CC BY
21CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES
(CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. YOSHLARDA MILLIY QADRIYATLARGA ASOSLANGAN ESTETIK
TARBIYANING AHAMIYATI.
Botirov Jahongir.
Buxora Davlat Univereiteti "San'atshunoslik" fakulteti "Tasviriy san'at"
kafedгasi o'qituvchisi.
Mehriniso Nurullaeva.
Buxoro davlat universitetining Pedagogika Instituti 1- bosqich magistranti.
ANNOTASIYA
Ushbu maqolada milliy qadri tlarga asoslangan yoshlar tarbiyasi haqida fikr гitilgan. Шг biг inson az umrini tabairuk zotlaг kechiгgan ibгatli hayot bilan taqqoslaydi. Uning kanglida, men mana shu zotlarimizga munosib voris manmi? -degan savolni ragiga tugadi. Ular shu qadar bu k meros qoldiribdiki, mendan nima qoladi - degan tuygu bilan Öz faoli tini boglasin. Darcaqiqat qadimda xunaг aгganish muqaddas hisoblanib xalq kelajak avlodla^a azidan takгoгlanmas hunariari bilan qadгlangan. Inson hayoti Ыг manzildan ikkinchi biг manzilga qarab гiladigan yalga axshaydi. Bu yo'lda tekis yoki ravon, past yoki baland, olis va uzoq mashaqqat bilan rishadigan manzillar bor.
Kalit sozlar; qadriyat, estetika, tarbiya, faoliyat, oila, bola, mahalla, inson, yosh avlod, pedagogika, o'quvchi, o'qituvchi, shaxs, kasb-hunaг , sub'ekt
Аннотация: В статье рассматриваются значение эстетического воспитания молодёжи средствами национальных особенностей . Знакомство со своей национальной культурой. Обсуждаются структура личности, роль эстетического воспитания школьников, целенаправленные педагогические процессы формирования и интеграции нравственных качеств.
Ключевые слова: молодёжь, народные песни, культура, музыка, песня, воспитание, интеллект, литература, дитя, способность, национальная особенность, субъект, педагогика, учитель, ученик.
Yoshlarimizda tarbiyaning asosi oiladan boshlanadi. Bugungi davrda, avvalo, oila boshi ota-onaning azi tartiyalangan balishi va az ibratli xulqi va fazilatlari bilan fa^nd^rim baгkamol komil inson qilib taTbiyalashga az hissasini qashishi lozimligini talab etmoqda.
Milliy qаdriyаtlаr esa Özbekistonda demokratik jamiyatni qurishda ahloqiy, ma'naviy va madaniy rivojlanishining ajralmas qismi hisoblanadi. Davlat dasturinig etakchi yanalishlariga kaгa zamonaviy yoshlaming ma'naviy shakllanishi asosiy prinsiplari bu milliy azlikni anglash, az Vataniga gumrianish tuygusini
CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. vatanparvarlikni shakllantirish, milliy-qadriyatlar, an'ana va intellektual merosga hurmatni shakllantirishdir.
Estetik tarbiya bu insonyat faoliyatidagi eng qadimiy mashgulotlardan biri hisoblanadi, estetik tarbiya har doim tarbiyaviy tadbirlarning eng asosiy negizi balganligini e'tirof etish lozim va albatta estetik tarbiya ilmiy dunyoqarashni shakllanishida barkamol avlodni bilim doirasini kengaytirishda alohida e'tiborga molik. Estetik tarbiya - insonning voqelikdagi va gazallikni idrok etish, tushinish va qadriga etish qobiliyatini astiradi, estetik tarbiya shuningdek, insoniyat faoliyatining har qanday sohasida estetik boyliklar yaratish, gazalik qonuni bayicha ijod qilish ehtiyojidan kelib chiqadi. Estetik tarbiyaning asosiy maqsadi-jamiyat a'zolarining har tomonlama mukammal rivojlanishlari uchun gazallikni talaqonli his etishga kamaklashishdan iboratdir. Estetik tarbiya eng avvalo, tabiat va jamiyatda gazallikni kara bilish, uni tagri tushinish va qadrlash qobiliyatini tarbiyalashdan iborat. U hayot va mehnatning barcha tomonlariga gazalik ato etish qobiliyatini tarbiyalash, dunyoda mavjud balgan gazallikni idrok qila bilishga va hayotda haqiqiy gazallik uchun kurashni argatadi.
Har bir inson az umrini tabarruk zotlar kechirgan ibratli hayot bilan taqqoslaydi. Uning kanglida, men mana shu zotlarimizga munosib voris manmi? - degan savolni yuragiga tugadi. Ular shu qadar buyuk meros qoldiribdiki, mendan nima qoladi - degan tuygu bilan o'z faoliyatini boglasin. Darhaqiqat qadimda hunar arganish muqaddas hisoblanib xalq kelajak avlodlarga azidan qoladigan takrorlanmas hunarlari bilan qadrlangan. Inson hayoti bir manzildan ikkinchi bir manzilga qarab yuriladigan yalga axshaydi. Bu yo'lda tekis yoki ravon, past yoki baland, olis va uzoq mashaqqat bilan erishadigan manzillar bor. Biz yoshlar bu manzilda bamisoli toglar osha odimlayotgan odamlarmiz.
Mamlakatimizda soglom va barkamol avlodni tarbiyalash yoshlarning az ijodiy va intellektual salohiyatini rayobga chiqarish, mamlakatimiz yoshlarini XXI asr talablariga tuliq javob bera oladigan, har tomonlama rivojlangan shaxslar bo'lib voyaga etkazish uchun zarur shart-sharoitlar va imkoniyatlarni yaratish bayicha keng kalamli aniq yanaltirilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish maqsadida bejiz emas. Jamiyatning kelajagini, davlatning istiqbolini, xalqning iqbolini yoshlarga berilayotgan ta'lim va tarbiyaning samarasi, sifati bilan bogliqligini his etmaslik mumkin emas. Shunday ekan, bolalarimizning yurish-turishi, dunyoqarashi va qiziqishi bilan qiziqmaslik ham loqaydlikdir.
Mudhish illatlarning ibtidosi esa loqaydlikdan boshlanadi. Shunday ekan, har birimiz ota-onamizmi yoki biron kasb egasimizmi hammamiz uyda ham, kachada, mahalla-kayda, ishxonada ham bolalar tarbiyasiga mas'ul ekanligimizni unutmasligimiz kerak. Yoshlar har xil ta'sirlarga beriluvchan balishini ularni yot va yov goyalar oqimiga qashilib ketmasligi uchun hammamiz javobgarmiz. Xuddi shu
CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. maqsad bilan bugun Yoshlarning foydali mashgulotlar bilan shugullanmasdan, kacha-kayda sangib yurishi, maxsus kasb-hunar tagaraklariga bormasdan vaqtlarini behuda atkazishlari xunuk oqibatlarga olib kelishi mumkin. Goyaviy bashliq bor balgan joyda turli illatlar, jinoyatlar uchraydi.Yoshlarni millat tanlamas illatlar - giyohvandlik, odam savdosi, spid, diniy ekstremizm, terrorizm kabi ofat-balolardan saqlash burch va vazifamizdir.
Bugungi kunda mamlakatimizda yoshlarimizning barkamolligi uchun barcha imkoniyatlar eshigi keng ochilgan. Shunday ekan, yosh avlodning ma'naviy olamini buzgunchi ta'sirlardan asrash uchun ta'lim-tarbiya jarayonida qanday tamoyillarga asoslanish va qanday jihatlarga e'tibor qaratish kerak, degan masala faylasuflar, gumanitar fan olimlarining diqqat markazida turibdi. Ana shu jihatlarini inobatga olib ushbu maqolada barkamol yosh avlodni milliy qadriyatlarga tayanib estetik tarbiyalash kun tartibidagi dolzarb muammolardan biri ekanligi yoritilgan. Barkamol yosh avlod ijtimoiy-siyosiy faollikni oshirishda estetik tarbiya va ma'naviy tarbiyaning arni masalasiga alohida taxtalishi bu masalaning bugungi kun uchun ham hayot-mamot darajasida ata muhimligidan dalolat beradi.
Ta'lim muassasidagi talabalarda esa milliy qadriyatlarni shakllantirishga yanaltirilgan tarbiyaviy faoliyatining asosida tahsil oluvchi va tarbiyachi artasidagi sub'ektning-sub'ektga balgan munosabati yotadi, bunday munosabatlar talabalarga nisbatan insoniy, xayrixoh va qulay balishi lozim. Ushbu jarayonning psixologik mexanizmlarini hisobga olish va ta'minlash - qadri yatlarni interorizasiyalashuvini aquvchilarning bilimlari, hissiyotlari va azini tutishlarini faollashtirsh orqali amalga oshirish darkor.Mahalla (mahalla fuqarolar yigini) aziga xos, betakror kichik muhit shakli, u xalqqa nisbatan eng yaqin va azida ijtimoiylashuvning bir qancha turlarini jamlaydi. U maslahatchilar, aquvchilar va yoshlar uchun tagaraklarga ega balgan holda yoshlarni milliy qadriyatlarga asoslanib tarbiya qilish ishlarini tashkillanishi uchun katta imkoni yatlarga ega, chunki mahallaning faoliyati yahlit va tabiiy va kunlik faoliyat davomida pedagogikaning tamoyillarini azida namoyon qiladi.
Mahall eing yaqin ijtimoiy muhit sifatida, hayotning ma'lum bir qancha salbiy jihatlarini zararsizlantirishga imkoniyat yaratadi, yoki ularni jamiyatdagi goyalar va ideallar, xalqning ma'naviyati va madaniyati, shaxsning manfaatlariga mos kelishiga qarab sezilarsiz darajaga keltiradi. Bunga "Oila-mahalla-ta'lim muassasasi" loyihasida, doirasida hamkorlikka imkon yaratadi, OTM va mahallaning azaro aloqasi talabalarga milliy qadriyatlarni singdirish bayicha turli jamoaviy va shaxsiy faoliyat turlarini tashkil qilishga yal ochadi.
Muzey pedagogikasi-milliy qadriyatlar, madaniyat va ta'limning aralashmasi sifatida talabalarda az xalqining tarixi va madaniyatiga nisbatan qadrli munosabatning rivojlanishiga imkoniyat yaratadi. Muzeychilik faoliyatining turli shakllari va texnologiyalari milliy madani yatining keng ma'nodagi boyligi va aziga xosligini taliq
CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. va har tomonlama arganishga yal ochib beradi. Bu sohadagi alohida sermaxsullik namoyish qilayotgan yoshlar tomonidan ma'daniy-qadriyat va vatanparvarlikka yanaltirilgan OTM muzeylarini tashkil qilish va ishlatish bayicha faoliyatni karsatib atishimiz mumkin. Muzeylar faoliyati undagi ijtimoiy-madaniy muhit bilan azaro munosabatda balishini ta'minlaydi, bu esa az navbatida talabalarda shaxsiy fikr, munosabat, hissiy baholashni yuzaga chiqaradi, tadqiqot va tashkiliy faoliyatga balgan qiziqishni uygotadi.
Foydalanilgan adabiyotlar royxati:
1.Karimov I.A. Yuksak ma'naviyat engilmas kuch-T; Ma'naviyat,2008y
2. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik Özbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. -Toshkent: Özbekiston, 2016. - 56 B.
3.Karimov I.A «Barkamol avlod orzusi». -T.: «Özbekiston» 2000.
4.Karimov I.A "Özbekiston XX1 asrga intilmoqda". Özbekiston» 2001. 5.Sh.M.Mirziyoev. Tanqidiy tahlil, qat'iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-
har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi balishi kerak. T. "Özbekiston", 2017 yil.
6.Mirziyoev.Sh.M. Erkin va farovon, demokratik Özbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. T. "Özbekiston",2017 yil.
7. Nurullayev F.G. Узлуксиз таълим тизимида Бухоро фольклор кушикларини ургатишнинг урни ва ахдмияти// O'zbekiston Milliy Universiteti xabarlari, Ilmiy-nazariy va metodik jurnal 2021 -yil 6-son.- Toshkent. B.177-186.
8. Saloydinov, S. Q. (2021). Paxta tozalash zavodlarida energiya sarfini kamaytirishning texnik-iqtisodiy mexanizmini yaratish. "Academic research in educational sciences", 2(9), 886-889. https://doi.org/10.24412/2181-1385-2021-9-886-889
9. Saloydinov, S. Q. (2021). Creation of feasibility studies to reduce energy costs in ginneries. "Экономика и социум", 9(88), 147-149.
10. Ояло^^ов, C. К. (2021). Образовательные кредиты в Узбекистане. "Экономика и социум", 12(91), 470-472.
11. Сялойдинов, C. К. (2021). Спрос на рынке дифференцированных продуктов. "Экономика и социум", 12(91), 473-476.
