Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШИШ СОҲАСИДА ДАВЛАТ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ'

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШИШ СОҲАСИДА ДАВЛАТ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
121
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
коррупция / конвенция / Коррупцияга қарши курашиш агентлиги / сунъий тўсиқ / Transparency International / коррупция билан боғлиқ жиноятлар. / corruption / convention / Anti-Corruption Agency / artificial barrier / Transparency International / corruption crimes.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — N. Xushboqova

Коррупция дунё миқёсида қал этилиши лозим бўлган глобал муаммолардан биридир. Ушбу иллат ҳар қандай давлат ва жамиятнинг сиёсийиқтисодий ривожланишига жиддий путур етказади, инсон ҳуқуқ ва эркинликларининг поймол бўлишига олиб келади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPLEMENTATION OF THE STATE POLICY IN THE FIELD OF COMBATING CORRUPTION IN THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN

Corruption is one of the global problems that needs to be addressed on a global scale. This vice causes serious harm to the political and economic development of any state and society, leads to the violation of human rights and freedoms.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШИШ СОҲАСИДА ДАВЛАТ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА КОРРУПЦИЯГА ^АРШИ КУРАШИШ СОХДСИДА ДАВЛАТ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ Хушбокова Нигора Гайрат кизи

Термиз давлат университети Юридик факультети Юриспруденция таълим йуналиши 3-

боскич талабаси https://doi.org/10.5281/zenodo.7072032

Аннотация. Коррупция дунё мщёсида цал этилиши лозим булган глобал муаммолардан биридир. Ушбу иллат уар цандай давлат ва жамиятнинг сиёсий-щтисодий ривожланишига жиддий путур етказади, инсон ууцуц ва эркинликларининг поймол булишига олиб келади.

Калит сузлар: коррупция, конвенция, Коррупцияга царши курашиш агентлиги, сунъий тусиц, Transparency International, коррупция билан боглиц жиноятлар.

РЕАЛИЗАЦИЯ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОЛИТИКИ В СФЕРЕ

ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ КОРРУПЦИИ В РЕСПУБЛИКЕ УЗБЕКИСТАН

Аннотация. Коррупция - одна из глобальных проблем, которую необходимо решать в глобальном масштабе. Этот порок наносит серьезный вред политическому и экономическому развитию любого государства и общества, ведет к нарушению прав и свобод человека.

Ключевые слова: коррупция, конвенция, Антикоррупционное агентство, искусственный барьер, Transparency International, коррупционные преступления.

IMPLEMENTATION OF THE STATE POLICY IN THE FIELD OF COMBATING CORRUPTION IN THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN

Abstract. Corruption is one of the global problems that needs to be addressed on a global scale. This vice causes serious harm to the political and economic development of any state and society, leads to the violation of human rights and freedoms.

Keywords: corruption, convention, Anti-Corruption Agency, artificial barrier, Transparency International, corruption crimes.

КИРИШ

Афсуски, жамиятимизда коррупция иллати узининг турли куринишлари билан гов булмоцда. Бу ёвуз балонинг олдини олмасак, уациций ишбилармонлик ва инвестиция мууитини яратиб булмайди, умуман жамиятнинг бирорта тармоги ривожланмайди.

Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев

Коррупция бу - жамиятни турли йуллар билан исканжага оладиган дахшатли иллатдир. Мазкур иллат демократия ва хукук устуворлиги асосларига путур етказади, инсон хукуклари бузилишига олиб келади, бозорлар фаолиятига тускинлик килади, хаёт сифатини ёмонлаштиради ва одамлар хавфсизлигига тахдид соладиган уюшган жиноятчилик, терроризм ва бошка ходисалар илдиз отиб, гуллаши учун шароит яратиб беради.

Таъкидлаб утиш уринлики, ушбу зарарли ходиса катта ва кичик, бадавлат ва камбагал булишидан катъий назар, барча мамлакатларда учрайди. Ушбу зарарли иллатни

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

бартараф этиш буйича жахон хамжамияти томонидан бир катор самарали ишлар амалга оширилаётган булсада, ханузгача унинг бартараф этилишида муаммолар мавжуд.

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВАМЕТОДОЛОГИЯСИ

Шу маънода коррупциянинг тарихий илдизларига ва унга карши курашиш хусусида айрим фикрларни билдирмокчимиз.

Коррупция (lot. Corrumpere - бузмок) термини одатда мансабдор шахслар томонидан унга берилган мансаб ваколатлари ва хукуклардан узларининг шахсий манфаатларини кузлаб конунчилик ва ахлок коидаларига зид равишда фойдаланишини англатади.

Коррупциянинг тарихий узаклари жуда кадимга бориб такалиб, бу хол кабилада маълум мавкега эга булиш учун кабила сардорларига совгалар бериш одатидан келиб чиккан деб тахмин килинади. Уша даврларда бу нормал холат сифатида кабул килинган. Бирок давлат аппаратининг мураккаблашуви ва марказийлашуви коррупциянинг давлат ривожланишига катта тусик эканлигини курсатди. Коррупцияга карши курашган биринчи давлат сифатида кадимги Шумер давлати тан олинади. ^адимги давлатларни айникса хукукни мухофаза килувчи органларнинг порахурлиги каттик ташвишга солганлиги бизгача сакланиб колган манбалардан маълум. Чунки бу холат давлатнинг обрусига жуда каттик путур етказарди. Дунёнинг етакчи динларида хам биринчи навбатда хукукни мухофаза килувчи органларнинг порахурлиги каттик кораланади

Жумладан, Инжилда "Совгаларни кабул килма, чунки совга курни курадиган килади ва хакикатни узгартиради" дейилган булса, ^уръони Каримда "Бошкаларнинг мулкини нохак йул билан олмангиз ва бошкаларга тегишли булган нарсаларни олиш учун уз мулкингиздан хокимларингизга пора килиб узатмангизлар"дейилган.

XVIII асрнинг иккинчи ярмига келиб жамият давлат бошкарув аппаратининг иш сифатига тобора купрок таъсир курсата бошлади. Бу уша даврда кабул килинган бир катор конун хужжатларида уз аксини топган. Жумладан, 1787-йилда кабул килинган А^Ш Конституциясида пора олиш А^Ш президентини импечментга тортиш мумкин булган икки жиноятнинг бири сифатида курсатиб утилган. Сиёсий партияларнинг вужудга келиши ва уларнинг мамлакат хаётидаги урнининг ошиб бориши XIV-XX асрларда ривожланган давлатларда коррупциянинг дунёнин бошка мамлакатларига нисбатан анча камайишига олиб келди.

Ушбу иллатни тадкик килган бир катор йирик мутахассислар куйидаги факторларни коррупцияни юзага келтирувчи омиллар сифатида курсатади.

Икки хил маънони англатувчи конунлар - ушбу вазият хукукни кулловчи мансабдор шахс томонидан конунларни турлича куллаш имконини яратади. Шунингдек, айрим мутахассислар жиноят, маъмурий конунчиликдаги "вилка" санкцияларни хам коррупцияга кулай шароит яратиши мумкинлиги хакида фикр юритишган. Яъни, санкциянинг аник микдори йуклиги судъяда уни уз хохишига караб куллашга шароит яратиб беради.

Ахоли хукукий саводхонлигининг пастлиги - ахоли томонидан конунларни билмаслик ёки тушунмаслик мансабдор шахсга узининг шахсий манфаати йулида конунлардан фойдаланишга кулай шароит яратади.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Мамлакатдаги сиёсий вазиятнинг нотинчлиги - мамлакатдаги нотинчлик биринчи навбатда ахоли онгида хаётда юксак турмуш даражасига эришишнинг асосий усули конунга хилоф фаолият билан боглик, деган мутлако ахлокка зид нуктаи назар шаклланишига олиб келади. Бу эса уз навбатида коррупцияга кулай шароит яратади.

Ижро хокимиятининг бирлиги тамойилининг бузилиши - айнан битта фаолиятнинг турли инстанциялар томонидан тартибга солиниши.

Жахон мамлакатларида коррупцияга карши курашнинг куйидаги усуллари мавжуд:

• ички назорат;

• ташки назорат;

• сайлов тизими оркали курашиш.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Уз вактида коррупцияга карши курашда юкори натижаларга эришган Швеция, Сингапур, Гонконг каби давлатларнинг тажрибасини урганиш шуни курсатадики, коррупцияни юзага келтирувчи омилларни бартараф этиш коррупцияга карши курашда мухим урин эгаллайди.

Бунда Конституциявий назорат органлари, хукук-тартибот органларининг ахамияти ортади. Яъни, коррупцияга олиб келиши мумкин булган нормаларни конституциявий назорат органи томонидан конституцияга зид деб топиш, ахолининг хукукий саводхонлигини ошириш каби методлардан унумли фойдаланиш ушбу давлатларни коррупция даражаси жуда паст булган давлатлар каторига олиб чиккан.

Таъкидлаш лозимки, коррупция келтирадиган зарар барча давлатлар учун тенг саналиб, мазкур иллат давлатнинг турли сохаларига, хусусан сиёсий, иктисодий, ижтимоий, маданий жабхаларида амалга оширилаётган ислохотларга хамда мамлакатнинг халкаро майдондаги имиджи ва инвестициявий жозибадорлигига салбий таъсир курсатади.

Коррупцияга карши курашишнинг устувор хукукий асослари катор хукукий нормаларда уз ифодасини топган булиб, уларга куйидагиларни киритиш мумкин:

• 2003-йил 31-октябрьда цабул цилинган БМТ нинг Коррупцияга царши курашиш Конвенцияси;

• 2000-йил 15-ноябрьда цабул цилинган БМТ нинг Трансмиллий уюшган жиноятчиликка царши Конвенцияси;

• 1999-йил 27-январьдаги Европа Кенгашининг "Коррупция учун жиноий жавобгарлик тугрисида"ги Конвенцияси;

• 1999-йил 4-ноябрьдаги "Коррупцияучун фуцаролик-^уцуций жавобгарлик тугрисида"ги Конвенциялар ва бошцалар.

Узбекистон юцорида таъкидланган халцаро нормалардан 2008-йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Коррупцияга царши курашиш Конвенцияси, шунингдек, 2010-йилда Ицтисодий уамкорлик ва тарацциёт ташкилоти доирасида цабул цилинган Коррупцияга царши кураш буйича Истанбул Харакат режасини ратификация цилган.

Таъкидлаш жоизки, мамлакатимизда коррупцияга карши курашиш хамда ушбу турдаги жиноятларни содир этилишини олдини олишга каратилган комплекс чора-тадбирлар тизимли равишда амалга оширилмокда. Давлат ва жамият хаётининг барча сохаларида коррупция омилларини келтириб чикараётган тизимли муаммоларни бартараф

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

этишга каратилган катор норматив-хукукий хужжатлар кабул килиниб, амалий хаётга татбик этилмокда.

Хусусан, Узбекистон Республикаси Президентининг 2020-йил 29-июньдаги ПФ-6013-сонли "Узбекистан Республикасида Коррупцияга царши курашиш тизимини такомиллаштириш буйича цушимча чора-тадбирлар тугрисида" ги Фармони кабул килиниб, мазкур Фармон асосида коррупциянинг олдини олиш ва унга карши курашиш сохасидаги давлат сиёсатини, шунингдек, коррупцияга оид хукукбузарликларнинг тизимли сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш хамда коррупцияга карши курашиш чораларининг самарадорлигини оширишга каратилган давлат ва бошка дастурларини шакллантириш ва амалга ошириш максадида Коррупцияга царши курашиш Агентлиги ташкил этилди.

Ушбу Фармон ижросини таъминлаш максадида коррупция холатлари хакида

Агентликни хабардор килиш имконини берувчи махсус дастурий таъминот ишлаб чикилди.

Интернет тармогидаги мазкур eanticor. ^ дастури тест режимида ишга туширилган булиб, унда коррупция холатлари хакидаги мурожаатларни туртта шаклда, яъни:

- "Коррупцияга дуч келдим ва пора беришга мажбур булдим";

- "Коррупцияга дуч келдим ва пора бермадим";

- "Пора билан боFлик булмаган коррупцияга дуч келдим";

- "Х,алол ишлайдиган давлат хизматчисини учратдим" каби мавзуларда юбориш мумкин.

Шу билан бир каторда куйидаги норматив-хукукий хужжатлар асосида коррупцияга карши муросасиз кураш тизимли равишда олиб борилмокда:

■ 2017-йил 3-январда цабул цилинган Узбекистон Республикасининг "Коррупцияга царши курашиш тугрисида" ги УРК,-419-сонли Крнуни;

■ 2020-йил 29-июньда цабул цилинган "Узбекистон Республикаси Коррупцияга царши курашиш Агентлиги фаолиятини ташкил этиш тугрисида"ги Узбекистон Республикаси Президентининг ПК-4761-сонли Карори;

■ 2021-йил 6-июльда цабул цилинган "Коррупцияга царши муросасиз муносабатда булиш мущтини яратиш, давлат ва жамият бошцарувида Коррупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тугрисида" ги Узбекистон Республикаси Президентининг ПФ-6257-сонли Фармони;

■ 2021-йил 6-июльда цабул цилинган "Коррупцияга царши курашиш фаолиятини самарали ташкил этишга доир цушимча чора-тадбирлар тугрисида" ги Узбекистон Республикаси Президентининг ПК-5177-сонли Карори;

■ 2021-йил 22-октябрьда цабул цилинган "Норматив-^уцуций хужжатлар ва уларнинг лойщаларини коррупцияга царши экспертизадан утказишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида" ги Узбекистон Республикаси Президентининг ПК-5263-сонли Карори ва шу каби хужжатлар.

МУ^ОКАМА

Ицтисодчи Бэрдхернинг фикрига кура, макроиктисодий ривожланиш курсаткичига энг катта салбий тусикни олиб кирувчи омил айнан коррупция хисобланади. Унинг куринишлари турлича булиши мумкин: порахурлик, товламачилик, фирибгарлик, непотизм ва х.к.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Y3ÖeKucmoH PecnyönuKacu Adnun ea3upnu.u pacMuü caümuda e3unumuua,

"Коppyпцнн - gaB.aT opraHnapu xoguMnapu MogguM eKH My.KHH MycuHga, FaMpHKOHyHuM maxcuM Ha$ Kypum MaKcaguga, y3 xu3MaT MaBKeugaH ^oMganaHumuga H^oganaHaguraH hxthmohh xogucagup"

MaCa^aH, Maxan.HH xOKHMHATHHHF OggHH XH3MaTHHCHHH Ky3 0.gHHFH3Fa Ke.THpHHF,

yHHHF khhhk MaomH, acnuga xogHM hhcoh KanHTa^Hra moc эмaс.пнFн, коррyпцнaгa Kyn ypumra Ma^öyp Kunagu. CoggapoK kh.hö aMTraHga, Kynnu 6h.hm Ba Ta^puöara эгa

xogHM xeH KaHOH khhhk Maom TaK.H$ этнпгaн um naB03HMHga MexHaT KunMaMgu. Yhhhf onguga TaHnam ynyH HKKHTa Myn Typuögu: um «ohhhh y3rapTHpu6, Kyn oh.hk Maom Batga Kh.h6 TypraH xycycuH ceKTopra yTHÖ KeTHm eKH khhhk Maomra "KaHoaT" kh.hö, коppyпцнflFa Kyn ypum. EyHgaM Ba3HATga, gaB.aT opraHnapuga Kagpnap eTumMOBHunuru Ky3aTH^u6, Ta^puöanH Ba ÖHnuMnu MyraxaccucnapHu MyKOTHmu xeH ran эмaс.

^Ha 6up OMHnra эtтн6оp KapaTcaK: коppyпцнflнн KenTHpuö HHKapyBHH cyHtufi TycuK^ap.

Cymuü mycuu,, ge6 aTanMHm «uxaTnap myHgaH uöopaTKH, ynapHHHF öapHacuHH cuecHH upoga KyHH öunaH MyK Kunum MyMKHH. Ynap HHManap?

^aB.aT opraHnapu xogHMnapHHH umra Ka6yn Kunumga ro3 öepumu "öenrunaHraH MaHTHKCH3^HK" Ba ma^o^.HKHHHF MyKnHFHgHp. Гaп myHgaKH, hhcoh кaпнтa.пннннF xaKHKHH KHHMaTHHH y3ÖeK Mogenugaru "oöteKTHBKa" opKanu aHHKnam MyMKHH эмaс. Ey.FycH KagpHHHF canoxuaTHHu TeKmupum,yHHHF tcuxonorhk Ba «hcmohhm eTyKnuru ypHHFa "TomKeHT пpопнскaсн", "akhh KapHHgomHHHHF cygnaHraHnHFH" Ka6u $oMgacu3 Ba^^ap xap KaHgaM ÖHnuMnu KumuHH pacMuM goupagaH y3OKpoK ropumra yHgaMgu. Arap Ta^puöa^H Ba ÖHnuMnu Myraxaccuc gaB.aT opraHHga umnam HCTaru öunaH эmнк KOKca, yHra öepunagHraH h.k топmнpнк xaM 6up TanaM xy^^aT.apHH Mhfhö Kenum öynagu. Y3 ypHuga xap 6up Mat^yMOTHOMaHH oaum khhhk коppyпцнflFa caöaö öynumH MyMKHH.

YHgaH TamKapu umra »ofinamHm Macanacuga xap khm "TaHum-ÖHnum" th3hmh MaxannuMHunuK, ypyx-aMMOKHHnHK, K.aHH3M Ka6u "h^thmohm xogHca"napra gyn Kenumu TaMuH. AHa myHgaM 6apna "-HH.HK.nap" 3aMupuga коppyпцнaFa 6omna6 6opyBHH Myn My^accaM. fflyHHHFgeK, Kyn^u ^yKapo^HK «aMuaTHHHHF xaKHKHH öe^FHCH CH^aTuga gaB^aT opraH^apHHHHF xa^K o^guga xucoögop^HFH, y^apHHHF ^aonuaTH Ba mo^habuh xapaKaT^ap aHHK paKaM^ap 6u^aH H^oganaHumu mapT. ^ap 6up coxaHHHF xa^K o^gugaru xucoögop^HFHgaH TamKapu, aMHH пaнтga, o^hh Ma^^uc at30^apu, Ba3up Ba gaB^aT KyMHTa pauc^apu, roKopu paxöap^HK naB03HMuga um^aMguraH aMa^gop^apHHHF maxcuM M0^-My^KH, gapoMag^apu xaMga y^apHHHF MaHÖacu my пaнтFaнa KypcaTH^MaraH. ^uco6gop^HK maK^H KaHgaM öy^umu KepaK? Arap öupoHTa Ba3up^HK MHCO^uga KHCKana TymyHTupum öepu^ca, xuco6gop^HK 6e^FH^aHFaH Ba3H^anap, TaKBHMgaru Maca.na.nap xaMga öa^apu^raH um^ap KaÖH xapaKaxnap 6unaH TyMuHTupunumgaH TamKapu, MonuaBuM ma$$0$.HKHH Tana6 этagн. EyHga xap KaHgaM ogguM xa.K BaKunu HCTaraH caBO.ura «aBOÖ onumra xaKnu öynumu Ha3apga TyTHnCHH.

CmamuemuKm.. ... H.a.3.ap. .... ma№ü.a.fi.d.H?.aH..... pj.n.caKi. ....Zoj.Q.-.üHßd.a. ... .c.o.d.up.... .?.m.un?.Qtt. KoppynjAun.. P.uß.ajH. . ^uHO.n.mn.ap.. ma^nunu. . acocuda. uh&q.p.q&u.kq. m.aü.ep.naH.d.U:.

Cydnap. moMOHudaH..2020-üun..d.a.B.o.M.u.d.a...KOPP.ynMun..ß.unaH:. .P.Of.n.UK..(MM.2.05.-21.4,. ?JJ.r.M.o.d.dan.aPM). ..^.om.u. 2.270. ..H.a.&ap. ..w.ax£?a. Hu.c.P.a.maH. ..I. . 502. .m.a. ..^.u.Hon.m. .uw.u. .kxp.u.P. mmnan.-.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

WyndüH 2 203.mHa$ap.mMaxe?am HucöamuH. 1. 457. ma..Mungnm.mumu.Gyuuya.m$ymKM.

yufflpujirqH.

My.M^.ag.aH:.

• 8.0. H.a.^.aP.m №QXf?Q m HucöamaH . 59m w.o. .^.uhpaw. UMU. mmh^o. m g.KJ.g.?. m.KMMi.

• 2m 1.23.MQ&QPmJ№QX.c?.QmHMC.pamaH 1. 39.8.ma. UM. öyüuna aMjgefflKMU.H.V.KaPU.JJ.?ff.H.i.

• 67. mftOPm M.aX£?a m HucöqmQH . 45. ma .^.UHPAW. UMU. .Wy.?.QMUJ?.Qtt:.

?Ml.-Mjmy.?m.....deKappb.....xgnamura m Kypa,. y^peKucmgudu mmmmKgppyn&UHra.....gud

wyн.g.?L.WJ.ap.. .px^xamu.. myjuöm .Hu^ujdu. ._YHf.üm .kxp.oa . .mH.v.g.Q?.v.m .1.6. ..mypgaru. ..^.uH.g.^.mj.ap. ugppMMZiqm gug. .wy.ü°#.WJQPm .cy&awy.g.a.m 6ejr.Hß.aMM.gHg.a.\

^ MK.HU.H.?. 167-Mgddacu.yyurhu. %u.C№U..'.'.6.QH.P.Ui.

^ 168-M.g.gg.a.c.u. . wxp.wu. rhu. . kh.cmu. ..P.att.g.u.i. ^ i9?.-.?.-M.g.g.g.as.ui.

^ i±hn-.v.g.g.P.af.Hmukhu.h.hu.P.a.ygyj. ^ 205.-.M.g.gg.a.c.u.. ukkumhu.. ku.cmu.hu.h:?..PaH.g.u.i. ^ 206-Mpddgcu . UKKU.HH.V.. KU.c.MU.HU.H:?..PaH.g.U.i. ^ 2.08.-.M.g.gg.a.c.uMU.H.?m.v.khu.h.hu.xucmh;. ^ ?.09r.M.g.g.P.acUm. ukkuhhu.. ku.cmu.hu.h:?..6üH.g.y.i.

^ 2ll-.w.g.gg.q.c.vi

^ m-Mgddacm

^ ?JJ.-.M.g.gg.a.c.ui ^ M.-.w.g.gg.a.c.vi

^ ?J.ß..-.M:g.g.ga£UA. ....araPm....^u.h.p^w.. ....Kgppymwr.a.....pmp......^.н.н:gмwß.ap.uu.. ....cmgdup.....?jwh.w.

tt.a.mKMacudampJUнгaн. dapgMadjaPr.a. HucöamaH. cgdup.^mujean. äyjca...

W^X..Üuj.QH..ÜW.y.W.?.Q.H.UM.ÄQJ.QW.u?.Q..EXP®,.XypUßMM, . cosmu^hu. caKjgw, gjuu

wo^mm .. eg. . .d.a.ejgm. ... xapudjapu . .c.g$gjgpu.?g. .gud. .. 75. . . Tg.. KQ.HyHU.uju.E.. .. 302. . mg

EQPPynttUxeyM. QMurnap.Mae^ydnuzu aHuyflandu.

K9PPy.UMM3HMH.?.. ondunu ._Qßuw. ea. Koppyn^uHzg. ond. .$yxyi£0y3gpmjcMgpHU. cgdup. smurn

UM.EQHU^mv.HM. . .3pa.m.adu.?aH. ..qmumqphu. ..Ügpm.gpa^.. ..?.muM. ..MaKc.adv.d.a.. ,xyp.UÄUM.. ..cqfmmkhu

QQKäQM...QmU..wqmu.m..eg...d.aejiQM. xapudrnpu. co$gMipueg.gud..aMgM.dasu 226. mg. $_QHy_Hw.mK XyM^gmu... KQPPy.nuu3^a.... kqpm-u. .. .SK.cnepmusadaH . _ yMM?Mä?gH.-.. .. 3ECnepmma . _ _ hqwu^qmopu. üxuuvq. ...75.. ..m.a.. .^g.Hy.H3MMME. ..xy.^Mamudg. ...(^.qmu. . ..xy^^gTß.ap.Hu.H.?.. .3.3. ..&q.u?m). ...3.Q.2. . ..mg. EQ.ppyBRV.neuu. QMunn_qpuu. Ü.Qp.W.Qp.g$. SWuM. y.CTu.d.Q . MM. . Q.M.Ü . 0.QpM.Q.dM-..

EyMuMMM ..^u.muhuumuvqj...2.Q.2.2.r2026-uujingp.. daeoMudg.. Adnun. . easupnuzu. mQMQHudaH. QMQüd.Qzv.. ...21. ..Mw?.d.QH. ...opmrn.-w-hxhuume ...xy^-^.am.j.apu. ...wy.mK. ..EQppy.nuun?.a.. ..eopmu.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

?.EC_V_epmu3adgH. ymEasungdu.

2022-mi.i MapT omiga ro3 öepraH nopa öu^aH öof^hk öup ^hhüht iiwiira

AHKKaTHHrH3HH KapaTMOK^HMaH..

ÄHgu^oH.....B.H..o.?.THÄa. ....Tepr.o.B ocTHga.r.H . ...as[.ö..a.H.x§.?.H..a.pra . ...eH.r.H.p.o.K. ... T.a.HHH.amra. .Ky.M.aK.aw.M.o.K..H . öyj.aH. .^.H.PH.ö.r.a.p. y.™..a.Hfl.H..

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Бош . проку.р.а.ту.ра . ху.зу.рида.г.и. Депар.т.а.м.е.нт . .ха.мда. . ДХХ.н.и.н.г. . Андижон. . .в.ил.о.ят.и. .б.о.ш.ка.рмал.а.ри. .то.м.о.н.ида.н . y.т.к.а.зи.л.г.ан. .те.з.кор. .тадб.и.рд.аA .Фука.ро . .Х...А.: ..Фу.кар.о.л.ар. ва .М.Т.ларга .нисбатан ..КХ?.Г.ати.Л.Г.ан. .жи.но.Я.т. ..и.Ш.и. .буйи.ча . .ОЛ.иб. .борилаетган. .тергов жараёнида. ..гуё.ки. ..юко.ри. ..л.а.в.о.з.имда. ..ишловчи. ..т.ан.и.ш.л.ар.и. ..ор.кал.и. ..К-К-га . ..б.ир. „йил мудда.тга . .о.з.одли.кд.а.н. ..махрум . .килиш. .ж.аз.о.с.и. тай.ин.л.аш. .в.а. .М:.Т:.г.а. .нис-батан .жазман озод. этиш .хакидаги .ху.км. .хкил.и.ш.и . эва.зи.г.а. .ай.б.ла.нyв.ч.ил.а.рн.ин.г. .кар.индо.шл.а.ри,дан. . .8 ооо .АКШ дол.л.ари.ни. .олган. . вактида. .аш.ё.в.ий. дал.ил.л.ар. б.ил.а.н .уш-лан-ган...

Мазкур. .хол.а.т. .юзасидан .Жин.о.я.т . .К.од.ек.с.ин.и.н.г. .Ш.-.м.ожа.си ..(Ф.ирибгарли.к). .в.а. .?8л ..Шг.м.оддас.и. ..(пора. ..бе.ри.ш). ..б.и.л.ан. ..ж.ин.о.я.т . .и.ши. ..кхз.£ати.л.иб.?. ..т.ер.г.ов. ..харак.а.т.л.ар.и 1т.каз.ил.м.ожа.:

Узбекистон коррупция буйича халкаро рейтингда нечанчи уринда эканлиги хаммамиз учун кизик, албатта. Узбекистон коррупция буйича халкаро рейтингда 180 давлат орасида 146-уринни эгаллади. Transparency International коррупцияга карши курашиш халкаро нодафлат ташкилоти Коррупцияни кабул килиш индексининг 2021 -йил рейтингини ишлаб чикди.

Коррупцияга карши курашиш агентлиги хабарига кура, Узбекистон 2020-йилга нисбатан рейтингда 6 погонага кутарилиб, 180 давлат орасида 140-уринни, 2020-йилда эса рейтингда уз урнини 7 погонага узгартириб, 180 давлат орасида 146-уринни эгаллаган эди (2019-йилда 153-урин).

Коррупцияни кабул килиш индекси давлат секторида коррупция даражаси буйича экспертлар ва тадбиркорлар бахолари асосида 0 дан (коррупцияни кабул килишда энг юкори курсаткич) 100 га кадар (энг паст) шкала буйича хисоб-китоб килинади.

Шу билан бир каторда, 2020-йилда Узбекистон 26 баллни кайд этди. 2020-йил холатига кура, рейтингда 88 балл билан Дания ва Янги Зеландия етакчиликни кулга киритди. Топ-10 рейтингдан Финландия, Сингапур, Швеция ва Швейцария (85 баллдан), Норвегия (84), Нидерландия (82), Германия ва Люксембург (80 дан) хам жой олди.

Энг ёмон курсаткични Сомали, Жанубий Судан (12 баллдан), Сурия (14 балл), Яман ва Венесуэла (15 баллдан) кайд этди.

ХУЛОСА

Хуллас, коррупцияни келтириб чикарувчи ана шу ходиса жамият яратган тизимнинг носоглом яшашида намоён булади. Шу уринда алохида таъкидлаб утиш лозимки, оммавий ахборот воситаларининг коррупцияга карши курашдаги асосий вазифаси ижтимоий кайфиятни ёритиш: чуккининг уткир нуктасига келганимизни эслатиб туришдан иборатдир.

Биз коррупциянинг жамоатчиликни жунбушга келтириши ва хокимият обрусига сезиларли даражада путур етказиши мумкин булган фактларига карши курашга алохида эътибор каратишимиз даркор.

Биринчи навбатда куйидаги йуналишлар ажратилиши лозим:

- рахбар органлар фаолиятидаги коррупция иллатларига бархам бериш;

- хукукни мухофаза килувчи органлари сафларини коррупция домига илинган ходимлардан тозалаш;

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

- aBBano, yromraH ^hhoathh.hkhhhf xokhmhat Ba 6omKapyB Ty3H.MacuFa cyKunuö Kupumra xapaKaT KunaeTraH maKnnapura Kapmu Kypam o.hö 6opum.

Hkkhhhh TOMOHgaH, MaMnaKaT axonucuHH Ba aMHHKca, emnapHH xyKyKHH TapöuanamHH CH^aT «uxaTugaH ahfh öocKHHra KyTapum HHxoaTga 3apyp.

REFERENCES

1. http://xs.uz/uz/post/prezident-korruptsiyaga-qarshi-kurashish-butun-zhamiyat-ishi-ekanini-takidladi;

2. http://kun.uz/61832220;

3. http://kun.uz/04533315;

4. http://xs.uz/post/korruptsiyani-qabul-qilish-indeksining-yangilangan-rejtingi-elon-qilindi;

5. http://www.xabar.uz/uz/infografika/.korrupciyaviy-jinoyatlar;

6. http://kun.uz/05082676;

7. http://kun.uz/17189295;

8. http://lex.uz/ru/docs/5495533;

9. http://lex.uz/ru/docs/5691402;

10. http://lex.uz/ru/docs/-4875784;

11. http://lex.uz/docs/-3088008? otherl ang=1;

12. http://lex.uz/ru/docs/5495529;

13. http://anticorruption.uz/uz/item/what-is-corruption;

14. http://xs.uz/uz/post/prezident-korruptsiyaga-qarshi-kurashish-butun-zhamiyat-ishi-ekanini-takidladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.