Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН ВА ЖАНУБИЙ КОРЕЯ: ЎЗАРО ҲАМКОРЛИК АЛОҚАЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ЎЗБЕКИСТОН ВА ЖАНУБИЙ КОРЕЯ: ЎЗАРО ҲАМКОРЛИК АЛОҚАЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

274
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Стратегик шерикчилик / ҳаракатлар стратегияси / давлат сиѐсати / корея хафталиги / электрон савдо платформасини / меморандум / ҳамкорлик / парламентлараро алмашинув / инновацион ҳамкорлик / бизнес-форуми / Strategic partnership / action strategy / government policy / Korea Week / e-commerce platform / memorandum / cooperation / inter-parliamentary exchange / innovative cooperation / business forum.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Диёр Орифович Маматов

Мақолада Ўзбекистон Республикасининг Корея Республикаси билан стратегик ҳамкорлик алоқалари шунингдек, ўзаро муносабатлар тарихи, иқтисодий, ижтимоий, маданий ҳамда таълим соҳасидаги алоқаларнинг ривожланиш тенденциялари мавжуд статистик ва илмий асослар билан ѐритилган. Корея Республикаси жаҳоннинг ривожланган давлатлари қаторида илдам олға сураѐтган давлатларидан бири бўлиб, мазкур давлат билан Ўзбекистон Республикасининг турли соҳалар ривожида олдиб бораѐтган ҳамкорлик алоқалари ўзининиг ижобий натижаларини бермоқда. Ушбу эришилаѐтган ютуқлар мақолада тизимли, даврий кетма-кетликда, мантиқийлик ҳамда холисона тарзда ѐритилиш билан бирга, керакли хулоса ва таклифлар илгари сурилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article highlights the strategic cooperation as well as the history of relationships, trends in the development of economic, social, cultural and educational relations based on statistical and scientific data between the Republic of Uzbekistan and the Republic of Korea. The Republic of Korea is one of the most developed countries in the world, and cooperation in various fields between the Republic of Korea and the Republic of Uzbekistan is yielding positive results in both directions. These achievements are systematically, periodically, logically and objectively disclosed in the article, and the necessary conclusions and recommendations are made.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН ВА ЖАНУБИЙ КОРЕЯ: ЎЗАРО ҲАМКОРЛИК АЛОҚАЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ»

УЗБЕКИСТОН ВА ЖАНУБИЙ КОРЕЯ: УЗАРО ХАМКОРЛИК АЛОЦАЛАРИ ВА ИСТЩБОЛЛАРИ

Диёр Орифович Маматов

Тошкент шахридаги Ёджу техника институти "ижтимоий-гуманитар фанлар"

кафедраси катта укитувчиси. d.mamatov@ytit.uz

АННОТАЦИЯ

Маколада Узбекистон Республикасининг Корея Республикаси билан стратегик хамкорлик алокалари шунингдек, узаро муносабатлар тарихи, иктисодий, ижтимоий, маданий хамда таълим сохасидаги алокаларнинг ривожланиш тенденциялари мавжуд статистик ва илмий асослар билан ёритилган. Корея Республикаси жахоннинг ривожланган давлатлари каторида илдам олFа сураётган давлатларидан бири булиб, мазкур давлат билан Узбекистон Республикасининг турли сохалар ривожида олдиб бораётган хамкорлик алокалари узининиг ижобий натижаларини бермокда. Ушбу эришилаётган ютуклар маколада тизимли, даврий кетма-кетликда, мантикийлик хамда холисона тарзда ёритилиш билан бирга, керакли хулоса ва таклифлар илгари сурилган.

Калит сузлар: Стратегик шерикчилик, харакатлар стратегияси, давлат сиёсати, корея хафталиги, электрон савдо платформасини, меморандум, хамкорлик, парламентлараро алмашинув, инновацион хамкорлик, бизнес-форуми.

ABSTRACT

The article highlights the strategic cooperation as well as the history of relationships, trends in the development of economic, social, cultural and educational relations based on statistical and scientific data between the Republic of Uzbekistan and the Republic of Korea. The Republic of Korea is one of the most developed countries in the world, and cooperation in various fields between the Republic of Korea and the Republic of Uzbekistan is yielding positive results in both directions. These achievements are systematically, periodically, logically and objectively disclosed in the article, and the necessary conclusions and recommendations are made.

Keywords: Strategic partnership, action strategy, government policy, Korea Week, e-commerce platform, memorandum, cooperation, inter-parliamentary exchange, innovative cooperation, business forum.

April, 2022

707

КИРИШ

Узбекистан билан Жанубий Корея географик жихдтдан бир-биридан узок,

лекин кунгли якин, тинчлик ва тараккиёт йулида максади муштарак давлатлардир. Тарихдан маълумки, мамлакатларимиз Буюк ипак йули даврларидан бошлаб узаро борди-келди килган. Самарканддаги "Афросиёб" музейида сакланаётган деворий суратларда VII аср урталарида Самарканд хукмдорининг кадимги Корея - Чосон элчисини кабул килиш маросими акс эттирилгани бунга ёркин мисол була олади.

Жанубий Корея ва Узбекистон узаро стратегик шериклардир. Жанубий Корея юксак даражада тараккий этган, улкан иктисодий, илмий-техникавий, инновацион ва интеллектуал салохиятга эга давлат. Бу ерда ушбу йуналишларда эришилган муваффакиятлар хар жихатдан урганишга ва ибрат олишга арзийди. "Узбекистон бизнинг энг якин хамкорларимиздан бири булиб, турли сохалардаги алокаларимиз изчил ривожланиб бораётганидан мамнунмиз. Жанубий Корея бугунги кунда бутун Евросиёда тинчлик ва фаровонликни мустахкамлаш йулидан бормокда. Марказий Осиёда асосий уринга эга Узбекистон ушбу режанинг марказидадир", деди Корея Республикаси Президенти.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Корея Республикаси Осиё - Тинч океани минтакасида Узбекистоннинг етакчи савдо-иктисодий ва инвестициявий шерикларидан биридир. Жанубий Кореянинг Марказий Осиё мамлакатлари билан савдо айланмасида Узбекистон улуши карийб 50 фоизни ташкил этади. Расмий Сеулнинг Узбекистон иктисодиётига жалб этган инвестициялари хажми йилдан йилга ошиб бормокда. Бунга асосий сабаб бир-бирига нисбатан хамда ишончли шерикчилик муносабатларида якдиллик сиёсатининг ривожланишидандир.

Шу билан бирга, жадал узгариб бораётган глобал шароитда икки давлат учун истикболли булган фармацевтика, косметика, мехмонхона бизнеси, шахарларни бошкаришнинг замонавий тизимларини ривожлантириш сингари бошка сохаларда -хамкорлик имкониятларини урганиш мухим ахамиятга эга. 2019 йили Жанубий Кореянинг фармацевтика компаниялари 18,6 миллиард долларлик курсаткич билан Осиёда учинчи уринни эгаллади. Корея Республикаси 2020 йилга кадар дори воситаларини ишлаб чикариш хажмини 20,4 миллиард долларга чикариш оркали дунёнинг етакчи

еттита давлати сафига киришни режалаштираяпти.

April, 2022

Узбекистон, уз навбатида, фармацевтика сохасига ихтисослаштирилган еттита эркин иктисодий зонани ривожлантириш буйича фаол иш олиб бормокда. Шунинг учун хам Узбекистон ва Жанубий Кореянинг мазкур сохадаги хамкорлиги амалий ахамиятга эга хисобланади.

Икки давлат уртасида парламентлараро алмашув муваффакиятли ривожланмокда. 1995-йилда Корея Республикаси Миллий Ассамблеясида "Корея-Узбекистон" дустлик Ассосацияси тузилди. 2005-йилда Олий Мажлис ^онунчилик палатасида Корея билан хамкорлик буйича махсус гурух таъсис этилди. 2017-йилнинг сентябрида Корея Республикасининг Миллий Ассамблеяси спикери Чон Се Гюннинг Узбекистонга ташрифи хамда 2018-йилнинг февралида эса Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси ^онунчилик палатаси спикери Н.Исмоиловнинг Корея Республикасига ташрифлари амалга оширилди. Мазкур ташрифлар натижасида конунчилик тизимида куплаб ижобий ишлар амалга оширилди.

Сиёсий, савдо-иктисодий, инвестициявий, молиявий-техник, инновацион, харбий-техникавий ва маданий-гуманитар сохалардаги хамкорликни янада кенгайтириш юзасидан имзоланган икки томонлама битимлар ва эришилган ахдлашувларни амалга ошириш, шунингдек, мазкур масалалар буйича, аввало савдо-иктисодий хамкорлик буйича Узбекистон — Жанубий Корея Хукуматлараро кумитаси доирасида мунтазам ва самарали узаро хамкорликни ташкил этиш борасида икки томонлама хамкорликнинг барча йуналишлари буйича музокаралар олиб бориш, жорий масалаларни тезкор хал этиш ва олга силжитиш учун Корея Республикасига Ишчи гурух рахбарларини тегишли вазирликлар, идоралар ва компанияларнинг вакиллари билан бирга хизмат сафарларига мунтазам юбориб туришга келишилди.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Бугунги кунда икки давлат уртасида хукуматлар, вазирлик, идора, молия, банк институтлари ва бизнес тузилмалари уртасида мустахкам муносабатлар тобора кенгайиб бормокда. Парламентлараро алокалар ривожланаяпти, ташки ишлар вазирликлари маслахатлашувлари доимий равишда утказилаяпти. "Корея Республикаси — Марказий Осиё" хамкорлик форуми самарали иш олиб бормокда. 2017 йилнинг июль ойида Жанубий Корея хукумати томонидан махсус тузилма — Корея Республикаси — Марказий Осиё хамкорлик форуми котибияти тузилди. Мазкур котибият Жанубий Кореянинг Марказий Осиё давлатлари, шу жумладан, Узбекистон билан

April, 2022

709

узок муддатли хамкорлик йуналишларини ишлаб чикишда мухим роль уйнамокда. Ушбу ташаббус икки мамлакат-давлат органлари уртасидаги алокаларни янада тараккий топтириш, кореялик ишбилармонларни кенг жалб килиш хамда бизнес хамкорликни фаоллаштириш йулида янги имкониятларни очади.

Парламентлараро алмашинув сохасида хам юкори натижларга бой муносбатлар йулга куйилиши узининг конунчилик сохаси ривожида уз натижаларини бера бошлади. 1995 йилда Корея Республикаси Миллий Мажлиси хузурида Корея-Узбекистон дустлик уюшмаси ташкил этилди. 2005 йилда Олий Мажлис ^онунчилик палатаси Корея билан хамкорлик килиш учун гурух тузди. Икки мамлакат парламентлари мунтазам учрашувлар утказиб келмокда, бу эса мамлакатлар уртасидаги хамкорликни ривожлантиришга хизмат килмокда.

Муниципал даражада якин алокалар урнатилиган булиб, ушбу доирада Тошкент ва Сеул, Фаргона ва Ёнгин, Наманган ва Сонгнам, Самарканд ва Кёнгжу, Тошкент вилояти ва Кёнсан-Пукто хамкорлик келишувлари мавжуд.

Бугунги кунга келиб Кореянинг Узбекистонга киритган инвестициялари хажми 7 миллиард доллардан ошган.Утган йилда 320 миллион доллар, яъни 2020 йилга нисбатан 20 фоиз куп узлаштирилди. Бу маблаглар хисобига кимё, нефть-кимё, тукимачилик, курилиш, кишлок хужалигида кушма лойихалар амалга оширилмокда. Корея Эксимбанки хамда Иктисодий тараккиёт ва хамкорлик фонди (EDCF) билан куп йиллик самарали хамкорлик алохида диккатга сазовор. Масалан, ушбу жамгарма доирасидаги молиялаштириш хажми 1 миллиард долларга етказилди. 2023 йилга кадар Узбекистонда янги лойихаларни амалга оширишга салмокли маблаг йуналтирилмокда. Кореянинг халкаро хамкорлик агентлиги (К01СА) билан сермахсул шериклик хам кенгаймокда. Узбекистон Президенти якин даврга мулжалланган хамкорликда учта асосий йуналиш: "яшил" тараккиёт, ракамлаштириш ва ижтимоий химоя тизимини мустахкамлаш масалалари кун тартибида турганини таъкидлади. Истикболдаги барча кушма лойихалар, дастур ва харакатлар режаларини шу асосий устуворликлардан келиб чиккан холда ишлаб чикиш таклиф этилди. Президент Шавкат Мирзиёев Узбекистоннинг инсон капитали ва табиий ресурслари Корея Республикасининг истикболли технологиялари ва билимлари билан бирлашса, жахон бозорида талаб юкори булган махсулот ишлаб чикаришни ривожлантириш учун яхши замин яратиш мумкинлигини алохида таъкидлади. Шу

April, 2022

710

муносабат билан давлатимиз рахбари Иктисодий тараккиётга кумаклашиш фондини (EDPF) жалб килган холда Тошкент вилоятида яримутказгич ва электроника ишлаб чикариш буйича Узбекистон-Корея кластерини ташкил этиш таклифини билдирди. Унинг худудида фан-таълим муассасалари, илFор технологиялар сохасидаги тадкикот ва ишланмалар марказларини жойлаштириш мумкин булади.

ХУЛОСА

Узбекистон ва Кореянинг куплаб масалалар юзасидан карашлари ухшашдир. Мамлакатларимиз халкаро майдонда бир-бирига кумаклашмокда. Корея Республикаси Узбекистоннинг БМТ Инсон хукуклари буйича кенгашига сайланишини, шунингдек, 2023 йилда Жахон туризм ташкилоти Бош ассамблеяси 25-сессиясини утказиш жойи сифатида Самарканд номзодини куллаб-кувватлади. Узбекистон, уз навбатида, Кореянинг 2024-2025 йилларда БМТ Хавфсизлик кенгаши муваккат аъзоси булиш ниятини куллаб-кувватлайди.

Икки томон рахбарлари узаро манфаатли хамкорликнинг истикболли лойиха ва дастурларини илгари суриш максадида парламентлар ва хукуматлар даражасидаги мулокотнинг янги самарали механизмларини жорий килишни таклиф этди.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш.М Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси турисидаги Фармони. - Тошкент: «Адолат», 2017.

2. Мирзиёев Ш.М. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз. - Тошкент: «Узбекистон» НМИУ, 2017

3. Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон хаёт пировард максадимиз.-Т.:Узбекистон, 2000.

4. Каримов И.А. Уз келажагимизни уз кулимиз билан курмокдамиз. // Туркистон. Мирзиёев Ш.М. Миллий тикланишдан миллий юксалиш сари. -Тошкент: Credo Print, 1 том. 2017.

5. Пахрутдинов Ш. Тахдид -халокатли куч. -Тошкент: Академия, 2001.

6. Сун Дон Ги.Узбекистон Республикаси ва жанубий Корея иктисодий ва маданий алокалар хамда истикболли режалар. Дис.тарих фанлари номзоди. -Тошкент: 2000

7. http://parliament.gov.uz/uz/ 1=500биджонов Б: Муштарак максадлар ва кадимий дустлик ришталари.

April, 2022

711

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.