Халк билан давлат манфаат-ларини узаро уйтунлаштириш кейинги йилларда Узбекистонда эришилган юкори иктисодий усиш суръатларини нафакат саклаб колиш, балки янада жадаллашувининг мух,им омили сифатида каралган.

Таянч иборалар: иктисодий усиш, манфаат, инсон капитали, ялпи ички мах,сулот, даро-мад, турмуш даражаси.

МУХАММЕДОВ М.М., ТУРАБЕКОВ С.Ш. НОВЫЕ ВОЗМОЖНОСТИ УСКОРЕНИЯ ТЕМПОВ ЭКОНОМИЧЕСКОГО РОСТА В УЗБЕКИСТАНЕ

В статье всесторонне обосновывается возникновение новых дополнительных возможностей по обеспечению устойчиво высоких темпов экономического роста в стране в связи с объявлением 2017 года «Годом диалога с народом и интересов человека» и принятием специальной Государственной программы по его реализации. Гармоничное сочетание интересов народа и государства рассматривается как важнейший фактор не только сохранения в Узбекистане достигнутых за последние несколько лет высоких темпов экономического роста, но и его дальнейшего ускорения.

Ключевые слова: экономический рост, интерес, человеческий капитал, валовой внутренний продукт, доход, уровень жизни.

MUXAMMEDOV M.M., TURABEKOV S.SH. NEW OPPORTUNITIES OF ECONOMIC GROWTH ACCELERATING IN UZBEKISTAN

The article fully substantiates the emergence of new additional opportunities to ensure a sustained high rate of economic growth in the country in connection with the announcement in 2017 of the Year of Dialogue with the People and Human Interests and the adoption of a special State Program for its implementation. A harmonious combination of the interests of the people and the state is considered as the most important factor not only for maintaining high rates of economic growth in Uzbekistan, but also for its further acceleration.

Keywords: economic growth, human capital, «Year of dialogue with the people and human interests»

M^mucoduemda ycuwHu aMama оwириwнинг Kynna6 ycyn-napu MaBwyd. M^mucoduu ucnоx,отnaрнuнг Kynnu uwmuMouu cuecam 6unaH 6upгanuкдa onu6 6opunuwu yHu HoaHtaHaBuU ycynnapdaH $oudanaHuw 3apypamuHu Kenmupu6 nu^apadu.

Инсон манфаатларини кузлаб, керакли йуналишга солиб, ривожлантириш якуний натижада ижтимоий-иктисодий эхтиёжлар-нинг ривожланиши, иктисодий ислохотлар-нинг янги сифат боскичга утиши, жамият ва иктисодиётнинг моддий ва маънавий тако-миллашувига олиб келади.

Манфаат ибораси араб тилидан олинган булиб, узбек тили изошли лутатига мувофик, у фойда даромад, яъни моддий, маънавий, жисмоний ва бошка жихатдан куриладиган нафни англатади1.

Товар-пул муносабатлари ривожланган, эркин бозор иктисодиёти к,арор топган жами-ятда моддий манфаатлар барча жамият аъзо-ларини харакатга келтиришда, ахоли эхтиёж-ларини кондириш учун зарур булган моддий хамда номоддий неъматлар ишлаб чикарув-чиларни раFбатлантиришда мухим роль уйнайди. Товар-пул муносабатларига асос-ланган иктисодий тизим шароитида иктисодий манфаатлар алохида шахс, ижтимоий гурух, синф, жамият туб манфаатлари дара-жасига кутарилади ва мамлакат ижтимоий-иктисодий юксалиш муаммоларини хал этишда биринчи даражали ахамият касб этади.

Иктисодий манфаатлар алохида индивид-лар, ижтимоий гурух ва катламлар, синфлар,

1 www.ziyouz.uz/durdona-toplamlar.

бутун халк оммасининг хатти-харакатлари ва интилишлари заминида ётадиган хамда уларни тадбиркорликнинг барча синовлари ва машаккатларига чидам билан бардош бериб, ишлаб чикариш билан фаол шуFул-ланишга ундайдиган, асосий мотив, бош сабаб, колаверса, кудратли восита булиб хиз-мат килади. Демак, ишлаб чик,аришни ривожлантириш, иктисодий усиш муаммоларини самарали бартараф этиш учун кенгайтирил-ган такрор ишлаб чикариш иштирокчилари манфаатларини руёбга чикариш, уларни турли воситалар ёрдамида унумли ва сифатли мехнатга раFбатлантириш лозим.

«Манфаат» тушунчаси уз мазмун-мохияти жихатидан «иктисодий фаолият», ундан хам кенгрок маънода эса «иктисодий усиш» тушунчалари билан узаро узвий ва чамбар-час боFлик. Инсон уз манфаатлари йулида, узининг зарурий эхтиёжларини кондириш максадида иктисодий фаолият олиб боради. Ушбу фаолият кишилик жамияти тарак-киётининг муайян боскичида ташки омил-ларнинг хамда инсон ички кечинма ва сар-гузаштларининг кучли таъсири остида юзага келди, асрлар давомида катта эволюцион боскични босиб утиб, бугунги кунда киши-ларнинг етакчи фаолият турига айланди. Самарали мотивлар билан ратбатлантирилган, максадга йуналтирилган, тутри ташкил этил-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 3

ган ва тегишли шарт-шароитлар билан таъ-минланган иктисодий фаолият, пировард натижада, иктисодий усишга олиб келади. Иктисодий усиш, уз навбатида, инсон туб манфаатларини руёбга чикаришга, ах,оли тур-муш даражаси, сифати ва фаровонлигини юксалтиришга хизмат килади, унинг иктисодий базиси х,исобланади.

Иктисодий усиш муаммолари жамият тараккиётининг ута ах,амиятли ва шу сабабли иктисодиёт илмининг энг долзарб ва х,акли равишда куп тадкикотчиларнинг диккат-эътиборини узига жалб этаётган биринчи даражали муаммолардан бири х,исобланади. Айникса жах,он молиявий-иктисодий инки-розининг дунё мамлакатлари, жумладан иктисодиёти юксак ривожланган мамлакат-лар, миллий иктисодиётининг усиш суръат-ларига негатив таъсири ушбу муаммонинг долзарблигини янада кучайтирди, иктисодий усиш суръатларини жадаллаштириш йулла-рини излаб топишни уткир заруратга айлан-тирди.

Иктисодий усиш суръатларини жадаллаштириш муаммолари ёш суверен Узбекистон учун алох,ида ах,амият касб этади. Чорак аср мукаддам узининг сиёсий мустакиллигини кулга киритиш шарафига муяссар булган Узбекистон учун иктисодий усиш суръатларини жадаллаштиришнинг алох,ида узига хос ах,амиятини ва ута мух,имлигини куйидаги далиллар билан асослаш мумкин.

Биринчидан, мустакил Узбекистонга утмишдан, яъни собик, шуролар х,укуматидан колган иктисодий мероснинг заифлиги, ах,оли жон бошига тутри келадиган ялпи ички мах,сулот ва реал даромадларнинг пастлиги. Узбекистон советлар даврида миллий иктисодиёти бир томонлама ривожланган, беух-шов, асосан, пахта хом ашёсини етиштириб беришга ихтисослашган, бир суз билан ифо-далаганда, иктисодий юксалишга мутлако мослашмаган колок, аграр республикага айланиб колган эди.

Иккинчидан, иктисодий ислох,отларнинг дастлабки боскичларида утиш даври кийин-

чиликлари таъсири остида мамлакатда иктисодий усиш суръатларининг сезиларли дара-жада сусайиб кетганлиги. 1991-1995 йиллар мобайнида мамлакатда ялпи ички мах,сулот х,ажми 18,8 фоизга кискарди,1 инфляция куча-йиб, ишсизлик даражаси ошди, ах,олининг реал даромадлари эса кескин камайди. Истеъмол нархлари индекси 1995 йилда олдинги, 1994 йилга нисбатан, 198,5 фоизни ташкил этди2.

Натижада иктисодий усиш суръатларини жадаллаштириш, ишлаб чикариш х,ажмини кенгайтириш асосида инвестицион ресурслар х,амда ах,оли реал даромадларини купай-тириш, мамлакатнинг экспорт салох,иятини юксалтириш каби масалаларнинг долзарб-лиги янада ошиб кетди. Мамлакатда миллий иктисодиёт сох,а ва тармокларини - саноат, кишлок хужалиги, хизмат курсатиш сох,аси ва бошкаларнинг ривожланиш суръатларини тезлаштириш, янги иш уринларини яратиш, фаолияти тухтаб колган корхоналарни жон-лантириш, уларнинг нес-нобуд булиб кета-ётган салох,иятини ишга тушириш, хорижий инвестицияларни фаол жалб этишнинг изчил чоралари курилди. Натижада, утиш даври кийинчиликлари ортда колиб, миллий икти-содиётда вазият аста-секин ижобий томонга узгарди. 2000 йилга келиб мамлакатда яра-тилган ялпи ички мах,сулот х,ажми 1991 йил даражасидан ошиб кетди.

Иктисодий ислох,отларни эволюцион асосда боскичма-боскич изчил давом этти-риш, янада чукурлаштириш, миллий икти-содиётни либераллаштириш, ишлаб чика-ришни диверсификациялаш, кичик ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш, хорижий сармояларни жалб этишни фаоллаштиришга каратилган изчил макроиктисодий сиёсат

1 Узбекистон Республикаси иктисодий тарак-киётнинг мустакиллик йилларидаги (1990-2011 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари х,амда 2012-2015 йилларга мулжалланган прогнозлари. Статистик туплам. - Т.: «Узбекистон», 2013. -3-б.

2 Узбекистон Республикаси иктисодий тарак-киётнинг мустакиллик йилларидаги (1990-2011 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари х,амда 2012-2015 йилларга мулжалланган прогнозлари. Статистик туплам. - Т.: «Узбекистон», 2013. -3-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 3

узининг амалий натижаларини берди. Узбекистон уз мустакиллигини кулга кирит-ганидан кейин миллий ик,тисодиётдаги вазият ва унинг узига хос хусусиятларини хисобга олган холда, бозор иктисодиётига боскичма-боскич утиш концепциясининг туFри ва юкори натижали эканлигини амалда, барча мухим макроиктисодий курсаткичларни (ЯИМ, миллий даромад, ахоли реал даромад-лари ва бошкалар) юксалтириш оркали исботлади.

Мустакиллик йилларида Узбекистон миллий иктисодиётида содир булган ижобий силжиш куламларини объектив бахолаш максадида айрим далилларни келтирамиз. Мамлакатда амалга оширилган иктисодий ислохотларнинг, тобора мустахкамланиб бораётган мулк муносабатлари, айирбошлаш ва таксимот конун-коидаларининг кенгай-тирилган такрор ишлаб чикаришга бевосита таъсири остида ялпи ички махсулот хажми кейинги 10 йилдан зиёдрок вакт давомида йилига уртача 8 фоиз ва ундан юкори дара-жаларда баркарор усиб келмокда. Жахон иктисодий форуми рейтингига кура, 20142015 йиллардаги ривожланиш якунлари хамда 2016-2017 йилларда иктисодий усиш прогнозлари буйича Узбекистон дунёдаги энг тез ривожланаётган бешта мамлакат катори-дан жой олди.1 Узбекистон Президенти Ш.М.Мирзиеёв томонидан ушбу усиш суръат-ларини келажакда хам саклаб колиш вази-фаси куйилди. Мустакилликдан олдин Узбекистонда миллий даромаднинг усиш суръатлари йилига бор-йуFи 1-1,5 фоизни ташкил этган, холос.

Узбекистон уз ижтимоий-ик,тисодий тарак,-киётида кандай марраларни бош стратегик ахамиятга эга булган максад сифатида бел-гилаши ва ушбу максадга эришишнинг йулларини излаши лозим? Мустакил Узбекистон учун асосий марра - бу, албатта, ривожланган мамлакатларда эришилган ижтимоий-иктисодий тараккиёт даражаси, мехнат унумдорлиги ва иктисодиётда банд

1 «Халк сузи» газетаси, 2016 йил 16 январь. -2-б.

булган хар бир кишига тутри келадиган ялпи ички махсулот микдори, уларда узок йиллар давомида шаклланган ахолининг реал даромад ва хаёт фаровонлиги курсаткичлари, ишлаш иштиёки бор кишиларни унумли иш уринлари билан, ёлланма ишчиларни эса муносиб иш хаки билан таъминлаш каби мухим сохаларда улар билан бемалол рако-батлаша оладиган даражаларга кутарилиш. Ушбу дозарб муаммони хал этиш учун, биринчи навбатда, иктисодий усиш суръат-ларини жадаллаштириш асосида ахоли жон бошига тутри келадиган ялпи ички махсулот хажмини ривожланган Fарб мамлакатлари даражасига тобора якинлаштириб бориш лозим.

Статистик маълумотлар мустакиллик йилларида Узбекистонда ахоли жон бошига туFри келадиган ялпи ички махсулот хажми курсаткичларида катта ижобий силжиш содир булганлигидан далолат беради. Агар мамлакатда 1990 йилда ахоли жон бошига туFри келадиган ЯИМ (харид кувват паритети буйича) 1328, 2000 йилда 1431 АКШ долла-рини ташкил этган булса2, хозирги кунга келиб, у 6452 АКШ долларини ташкил этди3. Яъни шу давр мобайнида ижтимоий-икти-содий тараккиёт нуктаи назаридан ута мухим саналадиган ушбу макроиктисодий курсаткич карийб 5 мартага купайди. Айнан шу курсаткич буйича кузатилаётган юкори усиш суръатлари мустакиллик йилларида ахоли реал даромадларини 9 мартадан зиёдрокка устириш учун мустахкам иктисодий негиз яратди.

Бирок Узбекистонда мустакиллик йилларида ЯИМ хажми усиш суръатларида содир булган катта узгаришлар ва ижобий силжиш-ларни кайд этиш билан бир каторда, мамлакатда бугунги кунда ахоли жон бошига тутри

2 Узбекистон Республикаси иктисодий тарак,к,иёт-нинг мустакиллик йилларидаги (1990-2011 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари хамда 20122015 йилларга мулжалланган прогнозлари. Статистик туплам. - Т.: «Узбекистон», 2013. -63-б.

3 http://kun.uz/news/2017/03/08/uzbekiston-eng-boj-va-eng-kassok-mamlakatlari-rejtingida-necanci-иг^а.

келадиган ЯИМ х,ажми буйича эришилган микдор курсаткичлари айрим ривожланаёт-ган, айникса, ривожланган мамлакатларга нисбатан х,али сезиларли паст эканлигини тан олишимиз лозим.

Масалан, АКШнинг Global Finance икти-содий журнали томонидан 189 давлат курсаткичлари инобатга олинган руйхатда ах,оли жон бошига тутри келадиган ЯИМ х,ажми буйича Узбекистан 127-уринни эгаллаган. Юкорида таъкидлаганимиздек, Узбекистонда ах,оли жон бошига 6452 доллар ЯИМ х,ажми тутри келади. Айни пайтда, ушбу курсаткич Россияда - 26 109, Козотистонда - 25 670, Озарбайжонда - 17 700 долларни, ривожланган мамлакатлардан: Швейцарияда -59 400, АКШда - 57 300, Германияда - 48 200, Японияда 38 900 долларни ташкил этади1.

Узбекистонни иктисодиёти устун ривожланган мамлакатлар сафидан урин олишига эришиш борасида белгиланган стратегик максаднинг тула руёбга чикиши учун ялпи ички мах,сулот х,ажмини яна куп йиллар ва, табиийки, Fарб мамлакатлари иктисодий усиш суръатларига нисбатан анча жадал суръатлар билан ривожлантиришга тутри келади. Иктисодий ислох,отлар бошлангани-дан буён (1979 йил) карийб 40 йил мобай-нида иктисодий ривожланишнинг юкори суръатларини (айрим даврларда 10-12 фоиз-гача) намойиш этаётган ва келажакда иктисодий параметрлари буйича дунёнинг энг кудратли давлатига айланишга х,акли равишда даъвогарлик килаётган Хитой Халк Республикасининг бой тажрибасини, унинг айнан шундай юкори иктисодий усиш суръатларини Узбекистан учун х,ам андоза килиб олиш мумкин. Иктисодий усиш суръатларини жадаллаштириш йули билан истикболда

1 http://kun.uz/news/2017/03/08/uzbekiston-eng-boj-va-eng-kassok-mamlakatlari-rejtingida-necanci-urinda; https://zamin.uz/02/uzbekistan/18780-ozbekiston-eng-boy-va-eng-qashshoq-mamlakatlari-reytingida-necnancni-orinda.html; https://ruqeroi.ru/ newsint/samye-bogatye-strany-mire-top.htmí; Ь|Нр:// irelandru.com/the-richest-countries-in-the-world/; http://www.molbulak.ru/news/uzbekistan/ezhegodnyy-reyting-bogatykh-i-bednykh-stran-ot-global-flnance-magazine/

Узбекистан миллий иктисодиёти шундай даражаларга етиши керакки, иш кучини экспорт килиш х,ожати булмаслиги, бизнинг фукароларимиз иш ва даромад излаб бошка мамлакатларда мусофирчиликда х,аёт кечи-ришига х,еч кандай эх,тиёж сезмасликлари керак, аксинча, чет эл фукаролари бизнинг мамлакатимизда ишлаб, юкори иш х,аки олиш шарафига муяссар булишни орзу килишадиган булишсин.

Бунинг учун Узбекистонда барча имкони-ятлар ва улкан иктисодий салох,ият мавжуд: таркибан такомиллашиб бораётган ишчи кучи ресурслари, ер ости ва ер усти табиий бойликлари, замонавий асосда модернизация килинаётган миллий иктисодиёт тармок-лари, асрлар давомида аждодларимиз томонидан тупланган катта миллий кадриятилар ва бошкалар. Муайян тарихий боскичда мам-лакатни янада юксалтиришга каратилган окилона макроиктисодий сиёсатнинг бево-сита таъсири остида ушбу улкан иктисодий салох,ият руёбга чикади ва биз юкорида зикр этган тоя реал х,акикатга айланади.

XX асрнинг урталарида Fарб мамлакатлари ижтимоий-иктисодий тараккиётнинг асосий омили сифатида инсон капиталини танлади ва бу жах,оншумул стратегик ах,амиятга эга булган танловда улар адашмади. Ушбу мамлакатлар инсон капитали концепциясига тая-ниб, ижтимоий-иктисодий тараккиётда жуда юксак марраларга эришди, уларда ах,оли жон бошига тутри келадиган ялпи ички мах,сулот жуда юкори даражаларга етди, ах,олига бахтли фаровон х,аёт кечириш учун муносиб шарт-шароитлар яратилди.

Узбекистан х,ам уз тараккиётида инсон капиталини шакллантириш ва уни ижтимоий-иктисодий юксалишнинг асосий омилларидан бирига айлантириш, ушбу омилга таяниб, миллий иктисодиётнинг ички ва ташки бозор-лардаги ракобатбардошлигини ошириш ва уни баркарор ривожлантиришга жиддий эътибор каратмокда. Бу назарий жих,атдан х,ам, амалиёт натижалари самарадорлигини ошириш нуктаи назаридан х,ам тутри танлан-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 3

ган сиёсат. Инсон капиталини шакллантириш ва ундан унумли фойдаланиш муаммолари купрок, микродаражада, яъни иш берувчилар билан ёлланма ишчилар уртасидаги узаро иктисодий муносабатлар доирасида уз ечи-мини топади. Давлат эса ушбу жараёнга турли воситалар, айникса, иктисодий воситалар (имтиёзли кредитлар, раFбатлантирувчи соликлар ва бошкалар) ёрдамида кучли таъ-сир курсатади, уларни тартибга солади.

Лекин Узбекистан уз тараккиётида факат инсон капитали концепциясининг ижобий самараларидан фойдаланиш билан, яъни ривожланган Fарб давлатлари аллакачон босиб утган йулни такрорлаш билан чегара-ланиб колмаслиги, ижтимоий-иктисодий юксалишнинг жахон амалиётида хали кулла-нилмаган ва, айни пайтда, янада самарали омилларини излаб топиши ва улардан унумли фойдаланиши лозим. Сабаби, иктисодиёти юксак ривожланган Fарб мамлакатлари дара-жасига етиб олиш ва уларнинг сафидан муно-сиб урин эгаллаш стратегиясида факат улар босиб утган йул билан чегараланиб колиш уларни кувиб етиш муаммосини ечиш учун жуда куп вакт талаб килади, максадга эри-шиш муддатларини анча узок йилларга оркага суради. Ижтимоий-иктисодий тарак-киётда Узбекистон ва ривожланган Fарб давлатлари уртасидаги масофани имкон кадар кискартириш ва улар сафига тезрок кушилиш муаммоси тараккиётнинг инсон капитали концепциясига кушимча, ундан хам устун, янги йулларни излаб топишни такозо этади. Ушбу максадда Узбекистон Президенти Ш.М.Мирзиеёв ташаббуси ва бевосита рах,-намолигида Узбекистонни ижтимоий-икти-содий тараккий эттиришнинг катта ижобий самара бериши мукаррар булган самарали йули танланди. Яъни, инсон манфаатларини руёбга чикариш, халкни рози килиш асосида давлат ва халк манфаатларини бирлашти-ришга каратилган янги концепция яратилди ва уни амалга ошириш буйича конкрет чора-лар курилмокда.

«Халк билан мулокот ва инсон манфаат-лари йили» давлат дастури доирасида амалга ошириладиган ва пировард натижада инсон манфаатларини руёбга чикаришга йунал-тирилган сиёсат Узбекистон халкига икки томонлама манфаат келтиради. Биринчидан, маънавий - инсон манфаатларининг кадр-ланиши, унинг бошка барча манфаатлардан устун куйилиши, давлатнинг инсон, унинг бахт-саодати, фаровон турмуши хусусида Fамхурлиги, каЙFуриши халк оммасида давлат олиб бораётган сиёсатдан к,оник,иш, дав-латдан рози булиш, унга нисбатан хайрихохлик кайфиятларини кучайтиради. Иккинчидан, моддий - ахоли даромадларини купайтириш, тадбиркорликни ривожланти-риш, товарлар ва хизматлар мул-куллигини таъминлаш оркали ахоли хаёт фаровонли-гини юксалтиришга хизмат килади. Бизнинг назаримизда давлат сиёсатидан халкнинг хар иккала жихатдан, яъни маънавий ва моддий, оладиган манфаатлари биргаликда иктисодий тараккиётнинг самарали ижтимоий омилига айланади ва иктисодий усиш суръатларига жуда кучли ижобий таъсир курсатади. Ш.М.Мирзиеёвнинг ташаббуси билан бош-ланган ва бугунги кунда микро ва макрода-ражаларда интенсив тарзда кечаётган жара-ёнларнинг тахлили, Узбекистонни янада ривожлантириш буйича 2017-2021 йилларга мулжалланган Харакатлар стратегиясида бел-гиланган бешта устувор йуналишларнинг мазмуни миллий иктисодиётни юксалти-ришда, янги иш уринларини яратишда, ахоли реал даромадларини купайтиришда янги имкониятлар вужудга келаётганлиги туFри-сида асосли хулоса чикариш имконини беради. Узбекистонда кенг халк оммаси манфаатларини таъминлаш стратегиясини руёбга чикариши мукаррар булган халкнинг улкан яширин бунёдкорлик салохиятидан уринли ва унумли фойдаланиш, уни жадал иктисодий тараккиётнинг бош омилига айлантириш учун янги, кушимча имкониятлар яратилди. Биз-нингча, ушбу жараёнлар якин ва узок кела-жакда мамлакат ялпи ички махсулоти усиш

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 3

суръатларини нафакат саклаб колиш, балки уни янада жадаллашувида уз аксини топади. Узбекистон ик,тисодий усиш суръатлари кур-саткичи буйича дунёда энг ибратли, биринчи уринларда турган мамлакатлардан бирига

айланади ва бунинг эвазига иктисодиёти юксак ривожланган давлатлар сафидан урин олиш концепциясини амалга ошириш муд-датлари сезиларли даражада кискаради.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича х,аракатлар стратегияси тутрисида»ги ПФ-4947-сонли фармони. // Узбекистон Республикаси конун х,ужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2. Каримов И.А. Бош максадимиз - мавжуд кийинчиликларга карамасдан, олиб бора-ётган ислох,отларни, ик,тисодиётимизда таркибий узгаришларни изчил давом эттириш, хусусий мулкчилик, кичик бизнес ва тадбиркорликка янада кенг йул очиб бериш х,исобидан олдинга юришдир. // «Халк сузи» газетаси, 2016 йил 16 январь.

3. Узбекистон Республикаси иктисодий тараккиётнинг мустакиллик йилларидаги (1990-2011 йиллар) асосий тенденция ва курсаткичлари х,амда 2012-2015 йилларга мулжалланган прогнозлари. Статистик туплам. - Т.: «Узбекистон», 2013.

4. www.ziyouz.uz/durdona-toplamlar.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.