Научная статья на тему 'ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРДА АНЪАНАВИЙ ВА ОПТИМАЛЛАШТИРИЛГАН ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИККА ХОС ЮКЛАМАЛАР ХАЖМИНИ МАХСУС ҲАРАКАТ СИФАТЛАРИГА ТАЪСИР ЭТИШ ДИНАМИКАСИ'

ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРДА АНЪАНАВИЙ ВА ОПТИМАЛЛАШТИРИЛГАН ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИККА ХОС ЮКЛАМАЛАР ХАЖМИНИ МАХСУС ҲАРАКАТ СИФАТЛАРИГА ТАЪСИР ЭТИШ ДИНАМИКАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

64
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
футбол / спорт / таълим / ҳаракат / ўйин. / football / sports / education / movement / game.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Д. Б. Шаймарданов

Ушбу мақолада ёш футболчиларда анъанавий ва оптималлаштирилган техник тайёргарликка хос юкламалар хажмини махсус ҳаракат сифатларига таъсир этиш динамикаси масаласи муҳокама қилинади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DYNAMICS OF INFLUENCE OF TRADITIONAL AND OPTIMIZED TECHNICAL TRAINING SPEED IN YOUNG PLAYERS ON SPECIAL TRAINING QUALITIES

This article discusses the dynamics of the impact of traditional and optimized technical training loads on specific movement qualities in young players.

Текст научной работы на тему «ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРДА АНЪАНАВИЙ ВА ОПТИМАЛЛАШТИРИЛГАН ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИККА ХОС ЮКЛАМАЛАР ХАЖМИНИ МАХСУС ҲАРАКАТ СИФАТЛАРИГА ТАЪСИР ЭТИШ ДИНАМИКАСИ»

ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРДА АНЪАНАВИЙ ВА ОПТИМАЛЛАШТИРИЛГАН ТЕХНИК ТАЙЁРГАРЛИККА ХОС ЮКЛАМАЛАР ХАЖМИНИ МАХСУС

ХДРАКАТ СИФАТЛАРИГА ТАЪСИР ЭТИШ ДИНАМИКАСИ

Д. Б. Шаймарданов

Узбекистон жисмоний тарбия ва спорт университети

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада ёш футболчиларда анъанавий ва оптималлаштирилган техник тайёргарликка хос юкламалар хажмини махсус харакат сифатларига таъсир этиш динамикаси масаласи мухокама килинади.

Калит сузлар: футбол, спорт, таълим, харакат, уйин.

DYNAMICS OF INFLUENCE OF TRADITIONAL AND OPTIMIZED TECHNICAL TRAINING SPEED IN YOUNG PLAYERS ON SPECIAL

TRAINING QUALITIES

D. B. Shaymardanov

Uzbekistan State University of Physical Culture and Sports

ABSTRACT

This article discusses the dynamics of the impact of traditional and optimized technical training loads on specific movement qualities in young players.

Keywords: football, sports, education, movement, game.

КИРИШ

Узбекистонда баркамол авлодни тарбиялаш, кобилиятли ёшларни спортга фаол жалб этиш, миллий футболимизни янада куллаб-кувватлаш ва ривожлантириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш, ёш футболчиларни танлаб олиш ва уларда профессионал махорат хамда куникмаларни чукур ривожлантиришни таъминлаш, шунингдек, улардан футбол буйича мамлакат клублари ва терма жамоаларига ишончли захирани шакллантириш максадида Узбекистон Республикаси Президенти ва Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг бир катор Фармон ва К,арорлари кабул килинди. Бу хужжатларда ёш футболчиларнинг назарий тайёргарлиги ва техник-тактик куникмаларини такомиллаштириш, профессионал фазилатларини ривожлантириш, шунингдек, замонавий футболни ривожлантириш халкаро талабларига мувофик холда ёш

футболчиларни тайёрлаш жараёнини илмий-услубий тавсиялар асосида ташкил этиш вазифалари белгиланди (1,2,3).

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Куп йиллик тайёргарлик жараёнида мусобака фаолияти курсаткичларини эътиборга олган холда ихтисослаштирилган воситаларни оптималлаштириш йули билан ёш футболчиларнинг техник тайёргарлиги самарадорлигини ошириш.

Ёш футболчиларнинг машFулот жараёни ва мусобака фаолияти тузилиши.

8-10 ёшли футболчиларнинг хар бир ёш гурухи учун уйинда асосий техник-тактик харакатлардан устувор фойдаланишнинг белгиланган меъёрлари техник тайёргарликнинг мавжуд тизимига узгариш киритиш учун асос булиб хизмат килди, бу техник махоратни оширишга имкон беради, деб тахмин килинади.

Дастлабки тадкикотларнинг натижаларига кура ёш футболчиларнинг укув-машFулотлари жараёнида, айникса, тайёргарликнинг бошланFич даврида, асосан, зарба бериш харакатларини ургатиш устун булганлиги аникланди.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Олдинга сурилган тахминларнинг туFрилигини тажрибалар асосида текшириш 8 дан 10 ёшгача булган футболчилардан иборат тажриба гурухи (50 киши) ва назорат гурухи (55 киши) орасидаги киёсий тахлил оркали амалга оширилди. Тажриба бошида тажриба ва назорат гурухи спортчилари тайёргарлигининг текширилаётган курсаткичларида купчилик улчамлар буйича статистик жихатдан ишончли тафовутлар йук эди. 8-10 ёшли футболчиларнинг назорат гурухидаги тезлик-куч сифатлари курсаткичлари бундан мустасно булиб, уларнинг дастлабки даражаси тажриба бошида тажриба гурухидагидан ишончли тарзда кайд этилди

Х,ар бир ёш гурухи учун тажриба асоси билан бир каторда мусобака фаолиятини тахлил килиш натижасида асосий техник усуллар хажми тузилиши ва уларни урганиш изчиллигига узгартиришлар киритилди.

Педагогик тажрибада ёш футболчилар техник махоратини шакллантиришнинг барча анъанавий воситаларидан фойдаланилди . Бу хажм шундай режалаштирилдики, уни бажариш мураккаблиги берилган топшириклар турида муайян самарадорликка эришилгани сайин мунтазам ошириб борилди.

Масалан, 8-9 ёшли футболчилар учун дастурда белгиланган соатларни кайта таксимлашдан ташкари, мухими, футбол техникасига ургатишни анъанавий тарзда кабул килинган оёк зарбаларидан эмас, тупни оёкнинг юзи,

урта ва таш^и кисмлари билан олиб юришдан бошлашга уриниш эди. Тажрибанинг бошида ва охирида таклиф килинаётган узгаришларнинг туFрилигини бахолаш учун ёш футболчилар тестдан утказилди.

Тажриба сунгида 8-9 ёшдаги гурухларда турган жойдан дарвозага аник зарба бериш тестидан ташкари барча тестлар буйича усишнинг ишончли булгани аникланди. Курсатилган тест буйича назорат гурухида хам усиш кузатилмади.

Назорат гурухида жойидан туриб узунликка сакраш, 30м.га югуришдаги усишдан ташкари тестлар буйича ишончли усиш йук.

Тупни ташлаб бериш тажриба гурухида 40%, назорат гурухида 14,3%га, узокка зарба бериш мувофик равишда 140% ва 25%, жонглёрлик 166,7% ва 80% каби курсаткичларда юз берган усиш узгаришларидаги тафовутлар хам анча жиддийдир.

Педагогик тажриба натижалари, техник тайёргарликда устуворликни белгилаш билан бир каторда, ёш футболчиларнинг Укув-машFулот жараёни амалиётида мавжуд техник махоратни такомиллаштириш услубиятига ёндашувни кайта куриб чикиш, хусусан, тупни бевосита назорат килиш билан боFлик уйин техникаси элементларини эгаллашга ажратилган соатлар хажмини 30% (техник тайёргарликка ажратилган барча соатларга нисбатан) ошириш имконияти мавжудлигини курсатади.

Амалий машFулотларда тезкор харакатланиш шароитларида тупни бошкариш техникасини максадли такомиллаштиришни назарда тутувчи машклар хиссасини орттириш (машFулот вактининг курсатилган микдорий чегараларидан чикмай) йули билан воситалар хажмини кайта таксимлаш хисобига укув материалига таклиф этилаётган узгаришларни киритишга эришилади.

ХУЛОСАЛАР

Бунда бошлаетич тайёргарлик гурухларида футбол техникасига ургатиш изчиллиги принципи кайта куриб чикилиши лозим, яъни тупни оёк билан турли вариантларда олиб юриш, ракибларни алдаб утиш каби элементларга ургатишдан бошлаш, мусобака фаолияти тузилиши туFрисида кулга киритилган маълумотларга мувофик равишда иш олиб бориш зарур.

Шундай килиб, ёш футболчиларнинг Укув-машFулот жараёнини ташкил этиш учун таклиф килинаётган ёндашув тупни бошкариш техникасига ургатишни янада купрок дифференциациялашга (табакалаштиришга) йул очади, бу, хусусан, куп йиллик техник тайёргарлик мобайнида унинг самарадорлигини ошириш имконини беради.

REFERENCES

1. Давлетмуратов, С. Р. (2020). Тренировочные нагрузки хоккеистов в подготовительном периоде. Фан-спортга, (4), 33-34.

2. Давлетмуратов, С. Р. (2020). Физическая работоспособность в годичном цикле подготовительного периода подготовки квалифицированных футболистов. Фан-спортга, (3), 10-13.

3. Турсунов, Н. Б. (2017). Деятельность Узбекского государственного института физической культуры в рамках проекта европейского союза ModeHEd Erasmus. Молодой учёный, 1, 276.

4. Ражабов, Г. К. (2020). Повышение результативности и надежности соревновательной деятельности квалифицированных боксёров. Теория и практика физической культуры,

(7).

5. Ражабов, Г. К., Каландаров, Д. Ш., & Каримов, Ш. К. (2016). Влияние изменений правил соревнований и судейства в боксе на тренировочный и соревновательный процесс. Молодой ученый, (21), 974-976.

6. Dzhumakhonovich, A. V. (2020). The factors causing individual style of activity of highly skilled boxers. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, ад.

7. Sharipova, S. B., & Qodirov, B. E. (2021). The role of vocabulary in developing the communicative competence of leaners. Academic Research in Educational Sciences, 2.

8. Насирова, Б. Т., & Халалов, З. А. (2021). Изучение иноязычных слов латинского происхождения на занятиях по русскому языку в высших учебных заведениях. Academic Research in Educational Sciences, 2.

9. Suyunovna, M. S. (2020). Interactive teaching methods in the process of foreign language communicative competence development. Наука и образование сегодня, (6-2 (53)).

10. Abdurashitovna, A. S. (2020). The influence of motivation in the foreign language learning process. Наука и образование сегодня, (6-2 (53)).

11. Aliyeva, S. B., & Achilov, O. Q. (2021). Xorijiy tiUarni o'qitishning samarali usullari(nemis va ispan tillari misolida). Academic Research in Educational Sciences, 2.

12. Тураев, А. И., & Ёкубов, И. К. (2021). Эффективные приёмы обучения чтению на уроках английского языка. Academic Research in Educational Sciences, 2.

13. Айдаров, Е. Б., & Айдарова, А. Б. (2020). Инновационные методы обучения оптимальному управлению водными ресурсами. "ТАЪЛИМДА ЗАМОНАВИЙ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ИННОВАЦИОН УСУЛЛАРИ", 133-135.

14. Айдаров, Е. Б. (2019). Как правильно формировать экологическое воспитание у подростков. Международной научно-практической конференции «II Юнусовские чтения: Модернизация ценностей Великой Степи как ключевой фактор развития науки и образования», 3, 27-29.

15. "2011-2013 йилларда республикада футболнинг моддий-техника базасини янада муста?камлаш ва уни ривожлантиришга доир ?ушимча чора-тадбирлар ту?рисида" Узбекистн Республикаси Президентининг 2011 йил 19 январдаги ?арори.

16. Алабин В.Г. Комплексный контроль в спорте //Теория и практика

17. Голомазов С. Теория и методика футбола: Техника игры. Т.1. - М.: Спорт-Академ-Пресс, 2002. - 232 с.

18. Голомазов С., Кадри М. Состояние мышечного аппарата как фактор, определяющей точность целенаправленного двигательного действия //Теория и практика физической культуры. - М., 1994. - №11. - С. 50-52.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.