Научная статья на тему 'ЗАМОНАВИЙ ИХТИСОСЛАШГАН МАКТАБЛАРНИНГ ТАШКИЛ ҚИЛИНИШИ – ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ИННОВАЦИЯЛАР'

ЗАМОНАВИЙ ИХТИСОСЛАШГАН МАКТАБЛАРНИНГ ТАШКИЛ ҚИЛИНИШИ – ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ИННОВАЦИЯЛАР Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
242
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
инновация / ихтисослаштирилган мактаблар / илғор педагогик технология / таълим-тарбия / кўникма / билим. / innovation / specialized schools / advanced pedagogical technology / education / skills / knowledge.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Фарух Сапарбаевич Жуманов, Раъно Шукурулла Қизи Бегматова

Ушбу мақолада замонавий инновацияларни таълим жараёнида қўллашнинг аҳамияти хусусида сўз борган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ESTABLISHMENT OF MODERN SPECIALIZED SCHOOLS INNOVATIONS IN THE EDUCATION SYSTEM

This article discusses the importance of applying modern innovations in the educational process.

Текст научной работы на тему «ЗАМОНАВИЙ ИХТИСОСЛАШГАН МАКТАБЛАРНИНГ ТАШКИЛ ҚИЛИНИШИ – ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ИННОВАЦИЯЛАР»

ЗАМОНАВИЙ ИХТИСОСЛАШГАН МАКТАБЛАРНИНГ ТАШКИЛ ЦИЛИНИШИ - ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ИННОВАЦИЯЛАР

Фарух Сапарбаевич Жуманов Раъно Шукурулла кизи Бегматова

Жиззах давлат педагогика институти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада замонавий инновацияларни таълим жараёнида куллашнинг ахамияти хусусида суз борган.

Калит сузлар: инновация, ихтисослаштирилган мактаблар, илгор педагогик технология, таълим-тарбия, куникма, билим.

Калит сузлар: инновация, ихтисослаштирилган мактаблар, илгор педагогик технология, таълим-тарбия, куникма, билим.

ESTABLISHMENT OF MODERN SPECIALIZED SCHOOLS - INNOVATIONS

IN THE EDUCATION SYSTEM

ABSTRACT

This article discusses the importance of applying modern innovations in the educational process.

Keywords: innovation, specialized schools, advanced pedagogical technology, education, skills, knowledge.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев 2017 йил 22 декабрь куни Олий Мажлисга мурожаатномасида "Бугун биз давлат ва жамият хаётининг барча сохаларини тубдан янгилашга каратилган инновацион ривожланиш йулида утмокдамиз. Бу бежиз эмас, албатта. Чунки замон шиддат билан ривожланиб бораётган хозирги даврда ким ютади? Янги фикр, янги гоя, инновацияга таянган давлат ютади. Инновация - бу келажак дегани. Биз буюк келажагимизни барпо этишни бугундан бошлайдиган булсак, уни айнан инновацион гоялар, инновацион ёндашувлар асосида бошлашимиз керак"1 эканлигини эътироф этган эди. [1]

Олиб борилаётган кенг куламли ислохотларнинг мухим бугини -инновациялар хар бир сохада булгани каби таълим тизимида хам узининг афзалликларини намоён этмокда. Инновация - маълум бир фаолият майдонидаги ёки ишлаб чикаришдаги технология, шакл ва методлар, муаммони ечиш учун янгича ёндашув ёки янги технологик жараённи куллаш, олдингидан анча муваффакиятга эришишига олиб келиши маълум булган охирги натижадир. [2]

Таълимда инновацион технологияларни укув жараёнида куллашга кизиккиш, эътибор тобора кучайиб бормокда. Бунинг сабабларидан бири, шу вактгача анъанавий таълимда укувчиларни факат тайёр билимларни эгаллашга ургатилган булса, инновацион технологияларда эса, уларни эгаллаётган билимларни узлари кизикиб топишларига, мустаккил урганиб тахлил килишларига, хатто хулосаларни хам узлари келишиб чикаришларига ургатади. Педагог бу жараёнга шахснинг ривожланиши, шаклланиши, билим олиш ва тарбияланишга шароит яратади ва шу билан бир каторда бошкарувчилик, йуналтирувчилик функциясини бажаради.

Юкори малакали кадрларнинг бош меъзони инновацион йуналишдаги синф ва мактаблардир. Улар умумантаълим тизимида инновацион йуналишда очилган таълим масканларида фаолият курсатмокдалар. Ижод, ихтисослаштирилган ва Президент мактабларнинг ташкил этилганлиги, хусусий мактабгача таълим муассасаси, мактабгача таълим ва бошлангич таълим мажмуаси, 2, 4-синфлар буйича ихтисослашган синфлар, 5, 11-синфлар буйича ихтисослашган синфлар, умумтаълим мактаблари, ихтисослашган мактаб-интернатлар, фанлар блоки тизимида чукурлаштириб укитиладиган, олий укув юртига киришга тайёрлайдиган академик лицейлар, мусика, санъат ва бошка йуналишдаги касб-хунар коллежлари шулар жумласидандир.

Мамлакатимизда ана шундай янги йуналишдаги таълим муассасалари очилиши билан уларда таълим жараёнини инновацион педагогик технологиялар асосида ташкил этишни ва бошкаришни такозо этади.

Таълим муассасаси фаолиятининг самарадорлиги куп жихатдан ундаги менежментнинг сифатига боглик. Таълим муассасаси рахбарининг рахбарлик салохияти ва махорати мазкур менежментнинг сифатини белгилар экан, ушбу хусусиятларнинг узи рахбар кадрнинг таянч маълумоти, билими, куникма ва малакасига асосланади. [3]

Инноватор-менежерлар бугунги куннинг, шу билан бир каторда таълим тизимининг хам асосий талаби хисобланади.Мамлакатимизда бугунги кунда ёшларнинг истеъдоди ва кобилиятини хар томонлама ривожлантириш, уларнинг илм-фанни эгаллашга булган интилишларини куллаб-кувватлаш, иктидорини руёбга чикариш, узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштириш, сифатли таълим хизматларидан фойдаланиш имкониятларини ошириш борасида изчил чора-тадбирлар амалга ошириб келинмокда.

Бошкарув субъекти объект вазифалари ва структурасига мос келадиган кулай ва ривожлантирувчи, инновацион фаолият моделларига эга булиши зарур. Яъни, таълим инновацияларининг барча асосий шаклларининг интеграциялари амалга ошириладиган таълим муассасаси учун таълим дастурларининг самарали бажарилишини таъминловчи янгиликларни кенгайтириш, ривожлантириш,

янгиликлар билан бойитилган мукаммал бошкарув структурасини яратиш зарур.

[4]

Жахон олимлари ва таълим мутахассислари инновацион педагогика хакида жиддий фикрлар билдирмокдалар. Инновацион педагогиканинг асосий вазифаси мавжуд булган бутун укув-тарбия назариясини инновацион асосда кайта ташкил этиб, узгаришлар киритиш зарур демокдалар. Купгина инноваторлар фикрича, мавжуд педагогик назариялар эскириб колган, янги шароитда хозирги авлодни эскириб колган назария билан тарбиялаш кутилган натижаларни беравермайди. Шундай вазиятда бутун укув-тарбия тизими назариясини инноватика фани асосида кайта ташкил этиб, узгартириш зарурияти тугилмокда. Кучли, таъсирчан ва мустахкам тарбия тизимини факатгина фан урганган объектив асослар ва амалиётда тасдикланган коидалар ёрдамида ривожлангириш мумкин.

Вазирлар Махкамаси хузурида Президент, ижод ва ихтисослаштирилган мактабларни ривожлантириш агентлиги ташкил этилган булиб, ушбу мактаблар битирувчиларининг олий таълим муассасаларида таълим олишни давом эттиришлари учун, шу жумладан, ихтисослаштирилган олий таълим тизимининг фаолият юритиши оркали керакли шароитлар яратилади. Шунингдек, агентлик Президент мактаби битирувчиларининг камида 20 фоизини халкаро тан олинган ташкилотлар рейтингида дастлабки 1000 та погонани эгаллаган етакчи хорижий олий таълим муассасаларига укишга киришларини таъминлайди. [5]

Президент, ижод ва ихтисослаштирилган мактаблар фаолиятида иктидорли болаларни аниклаш, танлаш ва укитиш, укувчиларнинг интеллектуал, илмий ва ижодий салохиятини очиб беришга эътибор каратилган. Ёшларнинг табиий ва аник фанларни чукур урганишини таъминлаш, хорижий тиллар, мухандислик ва ахборот технологияларини узлаштиришини ташкил этиш, уларнинг инновацион гоялари ва ишланмаларини ривожлантириш учун зарур шарт-шароитлар яратилади. Укувчиларни касб-хунарга йуналтириш, уларда етакчилик куникмалари ва нотиклик санъатини ривожлантириш, айни пайтда, ёшларни танкидий фикрлашга, ахборот излаш, уни тахлил килиш, кайта ишлаш, билимларини амалиётда куллаш масалалари устувор вазифалар килиб куйилган. Шунингдек, укувчиларнинг умумтаълим фанлари буйича халкаро олимпиадалар, танловлар ва мусобакаларда муносиб иштироки таъминланади.

Куйидагилар ижод мактаблари фаолиятини ривожлантиришнинг устувор йуналишлари хисобланади:

а) норматив-хукукий базани такомиллаштириш сохасида ижод мактаблари фаолиятини ташкил этиш, тартибга солиш ва молиялаштириш, уларни самарали бошкариш, рахбар ва педагог кадрлар мехнатини рагбатлантириш;

б) моддий-техника базасини яхшилаш сохасида барча шароитларга эга бино ва иншоотлар билан таъминлаш, жихозлаш, замонавий ахборот-коммуникация технологиялари билан таъминлаш;

в) таълим-тарбия жараёнининг сифати ва самарадорлигини ошириш сохасида:

-укув режа ва дастурларини, дарслик мажмуалари ва укув-методик адабиётларни кайта куриб чиккиш, уларни илмий-ижодий жихатдан такомиллаштириш;

-таникли ёзувчи ва шоирлар, тилшунослар, журналистлар, маданият ва санъат арбоблари иштирокида ижодий кечалар, давра сухбатлари, мастер класслар, вебинарларни тизимли механизм асосида ташкил этиш;

-укувчилар уртасида ижодий ишлар танловлари, фан олимпиадалари, адабиёт кечалари, маънавий-маърифий тадбирлар ташкил этиш;

-укитувчилар салохиятини мунтазам ошириб бориш, илгор хорижий тажрибалар ва инновацион педагогик технологияларни таълим-тарбия жараёнига жорий килиш;

-ижодкорлик кобилиятига эга истеъдодли, билимли укувчиларни саралаб олишни тизимли амалга ошириш;

-укувчилар иктидорини руёбга чикаришга, уларнинг бадиий-ижодий, илмий-мантикий, маънавий-эстетик дидини ривожлантиришга каратилган мактабдан ташкари таълим шаклларини амалга ошириш, жумладан, миллий ва жахон мусика асбобларини урганиш, рассомлик ва бошка санъат турларини узлаштириш учун шароит яратиш. [6]

Куп йиллик кузатиш шуни курсатадики, ихтисослаштирилган мактаблар, гимназия, лицей, коллежларда тахсил олган укувчиларнинг мустакил таълим олиши ва юкори курсаткичларга эга булишга интилишлари кучлидир. Бунинг натижасида купгина укитувчилар ушбу сохалар буйича илмий иш ёзиш, методик кулланмалар ва тавсиялар яратиш якка ёки илмий текшириш институтлари билан хамкорликда дастурлар, имтихон билетларини ёзма ва огзаки вариантларини яратмокдалар. Бундай шароитда укув муассаса маъмурияти укитувчини куллаши, илмий методик ёрдам бериши, юкори малакали мутахассислар, уз касбини мохир усталарини ёрдамга чакириши керак. [7]

Хулоса шуки, агар укитувчиларнинг инновацион фаолиятда иш олиб боришларини йулга куйсак: уларнинг янгиликка интилувчанлиги, уларни излаб топишга, дарсларда куллашга куникма ва малакаси шаклланади, уз устида узлуксиз ишлаш куникмаси пайдо булади. Инновация, илгор педагогик технология, интерфаол мухитда ишлайди. Укувчиларни укув жараёнининг

харакатлантирувчи кучига айлантиради. Булар уз навбатида таълимда сифат ва самарадорликни таъминлайди.

REFERENCES

1.//www.xabar.uz/siyosat/prezident-shavkat-mirziyoyevning-oHy-majHsga-murojaatnomasi.

2. Мусурмонов Р.,Расулов А. Мактаб менежменти - таълимни янги боскичга кутариш омили Scientific Journal//Volume 2 | ISSUE 2 | 2021. 80-88-б.

3. Пулатов Ш.Таълим муассасаларида укув жараёнларни бошкариш .-T-2018

4. Пулатов Ш. Таълим менежменти, ёхуд таълим муассасасини илмий-методик бопкариш технологияси.-Т-2017

5. //www.uzedu.uz/uz/obrazovano-agentstvo-po-razvitiu-prezidentskih-tvorceskih-i-specializirovannyh-skol

6. "Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Президент, ижод ва ихтисослаштирилган мактабларни ривожлантириш агентлигининг фаолиятини янада такомиллаштириш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида" ги Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори.

7. Шарипов Ш.С. Мактаб таълимини ихтисослаштиришнинг назарияси ва амалиети. Методик кулланма. -Т.: РТМ, 2006. -57 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.