Научная статья на тему 'ЁШ СУЗУВЧИЛАРНИ КЎКРАКДА КРОЛ УСУЛИ ОРҚАЛИ КУЧ СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ'

ЁШ СУЗУВЧИЛАРНИ КЎКРАКДА КРОЛ УСУЛИ ОРҚАЛИ КУЧ СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
157
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
СУЗИШ / КЎКРАКДА КРОЛ / КУЧ МАШқЛАРИ / ТОРТИШИШ / КУЧ КЎРСАТКИЧЛАРИ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Пирназаров Ш.А.

16-18 ёшли кўкракда крол усулида сузувчи спортчиларнинг махсус куч тайёргарлигини такомиллаштириш учун ишлаб чиқилган машқлар мажмуасиниВ данной статье обоснован эффективность внедрения в учебно-тренировочный процесс комплексов физических упражнений для специальной силовой подготовленности пловцов-кролистов 16-18 лет.The presented material allows proving efficiency of introduction in educational-training process of complexes of physical exercises for special power readiness of swimmers crawl of 16-18 years

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЁШ СУЗУВЧИЛАРНИ КЎКРАКДА КРОЛ УСУЛИ ОРҚАЛИ КУЧ СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

тажрибага нисбатан ёмонрок булди.

Шундай килиб таклиф килинаётган машклар мажмуаси бошлангич тайёрлов боскичида гимна-стикачиларнинг вестибуляр баркарорлигини риво-жлантиришга асосланган усул самарадорлигини тажрибавий тасдикланди.

Олинган маълумотлар тахлилидан келиб чиккан холда, энг куп ишончли алокалар сони махсус - ха-ракатланиш сифатлари курсаткичларини узгартириш буйича вестибуляр баркарорлик курсаткичларида бор эканлиги аникланди.

Хулоса. Бадиий гимнастика буйича махсус адаби-ётларни тахлилий куриб чикиш шуларни курсатди:

- мусобакаларнинг коидаларидаги узгаришлар киритилиши ёш гимнастикачилар композицияларида мувозанат элементлар сонини усишига олиб келди, шунда машгулотнинг бошлангич кисмидаёк махсус жисмоний тайёргарлик улушини купайтириш зару-рияти пайдо булди;

- Соха мутахассисларининг фикрларига харакат-лантириш сифатларини етакчиларидан бири вестибу-ляр баркарорлик ривожланиш замини булиб хизмат килувчи динамик мувозанат хисобланади;

- вестибуляр анализаторларни ривожлантиришни бошлангич тайёрлов боскичидаёк бошлаш керак;

- мувозанат малакаси бир каторда хамрох ха-

УУД (УДК, UDC): 796.012.46

ракатлантириш сифатларини ривожлантиришни такомиллаштириш;

- вестибуляр аппарат функцияларини ривожланти-радиган анъанавий восита ва усулларни тадбик этиш;

- ёш гимнастикачиларни бошлангич тайёрлов боскичида вестибуляр баркарорликка йуналтирилган ривожлантиришни керак;

Тадкикот натижаларини якунлашда шуни таъ-кидлаш лозим, ёш гимнастикачиларнинг машгулот юкламаларини макбуллаштириш, динамик ва статик мувозанатни ривожланиш даражасини акс эттирувчи натижаларни усиш суръатларини курсаткичларда сезиларли даражада оширишга йул берди ва улар асослари ёш гимнастикачиларни техник махорат даражасини оширади.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси "Жисмоний тарбия ва спорт т^рисида"ги к,онуни (2015 й), янги тахрир. - Т.: 2015. - 21 с.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг 2018 йил 2 февралдаги "Хотин-к,изларни к,уллаб-к,увватлаш ва оила институтини мустах,камлаш сохдсидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари ^ри-сида"ги Фармони.

4. Архипова Ю.А., Карпенко Л.А. Методика базовой подготовки гимнасток в упражнениях с предметами: Метод-рек -СПб.: Изд-во СПбГАФК им.П.Ф.Лесгафта, 2001. - 24 с.

5. Ачилов А., Бадиий гимнастика, F.Fулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, Т., 2010, 232 б.

6. Винер И.А. Подготовка высококвалифицированных спортсменок в художественной гимнастике: Авторев.дис.канд.пед.наук. - СПб, 2003. 20 с.

7. Eshtayev A., Karabayeva D., Xasanova N. Badiiy gimnastikada buyumsiz bajariladigan mashqlarni o'rgatish uslubi. "Fan va texnologiya" - 2013.

Муаллиф билан богланиш учун:

pirnazarov.uzdjtsu@mail.ru

Укитувчи

Ш.А. ПИРНАЗАРОВ1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик шахри, Узбекистон

ЁШ СУЗУВЧИЛАРНИ КУКРАКДА КРОЛ УСУЛИ ОР^АЛИ КУЧ СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

Аннотация

Annotation

В данной статье обоснована эффективность внедрения в учебно-тренировочный процесс комплексов физических упражнений для специальной силовой подготовленности пловцов-кролистов 16-18 лет.

Ключевые слова: плавание, силовая подготовка пловцов, сила тяги, силовые показатели.

16-18 ёшли кукракда крол усулида сузувчи спортчиларнинг махсус куч тайёргарлигини такомиллаштириш учун ишлаб чикилган машклар мажмуасини укув-машулот жараёнида куллаш самарадорлиги асосланди.

Калит сузлар: сузиш, кукракда крол, куч машклари, тортишиш, куч курсаткичлари.

The presented material allows proving efficiency of introduction in educational-training process of complexes of physical exercises for special power readiness of swimmers crawl of 16-18 years.

Key words: swimming, strength training of swimmers, traction, strength indicators.

Долзарблиги. Сузувчиларнинг машгулот боскичларида уларнинг имкониятларидаги узгариш-ларни урганиш ва хар бир индивидуал дарсда спорт-чининг холатини хисобга олган холда унинг тайёр-гарлигини кучли ва кучсиз томонларини аниклаш ва укув жараёнини шунга мос равишда режалаштириш максадга мувофикдир. Спорт натижаларининг юкори курсаткичларини тортишиш кучи билан таккослаш масаласига баъзи бир мутахассислар "сузишнинг

№3-2021

асосий омили" деб карайдилар [3,5].

Сузувчиларнинг жисмоний тайёргарлиги спорт натижаларининг усиши учун энг мухим захира кучи хисобланади. Сузувчилар кучини тарбиялашда кучнинг ахамияти тугрисида бир катор илмий маколалар ва тезислар нашр этилган [4,6], бирок бу ишлар кисмларга булиб урганилган, чунки тадкикот асосан олий тоифали спортчиларда олиб борилган. Ёш сузувчиларнинг куч машкларини такомиллашти-

e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz

27

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

см о см

оэ

го га

0

ю

1

ришда тортишиш кучи адамияти муаммоси дозирда долзарблигича колмокда.

Тадкикот максади. 16-18 ёшли сузувчиларнинг тортишиш кучи сифатини такомиллаштириш.

Тадкикот натижалари ва уларнинг мухокама-си. Педагогик тажрибада 16-18 ёшдаги сузувчиларнинг укув-машгулот гуруди спортчилари иштирок этди. Педагогик тажрибанинг модияти укув машгулот жараёнига махсус ишлаб чикилган куч сифатларига оид машклар тупламини машгулот жараёнида кул-лашдан иборат эди, бу эса оёк ва кулларда тулик координация сузишда эркин усул оркали сувда тортишиш кучини оширишдан иборат.

Куруклик ва сакрамачокда ишлаш билан сузиш тренажеридан фойдаланилди, бундан ташкари "сир-панувчи арава" сувда бажариладиган машк ва резина ленталар ёрдамида бажариладиган машклардан фойдаланилди. Курукликда "сирпанувчи аравача" машкини бажариш шерик ёрдамида бир киши даракат килаётганда, иккинчи шериги оёкларидан ушлаб ол-динга итаради, машкларни бажаришда спортчилар 50 м масофани 6-8 марта босиб утади ва бунда улар бир хил суръатда максимал тезлик 6-8 марта даракатни бажаришлари мумкин.

Резина лента ёрдамида бажариладиган машк дам узига хос хусусиятларга эга. Спортчи деворга ёпиштирилган резина лентани 30 сония давомида куллари ёрдамида тортади, кукракда крол усулида 40-50 марта кулларимизни крол усулида сузгандай даракатлантирамиз, натижада уртача резина карши-лик билан максимал даракат тезлигини аниклаймиз.

Спортчининг даражасига (сузадиган масофасига) караб, бизлар бу долатда 100-200 метр кукракда крол усулида сузадиган спортчилар мисолида тажриба утказдик, бу жараёнда сувда каршилик микдори максимал даражадан 60-70% ошмайди. Машклар давомийлиги 1-3 дакика, такрорланишлар сони 4-8, дам олиш танаффус давомийлиги 1-2 дакика этиб белгиланди. Жисмоний машклар тезлиги уртача даражадан юкори булиб, сузувчининг махсус куч кобилиятини ривожлантиради. Курукликда бажари-ладиган махсус куч машкларидан ташкари биз сувда дам махсус куч машкларини кулладик.

Сувда юкори каршилик курсатиш учун кушимча кийимда сузиш машклари ва каршилик курсатувчи машкларни бажариш, яъни сузувчининг белига камар билан бириктирилган ип богланди, ипнинг бир томони камарга бириктирилган булиб, иккинчи томонига пукак булаклари бириктирилган булади. Спортчи сузганида пукак узига сув олиб огирлаша-ди. Машкни бажаришда максимал куч сарфланади, бу машк киска вакт оралигида ва кам такрорланган долда бажарилади.

Сувда кушимча каршиликни енгиш учун резина лентани камарга бириктириб сузиш усули сузувчи-

ларнинг укув-машгулот жараёнида иккита эластик даражаси юкори булган резина жгут (курсаткич 15 кг. дан ва 20 кг.гача) ёрдамида бажаралидиган машклар киради.

Тадкикот. Тошкент шадар, Бектемир туманида жойлашган 1-БУСМ сув давзасида шугулланаётган спортчиларда утказилди. Жами 120 та машгулот биз томондан ишлаб чикилган машклар мажмуаси асосида утказилди.

Тадкикотда 16-18 ёшли сузувчиларнинг торти-шиш кучи курсаткичларини аниклаш учун кизлар ва угил болалар уртасидаги фаркларни курсатадиган натижалар олинган. 16 ёшли сузувчиларнинг (кизлар) оёклар ёрдамида сузишда уртача тортишиш кучи кур-саткичларини тадлили 4,73 кг.ни ташкил этди, худди шу машкдаги угил болалар орасида уртача тортиш кучи курсаткичи 5,46 кг.ни ташкил этди. Шу билан бирга, ушбу машкда синовчилар уртасида сезиларли фарклар булмаган (р>0,05).

16 ёшли кизларда куллар ёрдамида сузишда тортиш кучининг курсаткичи 6,77 кг.ни, угил болаларда эса 10,32 кг.ни ташкил этди (р <0,05).

Тулик координация сузишда 16 ёшли болалар тортишиш кучи буйича кизлардан олдинда эдилар, натижада угил болалар учун тортишиш кучи 12,86 кг, кизлар учун 9,83 кг.ни ташкил килди [7,8].

Турли машкларни бажаришда 17 ёшли кизлар ва угил болалар уртасида тортишиш кучи курсаткичла-рини киёсий тадлил килиш натижасида куйидагилар аникланди: оёклар ёрдамида сузишда кизларнинг уртача курсаткичлари 4,63 кг.ни, угил болалар учун 5,64 кг.ни ташкил этди, курсаткичлар орасидаги фарк эса тахминий характерга эга ва ишончли эмас (р>0,05). Сузувчи кизлар уртасида куллар ёрдамида сузишда тортишиш кучининг уртача курсаткичлари 6,42 кг.ни, тенгдошлари орасида 10,16 кг.ни ташкил этди, бунда угил болалар курсаткичларида сезиларли фарклар борлигини курсатди (р<0,05). Тулик координацияда сузиш пайти синовдан утган кизларнинг уртача кур-саткичлари 9,03 кг.ни, угил болаларда эса 11,84 кг.ни ташкил этди, шу билан бирга ушбу машкда торти-шиш кучи кийматида сезиларли фарклар аникланди (р<0,05).

Тажрибада катнашган 18 ёшли сузувчилар гу-рудидаги синов натижаларини тадлил килишда кизларда оёклар ёрдамида сузишда уртача тортиш кучи кийматлари 5,37 кг.ни, угил болаларда дам худди шу курсаткични намоён этди. Машклар курсаткичи 5,96 кг.ни ташкил этди, бунда кизлар ва угил болалар уртасидаги фарклар ишончсиз (р>0,05). 18 ёшли угил болаларда куллар ёрдамида сузишда тортишиш кучи жидатидан кизлардан яхширок натижа курсатдилар (р<0,05). Куллар даракати билан сузиш машкларида дам тортишиш кучиниг уртача натижалари аниклан-ди: кизлар учун - 6,175 кг, угил болалар учун - 9,9

28 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №3-2021

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

кг кайд этди. Тулик координация сузишда 18 ёшли спортчилар 8,875 кг.га тенг тортишиш кучини курсат-дилар. Угил болалар уртасида бу киймат 13,22 кг.ни ташкил этди, шу билан улар уртасида ишончли фарк аникланди (р<0,05).

Ёш сузувчилар тортишиш кучининг олинган курсаткичлари координация коэффицентининг (КК) индивидуал кийматларини дисоблашга ва уни ургани-лаётган ёшдаги сузувчиларнинг модел хусусиятлари билан таккослаш имконини беради. 16 ёшли кизлар уртасида уртача координация коэффиценти 0,74 кг.ни, шу ёшдаги угил болалар уртасида эса 0,71 ни ташкил этди. Олинган натижаларни статистик тадлил килиш натижасида 16 ёшли кизлар ва угил болалар уртасида фарклар аникланмади (р> 0,05).

Шунингдек, 17 ёшли сузувчи угил болалар ва киз болаларнинг киёсий тадлили кизларнинг координация коэффициентини уртача киймати 0,73 кг.га, угил болаларда 0,75 кг.га тенглиги аникланди (р>0,05). 18 ёшли спортчилар гурудидаги координация коэффициенти кийматларини куриб чикка-нимизда, кизларда уртача КК 0,75 кг.ни , угил болаларда эса уртача - 0,71 кг курсаткични курсатди дамда кизлар ва угил болалар уртасидаги натижа курсаткичларида сезиларли фарклар булмаганлиги кайд этилди (р>0,05).

Координация коэффициенти буйича олинган натижалар сузиш пайтида спортчи организми энер-гиясининг имкониятларидан фойдаланиш самара-дорлигини бевосита бадолашдан иборатдир. Шундай килиб, тадкикот натижалари кукракда крол усулида сузадиган спортчиларда махсус куч кобилятини янада ошириш зарурлигини курсатмокда. Сузувчиларга курукликда махсус машклар бериш оркали куч коби-лиятини ривожлантириш максадга мувофикдир [9].

Сузувчилар курукликдаги кучга оид машкларни бажарганда куйидаги долатларга эътибор бериши керак:

1. Берилган машкларнинг такрорланиш сонига;

2. Снаряднинг каршилик ва тортишиш кучи кат-талигига;

3. Машкнинг бажарилиш суръатига.

Спортчи томонидан енгиб утилган каршилик

кучи маълум бир даракатда курсатилган максимал куч даражаси узгаришига караб узгариб турадиган машклар изокинетик усул деб номланади. Бундай машклар курукликда сузувчиларни махсус кучга оид машкларни куллаш учун купрок мос келади, чунки бу машклар курукликда ва сувда бир-бирини урнини тулдиришга имкон бериши талаб этилади.

Кукракда крол усулида сузаётган спортчилар курукликда ва сувда махсус куч кобилиятларини ривожлантириш ва такомиллаштиришга каратилган жисмоний машклар мажмуасини машгулотларга киритиш максадга мувофикдир.

1-жадвал

16-18 ёшдаги сузувчиларнинг сувда тортишиш курсаткичлари буйича педагогик тажриба натижалари (п=25)

№ Машклар Ёш Тортишиш кучи курсаткичи х±т t-меъзон Курсаткичнинг ишончлилиги

Усмирлар (П =15) Кизлар (п=10)

1 Оёклар даракатида сузиш (кг) 16 5,6±0,64 4,73±0,3 1,267 р>0,05

17 5,6±0,43 4,7±0,21 1,88 р>0,05

18 6,2±0,54 5,5±0,28 1,15 р>0,05

2 Куллар даракатида сузиш(кг) 16 10,9±0,86 6,93±0,084 4,61 р<0,05

17 10,54±0,92 6,8±0,21 3,95 р<0,05

18 10,3±1,29 6,5±0,56 2,7 р<0,05

3 Тулик координацияда сузиш (кг) 16 13,4±0,97 10,5±0,71 2,42 р<0,05

17 12,66±0,75 9,57±0,75 2,9 р<0,05

18 13,56±1,5 9,4±0,9 2,38 р<0,05

Такрорий синов давомида олинган натижалар-ни тадлил килиш ва кайта ишлаш бизга барча ёш гурудларида деярли барча машкларда тортиш кучи курсаткичлари ошганлигини курсатди. Айникса, натижаларнинг усиши машкни куллар ёрдамида бажарганимизда ва тулик координацияда сузганда кузатилди. 16 ёшли сузувчиларнинг оёклар ёрдамида сузиш буйича натижаси 0,14 кг.ни курсатган булса, худди шу машкдаги угил болалар уртасида бундай ижобий динамика кузатилмади, кизлар ва угил болалар курсаткичлари уртасида сезиларли фарклар аникланмади (р>0,05). 17 ёшли угил болаларда оёклар ёрдамида сузиш буйича курсаткичлар узгаргани йук, уша ёшдаги кизларда курсаткич 0,07 кг.га ошди (р>0,05). Педагогик тажриба бошланишида 18 ёшли сузувчилар оёклар ёрдамида сузишда уртача тортиш кучи 5,96 кг.ни курсатган булса, педагогик тажриба охирида бу курсаткич 0,24 кг.га яхшиланди, 18 ёшли кизларда эса усиш 0,13 кг.га фаркланди (р>0,05).

Куллар ёрдамида сузишда куйидаги ижобий усиш кузатилди: 16 ёшли угил болаларда натижа 0,58 кг.га, 16 ёшли кизларда 0,16 кг.га ошди, шу билан бирга кизлар ва угил болалар натижалари уртасида ишончли фарклар аникланди (р<0,05); 17 ёшли угил болалар учун натижалар усиши 0,38 кг.ни курсатди, 17 ёшли кизлар учун натижа 0,38 кг.га яхшиланди, бу ерда угил болалар натижалари кизлардан анча юкорилиги-ни курсатди (р<0,05); 18 ёшли угил болалар гурудида 0,4 кг, кизлар орасида 0,325 кг.га ижобий узгаришлар кайд этилди, угил болалар ва кизлар уртасида ушбу машкларни бажаргандан кейин сезиларли фарклар аникланмади (р<0,05).

Хулоса. Оёклар ёрдамида кукракда крол усулида сузиш буйича педагогик тажриба бошида 16-18 ёшли сузувчилар сувдаги тортишиш кучи угил болалар учун 5,69 кг, кизлар учун - 4,91 кг, куллар ёрдамида сузишда - угил болалар учун 10,13 кг, кизлар учун 6,45 кг.ни курсатди. Тулик координацияда сузганда угил болаларда - 12,64 кг.ни, кизларда 9,24 кг.ни курсатди. Шу билан бирга, угил ва киз болалар курсаткичла-рида куллар билан сузишда ва тулик координацияда сузганда натижаларда фарклар кузатилмади (р<0,05),

см о см

со

го га

0 ^

ю

1

с го

№3-2021 е-шаП: fan_sportga@uzdjtsu.uz

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

оёклар ёрдамида сузганида хам курсаткичлар буйича сезиларли фарклар аникланмади. Кизлар ва угил болалар (р>0,05). 16-18 ёшдаги сузувчилар гурухида координация коэффициентининг киймати 56% га камайди.

Сузувчиларнинг курукликдаги ва сувдаги мах-сус куч тайёргарлигини ривожлантириш ва тако-миллаштиришга каратилган жисмоний машклар мажмуаси ишлаб чикилди. 16-18 ёшли кукракда крол усулида сузадиган спортчиларда махсус куч тайёргарлиги учун жисмоний машклар мажмуи укув машгулот жараёнига киритиш самарадорлиги сузиш буйича педагогик тажриба якунида тортишиш кучи курсаткичларининг ишончли ижобий усиши билан тасдикланади. Куллар тулик координацияда (р<0,05) ва координация коэффициентидаги ижобий узгариш-лар содир булади.

УУД (УДК, UDC): 796.012.82

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 мартдаги "Уз-бекистон спортчиларини 2020 йилда Токио шахрида (Япония) булиб утадиган XXXII ёзги Олимпия ва XVI Паралимпия уйинларига тайёрлаш туррисида"ги ПК-2821 сонли Карори.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 июндаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тад-бирлари туррисида"ги ПК-3031-сонли Карори.

3. Булгакова Н.Ж., Чеботарева И.В. Особенности телосложения юного пловца как критерий специализации внутри вида // ПЛАВАНИЕ. Исследования, тренировка, гидрореабилитация. - Санкт-Петербург: Издательство ООИ "Плавин", 2003. - С.167-170.

4. Гончарова О.В. Болалар жисмоний сифатларини тарбиялаш. Укув кулланма. Тошкент: ITA Press, 2015. 204 б.

5. Давыдов В.Ю., Авдиенко В.Б. Отбор и ориентация пловцов по показателям телосложения в системе многолетней подготовки (Теоретические и практические аспекты) Монография - Волгоград: ВГАФК, 2012 - 344.

6. Иссурин В.Б. Спортивный талант: прогноз и реализация: Монография / В.Б. Иссурин; пер. с англ. И.В. Шаробайко. - М.: Спорт, 2017. - 240 с.

7. Казимирская А.Е. Формирование двигательных действий пловцов на учебно-тренировочном этапе подготовки: Автореф. дис. канд. пед. наук. СПб., 2000. - 21с.

8. Лафлин Терри Полное погружение //Как плавать лучше, быстрее и легче/ Казань: "Идел-Пресс", 2016. 195с.

9. Садиков А.Г. Интенсификация процесса подготовки юных пловцов учебно-тренировочных групп 13-15 лет. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата педагогических наук. - Т.: 2009.

Докторант

Бадиий гимнастика спорт тури буйича спорт устаси М.Д. ОРТЩОВА1

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун:

rnanzam.ortikova@bk.ru

ЁШ БАДИИИ ГИМНАСТИКАЧИ ЦИЗЛАРГА ЧУЦМОР БИЛАН МАШЦЛАРНИ УРГАТИШНИНГ ВОСИТА ВА УСУЛЛАРИ

Аннотация

Annotation

В статье высказываются идеи специалистов отрасли об средствах и методах обучения юных девочек по художественной гимнастике упражнениям с булавами.

Ключевые слова: техника движения, работа с объектом, техническая сложность, комбинирование.

Ушбу маколада ёш бадиий гимнастикачи кизларга чукмор билан машкларни ургатиш-нинг восита ва усуллари хдкида сохд мутахассисларининг фикрлари баён этилган.

Калит сузлар: царакат техникаси, буюм билан ишлаш, техникмураккаблик, комбинация. The article expresses the ideas of industry experts on the means and methods of teaching young girls in rhythmic gymnastics to exercises with clubs.

Key words: technique of movement, work with an object, technical complexity, combination.

CM О CM

00

ro та t

0 ü w

1

Долзарблиги. Гимнастик машкларни ургатиш - бу педагогик жараён булиб, мураббий ва укувчи хара-катларини мунтазам равишда ва услубий жихатдан тугри ташкиллаштиришни талаб килади. Бу билим, харакат кобилияти ва куникмани шакллантирадиган жараён хисобланади.

Даракат техникасини ургатишда учта боскич кетма-кетлиги мавжуд булиб, улар узининг восита ва усуллари, максад, вазифаси, хусусан харакат билими, куникмасини ургатувчи ва узлаштирилган харакат-ларни амалий жихатдан мукаммаллаштиришдан ибо-рат. Шу билан, ёш гимнастикачиларни инновацион тизимда ургатиш хамда гимнастикачиларга харакат техникасини ургатувчи самарали восита ва усуллар-ни бирлаштирувчи асосий тамойилларни белгилаш керакки, улар келажакда харакат техникасининг шундай техник базасини шакллантирсинки, гимнас-тикачиларнинг жисмоний махоратини янада ривож-лантиришда уз хиссасини кушишга сабаб булсин.

Дар кандай спорт турининг ривожланиши жа-

раёнида техникасининг намунаси булиб, у эталон ва стандарт атамаси билан белгиланади. Эталон-бу замонавий техниканинг идеал курсаткичидир. Стандарт бу одатий нормалардан рухсат этилган огишлардир. Даракатларни бажариш техникаси ва атлетларни техник тайёргарлигининг жараёни, шунингдек рационал харакатларнинг техникаси бир канча жихатларга эга булиб, у укитиш жараёнига хам, мукаммаллаштиришга хам, беллашув жараёнида хам уларни амалга оширишда узаро жуда якин инте-грацияга эга булган харакат механикасини урганиш ва такомиллаштириш хамда техник усулда тактик йуналтириш мухим саналади.

Дозирги вактда бадиий гимнастика ривожлани-шининг асосий тенденцияси, буюм билан ишлашнинг доимий мураккаблашувидир, бу эса уз навбатида мураккаб координацион харакатларни урганишда, буюм билан ишлашда тез ва мустахкам куникма-ларни эгаллашга каратилган самарали усулларни куллашни, изланишларни талаб этади. Буюм билан

30 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz №3-2021

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.