651DOI: 10.24412/2181-1385-2023-7-286-290
Volume 4 | NUU Collection | 2023 Actual Problems of Sociology and Social Work
in the 21st Century XXI asrda sotsiologiya va ijtimoiy ishning dolzarb muammolari
YOSHLARNING BANDLIGINI TA'MINLASHDA O'ZINI O'ZI BOSHQARISH ORGANNI O'RNI
Mohinur Hasan qizi Burhonova
O'zbekiston Milliy Universiteti Ijtimoiy ish (faoliyatni turli sohalari bo'yicha)
mutaxassisligi magistranti
ANNOTATSIYA
Bugungi kunda dunyo aholisining 2 milliarddan ortig'i yoshlarni tashkil qiladi. Dunyoni rivojlanish va tarraqiyotida yoshlarni o'rni va ularni ittellektual potensiali muhim ahamiyatga ega. Bugungi dunyoni kelajagi bevosita yoshlarimizni tarbiyasi va ularni maqsadlariga bo'glik ekan ularni bandligini taminlash muhim ahamiyatga ega. Mazkur maqola yoshlarning bandligini ta'minlashda o'zini o'zi boshqarish organlarini o'rni va bugungi kunda mahallalarda tashkil etilgan yangi lavozimlarning amalga oshiriladigan ishlar tahlil qilingan.
Kalit so'zlar: yoshlar, mahalla, yoshlar bandligi, dasturlar, ishsizlik, bandlik, faollik.
ABSTRACT
Today, more than 2 billion people in the world are young people. The role of youth and their intellectual potential in the development and development of the world are important. The future of today's world is essential in order to directly educate our youth and keep them engaged as they are committed to their goals. This article analyzes the role of self-government bodies in ensuring youth employment and the work being carried out to date to create new positions in mahallas.
Keywords: youth, neighborhood, youth employment, programs, unemployment, employment, activism.
O'zini o'zi boshqarish organi tashqi hokimiyatning aralashuvisiz yoki ko'rsatmasisiz o'zini boshqarish yoki nazorat qilish vakolatiga ega bo'lgan guruh yoki tashkilotni anglatadi. O'zini o'zi boshqarish organlari odatda ma'lum bir maqsadga erishish yoki umumiy manfaatni ko'zlash uchun birgalikda ishlashga va bir qator qoidalar yoki ko'rsatmalarga rioya qilishga rozi bo'lgan shaxslardan iborat. O'zini o'zi boshqarish organlariga notijorat tashkilotlar, kooperativlar va mahalliy boshqaruvning ayrim
2023
286
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-7-286-290
Volume 4 | NUU Collection | 2023 Actual Problems of Sociology and Social Work
in the 21st Century XXI asrda sotsiologiya va ijtimoiy ishning dolzarb muammolari
shakllarini misol qilib keltirish mumkin. O'z-o'zini boshqarish organlari bir necha sabablarga ko'ra muhim ahamiyatga ega. Avvalo, ular odamlarga avtonomiya hissi va o'z hayotlari va ishlari ustidan nazoratni ta'minlaydi. Bunday vakolat va o'z taqdirini o'zi belgilash tuyg'usi kuchga ega bo'lishi mumkin va faollik, ishtirok etish va ijtimoiy hamjihatlikni oshirishga olib kelishi mumkin. O'zini-o'zi boshqarish organlari ham mas'uliyat, shaffoflik va demokratik qarorlar qabul qilishni ta'minlaydi.
O'zini o'zi boshqarish organlari a'zolarga tashkilot qanday faoliyat yuritishi haqida so'z berish orqali a'zolar o'rtasida mulkchilik va mas'uliyat hissini uyg'otadi hamda qarorlar adolatli va shaffof tarzda qabul qilinishiga yordam beradi. Bundan tashqari, o'zini o'zi boshqarish organlari muayyan jamoa yoki guruhga xos bo'lgan muammolar va muammolarni hal qilishda ayniqsa samarali bo'lishi mumkin. Odamlarga birlashish va umumiy maqsad sari harakat qilish imkonini berish orqali ular tashqi hokimiyatlar yoki boshqaruvning an'anaviy shakllari tomonidan yetarlicha hal etilmagan muammolarni hal qilishlari mumkin. O'zini-o'zi boshqarish organlari barcha shaxslar o'z hayoti va jamiyatlariga ta'sir ko'rsatadigan muhim qarorlar qabul qilishda o'z so'zini va o'z fikrini bildirishini ta'minlashning muhim vositasidir [1].
Yoshlar tashkilotlari kabi o'zini o'zi boshqarish organlari yoshlarga bandlikni ta'minlash va saqlab qolish uchun zarur bo'lgan ko'nikma, bilim va aloqalarni rivojlantirishga yordam beruvchi turli dastur va tashabbuslarni taqdim etish orqali yoshlar bandligini ta'minlashda muhim rol o'ynashi mumkin. Ushbu organlar bo'sh ish o'rinlari yarmarkalari, martaba bo'yicha maslahatlar va rezyume yozish, intervyu ko'nikmalari va tarmoqqa kirish kabi ishga tayyorlik ko'nikmalari bo'yicha seminarlar tashkil qilishi mumkin. Shuningdek, ular mahalliy ish beruvchilar bilan hamkorlik qilib, yoshlar uchun ish o'rinlari yaratish, shuningdek, o'qitish va murabbiylik dasturlarini taqdim etishlari mumkin. Bundan tashqari, o'zini o'zi boshqarish organlari mahalliy va milliy darajada yoshlar bandligini qo'llab-quvvatlovchi siyosat va dasturlarni himoya qilishlari mumkin. Umuman olganda, bu sa'y-harakatlar yoshlarga mehnatda o'z salohiyatini to'liq ro'yobga chiqarishga imkon berish orqali yanada inklyuziv va farovon jamiyatni rivojlantirishga yordam beradi.
Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, Yoshlar masalalari bugungi kun jamiyatimizning muhim omillaridan biri bo'lib kelmoqda.Yoshlar bilan ishlash tizimini yangilash maqsadida hurmatli Prezidentimiz tashabbusi bilan PQ 92-sonli qarorga muvofiq "Yoshlar bilan ishlashning yangicha boshqaruv mexanizmlarini joriy etish, ular bilan ishlashning vertikal tizimini yaratish, yoshlar muammolarini bevosita mahallalarda hal etish ta'lim
2023
287
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-7-286-290
Volume 4 | NUU Collection | 2023 Actual Problems of Sociology and Social Work
in the 21st Century XXI asrda sotsiologiya va ijtimoiy ishning dolzarb muammolari
muassasalarida ma'naviy-ma'rifiy va tarbiyaviy ishlarning samaradorligini yanada oshirish maqsadida"[2] Mahallalarda yoshlar yetakchilari lavozimi joriy etildi . Bugungi kunda yoshlar yetakchlilari yoshlar bilan joylarda ularning muammolari yuzasidan xoxish istaklari bilan faoliyat olib bormoqda. Aynan bugungi davrda davlatimiz rahbari takidlanayotgan asosiy muammolardan biri bu yoshlar bandligi hisoblanadi. Mahallalarda aniqlangan ishsiz yoshlarni bandligini ta'minlash maqsadida yoshlar yetakchilari tomonidan mahallalarda joriy etilgan ushbu qarorga muvofiq O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 3-dekabrdagi "Mahallada tadbirkorlikni rivojlantirish, aholi bandligini ta'minlash va kambag'allikni qisqartirish bo'yicha davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlari to'g'risida"gi PF-29-son Farmoniga muvofiq, shuningdek, mahallada tadbirkorlikni rivojlantirish, aholi bandligini ta'minlash va kambag'allikni qisqartirish masalalari bo'yicha tuman (shahar) hokimlarining yordamchilari (keyingi o'rinlarda - hokim yordamchilari) faoliyatini samarali tashkil etish maqsadida hokim yordamchilariga birktirilib ularning kasbiy faoliyatidan kelib chiqib ish bilan bandligi ta'minlab kelinmoqda [3].
O'zini o'zi boshqarish yoshlar bandligini ta'minlashda muhim rol o'ynashi mumkin. Yoshlarni o'z tashkilotlarini tuzish va o'zini o'zi boshqarish tashabbuslari bilan shug'ullanishga undash orqali ular yetakchilik, loyihalarni boshqarish va tadbirkorlik sohasida qimmatli ko'nikma va tajribaga ega bo'lishlari mumkin.
O'zini-o'zi boshqarish ham yoshlarga tarmoqlarni o'rnatish, ish beruvchilar bilan hamkorlikni yo'lga qo'yish va ularning bandligini oshirishga yordam beradigan resurslardan foydalanishda yordam berishi mumkin. Shuning uchun yoshlar o'rtasida o'zini o'zi boshqarishni rag'batlantirish yoshlar bandligini ta'minlash va iqtisodiy rivojlanishga ko'maklashishning muhim strategiyasi bo'lishi mumkin. O'zini-o'zi boshqarish yoshlarga yetakchilik ko'nikmalarini rivojlantirish, amaliy ish tajribasiga ega bo'lish va o'z jamoalari ichida tarmoqlarni o'rnatish imkoniyatlarini taqdim etish orqali yoshlar bandligini ta'minlashda muhim rol o'ynashi mumkin. Yoshlarga o'zini o'zi boshqarish organlarining qarorlar qabul qilish jarayonlarida ishtirok etish imkoniyati berilsa, ular o'z hayotlariga vakolatlilik va egalik tuyg'usini rivojlantirishi hamda o'z jamiyatlariga ko'proq sarmoya kiritishlari mumkin [4].
Xususan, o'zini-o'zi boshqarish organlarida ishtirok etish yoshlarda muloqot qilish, nizolarni hal qilish va jamoada ishlash kabi ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi, bularning barchasi ish beruvchilar tomonidan yuqori baholanadi. O'zini o'zi boshqarish organlarida
2023
288
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-7-286-290
Volume 4 | NUU Collection | 2023 Actual Problems of Sociology and Social Work
in the 21st Century XXI asrda sotsiologiya va ijtimoiy ishning dolzarb muammolari
stajirovka o'tash yoki ko'ngillilik faoliyati orqali amaliy ish tajribasini orttirish orqali yoshlar ish joyida muvaffaqiyatga erishish uchun zarur bo'lgan ko'nikma va tajribani ham rivojlantirishi mumkin.
Bundan tashqari, o'zini o'zi boshqarish organlari, masalan, tadbirkorlar tomonidan yoshlar uchun ish o'rinlari yaratishi va jamiyatda yoshlar boshchiligidagi korxonalar sonini ko'paytirishi mumkin. Bu, o'z navbatida, iqtisodiy imkoniyatlarning oshishiga va butun jamiyatning farovonligiga olib kelishi mumkin. O'zini-o'zi boshqarish organlari yoshlarga ko'nikmalarni rivojlantirish, amaliy tajriba orttirish va o'z jamoalari ichida tarmoqlarni o'rnatish imkonini berish orqali yoshlar bandligini ta'minlash va ularning iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytirishda muhim rol o'ynashi mumkin.
O'zini-o'zi boshqarish organlari yoshlarning rivojlanishiga va ularga o'z muammolari va g'oyalarini bildirish uchun yoshlar yetakchilariga murojaat qilishi o'zini o'zi band qilishi hamda hayotini yaxshilashga ko'maklashish maqsadida tashkil etilgan "Yoshlar daftari jamg'armasi" hamda "Yoshlar portali " orqali yoshlar qo'llab quvvatlanib kelinmoqda. Mahalliy korxonalar va davlat tashkilotlari bilan hamkorlik qilib, yoshlarni kasbga o'qitish maqsadida "Mono markaz " ga o'qishga joylashtirish ishlari amalga oshirilmoqda[5]. Bundan tashqari, o'zini-o'zi boshqarish organlari ijtimoiy tarmoqlar va boshqa onlayn platformalar orqali yosh ish izlovchilarni potentsial ish beruvchilar bilan bog'lashlari va ularga resurslar va yordam ko'rsatishlari mumkin. Umuman olganda, o'zini-o'zi boshqarish yoshlarni o'z jamiyatlarida harakat qilish va o'zgarishlarni amalga oshirishga safarbar etish va kuchaytirish orqali yoshlarni ish bilan ta'minlash masalasini hal qilishda qudratli kuch bo'lish imkoniyatiga ega.
REFERENCES
1. Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) tomonidan "Yoshlar bandligida o'zini o'zi boshqarish organlarining roli: Yevropa va Markaziy Osiyodagi misollar"
2. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) tomonidan "Yoshlar bandligi uchun mahalliy o'zini o'zi boshqarish imkoniyatlarini kengaytirish: ilg'or tajribalarni ko'rib chiqish"
3. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) tomonidan "Yoshlar bandligi va o'zini o'zi boshqarish organlari: imkoniyatlar va muammolar"
4. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) O'zbekistondagi "Yoshlar bandligini ta'minlashda
2023
289
DOI: 10.24412/2181-1385-2023-7-286-290
Volume 4 | NUU Collection | 2023
Actual Problems of Sociology and Social Work
in the 21st Century XXI asrda sotsiologiya va ijtimoiy ishning dolzarb muammolari
o'zini o'zi boshqarish organlarining roli: O'zbekistondan olingan saboqlar" 5. Yevropa komissiyasining bandlik, ijtimoiy masalalar va inklyuzivlik bo'yicha bosh boshqarmasi tomonidan "O'z-o'zini boshqarish organlarida yoshlarni ish bilan ta'minlash siyosatining samaradorligi: qiyosiy tadqiqot".
