CC BY
30YUQORI HARORATGA CHIDAMLI LAK - BO'YOQLAR
M. M. Sobirov A. R. Yuldashev O. E. Valiyev
Andijon mashinasozlik instituti
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada yuqori haroratga chidamli lak -bo'yoqlar qoplama materiallari haroratlari taxlillari, o'rganish natijalari keltiriladi, avtomobilszolik ishlab chiqarish sanoati shuning xalq xojalida foydalanishda qoplamaning issiqlik darajalariga qo'shimchalar qo'shilishi, emal (bo'yoq)ning ishonchlilik xususiyatlari, hajmi, ijobiy va salbiy tomonlari to'risida ma'lumotlar yoritib beriladi.
Kalit so'zlar: Lak -bo'yoq, issiqlik, avtomobilszolik, yuqori harorat, kaminlar, agdegeziya, korroziya.
HIGH TEMPERATURE RESISTANT LACK - PAINTS
M. M. Sobirov A. R. Yuldashev O. E. Valiev
Andijan Machine Building Institute
ABSTRACT
This article presents the analysis of the temperature of the coating materials of high-temperature resistant lacquer paints, the results of the study, the automotive industry, as well as the addition of additives to the heat levels of the coating in domestic use, reliability properties of enamel (paint), volume , information on the pros and cons.
Keywords: Varnish - paint, heat, automotive, high temperature, fireplaces, adhesion, corrosion.
KIRISH
Issiqlikka chidamli lak-bo'yoqlar deyilganda havo qatlami iqqiqlik darajasi +60 °C darajagacha isitishga bardosh bera oladigan va xususiyatini ma'lum bir vaqt ushlab tura oladigan qoplamalar tushuniladi. Lekin ishlash davrida issiqlik chiqaruvchi qurilmalar ham mavjud ularning harorati 100 - 1000 0C gacha yetadi ishlatish joylariga qarab.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Issiqlikka chidamli metalllar uchun lak- bo'yoq qoplamalarini qoplash uchun yuqori harorat ta'sirida bo'lgan har qanday sirtlarni chiqamli qo'yoqlar bilan bo'yash zarur. Issiqlik ta'siriga yuqori qarshilik ko'rsatadigan moddalar, asosan, isitishga ta'sir qiladigan metall konstruktsiyalarni bo'yashadi.
Bularga:
• Bug' bilan ishlovchi idishlar; (120-180 0C)
• Isitish batareyalari; (140-190 0C)
• Pechkalar va isitish qozonlari; (270-600 0C)
• Kaminlar (tosh va g'isht, shu jumladan); (400-1000 0C)
• Avtomobil kuzovlari (IYOD ishlovchi 270-295 0C )
Bardoshli bo'yoq boshqa bo'yoqlardan farq qiluvchi tarkibga ega. Issiqlikka chidamli bo'lmagan eritmalar iloji boricha +60 0Cdaraja haroratga bardosh bera oladi. Shundan so'ng, qoplama shunchaki yorilib, tozalanadi. Va ushbu maxsus materiallar himoya darajalari va sifatlarini yo'qotmasdan 400 0C darajadan yuqori isitish haroratiga bardosh bera oladi.
Issiqlikka chidamli emal (bo'yoq) quyidagi ishonchlilik xususiyatlari talablariga javob berishi kerak:
S Elektr izolyatsiyasini himoya qilish;
S Yuqori sidirilishga qarshilik;
S To'satdan harorat o'zgarishiga qarshi tura olishi;
S Korroziyadan himoya qilish;
S Mustaxkamlik, lekin plastiklik;
S Ekologik tozalik;
S Agdegeziya yopishqoqlikning kuchayishi;
S Ishlov berish qulayligi;
S Kimyoviy va fizik inertlilik, shu jumladan texnik moylarga, benzinga.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Avvalo, lak-boyoq qoplama materiallarning issiqqa chidamli eritmalar tarkibini ko'rib chiqamiz. Bu boshqacha va bo'yalgan qurilmalarning ishlash sharoitlariga qarab tanlanadi. Ya'ni, asosiy kompozitsion materiallar ta'sir qiladigan haroratning balandligiga bog'liq. Uning tarkibi hamda asosi quyidagicha bo'ladi:
Akril va alkid smola. Ishlash harorati maksimal minus darajadan +100 darajagacha. Ular maishiy foydalanishda metall konstruktsiyalar uchun ishlatiladi. Rang beruvchi emalga sink-fosfat aralashmasi qo'shilishi mumkin. Epoksid grund bilan mos keladi.
Epoksidsmola. Maksimal harorat - +200 0Cdarajagacha.
Etilsilikat va epoksidefir smolalar. Bunday asosga ega emal +400 0Cdarajagacha bo'lgan haroratda ishlatiladi. Metall kukun aralashmasiga ruxsat beriladi.
Silikon smolalar - issiqqa chidamlilik harorati - + 6500C darajagacha.
Kompozit va issiqlikka bardoshli shisha bilan kompozitsiya - 1000 0C darajagacha isitish.
Qo'shimcha moddalar qoplamaning boshqa himoya xususiyatlarini beradi va yaxshilaydi. Tarkibi shuningdek, erituvchilar, pigmentlar, organik kremniy laklar va boshqalarni o'z ichiga oladi.
Metall uchun issiqlikka bardoshli bo'yoqlar - hajmi, ijobiy va salbiy tomonlarini ko'rib chiqamiz.
Issiqlikka chidamli formulalarning asosiy afzalliklari: Yuqori samaradorlik - ular isitish va deformatsiyadan ishonchli himoya bilan ta'minlaydi;
Ko'p qirrali ishlov berilgan yuzalar boshqa ta'sirlardan, masalan, korroziyaga olib kelishi mumkin bo'lgan muhitdan qo'shimcha himoya oladi;
Elastiklik - bu xususiyat tufayli, hatto qayta isitish va sovutish ham qoplamada yoriqlar keltirib chiqarmaydi;
Qo'llash qulayligi - issiqlikka bardoshli bo'yoq turli usullar bilan, shu jumladan bo'yoq, rulo yoki maxsus purkagichlar yordamida qo'llanilishi mumkin va xodimlarni qo'shimcha o'qitishning hojati yo'q, rasm chizish mahoratiga ega bo'lgan ishchilar bu vazifani engishadi;
Chidamlilik - bardoshli qoplama tashqi ta'sirlarga yaxshi bardosh beradi, haroratning keskin o'zgarishi va ultrabinafsha nurlanishidan qo'rqmaydi, uni tez-tez yangilab turish shart emas;
Xavfsizlik - qoplama qizib ketganda, u inson hayoti va sog'lig'i uchun xavfli kimyoviy moddalarni chiqarmaydi;
Yaxshi dekorativ xususiyatlar - qoida tariqasida, har xil rangdagi metall uchun issiqlikka bardoshli bo'yoqlar sotuvga qo'yilgan va ularning aksariyati kerakli soyani olish bilan ranglar bilan aralashtirilishi mumkin.
Issiqlikka chidamli formulalarning asosiy kamchiliklari: Bunday formulalarning asosiy kamchiligi shundaki, ular odatdagi bo'yoqlardan ko'ra qimmatroq bo'ladi. Ular, shuningdek, nisbatan uzoq vaqtda quriydi va ko'pincha o'tkir, yoqimsiz hidga ega, ular faqat to'liq quritilgandan so'ng yo'qoladi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, qanday materialni bo'yash kerak bo'lsa shu materialni sishlash sharoiti haroratiga qarab lak-bo'yoq maxsulotlarini tanlash zarur bo'ladi.
REFERENCES
1. Химия и технология основного органического и нефтехимического синтеза (1971), [ c.134 ].
2. Теория технологических процессов основного органического и нефтехимического синтеза Издание 2 (1975), [ с. 121 ].
3. Химия и технология полимеров Том 1 (1965), [ с.111 ].
